Return to Video

Kim Gorgens: Ochrona przed wstrząsem mózgu

  • 0:01 - 0:03
    Śmieszna rzecz przytrafiła mi się
  • 0:03 - 0:05
    gdy stawałam się znakomitym,
  • 0:05 - 0:07
    światowej klasy neuropsychologiem:
  • 0:07 - 0:09
    urodziłam dziecko.
  • 0:09 - 0:11
    I nie, żebym chciała
  • 0:11 - 0:13
    kiedykolwiek zostać
  • 0:13 - 0:15
    znakomitym, światowej klasy neuropsychologiem.
  • 0:15 - 0:17
    Przykro mi, TED.
  • 0:18 - 0:21
    Ale stałam się całkiem bystrym,
  • 0:21 - 0:24
    światowej klasy martwicielem.
  • 0:24 - 0:27
    Jedna z moich przyjaciółek z uniwersytetu, Marie,
  • 0:27 - 0:29
    powiedziała: "Kim, rozgryzłam to.
  • 0:29 - 0:32
    Tu nie chodzi o to, że jesteś bardziej znerwicowana niż wszyscy inni,
  • 0:32 - 0:34
    jesteś po prostu bardziej szczera
  • 0:34 - 0:36
    na temat tego, jak znerwicowana jesteś."
  • 0:36 - 0:38
    Więc, w duchu pełnego obnażania się,
  • 0:38 - 0:41
    przyniosłam zdjęcia, by je pokazać.
  • 0:41 - 0:43
    Oooooo.
  • 0:43 - 0:46
    Powiem tylko - czerwiec.
  • 0:46 - 0:51
    (Śmiech)
  • 0:51 - 0:53
    Zzzzzip
  • 0:53 - 0:55
    dla bezpieczeństwa
  • 0:57 - 0:59
    Pływaczki --
  • 0:59 - 1:02
    przy calu wody.
  • 1:02 - 1:04
    I ostatnie, w pełnym rysztunku przygotowany
  • 1:04 - 1:07
    na 90-minutową drogę do Copper Mountain.
  • 1:07 - 1:10
    Wiecie, jak to jest.
  • 1:11 - 1:13
    Moje dziecko, Vander,
  • 1:13 - 1:15
    ma teraz osiem lat.
  • 1:15 - 1:17
    I, pomimo mojej
  • 1:17 - 1:19
    ułomności sportowej,
  • 1:19 - 1:21
    gra w piłkę.
  • 1:21 - 1:23
    Interesuje go piłka nożna.
  • 1:23 - 1:25
    Chce się nauczyć jazdy na monocyklu.
  • 1:25 - 1:27
    Dlaczego więc się martwię?
  • 1:27 - 1:30
    Ponieważ to jest to, czym się zajmuję. Tego uczę.
  • 1:30 - 1:32
    To jest to, co badam. To jest to, co leczę.
  • 1:32 - 1:35
    I wiem, że dzieci doznają wstrząsu mózgu każdego roku.
  • 1:36 - 1:39
    W rzeczywistości, ponad cztery miliony osób doznaje wstrząsu mózgu każdego roku,
  • 1:39 - 1:42
    a są to dane dotyczące dzieci poniżej 14 roku życia,
  • 1:42 - 1:45
    które widzieliśmy na pogotowiach.
  • 1:45 - 1:47
    Kiedy dzieciaki doznają wstrząsu mózgu,
  • 1:47 - 1:50
    stosujemy określenie: "zadzwonił im dzwon" [wyrażenie używane do opisania stanu osoby, która uderzyła się w głowę]
  • 1:50 - 1:53
    lecz o czym tak naprawdę mówimy?
  • 1:53 - 1:55
    Spójrzmy.
  • 1:58 - 2:01
    Okej, tak, bez wątpienia "Starsky i Hutch".
  • 2:01 - 2:03
    Wypadek samochodowy.
  • 2:03 - 2:05
    Stała przeszkoda przy prędkości 40 mil na godzinę --
  • 2:05 - 2:07
    przeciążenie rzędu 35G.
  • 2:10 - 2:12
    Bokser wagi ciężkiej
  • 2:12 - 2:14
    uderza Cię prosto w twarz --
  • 2:14 - 2:16
    58G.
  • 2:22 - 2:24
    Jeśli to przegapiliście, spójrzmy jeszcze raz.
  • 2:24 - 2:27
    Patrzcie na prawą stronę ekranu.
  • 2:33 - 2:35
    Co powiecie?
  • 2:35 - 2:37
    Ile G?
  • 2:38 - 2:40
    Blisko.
  • 2:40 - 2:42
    72.
  • 2:42 - 2:44
    Nie do wiary -
  • 2:44 - 2:47
    103G.
  • 2:47 - 2:49
    Średnia uderzenia potrzebna do wywołania wstrząsu mózgu
  • 2:49 - 2:51
    to 95G.
  • 2:52 - 2:55
    Jeśli ten dzieciak po prawej się nie podnosi,
  • 2:55 - 2:57
    wiemy, że doznał wstrząsu mózgu.
  • 2:57 - 2:59
    Ale co z tym dzieciakiem po lewej,
  • 2:59 - 3:01
    lub tym sportowcem, który schodzi z boiska?
  • 3:01 - 3:03
    Skąd wiemy,
  • 3:03 - 3:06
    czy on lub ona nie doznali wstrząsu mózgu?
  • 3:06 - 3:08
    Skąd wiemy,
  • 3:08 - 3:11
    że przepisy, które wymagają ściągnięcia ich z boiska,
  • 3:11 - 3:13
    upoważniają ich do powrotu do gry,
  • 3:13 - 3:15
    dotyczą właśnie ich?
  • 3:15 - 3:17
    Definicja wstrząsu mózgu
  • 3:17 - 3:19
    nie wymaga utraty przytomności.
  • 3:19 - 3:22
    Wymaga jedynie zmiany w przytomności
  • 3:22 - 3:25
    i może to być jeden z wielu symptomów,
  • 3:25 - 3:28
    takich jak mroczki przed oczami, zawroty głowy
  • 3:28 - 3:30
    dzwonienie w uszach,
  • 3:30 - 3:33
    bycie bardziej impulsywnym lub nieprzyjaznym niż zazwyczaj.
  • 3:33 - 3:36
    Biorąc to wszystko i moją nerwicę pod uwagę
  • 3:36 - 3:39
    jak w ogóle udaje mi się zasnąć?
  • 3:39 - 3:41
    Ponieważ wiem,
  • 3:41 - 3:43
    że nasze mózgi są elastyczne.
  • 3:43 - 3:45
    Są stworzone do odzyskania sprawności
  • 3:45 - 3:48
    po urazie.
  • 3:48 - 3:50
    Jesli, broń Boże,
  • 3:50 - 3:53
    któreś z nas dzisiaj dozna wstrząsu mózgu,
  • 3:53 - 3:55
    większość z nas w pełni wydobrzeje,
  • 3:55 - 3:57
    w przeciągu od paru godzin
  • 3:57 - 3:59
    do paru tygodni.
  • 3:59 - 4:01
    Lecz dzieci są bardziej podatne na urazy mózgu.
  • 4:01 - 4:04
    W rzeczywistości, sportowcy w wieku licealnym są trzykrotnie bardziej podatni
  • 4:04 - 4:06
    na doznanie katastrofalnych w skutkach urazów,
  • 4:06 - 4:09
    w porównaniu do ich kolegów z uniwersytetów,
  • 4:09 - 4:11
    i dłużej zajmuje im
  • 4:11 - 4:13
    powrót do bezobjawowego stanu wyjściowego.
  • 4:14 - 4:16
    Po pierwszym urazie,
  • 4:16 - 4:18
    ryzyko kolejnego
  • 4:18 - 4:20
    jest trzyktrotnie większe.
  • 4:20 - 4:23
    Stąd ryzyko trzeciego urazu
  • 4:23 - 4:26
    jest jeszcze większe i ciągle rośnie.
  • 4:26 - 4:29
    I tutaj następuje naprawdę niepokojąca część:
  • 4:30 - 4:32
    nie rozumiemy w pełni
  • 4:32 - 4:35
    długoterminowego wpływu wielokrotnych urazów.
  • 4:35 - 4:37
    Możecie być zaznajomieni z badaniem,
  • 4:37 - 4:39
    wykonanym na potrzeby NFL.
  • 4:39 - 4:41
    W skrócie:
  • 4:41 - 4:43
    te badania wskazują,
  • 4:43 - 4:45
    że wśród emerytowanych graczy NFL,
  • 4:45 - 4:48
    którzy mieli trzy lub więcej wstrząsy mózgu w trakcie swojej kariery,
  • 4:48 - 4:51
    przypadki przedwcześnie pojawiającej się choroby starczej,
  • 4:51 - 4:54
    są o wiele częstsze niż u reszty populacji.
  • 4:54 - 4:57
    Tak więc, wszyscy to widzieliście -- New York Times też to widział.
  • 4:57 - 4:59
    Czego możecie nie wiedzieć, to
  • 4:59 - 5:01
    to, że te badania były zainicjonowane
  • 5:01 - 5:04
    przez żony graczy NFL, które skarżyły się:
  • 5:04 - 5:07
    "Czy to nie dziwne, że mój 46-letni mąż
  • 5:07 - 5:09
    zawsze gubi klucze?
  • 5:09 - 5:12
    Czy to nie dziwne że mój 47-letni mąż
  • 5:12 - 5:15
    zawsze zapomina o samochodzie?
  • 5:15 - 5:17
    Czy to nie dziwne, że mój 48-letni mąż
  • 5:17 - 5:19
    wciąż zapomina drogi do domu
  • 5:19 - 5:22
    z samochodu zaparkowanego na podjeździe?"
  • 5:22 - 5:25
    Możliwe, że zapomniałam wspomnieć
  • 5:25 - 5:28
    o tym, że mój syn to jedynak.
  • 5:28 - 5:31
    Więc jest to niezwykle ważne,
  • 5:31 - 5:35
    żeby był w stanie mnie kiedyś podwozić.
  • 5:39 - 5:42
    Więc w jaki sposób możemy zagwarantować bezpieczeństwo naszym dzieciom?
  • 5:42 - 5:45
    Jak możemy w 100 procentach
  • 5:45 - 5:47
    zagwarantować bezpieczeństwo naszym dzieciom?
  • 5:47 - 5:50
    Pozwólcie, że powiem wam, na co wpadłam.
  • 5:50 - 5:55
    (Śmiech)
  • 5:55 - 5:57
    Żeby tylko.
  • 5:57 - 5:59
    Mój synek ma minę mówiącą: "Ona nie żartuje.
  • 5:59 - 6:02
    Ona naprawdę nie żartuje."
  • 6:02 - 6:04
    Więc poważnie -
  • 6:04 - 6:06
    czy moje dziecko powinno grać w piłkę?
  • 6:06 - 6:09
    Czy wasze dzieci powinny grać w piłkę? Nie wiem.
  • 6:09 - 6:12
    Ale wiem, że są trzy rzeczy, które możecie zrobić.
  • 6:13 - 6:16
    Po pierwsze, edukujcie się.
  • 6:16 - 6:19
    Musicie wiedzieć o wszystich rzeczach, o których dzisiaj była mowa.
  • 6:19 - 6:22
    Istnieją znakomite źródła.
  • 6:22 - 6:24
    CDC ma program Heads Up,
  • 6:24 - 6:26
    dostępny na CDC.gov.
  • 6:26 - 6:29
    Heads Up dotyczy głównie wstrząsów mózgu u dzieci.
  • 6:29 - 6:32
    Z drugiego źródła jestem osobiście dumna.
  • 6:32 - 6:34
    Zapoczątkowaliśmy to dopiero parę miesięcy temu --
  • 6:34 - 6:37
    CO Kids With Brain Injury.
  • 6:37 - 6:39
    Jest to znakomite źródło dla studentów sportowców,
  • 6:39 - 6:42
    nauczycieli, rodziców, profesjonalistów różnych branż,
  • 6:42 - 6:44
    zawodników oraz trenerów.
  • 6:44 - 6:46
    Jest to doskonałe miejsce, by zacząć,
  • 6:46 - 6:48
    jeśli macie jakiekolwiek pytania.
  • 6:48 - 6:51
    Drugą rzeczą jest upominać się.
  • 6:51 - 6:53
    Zaledwie dwa tygodnie temu
  • 6:53 - 6:55
    projekt ustawy zaproponowany przez senatora Kefalasa,
  • 6:55 - 6:57
    który wprowadza wymóg
  • 6:57 - 6:59
    noszenia kasku podczas jazdy rowerem
  • 6:59 - 7:01
    dla sportowców, dzieci ponieżej 18 roku życia,
  • 7:01 - 7:03
    przepadł.
  • 7:04 - 7:06
    Przepadł w głównej mierze dlatego,
  • 7:06 - 7:10
    że brakowało wkładu wyborców,
  • 7:10 - 7:12
    brakowało poparcia stron zainteresowanych.
  • 7:12 - 7:14
    Nie stoję tutaj, by mówić wam, jaki rodzaj legislacji
  • 7:14 - 7:16
    powinniście lub nie powinniście popierać,
  • 7:16 - 7:19
    ale powiem wam, że jeśli coś jest dla was ważne,
  • 7:19 - 7:22
    ustawodawcy muszą o tym wiedzieć.
  • 7:22 - 7:24
    Porozmawiajcie z trenerami.
  • 7:24 - 7:27
    Zapytajcie, jaki sprzęt ochronny jest dostępny.
  • 7:27 - 7:29
    Ile wynosi budżet na ten sprzęt?
  • 7:29 - 7:31
    Jak stary on jest?
  • 7:31 - 7:33
    Może zaoferujcie zainicjonowanie zbiórki pieniężnej
  • 7:33 - 7:35
    na zakup nowego wyposażenia.
  • 7:35 - 7:37
    Co prowadzi nas do ubioru -
  • 7:37 - 7:39
    noście hełm.
  • 7:40 - 7:43
    Jedynym sposobem na zapobieganie złym skutkom,
  • 7:43 - 7:46
    jest zapobieganie pierwszym urazom.
  • 7:47 - 7:50
    Ostatnio jeden z moich studentów, Tom,
  • 7:50 - 7:52
    powiedział,
  • 7:52 - 7:54
    "Kim, zdecydowałem się nosić kask rowerowy
  • 7:54 - 7:56
    na mojej drodze na zajęcia."
  • 7:57 - 8:00
    Tom wie, że ta odrobina gąbki w kasku rowerowym,
  • 8:00 - 8:03
    potrafi zredukować siłę uderzenia o połowę.
  • 8:04 - 8:06
    Na początku myślałam, że to
  • 8:06 - 8:09
    z powodu mojej przekonywującej hełmowej krucjaty,
  • 8:09 - 8:12
    że to stąd wzięło się owo objawienie Toma.
  • 8:12 - 8:15
    Jak się okazało, dla Toma kask za 20 dolarów
  • 8:15 - 8:19
    jest dobrym sposobem na ochornę kosztującej 100,000$ edukacji.
  • 8:19 - 8:22
    (Śmiech)
  • 8:24 - 8:27
    Więc, czy Vander powinien grać w piłkę?
  • 8:27 - 8:29
    Nie mogę powiedzieć nie,
  • 8:29 - 8:31
    ale mogę zagwarantować,
  • 8:31 - 8:33
    że za każdym razem, gdy opuszcza dom
  • 8:33 - 8:36
    ma na głowie kask --
  • 8:36 - 8:38
    czy to na drodze do samochodu,
  • 8:38 - 8:41
    czy też w szkole.
  • 8:41 - 8:43
    Więc niezależnie, czy jest to sportowiec, naukowiec,
  • 8:43 - 8:46
    przesadnie chronione dziecko, znerwicowana mama,
  • 8:46 - 8:48
    czy inny przypadek,
  • 8:48 - 8:50
    tutaj macie moje dziecko, Vandera,
  • 8:50 - 8:52
    przypominającego wam,
  • 8:52 - 8:54
    by dbać o swoje sprawy.
  • 8:54 - 8:56
    Dziękuję.
  • 8:56 - 9:00
    (Oklaski)
Title:
Kim Gorgens: Ochrona przed wstrząsem mózgu
Speaker:
Kim Gorgens
Description:

Neuropsycholog Kim Gorgens dyskutuje o lepszej ochronie naszych mózgów przed ryzykiem wstrząsu ze szczególnym naciskiem na noszenie kasków przez dzieci.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:01
Marcin Cwikla added a translation

Polish subtitles

Revisions