Return to Video

Co robi trzustka? - Emma Bryce

  • 0:06 - 0:09
    Pod żebrami, pośród innych organów
  • 0:09 - 0:11
    znajduje się trzustka.
  • 0:11 - 0:16
    Narząd ten działa jak osobisty trener
    zdrowego stylu życia.
  • 0:16 - 0:18
    Kontroluje poziom cukru we krwi
  • 0:18 - 0:20
    i wydziela specjalny sok,
  • 0:20 - 0:23
    który uwalnia z pokarmu
    składniki odżywcze,
  • 0:23 - 0:26
    co zapewnia organizmowi
    dobrą formę.
  • 0:26 - 0:29
    Trzustka znajduje się pod żołądkiem
  • 0:29 - 0:34
    i jednym z jej zadań
    jest rozkładanie spożytych pokarmów.
  • 0:34 - 0:35
    Pomaga także w trawieniu,
  • 0:35 - 0:38
    produkując sok trzustkowy
    składający się z wody
  • 0:38 - 0:40
    wodorowęglanu sodu
  • 0:40 - 0:42
    i enzymów trawiennych.
  • 0:42 - 0:46
    Wodorowęglan sodu neutralizuje
    kwasy żołądkowe,
  • 0:46 - 0:50
    dzięki czemu mogą działać enzymy.
  • 0:50 - 0:54
    Lipaza rozkłada tłuszcze,
  • 0:54 - 0:56
    proteaza rozbija białka,
  • 0:56 - 0:58
    a amylaza rozkłada
    węglowodany na cukry proste,
  • 0:58 - 1:00
    by dostarczyć energii komórkom.
  • 1:00 - 1:03
    Większość z tych składników pokarmowych
  • 1:03 - 1:04
    zostaje uwolniona do krwiobiegu,
  • 1:04 - 1:07
    skąd dociera do komórek i odżywia je.
  • 1:07 - 1:11
    W tym czasie trzustka pracuje już
    nad innym krytycznym zadaniem:
  • 1:11 - 1:14
    kontrolą poziomu cukru we krwi.
  • 1:14 - 1:17
    Pomagają jej w tym dwa hormony
    insulina i glukagon,
  • 1:17 - 1:22
    produkowane w specjalnych komórkach
    pod nazwą wysepki Langerhansa.
  • 1:22 - 1:24
    Zbyt wysoki lub zbyt niski poziom cukru
  • 1:24 - 1:26
    może stanowić zagrożenie dla życia,
  • 1:26 - 1:29
    więc trzustka musi być w pełnej gotowości.
  • 1:29 - 1:33
    Po dużym posiłku wzrasta
    poziom cukru we krwi.
  • 1:33 - 1:35
    Aby znormalizować ten stan,
  • 1:35 - 1:37
    trzustka uwalniania insulinę,
  • 1:37 - 1:40
    która przenosi nadmiar glukozy
    do wnętrza komórek,
  • 1:40 - 1:42
    gdzie służy ona jako źródło energii
  • 1:42 - 1:44
    lub zostaje przechowana na później.
  • 1:44 - 1:48
    Insulina sprawia również, że wątroba
    przestaje uwalniać glukozę do krwi.
  • 1:48 - 1:51
    Z drugiej strony, jeśli poziom
    cukru we krwi jest niski,
  • 1:51 - 1:54
    trzustka uwalnia
    hormon o nazwie glukagon,
  • 1:54 - 1:57
    który powoduje, że zapasy cukru
    z komórek i wątroby
  • 1:57 - 1:59
    uwalniają się do krwiobiegu.
  • 1:59 - 2:02
    Wzajemne oddziaływanie między
    insuliną a glukagonem
  • 2:02 - 2:05
    utrzymuje poziom cukru
    we krwi w równowadze.
  • 2:05 - 2:09
    Jednak uszkodzona trzustka
    nie wydziela potrzebnych hormonów,
  • 2:09 - 2:11
    co prowadzi do zachwiania stanu zdrowia.
  • 2:11 - 2:13
    W przypadku chorej trzustki
  • 2:13 - 2:17
    dochodzi do redukcji
    lub nawet ustania produkcji insuliny,
  • 2:17 - 2:21
    co może prowadzić do cukrzycy.
  • 2:21 - 2:24
    Jeśli insulina nie jest
    wydzielana regularnie,
  • 2:24 - 2:26
    wzrasta poziom cukru we krwi,
  • 2:26 - 2:28
    prowadząc do stwardnienia
    naczyń krwionośnych,
  • 2:28 - 2:30
    powodując zawał serca,
  • 2:30 - 2:32
    niewydolność nerek i udar mózgu.
  • 2:32 - 2:35
    Brak insuliny powoduje,
    że komórki nie otrzymują glukozy
  • 2:35 - 2:38
    niezbędnej do rozwoju
    i funkcjonowania.
  • 2:38 - 2:41
    U cukrzyków wzrasta również
    poziom glukagonu,
  • 2:41 - 2:44
    co podwyższa poziom
    stężenia glukozy we krwi.
  • 2:44 - 2:46
    Bez trzustki jako
    osobistego trenera zdrowia,
  • 2:46 - 2:49
    nasz poziom cukru
    wymknąłby się spod kontroli
  • 2:49 - 2:52
    i nie moglibyśmy trawić
    ważnych składników odżywczych.
  • 2:52 - 2:54
    Ale podobnie jak każdy trener,
  • 2:54 - 2:57
    trzustka jedynie pomaga nam
    w zachowaniu zdrowia.
  • 2:57 - 3:01
    Niezbędna jest nasza aktywna współpraca.
Title:
Co robi trzustka? - Emma Bryce
Description:

Pełna lekcja na http://ed.ted.com/lessons/what-does-the-pancreas-do-emma-bryce

Poniżej żeber, pośród innych organów, znajduje się trzustka - narząd, który działa podobnie jak osobisty trener zdrowego stylu życia. Emma Bryce wyjaśnia w jaki sposób trzustka kontroluje poziom glukozy we krwi i jak sok trzustkowy uwalnia składniki odżywcze z pokarmu i pomaga nam w zachowaniu dobrej formy.

Lekcja: Emma Bryce, animacja: Tremendousness.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:21
  • Finished review.
    ====
    Okoliczniki czasu i miejsca wydzielone przecinkiem.

    Okoliczniki czasu i miejsca na początku zdania nie są w języku polskim oddzielane przecinkiem, inaczej niż w angielskim. Przykład: "Today, the basis for scientific time" = "Dzisiaj, podłożem mierzenia czasu" --> "Dzisiaj podłożem mierzenia czasu".

Polish subtitles

Revisions