Return to Video

بایۆدیزڵ;ژیان پاش مردن لەڕۆن _ ناتاسیا ڕادیک

  • 0:07 - 0:08
    تەنها دەقەیەک پێش ئێستا،
  • 0:08 - 0:11
    ئەم ڕۆنە یارمەتی دا ژەمێکی خۆش
    دروست بکەیت.
  • 0:11 - 0:14
    بەڵام ئێستا، ئەوە تەنها هەندێک گۆپی پیسە.
  • 0:14 - 0:15
    پێویستە چی بکەین لەگەڵی؟
  • 0:15 - 0:16
    باشە، ئاسانترین شت کە بکرێت
  • 0:16 - 0:17
    بۆ ئەوەی بیڕێژین بۆ ناو ئاوەڕۆ;
  • 0:17 - 0:19
    کە وادەکات وا دەرکەوێ کە ڕۆیشتبێت،
  • 0:19 - 0:21
    بەڵام لە ڕاستیدا نەڕۆیشتوە.
  • 0:21 - 0:23
    لەجیاتی، ئەوە کۆکردنەوەی وردکە خۆراکە
  • 0:23 - 0:24
    وە شتە هەڕەمەکیەکانی تر،
  • 0:24 - 0:27
    بەرهەمهێنانی پارچەی گەورەو چەور
  • 0:27 - 0:29
    ئەو قلشە تەنها بۆ ئاوەڕۆیەکەی تۆ نییە
  • 0:29 - 0:30
    بەڵام تەواوی سیستەمە ئاویەکان،
  • 0:30 - 0:33
    دەبێتە هۆی لافاو و پیسبوون.
  • 0:33 - 0:37
    زۆرلە شوێنەکان یاسایان هەیە بۆ
    لابردنی چەوری گونجاو،
  • 0:37 - 0:39
    بەڵام دەتوانین یەک هانگاو زیاتر بڕۆین.
  • 0:39 - 0:41
    لەجیاتی ئەوەی بەساغی فڕێی بدەیت،
  • 0:41 - 0:43
    دەتوانین بیکەینە شتێکی بەسود.
  • 0:43 - 0:44
    هەروەها ئەگەر تۆ پرسیار دەکەیت
  • 0:44 - 0:46
    ئەوەی کە هەر کەسێک لەوانەیە بیەوێت
  • 0:46 - 0:48
    لەگەڵ کەمێک بەکارهێنانی ڕۆنی چێشت لێنان
  • 0:48 - 0:50
    وەڵامەکە ئەوەیە; بایۆ دیزڵ.
  • 0:50 - 0:52
    تۆ لەوانەیە گوێت لە مەکینەی دیزڵ بوبێت.
  • 0:52 - 0:55
    ئەوان هێزی کشتوکاڵ و کەلوپەلی بیناسازیان هەیە،
  • 0:55 - 0:58
    بارهەڵگرەکان، پاسەکان، کەشتیەکان،
    شەمەندەفەرەکان،پێکهێنەری مۆلیدەکان،
  • 0:58 - 1:00
    هەروەها تەنانەت هەندێک سەیارەکان.
  • 1:00 - 1:02
    زۆربەی ئەو سوتەمەنیانەی کە ئەم
    بزوێنەرانە بەکاریدێنن
  • 1:02 - 1:03
    لە بەنزینەوە وەرگیراوە،
  • 1:03 - 1:05
    کە لە دایناسوڕە درێژە مردووەکان پەیدا بووە
  • 1:05 - 1:07
    هەروەها پاشماوەی کۆنی تر.
  • 1:07 - 1:09
    بەڵام سوتەمەنی دێزڵ دەتوانێت دروست ببێت لە
  • 1:09 - 1:11
    زیاتر لەم دواییانەدا_ ماددە ئەندامیەکان،
  • 1:11 - 1:12
    وەک و ڕووەکەکان و ئاژەڵەکان.
  • 1:12 - 1:15
    هەروەها ئەو جۆرە سوتەمەنیە ئەوەیە
    کە ئێمە پێی دەڵێین بایۆ دیزڵ.
  • 1:15 - 1:18
    بایۆ دیزڵ سەرچاوەی ووزەیە،
  • 1:18 - 1:20
    لە ڕۆنی ڕوەک دروستکراوە یان چەوری ئاژەڵ،
  • 1:20 - 1:24
    کە بەزۆری دەسوتێنرێت لە بزوێنەری دیزڵ.
  • 1:24 - 1:25
    تۆ پێشبینی دەکەیت،
  • 1:25 - 1:27
    ئەوە چاپی "بایۆلۆجی; دێزڵە.
  • 1:27 - 1:28
    ئەوە خاوێنترە لە دێزڵی ئاسایی،
  • 1:28 - 1:30
    کەواتە پاڵنەرێک هەبووە بۆ دروستکردنی ئەو
  • 1:30 - 1:32
    لە دانەوێڵەکان وەک سۆیا.
  • 1:32 - 1:34
    ئێستا، ڕوەکی گەشەسەندوو بۆ سوتەمەنی،
  • 1:34 - 1:36
    لەجیاتی خواردن، لەگەڵ کێشەی خۆی دێت.
  • 1:36 - 1:41
    بەڵام خۆشبەختانە، ئێمە هەندێک ڕۆن
    و چەوریمان هەیە لێرە.
  • 1:41 - 1:42
    ئامەدە کردنی چەوری چێشتلێنانی
    بەکارهاتوو بۆ دووبارە بەکارهێنانەوە
  • 1:42 - 1:44
    ئەوە ئاسانە.
  • 1:44 - 1:46
    یەکەم، با سارد بێت بۆ پلەی گەرمی ژوور.
  • 1:46 - 1:48
    دواتر، بیگوازەوە بۆ دەفری پاک.
  • 1:48 - 1:51
    دەتوانیت هەر بتڵێکی کۆن بەکاربێنیت
    کە لە دەورەبەرت هەیە،
  • 1:51 - 1:52
    وەک قوتوی شیر،
  • 1:52 - 1:53
    هەتاکو ئەوان بە ئاسانی بەتاڵ بن،
  • 1:53 - 1:55
    بشورێن، هەروەها وشک ببن.
  • 1:55 - 1:56
    ڕەحەتی بەکاربێنە بۆ ئەوەی نەڕژێت
  • 1:56 - 2:00
    هەروەها هێرەگێک بۆ پاڵاوتنی هەر
    تەنە خۆراکێکی بچووک.
  • 2:00 - 2:01
    تەنانەت دەتوانیت چەوری پشتی بەراز زیاد بکەیت
  • 2:01 - 2:02
    هەروەها چەوری ئاژەڵی تریش
  • 2:02 - 2:03
    یان ڕۆنی زیاد لە پێویست لە خواردنی قوتوو،
  • 2:03 - 2:06
    وەک ماسی تونا یان ماسی ساردین،
  • 2:06 - 2:09
    تەنها دڵنیا بە لەوەی کە بەڕاستی ڕۆنە نەک میز.
  • 2:09 - 2:11
    کەواتە، ئێستا چی ڕودەدات کە ڕۆنەکەت سەلامەتە؟
  • 2:11 - 2:14
    باشە، زۆربەی شارەکان خزمەتگوزاری دوبارەبەکارهێنانەوەیان هەیە
  • 2:14 - 2:16
    کە بڕێکی زۆر چەوری کۆدەکاتەوە
  • 2:16 - 2:18
    لە چێشتخانە و دەزگاکانی ترەوە.
  • 2:18 - 2:19
    بەڵام شوێن هەیە
  • 2:19 - 2:22
    تاکەکان دەتوانن دەفرەکانیان فڕێدەن ،هەروەها.
  • 2:22 - 2:24
    هەموو چەوریەکان بە پڕۆسەی
    چاندن کۆتایی دێت،
  • 2:24 - 2:27
    لە شوێنێک کە دەکرێت بگۆڕدرێت بۆ بایۆدیزڵ.
  • 2:27 - 2:29
    ئەم گۆڕینە چۆن کاردەکات؟
  • 2:29 - 2:32
    باشە، هەموو ئەو ڕۆن هەروەها چەورییەی تۆ بەخشیت
  • 2:32 - 2:33
    لە تریگلەیسێد دروست کراون،
  • 2:33 - 2:35
    گەردیلەی گریکڕۆڵ بەستراوەتەوە بە
  • 2:35 - 2:37
    سێ زنجیرەی ترشی چەوری.
  • 2:37 - 2:39
    بۆ گۆڕینی چەوری بۆ سوتەمەنی،
  • 2:39 - 2:41
    ئەوان پەیوەندیان هەیەلەگەڵ ئەلکهول،
  • 2:41 - 2:42
    زۆربەی کات میسانۆڵ و ئیسانۆڵ،
  • 2:42 - 2:45
    کە زنجیرەی درێژ خوێی ئەندامی بەرهەم دێنێت هەروەها گلیسڕۆڵ.
  • 2:45 - 2:47
    بۆ بەراوردکردنی، ئەمانە چەند گەردیلەیەکن
  • 2:47 - 2:49
    لە سوتەمەنی دیزڵی ئاسایی.
  • 2:49 - 2:51
    ئیستا، ئەوە ئەو گەردیلانەن کە دروستمان کردوون
  • 2:51 - 2:53
    بە شکاندنی بەشێک لە تریگلەیسەریدەکان.
  • 2:53 - 2:55
    گلیسڕۆڵ شتێکی نامۆیە،
  • 2:55 - 2:58
    بۆیە لە کۆتایی پڕۆسەکە لادەبرێت.
  • 2:58 - 3:00
    بەڵام سەیری ئەم خوێیە ئەندامیانە بکە!
  • 3:00 - 3:02
    ئەگەر تۆ سەیریکەیت، پێکهاتەکانیان زۆر لە یەک دەچن
  • 3:02 - 3:06
    بۆ ئەوانەی کە هایدرۆکاربۆنی زنجیرەی درێژن
    لە دیزڵی ئاسایی.
  • 3:06 - 3:08
    هەروەها بزوێنەری دیزڵ، لەگەڵ
    چەند گۆڕینێکی بچووک،
  • 3:08 - 3:11
    هەروەها دەکرێت بۆ سکوینت
  • 3:11 - 3:14
    هەروەها ئەم خوێیە ئەندامیانە بسوتێنن
    وەک سوتەمەنی دیزڵی ئاسایی.
  • 3:14 - 3:16
    ئێت ڤایۆ! بایۆدیزڵ.
  • 3:16 - 3:19
    ئێستا، لەوانەیە تۆ بپرسیت کە ئایا ئەم
    هەموو مشتومڕە
  • 3:19 - 3:20
    لەسەر دووبارە بەکارهێنانەوەی ڕۆنی چێشت لێنان
  • 3:20 - 3:22
    تەنانەت شایەنی ئەوەیە.
  • 3:22 - 3:25
    لەدوای هەموو ئەمانە، دەتوانیت
    چەند وزە بەرهەمبهێنێت؟
  • 3:25 - 3:29
    باشە، ئەگەر هەموو چەوریەی کە
    نییویۆرکەکان فڕێیاندا لە یەک ڕۆژدا
  • 3:29 - 3:31
    کاتێک گۆڕدرا بۆ سوتەمەنی خەڵوزی ڕەش،
  • 3:31 - 3:34
    ئەوە بەس دەبێت بۆ پێدانی هێز بە سەدەها گەشت
  • 3:34 - 3:36
    لە نیویۆرکەوە بۆ لۆس ئەنجلس.
  • 3:36 - 3:38
    هەروەها با لەبیری نەکەین بەکارهێنانی
    ڕۆن زیاد لە پێویست
  • 3:38 - 3:40
    لەجیاتی سوتاندنی سوتەمەنی زیاتری
    پاشماوەی بەبەردبوو
  • 3:40 - 3:43
    کاریگەری نەرێنی لەسەر ژینگەکەمان دروست دەکات.
  • 3:43 - 3:45
    دووبارە بەکارهێنانەوەی ڕۆنی چێشتلێنان
  • 3:45 - 3:47
    لە خراپ دەگۆڕێت بۆ باش.
  • 3:47 - 3:48
    بەتێکەڵ کردنی کەمێک،
  • 3:48 - 3:50
    تاکەکان هەروەها بازرگانەکان دەتوانن
    یارمەتی دروستکردنی
  • 3:50 - 3:52
    جێگرەوەیەک بدەن، سەرچاوەیەکی
    جێگیر بۆ ڕۆنی دێزڵ،
  • 3:52 - 3:54
    لەکاتێکدا پاراستنی ژینگەکەمان
  • 3:54 - 3:56
    هەروەها پارێزگاریکردن لە خاوێنی شارەکانمان.
  • 3:56 - 4:00
    هەروەها ئەوە زۆر جوانە.
Title:
بایۆدیزڵ;ژیان پاش مردن لەڕۆن _ ناتاسیا ڕادیک
Description:

تەواوی وانەکە لێرە ببینە;
http://ed.ted.com/lessons/biodiesel-the-afterlife-of-oil-natascia-radice
چۆن دەتوانیت ڕۆنی چێشتلێنانەکەت فڕێ بدەیت کاتێک چێشت لێنانت تەواو بوو؟ ئاسانترین شت لەوانەیە ئەوە بێت کە بیکەیتە ناو ئاوەڕۆکەتەوە_ _ بەڵام ئەگەر هەڵتگرت هەروەها ناردت بۆ پڕۆسەی چاندن، دەتوانێت سودبەخش بێت بۆ =یانیکی نوێ وەک بایۆدیزڵ، سەرچاوەی وزەی بایۆدیزڵ کە دەتوانێت لە مەکینەی دیزڵکاربکات لەجیاتی ڕۆن.
ناتاسیا ڕادیک باسی پڕۆسەی گۆڕان لە خراپ بۆ باش دەکات.
وانەکە لەلایەن ناتاشیا ڕادیک، فلیم کارتۆن لەلایەن لیپی
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:15

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.