Czy powinniśmy jeść owady? - Emma Bryce
-
0:09 - 0:12Od wieków ludzie jedzą robaki,
-
0:12 - 0:14takie jak żuki, gąsienice,
-
0:14 - 0:16szarańcza, koniki polne,
-
0:16 - 0:18termity czy ważki.
-
0:18 - 0:20Ten zwyczaj ma nawet swoją nazwę:
-
0:20 - 0:21entomofagia.
-
0:21 - 0:23Ludy zbieracko-łowieckie zauważyły,
-
0:23 - 0:25że zwierzęta szukają
-
0:25 - 0:26owadów bogatych w proteiny
-
0:26 - 0:28i podążyli w ich ślady.
-
0:28 - 0:30W trakcje ewolucji
-
0:30 - 0:32owady weszły w skład naszej diety,
-
0:32 - 0:34pełniąc rolę zarówno podstawowego pokarmu
-
0:34 - 0:35jak i przysmaku.
-
0:35 - 0:37W starożytnej Grecji
-
0:37 - 0:39cykady uważano za luksusową przekąskę.
-
0:39 - 0:41Nawet Rzymianie uważali larwy żuka
-
0:41 - 0:43za przepyszne.
-
0:43 - 0:45Dlaczego owady już nam nie smakują?
-
0:45 - 0:48Odpowiedź znajdziemy w historii,
-
0:48 - 0:50która zaczyna się
-
0:50 - 0:53około 10 000 lat p.n.e.
w Żyznym Półksiężycu, -
0:53 - 0:54miejscu na Bliskim Wschodzie,
-
0:54 - 0:57gdzie powstało rolnictwo.
-
0:57 - 0:59Wtedy nasi niegdyś wędrujący przodkowie
-
0:59 - 1:01osiedlili się na Półksiężycu.
-
1:01 - 1:03Nauczyli się uprawiać ziemię,
-
1:03 - 1:05udomowili zwierzęta,
-
1:05 - 1:06zmienili podejście,
-
1:06 - 1:08które przeniknęło do Europy
-
1:08 - 1:10i reszty świata zachodniego.
-
1:10 - 1:11Rolnictwo sprawiło,
-
1:11 - 1:14że zaczęto uważać owady za szkodniki,
-
1:14 - 1:16które niszczyły uprawę.
-
1:16 - 1:17Populacja rosła,
-
1:17 - 1:18Zachód urbanizował się
-
1:18 - 1:21i osłabiał związki z dawnym zbieractwem.
-
1:21 - 1:24Ludzie zapomnieli o owadach.
-
1:24 - 1:27Dziś nie jesteśmy
przyzwyczajeni do entomofagii, -
1:27 - 1:28owady nas irytują.
-
1:28 - 1:31Żądlą, gryzą, niszczą żywność.
-
1:31 - 1:34Budzą w nas odrazę
-
1:34 - 1:37i brzydzimy się na myśl o ich gotowaniu.
-
1:37 - 1:40Prawie 2000 gatunków owadów jest jadalnych
-
1:40 - 1:43i wchodzi w skład diety
-
1:43 - 1:45dwóch miliardów ludzi na świecie.
-
1:45 - 1:49Kraje tropikalne robią to najchętniej,
-
1:49 - 1:50bo jest to akceptowane kulturowo.
-
1:50 - 1:52Gatunki tego regionu są duże,
-
1:52 - 1:55zróżnicowane, latają w dużych rojach,
-
1:55 - 1:58więc łatwo je złapać.
-
1:58 - 2:00W Kambodży w południowej Azji
-
2:00 - 2:03hoduje się tarantule, smaży je
-
2:03 - 2:04i sprzedaje na targu.
-
2:04 - 2:06W południowej Afryce
-
2:06 - 2:09soczyste robaki mopane to podstawa diety.
-
2:09 - 2:10Dusi się je w ostrym sosie
-
2:10 - 2:13albo suszy i soli.
-
2:13 - 2:14Meksykańskie siekane jumiles
-
2:14 - 2:17opieka się z czosnkiem, cytryną i solą.
-
2:17 - 2:21Owady można jeść w całości
albo mleć je na mąkę, -
2:21 - 2:23proszek czy pastę, dodawaną do posiłku.
-
2:23 - 2:25Ale nie chodzi tu tylko o smak.
-
2:25 - 2:26Owady są zdrowe.
-
2:26 - 2:29Według naukowców entomofagia
-
2:29 - 2:31jest tanim rozwiązaniem
-
2:31 - 2:34żywieniowych problemów
krajów rozwijających się. -
2:34 - 2:36Owady zawierają do 80% protein,
-
2:36 - 2:38ważnego budulca dla organizmu,
-
2:38 - 2:42mają też bogaty w energię tłuszcz, błonnik
-
2:42 - 2:45i mikroelementy, jak witaminy i minerały.
-
2:45 - 2:47Czy wiesz, że większość
jadalnych owadów -
2:47 - 2:48zawiera tyle samo
-
2:48 - 2:50albo więcej żelaza niż wołowina,
-
2:50 - 2:52co sprawia, że są ważnym jego źródłem,
-
2:52 - 2:55biorąc pod uwagę to, że brak żelaza
-
2:55 - 2:57jest najważniejszym problemem
-
2:57 - 2:58w odżywianiu na świecie?
-
2:58 - 3:01Mącznik to kolejny przykład.
-
3:01 - 3:04Larwy tego żuka występują w Ameryce
-
3:04 - 3:06i łatwo je hodować.
-
3:06 - 3:08Zawierają dużo witamin,
-
3:08 - 3:09zdrowych minerałów,
-
3:09 - 3:12i do 50% protein,
-
3:12 - 3:15czyli prawie tyle,
co taka sama ilość wołowiny. -
3:15 - 3:18Wystarczy udusić je z masłem i solą,
-
3:18 - 3:20albo podpiec i obsypać czekoladą,
-
3:20 - 3:21są wtedy chrupką przekąską.
-
3:21 - 3:23Koszty pokonania obrzydzenia
-
3:23 - 3:26zwracają się w odżywianiu i smaku.
-
3:26 - 3:27Owady mogą być bardzo smaczne.
-
3:27 - 3:29Mączniki smakują jak pieczone orzechy.
-
3:29 - 3:31Szarańcza przypomina w smaku krewetki.
-
3:31 - 3:33Świerszcze według niektórych
-
3:33 - 3:35pachną popcornem.
-
3:35 - 3:36Hodowanie owadów na pokarm
-
3:36 - 3:39ma mniejszy wpływ na środowisko
-
3:39 - 3:40niż farmy zwierząt rzeźnych,
-
3:40 - 3:43gdyż owady wydzielają
mniej gazów cieplarnianych, -
3:43 - 3:46zużywają mniej miejsca, wody i jedzenia.
-
3:46 - 3:49Socjoekonomicznie hodowla owadów
-
3:49 - 3:51może pomóc ludziom
w krajach rozwijających się, -
3:51 - 3:53gdyż farmy owadów mogą być małe,
-
3:53 - 3:54bardzo wydajne
-
3:54 - 3:57i stosunkowo tanie w utrzymaniu.
-
3:57 - 3:58Owady można zmienić
-
3:58 - 4:01w tanią paszę dla zwierząt,
-
4:01 - 4:03można je karmić odpadami organicznymi,
-
4:03 - 4:04jak obierki z warzyw,
-
4:04 - 4:07które inaczej zostałyby wyrzucone.
-
4:07 - 4:09Zgłodnieliście?
-
4:09 - 4:11Na widok talerza smażonych świerszczy
-
4:11 - 4:13większość osób miałaby odruch wymiotny
-
4:13 - 4:15na myśl o znalezieniu nóżki
-
4:15 - 4:17czy czułka między zębami.
-
4:17 - 4:18Ale pomyślmy o homarze.
-
4:18 - 4:20Wygląda jak ogromny owad
-
4:20 - 4:22z nóżkami i czułkami,
-
4:22 - 4:24którego uważano kiedyś
-
4:24 - 4:26za gorsze, odrażające jedzenie.
-
4:26 - 4:28Dziś homar jest przysmakiem.
-
4:28 - 4:30Czy to samo może spotkać owady?
-
4:30 - 4:32Spróbujcie!
-
4:32 - 4:33Przegryźcie owada
-
4:33 - 4:35i cieszcie się chrupaniem.
- Title:
- Czy powinniśmy jeść owady? - Emma Bryce
- Speaker:
- Emma Bryce
- Description:
-
Pełna lekcja: http://ed.ted.com/lessons/should-we-eat-bugs-emma-bryce
Co jest smaczne i bogate w proteiny? Owady! Choć mało popularna poza tropikami, entomofagia - zwyczaj jedzenia owadów - była kiedyś obecna w wielu kulturach. Jedzenie insektów może nas brzydzić, ale dziennie spożywają je dwa miliardy ludzi (mniam, smażone tarantule!). Owady gwarantują też dostęp do żywności i zdrowie środowiska. Emma Bryce zwraca uwagę na przypadki przyrządzania owadów.
Lekcja: Emma Bryce, animacja: NEIGHBOR.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:52
Rysia Wand approved Polish subtitles for Should we eat bugs? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Should we eat bugs? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Should we eat bugs? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Should we eat bugs? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Should we eat bugs? | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Should we eat bugs? | ||
Rysia Wand commented on Polish subtitles for Should we eat bugs? | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Should we eat bugs? |
Rysia Wand
Finished review.
Połączyłam bardzo krótkie linijki, żeby wydłużyć czas wyświetlania i ułatwić czytanie. Połamałam za długie linijki.