Όταν σχεδιάζουμε για την αναπηρία, κερδίζουμε όλοι

«Πιστεύω ότι η απώλεια της ακοής μου ήταν ένα από τα σπουδαιότερα δώρα που πήρα ποτέ» λέει η Ελίζ Ρόι. Ως συνήγορος για δικαιώματα αναπηρίας με νέες ιδέες στο σχεδιασμό, γνωρίζει ότι το να είναι κουφή την κάνει να ζει και να επαναπροσδιορίζει τον κόσμο με μοναδικό τρόπο - μια άποψη που θα μπορούσε να λύσει μερικά από τα μεγαλύτερα προβλήματά μας. Όπως λέει η ίδια: «Όταν σχεδιάζουμε πρώτα για την αναπηρία, μπορείς συχνά να βρούμε λύσεις που είναι καλύτερες από αυτές που σχεδιάζουμε για το κανονικό».

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον ήχο

του γέλιου με τους φίλους μου.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον ήχο

της φωνής της μητέρας μου
ακριβώς πριν αποκοιμηθώ.

Και δεν θα ξεχάσω ποτέ
τον κατευναστικό ήχο του νερού

καθώς κυλάει στο ρυάκι.

Φανταστείτε τον φόβο μου, καθαρό φόβο,

όταν, στην ηλικία των 10,

μου είπαν ότι πρόκειται
να χάσω την ακοή μου.

Και για τα επόμενα πέντε χρόνια,

εξελίχθηκε σε ολική κώφωση.

Αλλά πιστεύω ότι η απώλεια της ακοής μου

ήταν ένα από τα σπουδαιότερα δώρα
που πήρα ποτέ.

Βλέπετε, βιώνω τον κόσμο
με έναν μοναδικό τρόπο.

Και πιστεύω ότι
αυτές οι μοναδικές εμπειρίες

που έχουν τα άτομα με αναπηρίες

είναι αυτό που θα μας βοηθήσει
να σχεδιάσουμε έναν καλύτερο κόσμο

για όλους - για τα άτομα
με και χωρίς αναπηρίες.

Ήμουν συνήγορος δικαιωμάτων αναπηρίας

και δαπάνησα πολύ χρόνο
αφοσιωμένη στην εφαρμογή του νόμου,

εξασφαλίζοντας
ότι θα γίνονταν επανορθώσεις.

Και έπειτα έπρεπε να μάθω γρήγορα
τη διεθνή πολιτική,

γιατί μου ζητήθηκε να δουλέψω
στο Συμβούλιο των ΗΕ

που προστατεύει άτομα με αναπηρίες.

Ως επικεφαλής της ΜΚΟ εκεί,

ξόδεψα την περισσότερη ενέργειά μου
προσπαθώντας να πείσω τον κόσμο

για τις δυνατότητες
των ατόμων με αναπηρίες.

Αλλά στην πορεία,

και μετά από πολλές αλλαγές
στην καριέρα μου

για τις οποίες οι γονείς μου
δεν χάρηκαν ιδιαίτερα -

(Γέλια)

Βρήκα μία λύση

που πιστεύω ότι μπορεί να είναι
ένα ακόμα πιο ισχυρό εργαλείο

για να λύσει μερικά από τα μεγαλύτερα
προβλήματα του κόσμου,

για ανάπηρους και μη.

Και αυτό το εργαλείο ονομάζεται
σχεδιασμός σκέψεως.

Ο σχεδιασμός αυτός είναι διαδικασία
για καινοτομία και λύση προβλημάτων.

Υπάρχουν πέντε βήματα.

Το πρώτο είναι ο ορισμός του προβλήματος

και η κατανόηση των περιορισμών του.

Το δεύτερο είναι η παρατήρηση
των ανθρώπων σε καθημερινές καταστάσεις

και η κατανόηση των προβλημάτων τους.

Τρίτον, η επινόηση εκατοντάδων ιδεών -
όσο το δυνατόν περισσότερες,

όσο το δυνατόν πιο ακραίες.

Τέταρτον, η πρωτοτυπία:
να μαζέψεις ό,τι μπορείς,

ό,τι μπορείς να βρεις,

για να υλοποιήσεις τη λύση σου,
να τη δοκιμάσεις

και να την τελειοποιήσεις.

Και τέλος, η εφαρμογή:

να εξασφαλίσεις ότι η λύση
που βρήκες είναι βιώσιμη.

Ο Γουόρεν Μπέργκερ λέει
ότι ο σχεδιασμός σκέψης μας διδάσκει

να αμφισβητούμε, να επαναπροσδιορίζουμε,
να τελειοποιούμε, να πειραματιζόμαστε,

και, πιθανότατα το πιο σημαντικό,

να ρωτάμε εκείνες τις ηλίθιες ερωτήσεις.

Οι σχεδιαστές σκέψης πιστεύουν
ότι όλοι είναι δημιουργικοί.

Πιστεύουν ότι στο να φέρνουμε κοντά
ανθρώπους από διάφορους τομείς,

επειδή θέλουν να μοιραστούν
τις διαφορετικές απόψεις τους

και τις συγκεντρώνουν
και τις συγχωνεύουν

για να δημιουργήσουν κάτι καινούριο.

Ο σχεδιασμός σκέψης είναι ένα τόσο
πετυχημένο και πολυχρηστικό εργαλείο

που μπορεί να εφαρμοστεί
σχεδόν σε κάθε κατασκευαστικό τομέα.

Είδα τη δυναμική που είχε
στα θέματα που αντιμετώπιζα,

οπότε αποφάσισα να γυρίσω στη σχολή

και να πάρω το μεταπτυχιακό μου
στον κοινωνικό σχεδιασμό.

Εστιάζει στο πώς ο σχεδιασμός μπορεί
να δημιουργήσει θετική αλλαγή στον κόσμο.

Όσο ήμουν εκεί,

ερωτεύτηκα την ξυλουργική.

Αλλά αυτό που συνειδητοποίησα γρήγορα

ήταν ότι κάτι μου διέφευγε.

Καθώς δουλεύεις με ένα εργαλείο,

ακριβώς τότε που πρόκειται να κλωτσήσει

-που σημαίνει ότι το κομμάτι
ή το εργαλείο τινάζει προς εσένα-

βγάζει έναν ήχο.

Και δεν μπορούσα να τον ακούσω.

Οπότε αποφάσισα,

γιατί να μην δοκιμάσω να το λύσω;

Η λύση ήταν ένα ζευγάρι
προστατευτικά γυαλιά

που ήταν κατασκευασμένα
να ειδοποιούν οπτικώς τον χρήστη

να εντοπίζει τις αλλαγές στο εργαλείο,

προτού το ανθρώπινο αυτί
μπορέσει να το ακούσει.

Πώς δεν το είχαν σκεφτεί αυτό νωρίτερα
οι κατασκευαστές εργαλείων;

(Γέλια)

Για δύο λόγους: πρώτον, ήμουν αρχάρια.

Δεν με βάραινε η τεχνογνωσία
ή η συμβατική γνώση.

Ο δεύτερος είναι: Ήμουν κωφή.

Η μοναδική μου εμπειρία του κόσμου
με βοήθησε να εμπλουτίσω τη λύση μου.

Και καθώς συνέχιζα, συνεχώς συναντούσα
όλο και περισσότερες λύσεις

που ήταν φτιαγμένες αρχικά
για άτομα με αναπηρίες,

και που κατέληγαν να επιλέγονται,

να αγκαλιάζονται και να αγαπιούνται
από τον κόσμο,

με αναπηρία ή όχι.

Αυτό είναι ένα OXO ξεφλουδιστικό πατάτας.

Αρχικά σχεδιάστηκε για άτομα με αρθρίτιδα,

αλλά ήταν τόσο βολικό
που όλοι το λάτρεψαν.

Μηνύματα κειμένου: αρχικά σχεδιάστηκαν
για άτομα που είναι κωφά.

Κι όπως ξέρετε,
όλοι τα λάτρεψαν και αυτά.

(Γέλια)

Άρχισα να σκέφτομαι:

Τι θα γινόταν αν αλλάζαμε
την νοοτροπία μας;

Τι θα γινόταν αν αρχίζαμε να σχεδιάζαμε
πρώτα για την αναπηρία -

και όχι για το κανονικό;

Όπως βλέπετε, όταν σχεδιάζουμε
πρώτα για την αναπηρία,

συχνά βρίσκουμε λύσεις που
όχι μόνο δεν είναι περιοριστικές,

αλλά συχνά είναι καλύτερες από
όταν τις σχεδιάζουμε για το κανονικό.

Κι αυτό με συναρπάζει,

γιατί σημαίνει ότι η ενέργεια
που χρειάζεται για να βοηθήσεις

κάποιον με μια αναπηρία

μπορεί να αξιοποιηθεί, να διαμορφωθεί
και να παραλλαχθεί

ως μια δύναμη για δημιουργικότητα
και καινοτομία.

Αυτό μας μετακινεί από την νοοτροπία
να προσπαθούμε να αλλάξουμε τις καρδιές

και την έλλειψη της νοοτροπίας
της αποδοχής,

στο να γίνουμε αλχημιστές,

ο τύπος του μάγου που τόσο απελπιστικά
χρειάζεται αυτός ο κόσμος

για να λύσει κάποια
από τα μεγαλύτερα προβλήματά του.

Τώρα, επίσης πιστεύω

ότι τα άτομα με αναπηρίες έχουν
μεγάλες πιθανότητες να γίνουν σχεδιαστές

μέσα από την διαδικασία
του σχεδιασμού σκέψης.

Χωρίς να το γνωρίζω,
από πολύ μικρή ηλικία,

ήμουν σκεπτικίστρια σχεδιασμού,
τελειοποιούσα τις δεξιότητές μου.

Οι σκεπτικιστές σχεδιασμού
από τη φύση τους παρέχουν λύσεις.

Επομένως φανταστείτε
να ακούτε μια συζήτηση

και να καταλαβαίνετε μόνο
το 50% από όσα λέγονται.

Δεν μπορείτε να ζητήσετε
να επαναλάβουν κάθε μία λέξη.

Θα εκνευρίζονταν μαζί σας.

Επομένως χωρίς καν
να το συνειδητοποιήσω,

η λύση μου ήταν να πάρω
τον μπερδεμένο ήχο που άκουγα,

που ήταν ο παλμός,

και να τον μετατρέψω σε ρυθμό και
να τον τοποθετήσω στα χείλη που διάβαζα.

Χρόνια αργότερα, κάποιος σχολίασε
ότι το γράψιμό μου είχε ρυθμό.

Λοιπόν αυτό συμβαίνει επειδή βιώνω
τις συζητήσεις ως ρυθμούς.

Επίσης έγινα πολύ πολύ καλή
στην αποτυχία.

(Γέλια)

Σχεδόν κυριολεκτικά.

Το πρώτο εξάμηνο στα ισπανικά πήρα Δ.

Αλλά αυτό που έμαθα ήταν
ότι όταν συμμαζευόμουν

και άλλαζα μερικά πράγματα,

τελικά, πετύχαινα.

Ομοίως, ο σχεδιασμός σκέψης
ενθαρρύνει τα άτομα να αποτυγχάνουν

και να αποτυγχάνουν συχνά,

γιατί τελικά, θα πετύχετε.

Ελάχιστες σπουδαίες καινοτομίες
σε αυτόν τον κόσμο

προήλθαν από κάποιον που πέτυχε
με την πρώτη προσπάθεια.

Επίσης βίωσα αυτό το μάθημα
στα αθλήματα.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον προπονητή μου
να λέει στη μαμά μου,

«Αν δεν είχε την απώλεια ακοής,

θα βρισκόταν στην εθνική ομάδα».

Αλλά αυτό που ο προπονητής μου
κι εγώ δεν γνώριζαμε τότε,

ήταν ότι η απώλεια της ακοής μου
με βοήθησε να διαπρέψω στα αθλήματα.

Βλέπετε, όταν χάνεις την ακοή σου,
όχι μόνο προσαρμόζεις την συμπεριφορά σου,

αλλά προσαρμόζεις και
τις σωματικές σου αισθήσεις.

Ένα τέτοιο παράδειγμα

είναι ότι το εύρος της οπτικής μου
προσοχής αυξήθηκε.

Φανταστείτε έναν ποδοσφαιριστή
να κατεβαίνει από τα αριστερά.

Φανταστείτε να είσαι τερματοφύλακας,
όπως ήμουν εγώ,

και η μπάλα να κατεβαίνει από τα αριστερά.

Ένα άτομο με κανονική ακοή
θα είχε οπτική επαφή σε τόση γωνία.

Εγώ είχα το πλεονέκτημα
ενός φάσματος τόσου μεγάλου.

Επομένως εντόπισα τους παίκτες εδώ πέρα,

που κινούνταν και κατέβαιναν το γήπεδο.

Και τους εντόπισα γρηγορότερα,
οπότε αν έκαναν πάσα την μπάλα,

να μπορούσα να επανατοποθετηθώ
και να είμαι έτοιμη για τη βολή.

Επομένως όπως βλέπετε,

ήμουν σκεπτικίστρια σχεδιασμού
σχεδόν όλη μου τη ζωή.

Οι παρατηρητικές μου ικανότητες
τελειοποιήθηκαν οπότε έπιανα πράγματα

που οι άλλοι δεν θα έπιαναν ποτέ.

Η συνεχής ανάγκη μου να προσαρμόζομαι
μου έφερνε μεγάλες ιδέες

και βοηθούσε να λύνω προβλήματα.

Και χρειάστηκε συχνά να το κάνω αυτό
μέσα σε όρια και περιορισμούς.

Αυτό είναι κάτι που οι σχεδιαστές επίσης
χρειάζεται να αντιμετωπίζουν συχνά.

Η δουλειά μου προσφάτως με πήγε στην Αϊτή.

Οι σκεπτικιστές σχεδιασμού
συχνά αναζητούν ακραίες καταστάσεις,

επειδή αυτές συχνά εμπλουτίζουν
μερικά από τα καλύτερα σχέδιά τους.

Και η Αϊτή ήταν σαν μια τέλεια καταιγίδα.

Έζησα και δούλεψα με 300 κωφά άτομα

που επανεγκαταστάθηκαν εκεί
μετά τον σεισμό του 2010.

Αλλά μετά από πεντέμισι χρόνια,

δεν υπήρχε ακόμα ηλεκτρισμός,

δεν υπήρχε ακόμα ασφαλές πόσιμο νερό,

δεν υπήρχαν ακόμα ευκαιρίες εργασίας,

υπήρχε ακόμα ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα
και περνούσε ατιμώρητη.

Διεθνείς οργανώσεις βοήθειας
ερχόταν η μία μετά την άλλη.

Αλλά ερχόταν

με προκαθορισμένες λύσεις.

Δεν ερχόταν έτοιμες να παρατηρήσουν
και να προσαρμοστούν,

βασισμένες στις ανάγκες της κοινότητας.

Μια οργάνωση τους έδωσε
κατσίκες και κότες.

Αλλά δεν συνειδητοποίησαν

ότι υπήρχε τόση πείνα
σε αυτήν την κοινότητα,

που όταν ο κωφός πήγαινε για ύπνο
το βράδυ και δεν μπορούσε να ακούσει,

οι άνθρωποι εισέβαλαν στις αυλές τους
και στα σπίτια τους

και έκλεβαν αυτές τις κότες
και τις κατσίκες,

και τελικά όλες εξαφανίστηκαν.

Τώρα, αν αυτή η οργάνωση
αφιέρωνε λίγο χρόνο

να παρατηρήσει τα κωφά άτομα,
να παρατηρήσει την κοινότητα,

θα είχαν συνειδητοποιήσει το πρόβλημά τους

και ίσως να έβρισκαν μια λύση,

κάτι σαν ένα ηλιακό φως,

να φωτίζει ένα ασφαλές κοτέτσι
όπου θα τις έβαζαν τη νύχτα

για την εξασφάλιση της ασφάλειας.

Δεν χρειάζεται να γίνετε
σχεδιαστής σκέψης

για να εισάγετε τις ιδέες
που μοιράστηκα μαζί σας σήμερα.

Είστε δημιουργικοί.

Είστε σχεδιαστές -

όλοι είναι.

Αφήστε άτομα σαν εμένα να σας βοηθήσουν.

Αφήστε τα άτομα με αναπηρίες
να σας βοηθήσουν να δείτε παραπέρα,

και στην πορεία,

να λύσετε μερικά
από τα μεγαλύτερα προβλήματα.

Αυτό είναι. Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)