How a wound heals itself

Cơ quan nội tạng lớn nhất của cơ thể
chẳng phải gan hay não bộ

mà là da, với tổng diện tích vào
khoảng 20 dặm vuông ở người lớn

Mặc dù mỗi vùng da khác nhau có những
đặc tính khác nhau,

hầu hết bề mặt da thực hiện các
chức năng tương tự

ví dụ như tiết mồ hôi, cảm nhận nóng/lạnh
và mọc lông

Nhưng sau khi bị thương nặng

vùng da vừa lành sẽ trông khác so với
vùng da xung quanh nó

và có thể không phục hồi hoàn toàn như
ban đầu trong một khoảng thời gian

Để hiểu được tại sao, chúng ta cần xem kỹ
cấu trúc của da người.

Lớp trên cùng, được gọi là thượng bì

bao gồm hầu hết các tế bào vững chắc,
còn gọi là tế bào keratine

và có chức năng bảo vệ

Vì lớp tế bào ngoài cùng này sẽ tróc ra và
được thay mới liên tục

nên chúng dễ dàng lành lại.

Nhưng đôi khi ta gặp những vết thương
đâm sâu vào lớp bì

nơi có nhiều mạch máu, cấu trúc tuyến
và nhiều đầu tận thần kinh

giúp da thực hiện nhiều chức năng

Và khi điều đó xảy ra, nó kích hoạt
4 giai đoạn chồng lấp nhau

của quá trình tái tạo da.

Đầu tiên, giai đoạn cầm máu,
da đáp ứng với 2 nguy cơ tức thì

đó là khi bạn mất máu

và hàng rào bảo vệ cơ học của da
đang bị hư hỏng

Khi mà mạch máu thắt lại để hạn chế
việc mất máu

quá trình này được gọi là co thắt mạch

cả 2 nguy cơ trên đều bị chặn đứng
bởi cục máu đông

Một dạng protein, còn được gọi là Fibrin,
tạo thành nút thắt trên bế mặt da

chống lại việc cục máu đông bị trôi đi và
chống vi khuẩn, yếu tố gây bệnh xâm nhập.

Sau khoảng 3 giờ, da bắt đầu đỏ lên

dấu hiệu bắt đầu giai đoạn tiếp theo:
đáp ứng viêm.

Với việc mất máu được kiểm soát,
hàng rào bảo vệ được gia cố

Cơ thể huy động các tế bào tấn công các
yếu tố gây bệnh xâm nhập vào được

Trong số các tế bào được huy động,
có bạch cầu

hay còn goi là Macrophage,

chúng nuốt và tiêu hủy các tế bào vi khuẩn
trong quá trình Thực bào

ngoài ra, chúng còn sản xuất yếu tố
tăng trưởng để kích thích lành vết thương

và vì những "chiến binh" này
cần được di chuyển

khắp mạch máu để đến nơi có vết thương

vùng mạch máu co thắt lúc ban đầu
giờ sẽ dãn ra

trong quá trình đươc gọi là Dãn mạch.

Khoảng 2-3 ngày sau vết thương,

giai đoạn Tăng sinh bắt đầu, khi mà các
tế bào sợi đi vào vết thương.

Trong quá trình Lắng đọng collagen

chúng sản xuất sợi protein gọi là collagen
tại nơi có vết thương,

tạo ra các mô liên kết
thay thế các Fibrin ban đầu.

Khi tế bào của lớp thương bì phân chia
để tạo mới vùng da ngoài,

lớp bì co lại để đóng miệng vết thương.

Sau cùng, giai đoạn 4 của sự tái cấu trúc,

vết thương lành lặn khi mà các Collagen
vừa lắng đọng sẽ sắp xếp và chuyển thành

các dạng đặc biệt.

Quá trình này diễn ra chừng 1 năm,

sức bền của da mới sẽ được cải thiện,

mạch máu và các sự liên kết khác sẽ được
gia cố chắc chắn.

Thời gian trôi đi, vùng mô mới có thể đạt
50-80%

chức năng bình thường ban đầu,

phụ thuộc sự nghiêm trọng của
vết thương và chức năng tại vùng da đó.

Nhưng vì vùng da đó không
hoàn toàn phục hồi

sẹo tiếp tục là vấn đề nhức nhối
trên lâm sàng cho các bác sĩ trên thế giới.

Dẫu cho các nhà nghiên cứu đã có những
bước đi quan trọng

về việc hiểu rõ quá trình
lành vết thương,

vẫn còn nhiều điều chưa được sáng tỏ.

Ví dụ: các tế bào sợi đến từ mạch máu

hay
từ các mô ở da dính vào vết thương?

Và tại sao ở các loài vật khác
như Nai,

sự lành vết thương hiệu quả và hoàn hảo
hơn so với loài người?

Bằng cách tìm câu trả lời
cho các vấn đề này,

một ngày nào đó ta có thể tự
chữa vết thương thật hiệu quả,

đến mức các vết sẹo chỉ còn là ký ức thôi.