Return to Video

رودها درباره‌ گذشته‌ زمین به ما چه می‌گویند.

  • 0:01 - 0:04
    بسیار خوب. عکسهایی از کرهٔ زمین ببینیم.
  • 0:05 - 0:06
    زمین بسیار زیباست.
  • 0:06 - 0:08
    من زمینشناس هستم و
    این موضوع هیجانزدهام میکند،
  • 0:08 - 0:10
    اما زمین فوقالعاده است.
  • 0:10 - 0:13
    مقتدر، پویا و مدام در حال تغییر.
  • 0:13 - 0:15
    مکان بسیار جالبی برای زیستن است.
  • 0:16 - 0:20
    اما امروز میخواهم دیدگاهم را به عنوان
    یک زمینشناس در اختیار شما بگذارم.
  • 0:20 - 0:22
    این که چگونه درک از گذشتهٔ زمین میتواند
  • 0:22 - 0:26
    در آگاهی دادن و هدایت تصمیماتی که
    امروز میگیریم، به ما کمک کند.
  • 0:26 - 0:29
    تصمیم در مورد اینکه چگونه میتوان
    زمان زیادی روی زمین زیست.
  • 0:30 - 0:33
    اتفاقات هیجانانگیز زیادی
    روی زمین در حال وقوع است.
  • 0:33 - 0:35
    اگر کمی اینجا زوم کنیم،
  • 0:35 - 0:39
    میخواهم کمی در مورد یکی از وقایع
    صحبت کنم.
  • 0:39 - 0:42
    مواد در اطراف سطح زمین مدام در حال
    ترکیب شدن هستند،
  • 0:42 - 0:45
    و یکی از وقایع بزرگ، رسوباتی است
    که از کوههای مرتفع
  • 0:45 - 0:48
    ساییده، حمل و در دریا تهنشین میشود.
  • 0:48 - 0:50
    و این روند مدام در حال انجام است،
  • 0:50 - 0:52
    و تاثیرات بزرگی بر چگونگی
    عملکرد چشمانداز دارد.
  • 0:52 - 0:54
    این مثال از جنوب هند است--
  • 0:54 - 0:56
    ما برخی از بزرگترین کوهها را در جهان
    داریم،
  • 0:56 - 0:58
    که در این عکس ماهوارهای میتوان دید
  • 0:58 - 1:03
    رودها رسوبات را از کوهها
    به دریا میبرند.
  • 1:03 - 1:05
    این رودها شبیه بولدوزر هستند.
  • 1:05 - 1:09
    اصولا کوهها را میسایند و مواد را به
    سمت دریا، پایین میبرند.
  • 1:09 - 1:11
    مثالی میزنم.
  • 1:11 - 1:13
    کمی زوم کنیم.
  • 1:13 - 1:15
    میخواهم منحصرا دربارهٔ یک رود بگویم.
  • 1:15 - 1:18
    این طرحهای زیبا را رودها ایجاد میکنند
  • 1:18 - 1:20
    همانطور که رسوبات را به سمت دریا
    هل میدهند،
  • 1:20 - 1:22
    اما این طرحها ثابت نیستند.
  • 1:22 - 1:24
    رودها در تلاطمند و تا حدی از مسیر خود
    خارج میشوند.
  • 1:24 - 1:26
    و میتوانند بر زندگی ما نیز موثر باشند.
  • 1:26 - 1:29
    مثالی از این مورد "رودخانهی کاسی" است.
  • 1:29 - 1:31
    که مسیر زیبا و مانند حرف c را دارد،
  • 1:31 - 1:34
    و از کوههای عظیم نپال خارج میشود
  • 1:34 - 1:36
    و با خود یک تن مواد رسوبی حمل میکند،
  • 1:36 - 1:39
    بسیاری از رسوبات از کوههای بلند هستند
  • 1:39 - 1:41
    در سراسر هند پراکنده میشوند
  • 1:41 - 1:42
    و این مواد را حرکت میدهد.
  • 1:43 - 1:45
    اگر روی این منطقه زوم کنیم
  • 1:45 - 1:48
    میخواهم کمی در مورد اتفاقی که برای کاسی
    میافتد بگویم.
  • 1:48 - 1:51
    کاسی مثالی از پویایی این سیستم است.
  • 1:51 - 1:54
    این تصویر ماهوارهای از
    آگوست سال ۲۰۰۸ است،
  • 1:55 - 1:56
    که رنگی است.
  • 1:56 - 1:58
    پوشش گیاهی و
    گیاهان به رنگ سبز هستند
  • 1:58 - 2:00
    و آب به رنگ آبی است.
  • 2:00 - 2:04
    باز در اینجا مسیر شبیه
    حرف c را میتوان دید
  • 2:04 - 2:06
    که رود هنگام خروج از نپال از آن میگذرد.
  • 2:06 - 2:08
    اکنون فصل بارانهای موسمی است.
  • 2:08 - 2:11
    این ناحیه، در ماه آگوست فصل
    بارانهای موسمی است.
  • 2:11 - 2:14
    و کسی که کنار رود زندگی میکند،
    به خوبی با سیل گرفتگی و
  • 2:14 - 2:17
    حداقل خطرات و آسیبهای
    مرتبط با آن به خوبی آشناست.
  • 2:17 - 2:20
    اما اتفاق جالبی سال ۲۰۰۸ رخ داد،
  • 2:20 - 2:23
    و این رود در مسیر متفاوتی حرکت کرد.
  • 2:23 - 2:26
    طغیان آن بسیار متفاوت بود.
  • 2:26 - 2:28
    رود کاسی به اینجا میریزد،
  • 2:28 - 2:31
    اما گاهی چون این رودها رسوبات
    را تخریب میکنند،
  • 2:31 - 2:32
    مسیر مسدود میشود،
  • 2:32 - 2:34
    و این انسدادها باعث میشود رودها
  • 2:34 - 2:36
    به آرامی تغییر مسیر دهند.
  • 2:36 - 2:39
    این عکس ماهوارهای تنها دو هفته بعد
    گرفته شده است.
  • 2:39 - 2:41
    این همان مسیر عبور است
  • 2:41 - 2:43
    هممان مسیر شبیه حرف c،
  • 2:43 - 2:45
    که میبینید اصلاً آبی رنگ نیست.
  • 2:45 - 2:47
    اما حالا مسیر آبی رنگ را داریم
  • 2:47 - 2:49
    که وسط میدان دید را قطع کرده است.
  • 2:49 - 2:52
    کاسی از کنارهها تغییر مسیر داده،
  • 2:52 - 2:54
    و برای ارجاع، مقیاس افقی ۶۴ کیلومتر است.
  • 2:54 - 2:58
    این رود بیش از ۵۴ کیلومتر
    بسیارتند حرکت کرده.
  • 2:59 - 3:02
    پس مسدود شده و از کنارهها بیرون رفته.
  • 3:02 - 3:04
    این عکس حدود یک هفته بعد است،
  • 3:04 - 3:06
    که میتوان مسیرهای قبلی و
  • 3:06 - 3:09
    و ادامهٔ روند تغییر مسیر رود را دید،
  • 3:09 - 3:11
    در حالی که مسیر بیشتری از راه اصلی را
    طیمیکند.
  • 3:12 - 3:14
    میتوان در مناظری این چنین
  • 3:14 - 3:17
    جایی که رودها اغلب از اطراف حرکت میکنند،
  • 3:17 - 3:21
    دریافت که زمان، مکان و چگونگی تغییر مسیر
    رودها بسیار مهم است.
  • 3:21 - 3:25
    اما این روندها در نزدیکی خانهها نیز
    رخ میدهد.
  • 3:26 - 3:27
    همینطور در ایالات متحده،
  • 3:27 - 3:32
    رود میسیسیپی را که در بیشترمناطق قارهٔ
    آمریکا در جریان است، داریم.
  • 3:32 - 3:34
    این رود مواد را از "کوههای راکی" و
  • 3:34 - 3:35
    از دشتهای پهناور هل میدهد.
  • 3:36 - 3:39
    رود جریان دارد و در سراسر آمریکا
    حرکت میکند
  • 3:39 - 3:41
    و به خلیج مکزیک میریزد.
  • 3:41 - 3:45
    خوب این مسیر میسیسیپی است که امروزه با
    آن آشنا هستیم،
  • 3:45 - 3:47
    اما همیشه در این مسیر جریان نداشته.
  • 3:47 - 3:49
    اگر پیشینهٔ زمینشناسی را ببینیم،
  • 3:49 - 3:51
    میتوان مسیر عبورش در گذشته را احیا کنیم.
  • 3:52 - 3:54
    برای مثال، این منطقه قرمز رنگ
  • 3:54 - 3:58
    جایی است که "رود میسیسیپی"
    حدود ۴,۶۰۰ سال پیش جریان داشته
  • 3:58 - 4:00
    و مواد را تهنشین میکرده.
  • 4:00 - 4:02
    بعدا حدود ۳,۵۰۰ سال در جریان بود
  • 4:02 - 4:05
    تا مسیر مشخص و در اینجا نارنجی رنگ
    را دنبال کند.
  • 4:05 - 4:07
    به مسیرش ادامه میدهد.
  • 4:07 - 4:09
    این مربوط به ۲,۰۰۰ سال پیش است.
  • 4:09 - 4:10
    هزار سال پیش،
  • 4:10 - 4:12
    ۷۰۰ سال پیش.
  • 4:12 - 4:14
    و این تنها مربوط به ۵۰۰ سال پیش بود.
  • 4:14 - 4:17
    که مسیری که اکنون میشناسیم را تصرف کرد.
  • 4:18 - 4:20
    این مراحل بسیار مهم هستند،
  • 4:20 - 4:23
    به خصوص اینجا، ناحیهٔ دلتا،
  • 4:23 - 4:27
    جایی که تغییر مسیر رود میسیسیپی
  • 4:27 - 4:30
    سطحی میان خشکی و دریا ایجاد میکند.
  • 4:30 - 4:31
    این یک زمین با ارزش است.
  • 4:31 - 4:37
    دلتاهای این چنین، از معدود مناطق پرجمعیت
    در سیارهٔ ما است.
  • 4:37 - 4:39
    فهم پویای این مناظر،
  • 4:39 - 4:42
    چگونگی شکلگیری و ادامهٔ روند تغییر آنها
    در آینده
  • 4:42 - 4:45
    برای افرادی که آنجا زندگی میکنند
    بسیار مهم است.
  • 4:45 - 4:47
    رودها نیز در تلاطم هستند.
  • 4:47 - 4:50
    اینها از انواع تغییر مسیرهای بزرگ است،
    که درموردشان گفتم.
  • 4:50 - 4:52
    حالا برخی از جنب و جوش رودها را
    نشان میدهم.
  • 4:52 - 4:55
    به سمت پایین یعنی حوزهٔ رود آمازون
    میرویم،
  • 4:55 - 4:57
    و باز اینجا یک مجموعهٔ بزرگ رود را داریم.
  • 4:57 - 5:01
    رود جریان دارد، حرکت میکند و مواد را از
    کوههای آند جدا و در عرض آمریکای جنوبی
  • 5:01 - 5:03
    جا به جا میکند.
  • 5:03 - 5:06
    و در اقیانوس اطلس انباشته میکند.
  • 5:07 - 5:11
    اگر اینجا زوم کنیم، مسیرهای عبوری زیبا و
    منحنی رود را میتوانیم ببینیم.
  • 5:11 - 5:14
    که باز هم زیبایی دارند و ساکن نیستند.
  • 5:14 - 5:16
    این رودها در تلاطم هستند.
  • 5:16 - 5:20
    از تصویرسازی ماهوارهای حدود ۳۰ سال است
    که میتوان
  • 5:20 - 5:22
    برای آگاهی از این تغییرات استفاده کرد.
  • 5:22 - 5:26
    بیایید کمی پیچ و خم این رود را تماشا کنیم،
  • 5:26 - 5:29
    میبینم که مدت زیادی در یک جا نمیماند.
  • 5:29 - 5:31
    تغییر کرده و پیش میرود و طرح خود را
    میپوشاند.
  • 5:33 - 5:35
    اگر دقیق نگاه کنیم،
  • 5:35 - 5:38
    نوعی چرخش در رود میبینیم،
  • 5:38 - 5:40
    که کامل منقطع شده.
  • 5:40 - 5:41
    تقریباً شبیه شکستگی است
  • 5:41 - 5:44
    و نقطهٔ خاصی از مسیر رود را قطع میکند.
  • 5:44 - 5:46
    فقط برای ارجاع مجدد،
  • 5:46 - 5:51
    اینجا، رود خط سیر را به طول ۶.۵ کیلومتر
  • 5:51 - 5:53
    طی یک یا دو فصل تغییر داده.
  • 5:53 - 5:56
    چشماندازی که روی زمین
    بر آن زندگی میکنیم،
  • 5:56 - 5:58
    همانطور که رسوبات از کوهها ساییده
  • 5:58 - 6:00
    و به دریا حمل میشوند،
  • 6:00 - 6:01
    مدام به اطراف خروش میکنند.
  • 6:01 - 6:03
    رودها دائم در حال تغییر هستند،
  • 6:03 - 6:05
    و ما بایست این فرآیندها را دریابیم
  • 6:05 - 6:08
    تا بتوانیم این چشماندازها را مدیریت و
    بر آن زندگی کنیم.
  • 6:08 - 6:11
    اما اگر اطلاعاتمان تنها محدود باشد
    به آنچه که امروز
  • 6:11 - 6:14
    بر سطح زمین در جریان است،
    کار سخت میشود.
  • 6:14 - 6:16
    ما مشاهدات کافی نداریم.
  • 6:16 - 6:20
    مثلا تنها ۳۰ سال است که به ارزش غکسهای
    ماهوارهای پی بردیم.
  • 6:21 - 6:23
    برای درک بیشتر این فرآیندها به مشاهدات
    بیشتر نیاز داریم.
  • 6:23 - 6:25
    بعلاوه لازم است بدانیم
  • 6:25 - 6:28
    چگونه این مناظر به تغییرات جوی
    و تغییر بهرهبرداری از زمین
  • 6:28 - 6:30
    همانگونه که ما
  • 6:30 - 6:32
    به تغییر و تصرف در آن میپردازیم
    واکنش نشان میدهند.
  • 6:33 - 6:36
    حالا باید از صخرهها بگوییم.
  • 6:36 - 6:38
    همان گونه که رودها در جریان هستند،
  • 6:38 - 6:41
    و مواد را از کوهها میسایند و
    به دریا میبرند،
  • 6:41 - 6:45
    گاهی ذرات شن و خاک و سنگ
    در زمین گیر میکنند.
  • 6:45 - 6:47
    مواد گیر افتاده در زمین دفن میشوند،
  • 6:47 - 6:51
    و در طی زمان به تودهٔ بزرگ و انبوهی از
    رسوبات در میآیند
  • 6:51 - 6:53
    که نهایتا به صخرهها تبدیل میشوند.
  • 6:53 - 6:56
    میتوان به مکانهایی این چنین رفت،
  • 6:56 - 6:58
    تا صخرههای رسوبی قطور انباشته شده را دید.
  • 6:58 - 7:00
    میتوان به گذشته بازگشت
  • 7:00 - 7:03
    و دید که این مناظر چه شکلی بودهاند.
  • 7:03 - 7:05
    با این کار میتوان کمک به بازسازی
  • 7:05 - 7:09
    و درک چگونگی گسترش مناظر زمین کرد.
  • 7:10 - 7:12
    این نیز بسیار ساده است.
  • 7:12 - 7:15
    چرا که زمین گذشتهٔ پرماجرایی داشته.
  • 7:15 - 7:20
    این فیلم سند قدیمی بازسازی از
  • 7:20 - 7:23
    ۶۰۰ میلیون سال اولیه تاریخ زمین است.
  • 7:23 - 7:25
    در مدت زمان کمی
  • 7:25 - 7:28
    وقتی لایهها در حال حرکت هستند،
  • 7:28 - 7:31
    میدانیم که شرایط جوی و سطح دریا
    تغییر کرده است.
  • 7:31 - 7:35
    انواع گوناگونی از مناظر و
  • 7:35 - 7:38
    محیطهای زیست وجود دارد،
  • 7:38 - 7:39
    که اگر ماشین زمان داشتیم،
  • 7:39 - 7:40
    به عقب رفته و میدیدیم،
  • 7:40 - 7:42
    در واقع یک ماشین زمان داریم
  • 7:42 - 7:45
    چون میتوانیم به صخرههایی که در آن زمان
    تشکیل شدهاند، بنگریم.
  • 7:46 - 7:48
    مثالی میزنم و با آن
  • 7:48 - 7:50
    شما را به زمان خاصی در گذشته میبرم.
  • 7:50 - 7:53
    حدود ۵۵ میلیون سال پیش گرمای غیرمنتظرهای
    رخ داد،
  • 7:53 - 7:56
    و یک تودهٔ عظیم کربندیاکسید
  • 7:56 - 7:57
    به درون اتمسفر زمین آزاد شد،
  • 7:57 - 8:01
    و باعث گرمایش سریع و ناگهانی زمین شد.
  • 8:01 - 8:04
    گرمای بسیار زیادی
  • 8:04 - 8:07
    که چیزهایی شبیه تمساح و درختان نخل را در
    شمالیترین
  • 8:07 - 8:10
    نقطهٔ کانادا وجنوبیترین
    نقطهٔ پاتاگونیا به وجود آورد.
  • 8:10 - 8:13
    پس گرمای شدید و ناگهانی بود.
  • 8:13 - 8:14
    پس کاری که میتوان کرد
  • 8:14 - 8:17
    یافتن صخرههایی است که آن زمان رسوب شدند
  • 8:18 - 8:21
    و تغییری که چشمانداز در پاسخ به این گرما
    داده را بازسازی کرد.
  • 8:22 - 8:23
    هورا! صخرهها اینجا هستند.
  • 8:23 - 8:26
    (خنده)
  • 8:26 - 8:28
    تعداد زیادی صخره در اینجاست.
  • 8:28 - 8:29
    این کادر زرد رنگ
  • 8:29 - 8:31
    این یک رودخانهٔ دیرینه است.
  • 8:31 - 8:33
    شبیه آنچه که در نقاشی نشان دادم،
  • 8:33 - 8:36
    اینها رسوباتی است که ۵۵ میلیون سال پیش
    ته نشین شدهانذ.
  • 8:36 - 8:39
    ما زمینشناسان میتوانیم آنها را از نزدیک
    ببینیم و
  • 8:39 - 8:41
    چشماندازها را بازسازی کنیم.
  • 8:41 - 8:43
    مثالی ذیگر
  • 8:43 - 8:45
    کادر زرد رنگ دیرینه رود بود.
  • 8:45 - 8:47
    و یکی دیگر در بالای آن.
  • 8:47 - 8:50
    میتوان رفت و با دقت مشاهده، بررسی
  • 8:50 - 8:51
    و وضعیت را اندازهگیری کرد.
  • 8:52 - 8:54
    مثلا وضعیتی را اینجا پر رنگ کردم
  • 8:54 - 8:57
    که نشان میدهد این رود منحصربفرد
    احتمالاً ۹۰سانت عمق داشته است .
  • 8:57 - 8:59
    اگر ۵۵ میلیون سال پیش
    در این اطراف قدم میزدیم
  • 9:00 - 9:02
    میتوانستیم در سرتاسر
    این رود زیبا شنا کنیم.
  • 9:02 - 9:05
    مواد قرمزرنگ در بالا و پایین آن آبراههها
  • 9:05 - 9:07
    تهنشینهای دیرینهٔ خاک هستند.
  • 9:07 - 9:11
    که با مشاهده میتوان فهمید چه چیزهایی
    روی این چشمانداز میزیستند و رشد میکردند
  • 9:11 - 9:15
    و چگونه این رودها بر دشتهای سیلابی
    تاثیر میگذاشتند.
  • 9:16 - 9:20
    با مشاهدهٔ دقیق و بازسازی اختصاصی میتوان
  • 9:20 - 9:23
    چگونگی جریان رودها و ظاهر این مناظر را
    دریافت.
  • 9:23 - 9:25
    با انجام این کار برای این منطقهٔ خاص
  • 9:26 - 9:27
    در این زمان
  • 9:27 - 9:30
    و با نگرش به زمان قبل آن گرمایش ناگهانی
  • 9:30 - 9:34
    رودها مسیر خود را از کوه به سمت دریا
    حفاری میکردند،
  • 9:34 - 9:39
    و شاید شبیه حوزهٔ رود آمازون بودهاند.
  • 9:39 - 9:41
    اما درست در آغاز نغییرات جوی،
  • 9:41 - 9:43
    رودها به آرامی تغییر کردند.
  • 9:43 - 9:45
    ناگهان بسیار عریض شدند،
  • 9:45 - 9:49
    و در عرض چشمانداز شروع به عقب و جلو
    رفتن کردند.
  • 9:50 - 9:54
    در آخر، رودها به عقب و به ضعیتی که
  • 9:54 - 9:58
    مشابه قبل از تغییرات جوی بود بازگشتند،
  • 9:58 - 9:59
    اما زمان زیادی برای این کار گذشت.
  • 10:00 - 10:04
    پس میتوان به گذشتهٔ زمین بازگشت و
    بازسازهایی انجام داد
  • 10:04 - 10:07
    و چگونگی تغییر مناظر را
  • 10:07 - 10:11
    در واکنش به تغییرات جوی این چنینی و یا
    بهرهبرداری از زمین دریافت.
  • 10:11 - 10:13
    یکی از دلایل تغییر رودها،
  • 10:13 - 10:17
    یا تغییر طرح و حرکات آنها،
  • 10:17 - 10:21
    بخاطر چیزهایی مثل سرازیر شدن
    آب اضافی بر سطح زمین است.
  • 10:21 - 10:23
    در مواقعی که هوا گرمتر است،
  • 10:23 - 10:26
    رسوبات بیشتری جابهجا و ساییده میشوند،
  • 10:26 - 10:28
    که این باعث تغییر رفتار رودها میشود.
  • 10:29 - 10:31
    و در آخر،
  • 10:31 - 10:33
    تا زمانی که زمین خانهٔ ماست،
  • 10:33 - 10:37
    بایستی به دقت منابع و خطراتی را
    مدیریت کرد
  • 10:37 - 10:40
    که به زندگی در طبیعت پویا مرتبط است.
  • 10:40 - 10:44
    به نظر من تنها کاری که
    میتوان همیشه انجام داد
  • 10:44 - 10:46
    داشتن اطلاعات
  • 10:46 - 10:50
    از چگونگی گسترش مناظر و
    رفتار گذشتهٔ زمین است.
  • 10:50 - 10:51
    متشکرم.
  • 10:51 - 10:56
    (تشویق)
Title:
رودها درباره‌ گذشته‌ زمین به ما چه می‌گویند.
Speaker:
لیز هایک
Description:

رودها از نیرو‌های قدرتمند طبیعت هستند -- آن‌ها کوهها را می‌سایند، زمین را می‌تراشند و مسیرشان مدام در حال تغییر است.
درک چگونگی شکل‌گیری و تغییرات آن‌ها برای کسانی که کرانه‌ها و دلتا‌های رودخانه را خانه‌ خود می‌دانند، اهمیت دارد. در این گفتگوی مصور، دانشمند زمین‌شناس، لیزهایک به ما نشان می‌دهد که چگونه صخره‌های رسوبی ایجاد شده توسط رود‌های قدیمی می‌تواند به عنوان یک ماشین زمان، برای مطالعه‌ تاریخ زمین به کار گرفته شود، در نتیجه می‌توان دریافت که چگونه امروزه مدت زیادتری روی زمین زندگی کنیم.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:08

Persian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.