Hồ sơ Panama phanh phui một vấn đề lớn trên toàn cầu. Kế tiếp sẽ là gì?

Vào ngày 03/04/2016 chúng ta chứng kiến sự rò rỉ thông tin lớn nhất lịch sử. Hồ sơ Panama hé lộ chuyện những người quyền lực và giàu có đang che dấu một khoản tiền khổng lồ trong tài khoản nước ngoài. Nhưng điều đó có nghĩa là gì? Chúng tôi đã gọi cho Robert Palmer của Global Witness để giải trình.

[Vào ngày 3/4/2016, chúng ta chứng kiến vụ
rò rỉ thông tin lớn nhất trong lịch sử.]

[Hồ sơ Panama vạch trần việc
những người quyền lực và giàu có]

[đang giấu một khoản tiền lớn
trong tài khoản nước ngoài.]

[Điều đó có ý nghĩa gì?]

[Chúng tôi đã đề nghị Robert Palmer
của tổ chức Global Witness giải trình.]

Tuần này, đã có một dòng chảy mạnh
mẽ, rối ren và xoay quanh những

câu chuyện phát ra từ
sự rò rỉ của 11 triệu tài liệu

từ một công ty luật ở nước Panama
gọi là Mosack Fonseca.

Việc phát tán các văn bản từ Panama
vén tấm màn che một phần rất nhỏ

của thế giới ngầm ngoài khơi
bí ẩn.

Ta cũng hiểu được cách các
khách hàng, ngân hàng hay luật sư

tìm đến các công ty như Mossack Fonseca

và yêu cầu: "OK, chúng tôi muốn
một công ty ma,

bạn có thể làm được không?"

Bạn thực sự có thể xem các emails,

các tin nhắn trao đổi,

và có thể nhìn thấy cơ chế làm việc
của quá trình này,

cách thức nó hoạt động.

Dĩ nhiên, điều này đã
có nhiều hậu quả ngay lập tức.

Thủ tướng nước Iceland đã từ chức.

Chúng tôi cũng có thông tin rằng

một đồng minh của Bashar Al-Assad,
một nhà độc tài tàn bạo ở Syria,

cũng có các công ty ma này.

Gần đây, có một vài cáo buộc về
dấu vết khối lượng 2 tỷ USD

dẫn đến Tổng thống Nga,
Vladimir Putin

thông qua người bạn chí cốt của ông,

người đồng thời là
nghệ sĩ Cello hàng đầu.

Và sẽ có rất nhiều
nhà tài phiệt ngoài kia

và một số sẽ nơm nớp lo sợ
về những bộ thông tin tiếp theo

và tài liệu cơ mật sắp tới.

Điều này giống như cốt truyện
của một bộ phim gián điệp

hay tiểu thuyết John Grisham vậy.

Nó rất là xa vời với tôi, bạn
và những thường dân khác.

Tại sao ta lại nên quan tâm đến
sự kiện này?

Sự thật là nếu những
cá nhân giàu có và quyền lực ấy

có thể giữ tiền của họ ở những
thiên đường thuế

và không nộp các khoản thuế
đáng ra họ phải nộp,

nó đồng nghĩa là sẽ có ít ngân sách
hơn cho các dịch vụ công quan trọng

như y tế, giáo dục, đường xá.

Và chúng ảnh hưởng tới tất cả chúng ta.

Bây giờ, ở tổ chức của tôi --
Globle Witness,

sự phơi bày này thật là phi thường.

Các phương tiện truyền thông
và các nhà lãnh đạo chính trị

đang bàn về cách cá nhân
dùng các tài khoản bí mật nước ngoài

che dấu và ngụy trang tài sản của mình--

vấn đề mà chúng tôi đã lên tiếng
và phanh phui suốt thập kỷ qua.

Tôi nghĩ chắc rất nhiều người sẽ thất
vọng và bổi rối bởi thế giới này,

và khó hiểu về cách mà
thế giới ngầm bên ngoài hoạt động.

Tôi thích ví nó như một con búp bê Nga.

Bạn có một công ty ẩn
bên trong một công ty khác,

bên trong một công ty khác nữa,

với mục đích là che đậy và làm cho nó
hầu như là không thể để lần ra

thân phận thật sự của
người đằng sau chúng.

Và rất khó cho những cơ quan
thi hành pháp luật

hay cơ quan thuế, các nhà báo,
các tổ chức xã hội

hiểu rõ việc đang diễn ra.

Nhưng điều này cũng hay ho

là có rất ít thông tin về vấn nạn này
ở Hoa Kì.

Phải chăng là vì những người Mỹ nổi tiếng

chưa bị nêu tên trong sự kiện,
trong vụ bê bối lần này?

Không phải là vì
các nhà tài phiệt Mỹ

không cố gắng che dấu
tài sản của mình bên ngoài.

Chỉ là bởi đây là cách mà
thiên đường thuế hoạt động,

Mossack Fonseca có rất ít khách hàng Mỹ.

Tôi nghĩ nếu ta thấy sự rò rỉ này
phát ra từ Vùng đảo Cayman,

hay thậm chí từ Delaware,
Wyoming hay Nevada,

bạn sẽ thấy vô số trường hợp và ví dụ
dẫn đến người Mỹ.

Sự thật là trong số các bang của Mỹ,
bạn chỉ cần ít thông tin,

cung cấp ít thông tin hơn cả
thông tin để làm thẻ thư viện

là bạn đã có một công ty.

Loại bí mật đó ở nước Mỹ đã cho
phép nhân vụ ở các trường học

chặt chém học sinh rất nhiều.

Nó cho phép những kẻ lừa đảo hút máu
các nhà đầu tư còn non nớt.

Nó là một chuỗi hành động
ảnh hưởng đến toàn chúng ta.

Tại Global Witness,

chúng tôi muốn thấy điều này
diễn ra trong thực tế.

Nó thực sự diễn ra như thế nào?

Vì thế chúng tôi đã gửi một điều tra viên

làm gián điệp tới 13 hãng luật
ở Manhattan.

Anh ta giả làm như một
thủ tướng châu Phi

có nhu cầu chuyển quỹ đen tới Mỹ

để mua nhà, du thuyền, máy bay phản lực.

Và điều bất ngờ là hầu hết họ,
trừ duy nhất một hãng ra

đã đề xuất điều tra viên của chúng tôi

những cách thức để
di chuyển quỹ đen này.

Đây là tất cả các cuộc họp sơ bộ,

và không ai
coi chúng tôi là khách hàng,

và dĩ nhiên là không tiền, không bạn,

nhưng nó cho thấy trở ngại của
hệ thống này.

Nó cũng quan trọng

khi ta thôi nghĩ toàn bộ đều là
vấn đề cá nhân.

Đây không chỉ là về một cá nhân
luật sư,

người gặp gỡ gián điệp của chúng tôi
và đưa ra đề xuất.

Cũng không là về một
chính trị gia cấp cao cụ thể

người bị khơi ra trong vụ bê bối.

Đây là về cách một hệ thống hoạt động,

mà dung túng sự tham nhũng, trốn
thuế, nghèo nàn và mất cân bằng.

Để giải quyết vấn nạn này,

chúng ta cần thay đổi luật chơi.

Ta cần thay đổi quy tắc của trò chơi

để làm quá trình này khó khăn hơn.

Nó có thể khá là u ám và mờ mịt,

như ta không thể làm được gì,

như chẳng có gì thay đổi,

và như thể các tài phiệt quyền lực
vẫn còn tồn tại.

Nhưng tự nhiên là một người
lạc quan,

tôi cho rằng chúng tôi
đang bắt đầu tạo ra sự thay đổi.

Vài năm vừa qua,

ta đã chứng kiến một sự thúc đẩy
mạnh hơn hướng tới sự minh bạch

khi nói tới quyền sở hữu công ty.

Nó đã được đề cập ở
buổi nghị sự chính trị

bởi thủ tướng Anh -- David Cameron

tại Hội nghị Thượng đỉnh G8
tổ chức ở Bắc Ireland năm 2013.

Và từ đó, liên minh châu Âu đang tạo ra

những trung tâm đăng ký
cấp quốc gia

cho những chủ thực sự sở hữu và
điều hành công ty khắp Châu Âu .

Một trong những điều đáng buồn là,
Hoa Kì đang bị tụt lại phía sau.

Đã có một luật ban hành của hai Đảng
được giới thiệu

trong Hạ viện và Thượng viện,

nhưng nó chẳng có hiệu quả nhiều
như chúng ta trông đợi.

Vì thể chúng tôi thực mong là
sự rò rỉ của Hồ sơ Panama,

với cái nhìn rõ hơn về thiên đường thuế,

sẽ đóng vai trò vạch trần trong
Hoa Kì và khắp thế giới.

Đối với chúng tôi tại Global Witness,
đây là thời điểm để thay đổi.

Chúng tôi cần sự tức giận của
thường dân

về việc những người che dấu
danh tính của họ

đằng sau các công ty ma.

Chúng tôi cần những nhà lãnh đạo kinh tế
lên tiếng --

"Bí mật như thế này là
gây bất lợi cho kinh tế."

Chúng tôi cần những nhà
cầm quyền chính trị nhận ra vấn đề,

và cam đoan thay đổi luật lệ
để phanh phui bí mật này.

Cùng nhau, ta có thể
chuỗi hoạt động ngầm này

mà đang tạo cơ hội cho sự trốn thuế,

tham nhũng và rửa tiền để phồn vinh hơn.