TEDxDubai - Loy Machedo - Önyargı kayası

Korku ve önyargı ruhlarımızı ve kalplerimizi ele geçirdiğinde diğerlerini nasıl yargılarız?

Bu odada

kaç çocuk var?

Elleri görebilir miyim?

Bu konuşmayı burada bulunan

bütün çocuklara ithaf ediyorum,

içinizdeki çocuk da dahil

dünyadaki tüm çocuklara.

Şurada duran bu insana

dikkat etmenizi istiyorum.

Farklı olmak nedir?

Bu derin soruya yanıt bulmak için

tüm guruların gurusuna danışmaya

karar verdim:

google.com

Soruyu google'da arattım

ve işte! Cevabı buldum.

Ancak bir problem vardı

çünkü bulduğum sonuçların sayısı

sadece 410.786.434'tü.

Zamanımız az olduğu için

yanıtı şurada gördüğünüz gibi, tek bir cümleye

sıkıştıracağım.

Ve bulduğum yanıt şuydu.

KİY olduğunda:

iki ya da daha fazla kültür, inanç, yaşam tarzı;

ya da BFA olduğunda:

bakışaçısı, fikir, algı.

İşte o zaman farklılaşma başlıyor.

Şimdi, bana baktığınızda

vücudumda bazı dövmeler görürsünüz,

biri gayet yayılmış, öteki oldukça geniş.

Böylece sizden farklı olduğumu düşünebilirsiniz,

ama ben sizin gibiyim.

Yemek yiyor, uyuyor, gülüyor ve ağlıyorum.

Kaçınız bunları yapıyor?

Maşallah, aynıyız.

Ayrıca kitap okumak gibi bir hobim var,

yazılar yazar, Facebook'ta takılırım.

Kaçınız bunları yapıyor?

Maşallah, aynıyız.

Ve biliyor musunuz, bazı hayallerim var.

Uzun saçlarım olsun istiyorum,

pek gerşekleştiği söylenemez.

Birçok insanın hayatına dokunmak istiyorum.

Ve öldüğümde, hızlı bir ölüm olsun istiyorum.

Kaçınız bunu isterdi?

Peki, kalkan ellerin sayısı biraz azaldı.

Ama insanlar bana baktıklarında

yüzlerinde şu ifade beliriyor.

(Kahkahalar)

Yani, markete giriyorum mesela

ve insanlar --

Ben de ne bileyim,

"Hey, sakin ol dostum." falan diyorum.

Ve insanlar bana şu muhteşem

isimleri taktılar.

Birkaç örnek vereyim:

esrarkeş, ayyaş, hatta uyuşturucu bağımlısı,

Harley süren adam,

gangster, güreşçi,

mezarcı ve heavy metal ucubesi.

Evet.

Ve tüm listenin tepesine çıkacak

bir diğeri de şöyle:

(Roooaaaaaa)

İnsanlar asansöre girip

beni gördüklerinde yüzlerini görmelisiniz.

Aman tanrım!

Size kötü haberlerim var,

sigara içmiyorum, alkol kullanmıyorum,

Harley'im yok,

bunun yerine çocuklarla oynamayı severim.

Çocukları severim ve onlar da beni sever.

Ama beni çocuklarıyla gördüklerinde

anne ve babaları

görmelisiniz.

Şöyle yavaşça

"Ah, hadi oğlum gidelim." falan diyorlar.

Hey, fark ne?

Farkımız ne?

Konuşmacıyım, yazarım,

kitap okumayı seven biriyim.

Sizin gibiyim.

Beni boşverin.

Onları tanımadan önce,

kaç kişiyi yargılıyoruz?

Hiç düşündünüz mi?

Komik olan,

yaşadığım onca şey sayesinde

şöyle bir teori oluşturdum:

bu, can yakıyor.

Diğer insanları yargıladığınızda can yakıyorsunuz.

Birilerini hayallerinden, hedeflerinden

yoksun bıraktığınızda,

hatta terfi etmelerini engellediğinizde

can yakıyorsunuz,

insanları farklı kutulara koyarak kategorize ediyorsunuz.

Ve çocuklarınıza

doğru olmayan şeyleri öğrettiğinizde

can yakıyorsunuz.

Yaşadığım onca şey sayesinde

böyle bir teorim var

ve bu arada telif hakkını da aldım.

Adı: Loy'un Yumurta Teorisi.

Bu derin teoriye göre

biz insanlar yumurtalar gibiyiz.

Farklı şekiller, boyutlar ve renkler.

Bazıları gerçekten çok büyük,

bazıları orta boy, bazıları ise çok küçük.

Ama teorim şöyle der:

Biz yumurtalar hepimiz eşitiz.

Bir alkış alalım.

(Alkışlar)

Teşekkürler.

Hayır, konuşmam henüz bitmedi.

Orada birileri ayağa bile kalktı, sakin olun.

Ne diyordum,

biz yumurtalar hepimiz eşitiz.

Kanıt istiyorsanız şunu yapın.

Bir yumurtayı kırın.

Ne elde edersiniz?

İçindeki aynı şeyleri.

Ama öyle insanlar var ki,

diğerlerini yumurta sınıflandırır gibi

sınıflandırıyorlar,

bölge ya da ülkeye göre.

İnsanları iyi kalite, kötü kalite

diye ayırıyorlar.

Bir alana iki bedava.

Bu insanların derdi ne?

Peki şöyle yapın.

Küçük bir çocuğa farklı renklerde

bir düzine yumurta verin.

O çocuk için yumurta yumurtadır.

Ve şu yaşadığımdan daha öte bir kanıta ihtiyacım yok.

Bir defasında havaalanındaydım,

uçağımı beklerken hayallere dalmış

romantik düşüncelerle oyalanıyordum.

Ve olan oldu.

Kolumu birşeyler tırmalamaya başladı.

Eğilip baktım ve şunu gördüm.

Küçük bir kız çocuğu, belli ki benim

yürüyen bir boyama kitabı olduğumu düşünmüş

(Kahkahalar)

(Alkışlar)

ve beni boyamaya başlamıştı.

Ona sinirli bir bakış atayım dedim.

Şöyle bir bakış --

O da bana baktı.

Ve ona şöyle söylemeliyim diye düşündüm.

"Ah, tamam rahat ol.

Burayı boyamaya ne dersin?"

O da çok mutlu oldu.

Gittikçe yukarılara çıkmaya başladı.

Ve ben farketmeden

iki arkadaşı koşup geldiler

ve üçü beni boyamaya başladı.

Şimdi bi düşünün,

dövmeli koca bi adam ve onu boyayan

üç küçük çocuk.

Aslında, bir çok insan

fotoğrafımızı da çekti.

Çocuklar beni yargılamadı.

Çocuklar böyledir.

Herşey onların merak

duygularını kabartır.

Hiç kimseyi yargılamazlar.

Bir çocuğa kitap vermeyi denediniz mi?

Çocuk sayfalarını açıp

okumaya çalışacaktır.

Olmadı, yemeyi deneyecektir.

Ama bir çocuk asla bir kitabı kapağıyla yargılamayacaktır.

Gerçekten merak ediyorum:

Biz yetişkinler neden içimizdeki o haylazlığı kaybediyoruz?

Aslında, ara verdiğimizde --

Ali salonda mı? Ali, neredesin?

Ali buralarda mı?

Tamam, burda birkaç Ali var.

Ali bana şu güzel soruyu sordu.

Ve cesaretine hayran kaldım.

Dedi ki, "Hey dostum,

sen böyle görünürken,

insanların seni yargılamamalarını nasıl bekliyorsun?

Yani, insanlara karşı düşüncelerimizi

şekillendirmek ya da değiştirmek için

ne gerekiyor?

Şunu deneyin.

Bir grup çocuk getirin,

onları buraya koyun.

Farklı topluluklar, kültürler, dinlerden çocuklar.

Buraya koyun.

Ve aynı şeyi yetişkinlere de yapın.

Burada işler farklı olacaktır,

burada da farklı şeyler göreceksiniz.

Bunun nedeni

dışarıdan birileri size doğru olmayan bilgiler

veriyor.

Ve bizler, kendi rahat bölgemizde

saklanıp diğerlerini yargılamaktan

rahatsız olmuyoruz.

Buradaki herkesin eşit olduğuna

inanıyorum.

İnanıyorum ki,

insanları KİY'e: yani kültür, inanç, yaşam tarzına

ya da BFA'ya: bakış açısı,

fikir ve algılarına

göre sınıflandırdığınızda

günah işlemiş oluyorsunuz.

Aynı şey dövmeli birini yargıladığınız zaman da geçerli.

Dostlarım, bu sadece boya.

Öldüğümde, toprağın altına gireceğim

ve çoğunuz bana katılacaksınız.

O zaman benimle başkası arasındaki

farklılaşmanın nedeni ne?

İşte artık bitiriyorum.

Bitirirken, hepinize vermek istediğim mesaj bu:

Hepimiz farklı doğduk,

farklı anne babalardan olduk

ama hepimiz aynıyız.

Hepimiz kardeşiz.

Hepimizin bi çift kolu,

gözleri, kulakları ve bir ağzı var.

Hepimiz benzeriz.

Uzak Doğu, Batı, Kuzey ya da Güneyli olmanız farketmez.

Hepimiz aynıyken

neden nefret ediyor, savaşıyor ve ağlıyoruz?

Bunun yerine, şu devasa güzel mavi gökyüzünün altında

birbirimiz için dua edelim.

Her doğan günde, birbirinize şükredin,

yaz rüzgarının serinliğinde ya da güneşin sıcaklığında.

Birbirinize bir çocuğun

gözüyle bakın.

Birbirinize güçlü ama yumuşak

dualar sayesinde yakın durun.

Yürüyen bir bebeğin adımlarını atın.

Ve şu küçük şeyi yapın.

Daha fazla savaş olmayacak.

Zafer türküleri söylenecek.

Artık küçük çocuklar gibi olalım,

işte budur benim mesajım.

Buradaki çocuk için siz,

buradaki herkes,

dünyadaki tüm çocuklar

küçük şeylerdeki

güzelliklersiniz.

(Alkışlar)