Với người làm cha làm mẹ, hạnh phúc là điều cao xa

Giá sách dành cho những bậc làm cha làm mẹ thật đồ sộ - đó là "một tượng đài kẹo màu khổng lồ khiến tất cả chúng ta kinh hoàng," nhà văn Jennifer Senior viết. Tại sao cha mẹ có nhiều nỗi lo đến thế? Vì mục tiêu của các bậc cha mẹ trung lưu hiện đại là gây dựng cho những đứa con hạnh phúc, đây thật là điều khó nắm bắt. Trong bài nói chuyện thẳng thắn này, diễn giả nêu ra cho ta những mục tiêu nhân từ hơn và khả thi hơn.

Khi tôi mới sinh ra

chỉ có một quyển sách

về cách nuôi dạy con cái,

là cuốn của Dr.Spock

(Cười)

Cảm ơn đã nuông chiều tôi.

Tôi đã luôn
mong được làm điều đó.

Không, đó là Benjamin Spock,

có nhan đề "Về chăm sóc
trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ".

Lúc ông qua đời, sách đã
bán được gần 50 triệu bản.

Tôi là người mẹ
có con lên 6 tuổi,

bước vào cửa hàng
Barnes và Noble,

và thấy cái này.

Và thật kinh ngạc

về sự đa dạng bạn thấy
trên những giá sách đó.

Có sách hướng dẫn nuôi dạy trẻ
thân thiện với môi trường,

sách dạy trẻ không mắc chứng cuồng ăn,

giúp trẻ chống lại bệnh tật,

cả loại sách
khiến tôi hơi choáng.

Có sách hướng dẫn dạy trẻ
nói hai thứ tiếng,

ngay cả khi bạn chỉ
nói một thứ tiếng ở nhà.

Có sách hướng dẫn trẻ
hiểu biết về tài chính,

có đầu óc khoa học,

hay dạy trẻ thành
thần đồng yoga.

Chỉ thiếu mỗi sách
dạy thằng bé tháo ngòi

bom nguyên tử,

Vô vàn dạy dỗ
cho mọi thứ trên đời.

Tất cả những cuốn đó
đều có ý định tốt.

Chắc trong số đó,
có nhiều cuốn hay.

Nhưng gộp lại,
thì rất tiếc,

tôi không thấy
lợi ích gì

khi nhìn vào giá sách đó.

Tôi thấy sự lo lắng.

Tôi thấy một tượng đài
màu kẹo khổng lồ

cho nỗi sợ hãi hoang mang
của chúng ta,

và nó làm tôi muốn biết,

tại sao việc nuôi dạy
con cái của chúng ta

lại đưa tới
vô số nỗi khổ

và nhiều bối rối đến vậy?

Sao chúng ta vẫn ngây ngô
như đứa trẻ lên năm lên ba

trên những vấn đề nhân loại

đã thành công
hàng thiên niên kỷ,

từ lâu rồi, trước khi có ban phụ huynh

và những trao đổi ý kiến nghiên cứu?

Tại sao rất nhiều
bậc làm cha làm mẹ

thấy việc làm cha mẹ
là một khủng hoảng?

Khủng hoảng có vẻ
là một từ nặng,

nhưng có số liệu cho rằng
nó không hề nặng.

Có công trình nghiên cứu có tên:

"Cơn khủng hoảng làm Cha Mẹ"
xuất bản năm 1957,

từ những năm 50 trở đi,

đã có khá nhiều nghiên cứu

viết khá rõ ràng

về nỗi khổ của
các bậc cha mẹ.

Các bậc cha mẹ chịu nhiều căng thẳng
hơn người không làm cha mẹ.

Sự hài lòng trong hôn nhân
của họ thấp hơn.

Có rất nhiều bài nghiên cứu

về cảm giác của cha mẹ

khi họ dành thời gian
cho con cái mình,

và câu trả lời thường là
cũng không hẳn là tuyệt lắm.

Năm ngoái, tôi gặp
nhà nghiên cứu

Matthew Killingsworth

anh đang làm một dự án
giàu tưởng tượng

là lần theo
hạnh phúc của con người,

và anh ấy nói với tôi
là anh ấy nhận ra rằng:

"Tương tác với bạn bè

tốt hơn với người bạn đời,

với bạn đời tốt hơn với họ hàng,

với họ hàng tốt hơn với người quen,

với người quen tốt hơn với cha mẹ,

với cha mẹ tốt hơn với con cái.

Vì con cái ngang với người lạ."

(Cười)

Nhưng vấn đề là,

tôi vẫn đang nhìn
vào những gì ẩn dưới

những dữ liệu này ba năm nay,

và thấy con cái
không phải là vấn đề,

có điều gì đó
về người làm cha mẹ ở đây

mới là vấn đề.

Nói chính xác,
tôi e rằng chúng ta không biết

làm cha mẹ nghĩa là gì.

Cha mẹ, với tư cách
là một động từ

chỉ được sử dụng
rộng rãi vào năm 1970.

Vai trò làm cha, làm mẹ
của chúng ta đã thay đổi.

Vai trò của con cái
cũng đã thay đổi.

Hết thảy chúng ta đều ứng biến

một cách dữ dội qua hoàn cảnh

cái chẳng có trong sách vở,

và nếu bạn là một nhạc sĩ jazz tài ba,

thì ngẫu hứng thật là tuyệt,

nhưng với những người còn lại,

có thể nó là một cuộc khủng hoảng.

Làm thế nào
chúng ta đến được đây?

Sẽ thế nào nếu tất cả
chúng ta đều tìm đường

trong thế giới nuôi dạy trẻ

mà không có
quy tắc nào dẫn dắt?

Vâng, cho những người
bắt đầu, đã có một

thay đổi lớn có tính lịch sử.

Cách đây cũng chưa lâu,

trẻ em phải làm việc,
trước hết trong nông trại,

rồi trong nhà máy, hầm mỏ.

Trẻ em được xem
là tài sản kinh tế.

Đến một lúc nào đó
trong Kỷ nguyên Tiến bộ,

chúng ta đặt dấu chấm hết
cho tình trạng này.

Chúng ta nhận ra trẻ em có quyền,

chúng ta cấm lao động trẻ em,

thay vào đó,
ta tập trung vào giáo dục,

và trường học thành công việc
mới mẻ cho đứa trẻ.

Tạ ơn Chúa vì điều đó.

Nhưng điều đó chỉ
làm cho vai trò của cha mẹ

bối rối hơn theo một cách.

Những sự sắp xếp
lúc trước có lẽ không

thuộc vấn đề đạo đức,
mà có đi có lại.

Chúng ta cung cấp
thức ăn, áo quần, nơi ở,

và những chỉ dẫn
về đạo đức cho bọn trẻ,

và ngược lại
chúng mang về thu nhập.

Một khi những đứa trẻ
ngưng làm việc,

Tài chính của việc
nuôi con thay đổi.

Như lời của một
nhà xã hội học xuất sắc

đồng thời cực kỳ tàn nhẫn
đã nói rằng

"Bọn trẻ trở nên không có giá trị về kinh tế
nhưng vô giá về mặt tình cảm."

Thay vì trẻ làm việc cho chúng ta,

chúng ta bắt đầu làm việc cho chúng,

bởi vì trong vòng chỉ vài thập kỷ

tình hình đã trở nên rõ ràng:

Nếu chúng ta muốn con mình thành công,

trường học là không đủ.

Ngày nay, hoạt động ngoại khóa
là công việc mới của trẻ

nhưng nó cũng là
công việc của chúng ta,

vì chúng ta ốp
con ra sân đá bóng .

Lượng bài tập khổng lồ
là việc mới của trẻ,

nhưng nó cũng là
công việc của chúng ta,

bởi vì chúng ta phải kiếm tra.

Cách đây 3 năm,
một phụ nữ Texas

nói với tôi một điều

làm tan nát tim tôi.

Cô ấy nói thản nhiên

"Bài tập về nhà của con
là bữa tối mới"

Tầng lớp trung lưu bỏ tất cả thời gian

sức lực và nguồn lực vào con cái,

cho dù tầng lớp trung lưu

càng ngày càng ít
những thứ để cho.

Hầu hết các bà mẹ
dành nhiều thời gian hơn cho con

so với năm 1965,

khi đó đa số phụ nữ không ở
trong lực lượng lao động.

Có thể dễ hơn cho cha mẹ

thực hiện vai trò mới của mình

nếu họ biết phải chuẩn bị
cái gì cho con cái.

Đây là một điều nữa
làm các cha mẹ hiện đại

thấy rất bối rối.

Không biết liệu
trí khôn của chúng ta,

nếu có,
sẽ có ích gì cho con cái không.

Thế giới đang thay đổi chóng mặt,

ta không thể nói chắc.

Điều này đúng
cả khi tôi còn rất trẻ.

Khi là một đứa trẻ,
chính xác là khi họccấp 3,

tôi được bảo rằng sẽ mù tịt

trong một nền kinh tế toàn cầu mới

nếu tôi không biết tiếng Nhật.

Và với niềm kính trọng người Nhật,

sự thể không thành như vậy.

Bây giờ, có những cha mẹ trung lưu

ám ảnh việc dạy trẻ tiếng Trung

có lẽ họ đang bận tâm điều gì đó,

nhưng chúng ta không chắc được.

Bởi vì không đoán được tương lai,

lại là người lo lắng
cho con cái, chúng ta

chuẩn bị cho trẻ

tất cả những điều
có thể cho tương lai,

chỉ mong một cố gắng nhỏ
nào đó sẽ được đền đáp.

Chúng ta dạy trẻ chơi cờ,

nghỉ rằng biết đâu
chúng cần kỹ năng phân tích.

Ta cho trẻ chơi
trò chơi đồng đội,

nghĩ rằng chúng cần
kỹ năng hợp tác,

biết đâu sau chúng vào
Harvard Business School.

Chúng ta dạy trẻ
hiểu biết về tài chính

dạy đầu óc khoa học và
thân thiện với môi trường

dạy để trẻ không mắc
chứng cuồng ăn,

nhân đây
tôi cũng xin nói hồi nhỏ

tôi không thân thiện với môi trường
lại mắc chứng thích ăn.

Tôi xơi bao nhiêu là mỳ ống và thịt bò.

Và các bạn biết sao không?
Tôi vẫn ổn.

Tôi trả tiền thuế.

Tôi có công việc ổn định.

Tôi thậm chí còn được
mời đến nói chuyện tại TED.

Nhưng giả định hiện giờ là

điều trước đây là ổn
với tôi hay gia đình tôi,

nay không còn đủ nữa.

Nên ta mới điên cuồng
xông tới giá sách kia,

vì ta cảm thấy
nều không cố hết cách,

thì cứ như chúng ta
không làm gì cả.

và chúng ta mặc định
bổn phận mình với con cái.

Do đó, thật khó định vị vai trò mới

của người làm cha làm mẹ.

Thêm vào đó nữa:

chúng ta cũng định vị
nhiều vai trò mới

như vợ và chồng

vì đa phần phụ nữ thời nay
cũng là lực lượng lao động.

Theo tôi, đây là một lý do nữa,

khiến việc làm cha mẹ
như là khủng hoảng.

Ta không có luật lệ,
không kịch bản, không quy tắc

cho những gì phải làm
khi bạn có con

khi cả cha và mẹ
đều là lao động chính.

Nhà văn Michael Lewis đã từng diễn đạt

điều này rất chi là hay,

Ông nói con đường chắc nhất

khiến một cặp vợ chồng cãi nhau

là đi ăn tối với một cặp vợ chồng khác

cặp này có sự phân chia lao động

khác biệt ít nhiều so với cặp kia,

vì cuộc trò chuyện
trên xe trên đường về nhà

diễn ra đại loại thế này:

"Đấy, anh có thấy sáng nào Dave

cũng đưa con đi học không?"

(Cười)

Vì có không quy định nào
nói rõ ai làm gì

trong thế giới mới bạo liệt này,
nên các cặp vợ chồng cãi nhau,

và mỗi bố mỗi mẹ đều có

những lời phàn nàn hợp lẽ.

Những người mẹ có xu hướng

làm nhiều việc một lúc khi ở nhà,

còn những người bố, khi ở nhà,

chỉ làm được một việc.

Có người đàn ông ở nhà
thì điều bực mình là

một lúc anh ta chỉ làm một việc.

Thực ra, UCLA vừa rồi
đã làm một nghiên cứu

tìm kiếm hình trạng chung nhất

của những thành viên trong
một gia đình trung lưu.

Đoán thử xem nó thế nào?

Đó là bố thì ở
trong phòng một mình.

Theo Báo cáo về
Sử dụng Thời gian ở nước Mỹ,

bà mẹ vẫn làm gấp 2 lần ông bố
khi chăm sóc con cái,

vẫn tốt hơn so với
thời Erma Bombeck

nhưng tôi vẫn nghĩ rằng,
những gì bà ấy viết

là rất thích đáng:

"Tôi không một mình trong phòng tắm
từ tháng Mười."

(Cười)

Vấn đề là đây: Đàn ông
đang làm rất nhiều việc.

Họ dành thời gian
chơi với con cái nhiều hơn

so với thời gian
cha họ đã dành cho họ.

Trung bình, họ làm việc nhiều giờ

hơn vợ họ,

và họ chân thành mong muốn

làm ông bố tốt và tận tụy.

Ngày nay, chính những ông bố
chứ không phải các bà mẹ,

là người phải chịu đựng sự
chồng lấn giữa công việc và gia đình.

Theo cả hai cách,
tiện thể mà nói,

nếu bạn nghĩ điều đó khó
cho một gia đình truyền thống

để phân chia vai trò mới,

hãy tưởng tượng
nó khó đến thế nào

cho gia đình đặc biệt:

những gia đình có 2 người cha,
gia đình có 2 người mẹ,

hay gia đình chỉ có cha
hoặc mẹ đơn thân.

Họ thật sự phải
rất tháo vát để mà sống.

Hiện nay, ở những nước tiến bộ hơn,

thứ lỗi cho tôi vì những lời sáo rỗng

và viện dẫn, vâng,
ở Thụy Điển,

cha mẹ có thể dựa vào nhà nước

để tìm sự hỗ trợ.

Có nhiều nước nhận thức được

sự lo lắng và vai trò thay đổi

của người cha và mẹ.

Không may là nước Mỹ
không ở trong số đó,

do đó nếu bạn
đang thắc mắc rằng nước Mỹ

có gì chung với
Papua New Guinea và Liberia,

thì nó là đây:

Chúng ta không có chính sách cho
phép nghỉ đẻ mà vẫn hưởng lương.

Chúng ta là một trong tám
quốc gia không có chính sách này.

Trong thời đại
đầy lo lắng căng thẳng này,

chỉ có một mục đích

mọi bậc cha mẹ đều có thể đồng ý,

bất kể họ là ai

mẹ sư tử hay mẹ híp-py,
mẹ gấu hay mẹ cọp,

đó là hạnh phúc của con cái
là quan trọng hơn cả.

Đây là ý nghĩa

của việc nuôi dạy
con cái trong độ tuổi

chúng không có
giá trị về kinh tế

nhưng lại vô giá về tình cảm.

Chúng ta là những người chăm sóc
cho lòng tự trọng của con,

Có một điều tâm niệm
không cha mẹ nào nghi ngờ là,

"Tất cả điều tôi muốn
là các con tôi được hạnh phúc."

Và đừng hiểu lầm tôi:

Tôi nghĩ hạnh phúc là mục tiêu
tuyệt vời cho một đứa trẻ.

Nhưng đó cũng là điều khó nắm bắt.

Hạnh phúc và sự tự tin,

dạy trẻ không phải như

dạy chúng cày một mảnh đất.

hay dạy chúng đạp xe đạp.

Ở đây không có chương trình nào.

Hạnh phúc và tự tin có thể
là sản phẩm phụ

nhưng không thể tự nó
là mục tiêu.

Niềm hạnh phúc của trẻ em

là một gánh nặng không công bằng
đặt lên vai người làm cha làm mẹ.

Và hạnh phúc là một gánh nặng
càng không công bằng

khi đặt lên vai đứa trẻ.

Và tôi phải nói với bạn rằng,

tôi nghĩ điều đó dẫn đến
sự quá đáng kỳ cục.

Chúng ta quá lo lắng

để bảo vệ con trẻ
khỏi những xấu xa của thế giới

tới mức chúng ta muốn bảo vệ
chúng khỏi "Phố Sesame".

Tôi muốn nói đùa một chút
về chuyện này,

nếu bạn phải ra ngoài và mua

vài tập DVD mới nhất của
"Sesame Street".

như tôi đã làm khi nhớ nhà,

bạn sẽ thấy lời cảnh báo ngay từ đầu

rằng nội dung này
không phù hợp

cho trẻ em.

(Cười)

Tôi có thể nhắc lại không?

Nội dung nguyên thủy
của "Sesame Street"

không phù hợp với trẻ em.

Khi được hỏi về điều này
bởi tờ NY Times,

người sản xuất phim
đưa ra nhiều lý do.

Một là quái vật Cookie
hút thuốc bằng tẩu

trong một vở kịch rồi nuốt khói.

Hình tượng xấu.
Tôi không biết.

Nhưng điều ám ảnh tôi

là cô ấy nói rằng cô ấy không biết

liệu Oscar Ground có thể được phát minh
ra hôm nay hay không

bởi vì ông ấy cũng đã rất tuyệt vọng.

Tôi không thể nói điều này
làm tôi đau khổ đến nhường nào.

(Cười)

Bạn đang nhìn thấy một người phụ nữ

có bảng chu kỳ của Muppets

treo trên tường phòng ngủ của cô.

bảng chu kỳ Muppets gây sốc,
ngay trên tường

Đấy là cảnh con trai tôi ngày nó ra đời

hôm ấy tôi bị gây mê morphine.

Tôi phải đẻ chỉ huy ngoài dự kiến.

Ngay cả khi đang mê vì thuốc,

tôi vẫn cố hình dung rõ một điều

khi lần đầu tiên tôi ôm con tôi.

Tôi thì thầm vào tai nó.

Tôi nói: "Mẹ sẽ cố hết sức
không làm tổn thương con."

Đấy chính là lời thề của Hippôcrat

tôi thậm chí không biết thế.

Nhưng tôi cảm thấy lúc này

rằng lời thề của Hippôcrat

là điều còn quan trọng
hơn hạnh phúc.

Thực tế, người cha mẹ nào
cũng nói cho bạn biết,

làm được điều đó là cực khó.

Tất cả chúng ta đều đã làm
những điều gây tổn thương

cầu xin Chúa giúp ta sửa lỗi.

Tôi nghĩ trong một thời đại khác

chúng ta không đặt ra những
yêu cầu như thế cho chính mình

điều quan trọng là
chúng ta đều nhớ rằng

vào lần sau khi tim ta đập mạnh

khi nhìn vào những giá sách

tôi không chắc làm thê nào
tạo ra những quy tắc mới

cho thế giới,

nhưng tôi nghĩ rằng

bởi khao khát cháy bỏng
có những đứa con hạnh phúc,

chúng ta có thể đã gánh lấy
một cái ách đạo đức sai lầm

tôi thấy một mục đích tốt hơn

tôi dám nói hợp đạo lý hơn

là tập trung để làm cho
các con tôi nên hữu ích

trở nên có phẩm hạnh

và giản dị mong rằng
hạnh phúc sẽ đến với chúng

bởi trái tốt lành của việc chúng làm

nhờ thành tích trong công việc

và lòng yêu thương chúng đã
cảm nhận được từ chúng ta.

Đấy là điều không có trong kịch bản.

Cũng không phải
là một chương trình mới,

chúng ta đi theo
những điều rất xưa

tử tế, siêng năng, yêu thương -

và hạnh phúc và lòng tự tôn
tự nó theo đó mà đến.

Tôi nghĩ nếu chúng ta
làm được điều đó,

lũ trẻ chắc chắn sẽ ổn,

cha mẹ chúng cũng vui thay,

cả hai đều thấy tốt hơn.

Cám ơn.

(Vỗ tay)