Πώς οι γυναίκες επιλύουν τις συγκρούσεις χωρίς βία

Θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο; Να ένα δεδομένο που πρέπει να ξέρεις: οι ειρηνιστικές καμπάνιες έχουν 100% περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν σε σχέση με αυτές που χρησιμοποιούν βία. Γιατί, λοιπόν, δεν χρησιμοποιούνται από περισσότερες ομάδες όταν αντιμετωπίζουν συγκρούσεις; Η σκηνοθέτρια Τζούλια Μπάχα μοιράζεται ιστορίες από επιτυχημένες ειρηνιστικές αντιστάσεις, συμπεριλαμβάνοντας την διαφωτιστική έρευνα του πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η γυναίκα στην εξουσία.

Πριν από 12 χρόνια έπιασα κάμερα
για πρώτη φορά στα χέρια μου

για να μαγνητοσκοπήσω τη συγκομιδή ελιάς

σε ένα χωριό της Παλαιστίνης
στη Δυτική Όχθη.

Πίστευα πως βρισκόμουν εκεί
για να κάνω απλώς ένα ντοκυμαντέρ

και μετά θα πήγαινα
σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου.

Αλλά κάτι με γύριζε συνεχώς πίσω.

Όταν το διεθνές κοινό ακούει
για το συγκεκριμένο μέρος του κόσμου,

συχνά το μόνο που θέλουν
είναι να σταματήσει αυτή η διαμάχη.

Η διαμάχη μεταξύ Ισραήλ-Παλαιστίνης είναι
άσχημη και ευχόμαστε απλά να εξαφανιστεί.

Το ίδιο νιώθουμε λίγο πολύ
και για άλλες διαμάχες στον κόσμο.

Κάθε φορά που βλέπουμε ειδήσεις,

μία ακόμη χώρα βρίσκεται
στις φλόγες του πολέμου.

Έτσι αναρωτιόμουν

αν δε θα έπρεπε να δούμε τις διαμάχες
από άλλη οπτική γωνιά.

Αντί να ευχόμαστε να λήξει η διαμάχη,

να επικεντρωθούμε στη λύση.

Αυτό με έχει προβληματίσει αρκετά,

και αγωνίστηκα γι' αυτό με την ομάδα μου,
το μη κυβερνητικό ίδρυμα Τζαστ Βίζιον.

Έχοντας δει πολλά είδη αγώνων
στη Μέση Ανατολή,

άρχισα να παρατηρώ κάποια μοτίβα
στις πιο επιτυχημένες από αυτές.

Αναρωτιόμουν αν αυτές οι μεταβλητές
έλυσαν καποιες υποθέσεις, και αν ναι,

τι μάθημα θα μπορούσαμε να πάρουμε
από τις επιτυχείς επιλύσεις συγκρούσεων,

στην Παλαιστίνη, στο Ισραήλ και αλλού.

Υπάρχει επιστημονική εξήγηση γι' αυτό.

Σε μία μελέτη 323 σημαντικών
πολιτικών συγκρούσεων

από το 1900 μέχρι και το 2006,

η Μαρία Στέφαν και η Έρικα Τσένογουεθ
βρήκαν ότι οι ειρηνιστικές εκστρατείες

είχαν σχεδόν 100% αποτέλεσμα
συγκριτικά με τις βίαιες εκστρατείες.

Οι ειρηνιστικές εκστρατείες έχουν
ελάχιστες πιθανότητες

να βλάψουν σωματικά
αυτούς που διεξάγουν την εκστρατεία,

καθώς και τους αντιπάλους τους.

Συνήθως οδηγούν σε πολύ πιο ειρηνικές
και δημοκρατικές κοινωνίες.

Η μη βίαιη αντίσταση είναι
πιο αποτελεσματική και εποικοδομητική

στην επίλυση συγκρούσεων.

Αν αυτή είναι μια εύκολη λύση γιατί
δεν την χρησιμοποιούν περισσότεροι;

Ο πολιτικός αναλυτής Βίκτορ Άσαλ
και άλλοι συνάδελφοι

έχουν εξετάσει διάφορους παράγοντες

που διαμορφώνουν την επιλογή τακτικής
ενός πολιτικού γκρουπ.

Ο καλύτερος τρόπος να προβλεφθεί

αν ένα κίνημα θα ακολουθήσει τη βία
ή το ειρηνιστικό μονοπάτι

δεν έχει να κάνει με το αν το γκρουπ
είναι δεξιό ή αριστερό,

δεν έχει να κάνει με τα θρησκευτικά τους
πιστεύω και τις θρησκευτικές επιρροές,

δεν έχει να κάνει με το αν πρόκειται
για δημοκρατικό ή δικτατορικό κίνημα,

αλλά ούτε και με το μέγεθος της καταπίεσης
που το γκρουπ αντιμετωπίζει.

Ο καλύτερος τρόπος να προβλεφθεί

αν ένα κίνημα θα ακολουθήσει
το ειρηνιστικό μονοπάτι

είναι η ιδεολογία του σχετικά
με τη θέση της γυναίκας στο δημόσιο βίο.

(Χειροκρότημα)

Όταν ένα κίνημα
περιλαμβάνει στους λόγους του

ομιλίες περί την ισότητα των φύλων,

αυξάνονται οι πιθανότητες
να υιοθετήσει ειρηνιστικό μονοπάτι,

άρα αυξάνονται
και οι πιθανότητες επιτυχίας.

Η έρευνα συνέπεσε με τη δική μου καταγραφή

της πολιτικής οργάνωσης
στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη.

Έχω παρατηρήσει ότι κινήματα
που έχουν γυναίκες σε ηγετικές θέσεις,

όπως αυτό που κατέγραψα σε ένα χωριό
που ονομάζεται Μπούντρους,

έχουν περισσότερες πιθανότητες
να πετύχουν τους στόχους τους.

Αυτό το χωριό αντιμετώπιζε την απειλή
της εξαφάνισης από το χάρτη

όταν το Ισραήλ ξεκίνησε
να κατασκευάζει τα χωρίσματα.

Ο προτεινόμενος τρόπος απαιτούσε

τη μαζική καταστρογή των ελαιόδεντρων,
των νεκροταφείων τους,

και στο τέλος θα περιέκλειε το χωριό
από όλες τις μεριές.

Μέσα απ' ένα πετυχημένο συντονισμό,

έκαναν μια μη βίαιη εκστρατεία αντίστασης

για να το αποτρέψουν.

Οι πιθανότητες ήταν
απελπιστικά εναντίον τους.

Αλλά είχαν ένα μυστικό όπλο,

ένα δεκαπεντάχρονο κορίτσι

που με θάρρος μπήκε μπροστά
σε μια μπουλντόζα

που ετοιμαζόταν να ξεριζώσει
ένα ελαιόδεντρο και τη σταμάτησε.

Εκείνη τη στιγμή η κοινότητα
κατάλαβε τι μπορούσε να συμβεί

αν καλωσόριζαν και ενθάρρυναν τις γυναίκες
να συμμετέχουν στον δημόσιο βίο.

Οι γυναίκες του Μπουντρούς πήγαιναν
στην πρώτη γραμμή μέρα με τη μέρα,

χρησιμοποιώντας το δαιμόνιο
και τη δημιουργικότητά τους

για να ξεπεράσουν όλα τα εμπόδια
που αντιμετώπιζαν

σε μια δεκάμηνη άοπλη διαμάχη.

Όπως μπορείτε να καταλάβετε

στο τέλος κέρδισαν.

Τα χωρίσματα άλλαξαν εντελώς

με βάση την αναγνωρισμένη διεθνώς
πράσινη γραμμή

και οι γυναίκες του Μπουντρούς
έγιναν γνωστές σε όλη τη Δυτική Όχθη

για την ακατάβλητη ενέργειά τους.

(Χειροκρότημα)

Ευχαριστώ.

Θέλω να κάνω μία μικρή παύση
σε αυτό το σημείο,

επειδή θέλω να αναφερθώ σε δύο
πολύ σοβαρές παρεξηγήσεις

που θα μπορούσαν να γίνουν.

Η πρώτη είναι ότι δεν πιστεύω

ότι οι γυναίκες είναι από τη φύση τους
πιο ειρηνικές από τους άντρες.

Όμως, πιστεύω ότι στη σημερινή κοινωνία

οι γυναίκες αντιμετωπίζουν
τη δύναμη διαφορετικά.

Έχοντας γίνει μάρτυρας
της λιγότερο ισχυρής τους θέσης

σε πολλά σημεία της ζωής τους,

οι γυναίκες είναι συχνά πιο επιδέξιες

στο να πιέζουν κρυφά για αλλαγή

αντίθετα από μεγάλους, ισχυρούς παίκτες.

Το ότι συχνά κατηγορούμε τις γυναίκες
ότι «χειραγωγούν»,

αντανακλά μία πραγματικότητα στην οποία
συχνά οι γυναίκες έπρεπε να βρουν τρόπο,

εκτός του άμεσου,
για να πετύχουν τους στόχους τους.

Η εύρεση εναλλακτικών
αντί της άμεσης αντιπαράθεσης

είναι ο κορμός της μη βίαιης αντίστασης.

Η δεύτερη πιθανή παρεξήγηση.

Έχω μιλήσει πολύ για τις εμπειρίες μου
στη Μέση Ανατολή,

και ίσως κάποιοι από εσάς σκέφτονται

ότι η λύση είναι να μορφώσουμε
τις Μουσουλμανικές και Αραβικές κοινότητες

ώστε να θέλουν να περιλάβουν τις γυναίκες.

Αν το κάναμε αυτό,
θα ήταν πιο επιτυχημένοι.

Δε χρειάζονται τέτοιου είδους βοήθεια.

Οι γυναίκες αποτελούσαν μέρος
των πιο σημαντικών κινημάτων

που προέρχονταν από τη Μέση Ανατολή,

αλλά τείνουν να είναι αόρατες
για τη διεθνή κοινότητα.

Επικεντρωνόμαστε περισσότερο στους άντρες

που στο τέλος καταλήγουν
στις πιο επιθετικές σκηνές

που βρίσκουμε ακαταμάχητες
για τις ειδήσεις μας.

Έτσι καταλήγουμε με μια αφήγηση
που όχι μόνο διαγράφει τις γυναίκες

από τους αγώνες της περιοχής τους

αλλά συχνά διαστρεβλώνει
και τους ίδιους τους αγώνες.

Στα τέλη του 1980,
ξεκίνησε μια εξέγερση στη Γάζα,

γρήγορα εξαπλώθηκε στη Δυτική Όχθη
και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Έγινε γνωστή ως η Πρώτη Ιντιφάντα,

και όσοι έχουν μνήμες από αυτή

θυμούνται κάτι τέτοιο:

Παλαιστίνιους άντρες να πετάνε πέτρες
σε Ισραηλινά τανκς.

Η τότε ειδησεογραφική κάλυψη

έκανε να φανεί ότι οι πέτρες,
οι βόμβες μολότοφ και τα καμμένα λάστιχα

ήταν τα μόνα πράγματα
που γίνονταν στην Ιντιφάντα.

Όμως αυτή η περίοδος επίσης σημαδεύτηκε
από ευρείες μη βίαιες δραστηριότητες,

όπως απεργίες, καθιστικές διαμαρτυρίες
και τη δημιουργία παράλληλων ιδρυμάτων.

Κατά τη διάρκεια της Πρώτης Ιντιφάντα,

κινητοποιήθηκαν ολόκληροι τομείς
από Παλαιστίνιους πολίτες,

αφήνοντας στην άκρη γενιές,
παρατάξεις και ταξικές γραμμές.

Αυτό έγινε μέσα από δίκτυα
δημοφιλών επιτροπών

και με την άμεση δράση
και με τα κοινοτικά σχέδια αυτοβοήθησης,

προκαλώντας την ικανότητα του Ισραήλ

να συνεχίσει να κυριαρχεί
στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.

Σύμφωνα με τον Ισραηλινό στρατό,

97% των δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια
της πρώτης Ιντιφάντα ήταν άοπλες.

Λείπει κάτι ακόμα
από την εξιστόρηση εκείνης της εποχής.

Για 18 μήνες στην Ιντιφάντα,

οι γυναίκες ήταν οι αφανείς ήρωες,

οι Παλαιστίνιες κάθε ηλικίας και τάξης

ήταν υπεύθυνες να κινητοποιήσουν
εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους

σε μια προσπάθεια συναινετικής απόσυρσης
του αντιπάλου από τα κατεχόμενα.

Η Νάιλεϊ Αγιές, μόχθησε να δημιουργήσει
μια αυτάρκη Παλαιστίνια οικονομία

ενθαρρύνοντας τις γυναίκες στη Γάζα
να καλλιεργούν λαχανικά στις αυλές τους,

μια δραστηριότητα που κρίθηκε παράνομη
από τις Ισραηλινές αρχές της εποχής.

Η Ραμπίχα Ντιάμπ ανέλαβε
τη πρωτοβουλία δημιουργίας αρχών

για όλη την εξέγερση

όταν εκδιώχθηκαν
οι άντρες που τη διοικούσαν.

Η Φατίμα Αλ Τζαφάρι κατάπιε φυλλάδια
που περιείχαν οδηγίες εξέγερσης

με σκοπό την εξάπλωσή τους
σε όλη την περιοχή

χωρίς να την πιάσουν.

Η Ζαχίρα Καμάλ,

διασφάλισε τη μακροβιότητα της εξέγερσης

έχοντας ηγετική θέση σε μια οργάνωση

που από 25 γυναίκες μέλη
έφτασε τα 3.000 μέσα σε ένα χρόνο.

Παρόλα τα εξαιρετικά επιτεύγματα,

δεν έγινε αναφορά σε καμία από αυτές
τις γυναίκες στην Πρώτη Ιντιφάντα.

Αυτό κάνουμε και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Στα βιβλία της ιστορίας, για παράδειγμα,
και στη συλλογική μας συνείδηση,

οι άντρες είναι τα δημόσια πρόσωπα
και οι εκπρόσωποι

για τη διαμάχη του 1960 για φυλετική
δικαιοσύνη στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αλλά οι γυναίκες
είχαν εξίσου σημαντικό ρόλο,

κινητοποιώντας, οργανώνοντας,
βγαίνοντας στους δρόμους.

Πόσοι από εμάς σκεφτόμαστε
τη Σέπτιμα Κλάρκ,

όταν θυμόμαστε την εποχή των δημόσιων
δικαιωμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες;

Ελάχιστοι.

Έπαιξε, όμως, σημαντικό ρόλο
σε κάθε φάση της διαμάχης,

κυρίως τονίζοντας τον αλφαβητισμό
και την εκπαίδευση.

Την παρέκαμψαν, την αγνόησαν,

όπως και τόσες άλλες γυναίκες
που έπαιξαν σημαντικό ρόλο

στο κίνημα για τα δημόσια δικαιώματα
στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό δεν έχει να κάνει
με το να αποδώσουμε τα εύσημα.

Είναι πιο βαθύ από αυτό.

Οι ιστορίες που λέμε δείχνουν
πώς βλέπουμε τον εαυτό μας,

πώς πιστεύουμε ότι διοικούνται τα κινήματα

και πώς κερδίζονται τα κινήματα.

Οι ιστορίες που λέμε για ένα κίνημα
όπως η Πρώτη Ιντιφάντα

ή ο αγώνας για τα δημόσια
δικαιώματα στις ΗΠΑ,

μετράνε πάρα πολύ
και έχουν κρίσιμη επιρροή

στις επιλογές των Παλαιστινίων,

των Αμερικανών

και στις αποφάσεις
που θα πάρουν σε όλο τον κόσμο

την επόμενη φορά
που θα αντιμετωπίσουν μια αδικία

και στο αν θα βρουν το κουράγιο
να την αντιμετωπίσουν.

Αν δεν τιμήσουμε τις γυναίκες που είχαν
σημαντικό ρόλο σ' αυτές τις διαμάχες,

θα αποτύχουμε να δώσουμε
πρότυπα στις επόμενες γενιές.

Χωρίς πρότυπα γίνεται
δυσκολότερο για τις γυναίκες

να πάρουν τη θέση
που τους αρμόζει στον δημόσιο βίο.

Όπως είδαμε νωρίτερα,

μία από τις πιο σημαντικές μεταβλητές

για να καθοριστεί αν ένα κίνημα
θα είναι επιτυχημένο ή μη,

είναι η ιδεολογία του
σχετικά με τη θέση των γυναικών

στον δημόσιο βίο.

Είναι μια ερώτηση που δείχνει
αν κινούμαστε

προς κοινωνίες περισσότερο
δημοκρατικές και ειρηνικές.

Σε έναν κόσμο που γίνονται τόσες αλλαγές

και οι αλλαγές θα συνεχίσουν
να γίνονται με όλο και πιο ταχύ ρυθμό,

η ερώτηση δεν είναι
πώς θα αντιμετωπίσουμε τη σύγκρουση,

αλλά, η ερώτηση είναι

ποιες ιστορίες θα διαμορφώσουν

το πώς διαλέγουμε να λύσουμε
τις συγκρούσεις.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)