Return to Video

Waarom olifanten niks vergeten - Alex Gendler

  • 0:07 - 0:10
    Ze zeggen vaak
    dat olifanten niks vergeten,
  • 0:10 - 0:15
    maar deze prachtige beesten zijn
    meer dan grote, wandelende harde schijven.
  • 0:15 - 0:17
    Hoe meer we ontdekken over olifanten,
  • 0:17 - 0:19
    hoe meer het lijkt
    dat hun indrukwekkende geheugen
  • 0:19 - 0:22
    slechts één aspect is
    van een ongelooflijke intelligentie
  • 0:22 - 0:25
    waardoor ze bij
    de meest sociale, creatieve,
  • 0:25 - 0:28
    en welwillende dieren op aarde behoren.
  • 0:28 - 0:30
    Veel gezegden zijn onwaar,
    maar deze over het olifantengeheugen
  • 0:30 - 0:32
    is wetenschappelijk juist.
  • 0:33 - 0:35
    Olifanten kennen elk lid
    van hun kudde,
  • 0:35 - 0:40
    kunnen tot 30 vrienden herkennen
    door zicht of reuk.
  • 0:40 - 0:42
    Dit helpt enorm als ze migreren
  • 0:42 - 0:45
    of als ze andere,
    mogelijk vijandige olifanten ontmoeten.
  • 0:45 - 0:50
    Ze kunnen ook signalen voor gevaar
    onthouden en onderscheiden,
  • 0:50 - 0:54
    en belangrijke locaties onthouden
    lang nadat ze die bezochten.
  • 0:54 - 0:59
    Maar de interessantste herinneringen
    hebben niet te maken met overleven.
  • 0:59 - 1:02
    Olifanten onthouden niet alleen
    hun kuddegenoten,
  • 1:02 - 1:06
    maar ook andere dieren
    die een sterke indruk nalieten.
  • 1:06 - 1:10
    Bijvoorbeeld twee circusolifanten
    die kort met elkaar hadden opgetreden,
  • 1:10 - 1:15
    genoten van hun weerzien na 23 jaar.
  • 1:15 - 1:19
    Die herkenning is niet beperkt
    tot hun eigen soort.
  • 1:19 - 1:24
    Olifanten herkennen ook mensen
    waar ze ooit een band mee hadden.
  • 1:24 - 1:29
    Dit laat zien dat het olifantengeheugen
    meer is dan een reactie op stimuli.
  • 1:29 - 1:31
    Als we in hun hoofd kijken,
    begrijpen we waarom.
  • 1:31 - 1:35
    De olifant heeft het grootste brein
    van alle landzoogdieren,
  • 1:35 - 1:38
    en ook een indrukwekkend
    encefalisatiequotiënt.
  • 1:38 - 1:41
    Dat is de grootte van het brein
    relatief aan wat we verwachten
  • 1:41 - 1:42
    voor de lichaamsgrootte.
  • 1:42 - 1:47
    Het EQ van de olifant is
    bijna even hoog als van een chimpansee.
  • 1:47 - 1:49
    Hoewel we verre verwanten zijn,
  • 1:49 - 1:53
    heeft convergente evolutie het opvallend
    doen lijken op het menselijk brein,
  • 1:53 - 1:55
    met evenveel neuronen en synapsen
  • 1:55 - 2:00
    en een hoogontwikkelde hippocampus
    en hersenschors.
  • 2:00 - 2:04
    De hippocampus, sterk betrokken
    bij emoties, helpt het herinneren
  • 2:04 - 2:08
    door belangrijke ervaringen
    te coderen in het langetermijngeheugen.
  • 2:09 - 2:12
    Het feit dat ze dit onderscheid
    kunnen maken, zorgt dat het geheugen
  • 2:12 - 2:17
    complex en buigzaam is,
    en verdergaat dan simpel memoriseren.
  • 2:17 - 2:20
    Hierdoor kunnen olifanten
    die in hun jeugd een droogte overleefden
  • 2:20 - 2:23
    waarschuwingssignalen herkennen
    als ze volwassen zijn.
  • 2:23 - 2:27
    Daarom hebben kuddes met een oudere
    matriarch een hogere overlevingskans.
  • 2:27 - 2:32
    Helaas zijn olifanten daardoor
    één van de weinige dieren,
  • 2:32 - 2:35
    die kunnen lijden
    aan een posttraumatische stressstoornis.
  • 2:35 - 2:38
    De hersenschors daarentegen,
    maakt probleemoplossing mogelijk,
  • 2:38 - 2:42
    wat olifanten laten zien
    op veel creatieve manieren.
  • 2:42 - 2:44
    Ze pakken problemen ook samen aan,
  • 2:44 - 2:49
    zijn soms de onderzoekers te slim af,
    en manipuleren hun partner.
  • 2:49 - 2:53
    Ze kunnen ook een beetje rekenen,
    en houden bij hoe relatieve hoeveelheden
  • 2:53 - 2:57
    fruit in twee mandjes verandert
    na meerdere verwisselingen.
  • 2:57 - 3:00
    De zeldzame combinatie van geheugen
    en probleemoplossing
  • 3:00 - 3:03
    verklaart enkele slimme gedragingen,
  • 3:03 - 3:07
    maar geeft geen verklaring voor dingen
    die we beginnen te leren
  • 3:07 - 3:08
    over hun mentale leven.
  • 3:08 - 3:12
    Olifanten communiceren met alles
    van lichaamstaal en stemgeluid
  • 3:12 - 3:16
    tot infrarode dreunen
    die van kilometers ver te horen zijn.
  • 3:16 - 3:21
    Hun inzicht in syntaxis wijst op
    een eigen taal en grammatica.
  • 3:21 - 3:26
    Dit taalgevoel gaat misschien zelfs
    verder dan simpele communicatie.
  • 3:26 - 3:29
    Olifanten maken kunst door het zorgvuldig
    uitkiezen en combineren
  • 3:29 - 3:32
    van verschillende kleuren en elementen.
  • 3:32 - 3:37
    Ze herkennen ook twaalf verschillende
    muziektonen en kunnen melodieën nadoen.
  • 3:37 - 3:39
    En ja, er bestaat een olifantenband.
  • 3:39 - 3:42
    Maar misschien
    het verbazingwekkendste aan olifanten,
  • 3:42 - 3:46
    is een vaardigheid
    belangrijker dan slimheid:
  • 3:46 - 3:51
    hun gevoel voor empathie, altruïsme
    en rechtvaardigheid.
  • 3:51 - 3:54
    Olifanten zijn naast mensen
    de enige dieren die om hun doden rouwen,
  • 3:54 - 3:58
    begraafrituelen uitvoeren,
    en graven bezoeken.
  • 3:58 - 4:02
    Ze zijn ook bezorgd om andere soorten.
  • 4:02 - 4:05
    Een werkolifant weigerde
    een boomstam in een gat te leggen,
  • 4:05 - 4:08
    waarin een hond lag te slapen.
  • 4:08 - 4:11
    Olifanten die gewonde mensen tegenkomen,
    bewaken hen soms,
  • 4:11 - 4:15
    en troostten hen
    met hun slurf.
  • 4:15 - 4:18
    Aan de andere kant,
    vallen ze dorpen aan
  • 4:18 - 4:21
    na grote stroopjachten of ruimingen,
  • 4:21 - 4:24
    wat doelbewuste wraak suggereert.
  • 4:24 - 4:26
    Als we al dit bewijs bekijken,
  • 4:26 - 4:29
    samen met het feit dat olifanten
    als een van de weinige soorten
  • 4:29 - 4:31
    zichzelf in een spiegel herkennen,
  • 4:31 - 4:33
    kan je alleen maar concluderen
  • 4:33 - 4:37
    dat ze bewuste, intelligente,
    en emotionele wezens zijn.
  • 4:37 - 4:42
    Helaas worden ze zo niet behandeld
    door de mensen.
  • 4:42 - 4:46
    Ze lijden onder
    de vernietiging van hun omgeving in Azië,
  • 4:46 - 4:51
    ivoorstroperij in Afrika en
    wereldwijde mishandeling in gevangenschap.
  • 4:51 - 4:53
    Gegeven onze kennis over olifanten,
  • 4:53 - 4:56
    en wat ze ons leren
    over intelligentie bij dieren,
  • 4:56 - 4:59
    is het belangrijker dan ooit
    ons ervan te verzekeren dat
  • 4:59 - 5:04
    het 'meesterwerk der natuur' zoals
    de Engelse dichter John Donne het omschreef
  • 5:04 - 5:06
    niet van het aarddoek verdwijnt.
Title:
Waarom olifanten niks vergeten - Alex Gendler
Speaker:
Alex Gendler
Description:

Bekijk volledige les: http://ed.ted.com/lessons/why-elephants-never-forget-alex-gendler

Ze zeggen vaak dat olifanten niks vergeten. Maar hoe meer we leren over olifanten, hoe duidelijker het wordt dat hun indrukwekkende geheugen slechts één aspect is van een ongelooflijke intelligentie, waardoor ze bij de meest sociale, creatieve en welwillende dieren op aarde behoren. Alex Gendler neemt ons mee naar de ongelooflijke, onvergetelijke geest van een olifant.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:23
Michelle Mehrtens edited Dutch subtitles for Why elephants never forget
Christel Foncke approved Dutch subtitles for Why elephants never forget
Christel Foncke edited Dutch subtitles for Why elephants never forget
Christel Foncke accepted Dutch subtitles for Why elephants never forget
Christel Foncke edited Dutch subtitles for Why elephants never forget
Christel Foncke edited Dutch subtitles for Why elephants never forget
Anne van Gulick edited Dutch subtitles for Why elephants never forget
Anne van Gulick edited Dutch subtitles for Why elephants never forget

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.