Return to Video

Eve Ensler: Plotseling, mijn lichaam

  • 0:00 - 0:02
    Voor een lange tijd
  • 0:02 - 0:05
    had je 'ik' en 'mijn lichaam'.
  • 0:06 - 0:09
    'Ik' bestond uit verhalen,
  • 0:09 - 0:11
    verlangens, inspanningen...
  • 0:11 - 0:13
    ...en wensen voor de toekomst.
  • 0:13 - 0:15
    'Ik' probeerde
  • 0:15 - 0:18
    om geen resultaat van mijn gewelddadige verleden te zijn,
  • 0:18 - 0:20
    maar de afscheiding die al had plaatsgevonden
  • 0:20 - 0:22
    tussen mij en mijn lichaam
  • 0:22 - 0:25
    was best een belangrijk resultaat hiervan.
  • 0:25 - 0:28
    'Ik' probeerde altijd iets te worden, iemand te worden.
  • 0:28 - 0:31
    'Ik' bestond alleen in het proberen.
  • 0:31 - 0:34
    Mijn lichaam zat vaak in de weg.
  • 0:34 - 0:36
    Ik was een zwevend hoofd.
  • 0:36 - 0:39
    Ik heb jarenlang alleen hoeden gedragen.
  • 0:39 - 0:41
    Het was een manier om mijn hoofd bij me te houden.
  • 0:41 - 0:44
    Een manier om mezelf te lokaliseren.
  • 0:44 - 0:46
    Ik was bang dat wanneer ik mijn hoed af zou zetten...
  • 0:46 - 0:48
    ...ik er niet meer zou zijn.
  • 0:48 - 0:51
    Ik had zelfs een therapeut die tegen me zei:
  • 0:51 - 0:53
    "Eve, je komt hier nu twee jaar,
  • 0:53 - 0:56
    en om eerlijk te zijn was het nooit bij me opgekomen dat je een lichaam hebt."
  • 0:56 - 0:58
    Ik woonde al die tijd in de stad,
  • 0:58 - 1:00
    omdat, om eerlijk te zijn,
  • 1:00 - 1:02
    ik bang was voor bomen.
  • 1:02 - 1:04
    Ik had geen kinderen
  • 1:04 - 1:06
    want hoofden kunnen niet bevallen.
  • 1:06 - 1:09
    Baby's komen niet uit je mond.
  • 1:09 - 1:12
    Omdat ik geen uitgangspunt had voor mijn eigen lichaam...
  • 1:12 - 1:15
    begon ik andere vrouwen naar hun lichaam te vragen;
  • 1:15 - 1:17
    in het bijzonder naar hun vagina's,
  • 1:17 - 1:19
    omdat ik vagina's belangrijk vond.
  • 1:19 - 1:21
    Dit zette me ertoe om "De Vagina Monologen" te schrijven...
  • 1:21 - 1:24
    ...wat me er toe leidde om obsessief en onophoudelijk
  • 1:24 - 1:27
    over vagina's te praten waar ik maar kon.
  • 1:27 - 1:30
    Ik deed dit zelfs waar vreemden bij waren.
  • 1:30 - 1:32
    Een avond op het podium
  • 1:32 - 1:35
    ben ik daadwerkelijk mijn vagina ingegaan.
  • 1:35 - 1:38
    Het was een betoverende ervaring.
  • 1:38 - 1:41
    Het maakte me bang, het gaf me energie,
  • 1:41 - 1:44
    en toen werd ik een gedreven persoon,
  • 1:44 - 1:46
    een gedreven vagina.
  • 1:46 - 1:49
    Ik begon mijn lichaam als een ding te zien,
  • 1:49 - 1:51
    een ding dat snel kon bewegen,
  • 1:51 - 1:53
    als een ding dat ook andere dingen kon bereiken,
  • 1:53 - 1:56
    een heleboel dingen tegelijk.
  • 1:56 - 1:59
    Ik begon mijn lichaam als een iPad of auto te beschouwen.
  • 1:59 - 2:01
    Ik zou het besturen en er dingen van verlangen.
  • 2:01 - 2:04
    Het had geen grenzen. Het was onverslaanbaar.
  • 2:04 - 2:07
    Het zou overwonnen en beheerst worden als de Aarde zelf.
  • 2:07 - 2:09
    Ik gaf het geen aandacht;
  • 2:09 - 2:11
    nee, ik organiseerde en bestuurde het.
  • 2:11 - 2:13
    Ik had geen geduld voor mijn lichaam;
  • 2:13 - 2:15
    ik dwong het in vorm te zijn.
  • 2:15 - 2:17
    Ik was gierig.
  • 2:17 - 2:19
    Ik nam meer dan mijn lichaam mij kon geven.
  • 2:19 - 2:22
    Als ik moe was dan dronk ik meer espresso's.
  • 2:22 - 2:25
    Als ik bang was ging ik naar gevaarlijkere plaatsen.
  • 2:25 - 2:28
    Oh, natuurlijk, natuurlijk had ik momenten dat ik mijn lichaam op prijs stelde,
  • 2:28 - 2:30
    op de manier waarop een mishandelende ouder
  • 2:30 - 2:32
    soms een aardig moment kan hebben.
  • 2:32 - 2:34
    Mijn vader was heel aardig voor me,
  • 2:34 - 2:36
    bijvoorbeeld op mijn zestiende verjaardag.
  • 2:36 - 2:38
    Ik hoorde mensen van tijd tot tijd mompelen
  • 2:38 - 2:40
    dat ik van mijn lichaam moest houden,
  • 2:40 - 2:42
    dus leerde ik mezelf dit te doen.
  • 2:42 - 2:45
    Ik was vegetariër, ik was nuchter, ik rookte niet.
  • 2:45 - 2:47
    Maar dat was allemaal een verfijnde manier
  • 2:47 - 2:49
    om mijn lichaam te manipuleren --
  • 2:49 - 2:51
    een grotere afstandneming,
  • 2:51 - 2:55
    alsof je een moestuin plant op de autoweg.
  • 2:56 - 2:59
    Omdat ik zoveel over mijn vagina praatte,
  • 2:59 - 3:02
    begonnen veel vrouwen me over die van hen te vertellen --
  • 3:02 - 3:04
    hun verhalen over hun lichamen.
  • 3:04 - 3:07
    Die verhalen dwongen mij de wereld over,
  • 3:07 - 3:09
    en ik ben in meer dan 60 landen geweest.
  • 3:09 - 3:11
    Ik heb duizenden verhalen gehoord.
  • 3:11 - 3:13
    En ik moet zeggen, er was altijd zo'n moment
  • 3:13 - 3:15
    waarop vrouwen precies konden uitleggen
  • 3:15 - 3:19
    op welk moment ze niet verenigd waren met hun lichaam --
  • 3:19 - 3:21
    wanneer ze niet thuis waren.
  • 3:21 - 3:25
    Ik hoorde over vrouwen die in hun bed zijn aangerand,
  • 3:25 - 3:27
    gegeseld in hun burka's,
  • 3:27 - 3:29
    voor dood zijn achtergelaten in parkeerplaatsen,
  • 3:29 - 3:31
    met zuur verbrand in hun keukens.
  • 3:31 - 3:34
    Sommige vrouwen werden stil en verdwenen.
  • 3:34 - 3:37
    Sommigen werden boze, gedreven machines als ikzelf.
  • 3:38 - 3:40
    Gedurende het reizen
  • 3:40 - 3:42
    werd ik 40 en begon ik mijn lichaam te haten,
  • 3:42 - 3:44
    wat eigenlijk vooruitgang was,
  • 3:44 - 3:47
    want mijn lichaam bestond tenminste genoeg om het te kunnen haten.
  • 3:47 - 3:50
    Althans, mijn buik -- ik haatte mijn buik.
  • 3:50 - 3:53
    Hij was het bewijs dat ik niet goed genoeg was.
  • 3:53 - 3:56
    Dat ik oud en niet grandioos en niet perfect was.
  • 3:56 - 4:00
    Of dat ik niet paste in het vooraf vastgestelde bedrijfsbeeld.
  • 4:00 - 4:03
    Mijn buik was bewijs dat ik had gefaald,
  • 4:03 - 4:06
    dat hij me had laten vallen, dat ik kapot was.
  • 4:06 - 4:09
    Mijn leven draaide om het kwijtraken ervan en de obsessie hierover.
  • 4:09 - 4:11
    Het werd zelfs zo extreem
  • 4:11 - 4:13
    dat ik er een toneelstuk over schreef.
  • 4:13 - 4:15
    Maar hoe meer ik erover praatte,
  • 4:15 - 4:18
    hoe verdeelder en ontzielder mijn lichaam werd.
  • 4:18 - 4:21
    Het werd entertainment; het werd een nieuw soort product,
  • 4:21 - 4:24
    iets wat ik verkocht.
  • 4:24 - 4:26
    Toen ging ik ergens anders heen.
  • 4:26 - 4:28
    Ik stapte uit datgene
  • 4:28 - 4:30
    dat ik dacht te kennen.
  • 4:30 - 4:34
    Ik ging naar de democratische republiek Congo.
  • 4:34 - 4:36
    En ik hoorde verhalen
  • 4:36 - 4:38
    die alle andere verhalen deden verdwijnen.
  • 4:38 - 4:40
    Ik hoorde verhalen
  • 4:40 - 4:42
    die in mijn lichaam drongen.
  • 4:42 - 4:44
    Ik hoorde over een klein meisje
  • 4:44 - 4:46
    dat niet kon ophouden zichzelf onder te plassen
  • 4:46 - 4:48
    omdat zoveel volwassen soldaten
  • 4:48 - 4:51
    bij haar naar binnen waren gedrongen.
  • 4:51 - 4:53
    Ik hoorde van een tachtig jaar oude vrouw
  • 4:53 - 4:56
    wiens benen waren gebroken en uit hun gewrichten waren getrokken
  • 4:56 - 4:58
    en achter haar hoofd werden gedraaid
  • 4:58 - 5:00
    terwijl de soldaten haar zo verkrachtten.
  • 5:00 - 5:02
    Er zijn duizenden van zulke verhalen.
  • 5:02 - 5:05
    En veel van die vrouwen hadden gaten in hun lichaam --
  • 5:05 - 5:07
    gaten, openingen --
  • 5:07 - 5:10
    gevormd door die oorlogsmisdaden --
  • 5:10 - 5:13
    gaten in de kern van hun zielen.
  • 5:13 - 5:16
    Deze verhalen verzadigden mijn cellen en zenuwen.
  • 5:16 - 5:18
    En om eerlijk te zijn
  • 5:18 - 5:20
    heb ik drie jaar niet kunnen slapen.
  • 5:20 - 5:23
    Alle verhalen begonnen samen te smelten.
  • 5:23 - 5:25
    Het verkrachten van de Aarde,
  • 5:25 - 5:27
    het plunderen van mineralen,
  • 5:27 - 5:29
    het vernietigen van vagina's --
  • 5:29 - 5:32
    niets hiervan was in mijn ogen
  • 5:32 - 5:34
    nog langer een losstaande zaak.
  • 5:34 - 5:37
    Milities verkrachtten zes maanden oude baby's
  • 5:37 - 5:39
    zodat landen ver weg
  • 5:39 - 5:41
    toegang kregen tot goud en coltan
  • 5:41 - 5:44
    voor hun iPhones en computers.
  • 5:44 - 5:47
    Mijn lichaam was niet alleen meer een gedreven machine,
  • 5:47 - 5:49
    maar het was nu ook verantwoordelijk
  • 5:49 - 5:51
    voor het vernietigen van de lichamen van die vrouwen
  • 5:51 - 5:53
    door de drang om meer machines te maken
  • 5:53 - 5:57
    om de snelheid en efficiëntie van mijn machine te ondersteunen.
  • 5:57 - 5:59
    Toen kreeg ik kanker --
  • 5:59 - 6:01
    of ik kwam erachter dat ik kanker had.
  • 6:01 - 6:03
    Dat kwam aan als een snelvliegende vogel
  • 6:03 - 6:06
    die tegen een raamkozijn aanknalt.
  • 6:06 - 6:08
    Plotseling had ik een lichaam,
  • 6:08 - 6:10
    een lichaam dat geprikt werd
  • 6:10 - 6:12
    en gepord en doorboord,
  • 6:12 - 6:15
    een lichaam dat helemaal open werd gesneden,
  • 6:15 - 6:17
    een lichaam waar organen uit zijn gehaald
  • 6:17 - 6:20
    en vervoerd en herschikt en opnieuw gemonteerd,
  • 6:20 - 6:22
    een lichaam dat gescand werd
  • 6:22 - 6:24
    en waar buisjes in werden geschoven,
  • 6:24 - 6:27
    een lichaam dat brandde van de chemische stoffen.
  • 6:27 - 6:29
    Kanker blies de muur op
  • 6:29 - 6:32
    die tussen mij en mijn lichaam stond.
  • 6:32 - 6:35
    Ik begreep ineens dat de crisis in mijn lichaam
  • 6:35 - 6:37
    de crisis in de wereld was,
  • 6:37 - 6:39
    en dat het niet later gebeurde,
  • 6:39 - 6:41
    maar dat het nu aan het gebeuren was.
  • 6:41 - 6:44
    Opeens was mijn kanker een kanker die overal was,
  • 6:44 - 6:47
    de kanker van wreedheid, de kanker van hebzucht,
  • 6:47 - 6:49
    de kanker die in mensen kruipt
  • 6:49 - 6:53
    die vlakbij kerncentrales wonen -- en die zijn meestal arm --
  • 6:53 - 6:55
    de kanker die in de longen van koolmijnwerkers komt,
  • 6:55 - 6:58
    de kanker van de stress omdat je niet goed genoeg presteert,
  • 6:58 - 7:00
    de kanker van begraven trauma,
  • 7:00 - 7:03
    de kanker in opgehokte kippen en vervuilde vis,
  • 7:03 - 7:06
    de kanker in baarmoeders van verkrachte vrouwen;
  • 7:06 - 7:09
    de kanker die overal zit door onze laksheid.
  • 7:09 - 7:12
    In zijn nieuwe en visionaire boek
  • 7:12 - 7:14
    "Nieuw Zelf, Nieuwe Wereld"
  • 7:14 - 7:16
    zegt schrijver Philip Shepherd:
  • 7:16 - 7:19
    "Als je gescheiden bent van je lichaam,
  • 7:19 - 7:22
    ben je ook gescheiden van het lichaam van de wereld,
  • 7:22 - 7:24
    dat dan anders lijkt te zijn dan jou,
  • 7:24 - 7:26
    of los van jou staat,
  • 7:26 - 7:28
    in plaats van het levende continuüm
  • 7:28 - 7:30
    waar jij deel van uitmaakt.
  • 7:30 - 7:32
    Voor de kanker
  • 7:32 - 7:34
    was de wereld iets anders.
  • 7:34 - 7:37
    Het was alsof ik in een stilstaande poel leefde
  • 7:37 - 7:39
    en kanker blies de steen op
  • 7:39 - 7:42
    die me scheidde van de grotere zee.
  • 7:42 - 7:45
    Nu zwem ik erin.
  • 7:45 - 7:47
    Nu lig ik in het gras
  • 7:47 - 7:49
    en wrijf ik mijn lichaam erin,
  • 7:49 - 7:52
    en ik hou van de modder op mijn benen en voeten.
  • 7:52 - 7:55
    Nu maak ik een dagelijkse pelgrimstocht
  • 7:55 - 7:58
    om een bepaalde treurwilg bij de Seine te bezoeken,
  • 7:58 - 8:00
    en ik honger naar de groene velden
  • 8:00 - 8:02
    in het woud vlak buiten Bukavu.
  • 8:02 - 8:04
    En als het hard regent,
  • 8:04 - 8:07
    dan gil ik en ren in rondjes.
  • 8:07 - 8:11
    Ik weet dat alles is verbonden,
  • 8:11 - 8:14
    en het litteken dat in de lengte over mijn romp loopt
  • 8:14 - 8:16
    is daar getekend door de aardbeving.
  • 8:16 - 8:20
    En ik ben daar met drie miljoen mensen in de straten van Port-au-Prince.
  • 8:20 - 8:22
    Het vuur dat in mij brandt
  • 8:22 - 8:25
    op de derde dag van de zes dagen chemo
  • 8:25 - 8:27
    is het vuur dat brandt
  • 8:27 - 8:29
    in de bossen op de wereld.
  • 8:29 - 8:31
    Ik weet dat het abces
  • 8:31 - 8:34
    dat rond mijn wond groeide na de operatie,
  • 8:34 - 8:36
    die 47 centiliter pus,
  • 8:36 - 8:39
    de vervuilde Golf van Mexico is,
  • 8:39 - 8:42
    en er waren in olie gedrenkte pelikanen in mij
  • 8:42 - 8:44
    en dode drijvende vissen.
  • 8:44 - 8:47
    De katheters die zonder de juiste medicatie in mij werden geschoven,
  • 8:47 - 8:49
    deden me uitschreeuwen
  • 8:49 - 8:53
    zoals de Aarde het uitschreeuwt bij het boren.
  • 8:53 - 8:55
    Tijdens mijn tweede chemokuur
  • 8:55 - 8:57
    werd mijn moeder heel erg ziek
  • 8:57 - 8:59
    en ging ik naar haar toe.
  • 8:59 - 9:01
    En in de naam van verbondenheid:
  • 9:01 - 9:04
    Het enige dat ze wilde voordat ze stierf...
  • 9:04 - 9:06
    was thuisgebracht worden
  • 9:06 - 9:09
    naar haar geliefde Golf van Mexico.
  • 9:09 - 9:11
    Dus we brachten haar naar huis,
  • 9:11 - 9:13
    en ik bad dat de olie niet op haar strand zou aanspoelen
  • 9:13 - 9:15
    voordat ze stierf.
  • 9:15 - 9:17
    Gelukkig gebeurde dat ook niet.
  • 9:17 - 9:20
    Ze stierf rustig op haar favoriete plaats.
  • 9:20 - 9:22
    Een paar weken later was ik in New Orleans
  • 9:22 - 9:24
    en deze prachtige, spirituele vriendin
  • 9:24 - 9:26
    vertelde me dat ze een genezing voor me wilde doen.
  • 9:26 - 9:28
    Ik was vereerd.
  • 9:28 - 9:30
    Ik ging naar haar huis in de ochtend.
  • 9:30 - 9:33
    en de New Orleans - ochtendzon flikkerde door de gordijnen.
  • 9:33 - 9:35
    Mijn vriendin maakte deze grote schaal klaar,
  • 9:35 - 9:37
    en ik vroeg: "Wat is dat?"
  • 9:37 - 9:39
    En ze zei: "Het is voor jou.
  • 9:39 - 9:42
    De bloemen maken het mooi,
  • 9:42 - 9:44
    de honing maakt het zoet."
  • 9:44 - 9:46
    Ik vroeg: "Maar wat is het watergedeelte?"
  • 9:46 - 9:48
    In de naam van verbondenheid
  • 9:48 - 9:51
    zei ze: "Oh, dat is de Golf van Mexico."
  • 9:51 - 9:53
    En ik zei: "Natuurlijk."
  • 9:53 - 9:55
    De andere vrouwen arriveerden en ze zaten in een kring,
  • 9:55 - 9:58
    en Michaela baadde mijn hoofd met het heilige water.
  • 9:58 - 10:01
    Ze zong -- haar hele lichaam zong.
  • 10:01 - 10:03
    De andere vrouwen zongen
  • 10:03 - 10:05
    en ze baden voor mij en mijn moeder.
  • 10:05 - 10:08
    En terwijl de warme Golf over mijn naakte hoofd spoelde,
  • 10:08 - 10:10
    realiseerde ik me
  • 10:10 - 10:13
    dat dit het beste en het slechtste van ons bevatte.
  • 10:13 - 10:15
    Het was de hebzucht en roekeloosheid
  • 10:15 - 10:18
    die tot de boorexplosie leidde.
  • 10:18 - 10:20
    Het waren al de leugens
  • 10:20 - 10:22
    die daarvoor en daarna werden verteld.
  • 10:22 - 10:24
    Het was de honing in het water die het zoet maakte,
  • 10:24 - 10:27
    het was de olie die het ziek maakte.
  • 10:27 - 10:29
    Het was mijn hoofd dat nu kaal was
  • 10:29 - 10:31
    en op haar gemak was zonder hoed.
  • 10:31 - 10:33
    Ik was mijn complete zelf
  • 10:33 - 10:35
    die in Michaela's schoot wegzakte.
  • 10:35 - 10:38
    Het waren de tranen die niet te onderscheiden waren van de Golf
  • 10:38 - 10:40
    die langs mijn wangen omlaag liepen.
  • 10:40 - 10:45
    Het was de langverwachte verbinding met mijn lichaam.
  • 10:45 - 10:47
    Het was het verdriet
  • 10:47 - 10:49
    dat zo lang had geduurd.
  • 10:49 - 10:51
    Het was mijn plek vinden
  • 10:51 - 10:53
    en de gigantische verantwoordelijkheid
  • 10:53 - 10:55
    die met verbondenheid meekomt.
  • 10:55 - 10:58
    Het was de voortdurende verwoestende oorlog in Congo
  • 10:58 - 11:00
    en de onverschilligheid van de wereld.
  • 11:00 - 11:02
    Het waren de Congolese vrouwen
  • 11:02 - 11:04
    die nu in opstand komen.
  • 11:04 - 11:06
    Het was het vertrek van mijn moeder,
  • 11:06 - 11:08
    net op het moment
  • 11:08 - 11:10
    dat ik geboren werd.
  • 11:10 - 11:12
    Het was de realisatie
  • 11:12 - 11:14
    dat ik heel dicht bij de dood ben geweest --
  • 11:14 - 11:17
    op dezelfde manier dat de Aarde, onze moeder,
  • 11:17 - 11:20
    het amper volhoudt,
  • 11:20 - 11:24
    op dezelfde manier dat 75% van de bevolking van deze planeet
  • 11:24 - 11:27
    nog maar net de eindjes aan elkaar knopen,
  • 11:27 - 11:29
    op dezelfde manier
  • 11:29 - 11:32
    dat er een recept voor overleven is.
  • 11:32 - 11:34
    Wat ik heb geleerd
  • 11:34 - 11:37
    is dat het te maken heeft met aandacht en hulpbronnen
  • 11:37 - 11:39
    die iedereen verdient.
  • 11:39 - 11:41
    Het waren pleitende vrienden
  • 11:41 - 11:43
    en een betuttelende zus.
  • 11:43 - 11:45
    Het waren wijze doktoren en geavanceerde geneeskunde
  • 11:45 - 11:48
    en chirurgen die weten wat ze met hun handen moeten doen.
  • 11:48 - 11:52
    Het waren onderbetaalde en liefhebbende verpleegsters.
  • 11:52 - 11:55
    Het waren magische genezers en aromatische oliën.
  • 11:55 - 11:57
    Het waren mensen die met spreuken en rituelen kwamen.
  • 11:57 - 12:00
    Het was het hebben van een visioen van de toekomst
  • 12:00 - 12:02
    en iets om voor te vechten,
  • 12:02 - 12:05
    omdat ik weet dat dit niet mijn strijd is.
  • 12:05 - 12:07
    Het waren een miljoen gebeden.
  • 12:07 - 12:09
    Het waren duizend halleluja's
  • 12:09 - 12:11
    en een miljoen oms.
  • 12:11 - 12:13
    Het was een heleboel woede,
  • 12:13 - 12:15
    krankzinnige humor,
  • 12:15 - 12:17
    een heleboel aandacht, verontwaardiging.
  • 12:17 - 12:20
    Het was energie, liefde en vreugde.
  • 12:20 - 12:22
    Het was al deze dingen.
  • 12:22 - 12:24
    Het was al deze dingen.
  • 12:24 - 12:26
    Het was al deze dingen
  • 12:26 - 12:29
    in het water, in de wereld, in mijn lichaam.
  • 12:29 - 12:37
    (Applaus)
Title:
Eve Ensler: Plotseling, mijn lichaam
Speaker:
Eve Ensler
Description:

Dichter, schrijfster en activiste Eve Ensler leefde in haar hoofd. In deze krachtige speech van TEDWomen praat ze over de levenslange afstand tussen zichzelf en haar lichaam -- en hoe twee schokkende gebeurtenissen haar geholpen hebben om weer in contact te komen met de werkelijkheid en de belichaming van het mens-zijn.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:38
Joyce van der Hoorn added a translation

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.