Kalp krizi sırasında ne olur? - Krishna Sudhir

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/what-happens-during-a-heart-attack-krishna-sudhir

Dünyada her yıl yaklaşık 7 milyon insan kalp krizinden ölüyor ve kalp krizi ya da felç gibi problemlere neden olan kardiyovasküler hastalık dünyada en önde gelen katillerden biri. Peki kalp krizine ne yol açar? Krishna Sudhir bu ölümcül hastalığa neyin neden olduğunu ve tedavi yöntemlerini anlatıyor.

Ders veren Krishna Sudhir, animasyonu yapan Chadwick Whitehead.

Dünyada yaklaşık 7 milyon insan
kalp krizinden ölüyor

ve kalp krizi ya da felç gibi

problemlere neden olan
kardiyovasküler hastalık

dünyadaki en önde gelen katillerden biri.

Kalp krizine ne yol açar?

Tüm kaslar gibi kalbin de
oksijene ihtiyacı var

ve bir kalp krizi esnasında kalbimiz
yeterince oksijen alamaz.

Yağ birikintileri ya da plakalar,

kroner atardamarda bir duvar oluşturur.

Bu damarlar, kalbimize gerekli
kanı ileten damarlar.

Plakalar biz yaşlandıkça büyür,

bunlar bazen bodur,

bazen katılaşmış,

bazen de alevlenmiş olur.

Sonunda bu plakalar tıkanıklığa dönüşür.

Eğer bu plakalardan biri
kırılır ya da çatlarsa

birkaç dakika içinde etrafında
kan pıhtıları oluşur

ve zaten neredeyse kapalı olan damar
tamamen kapanmış olur.

Kalp kaslarına kan akışı durur

ve birkaç dakika sonra oksijensiz
kalan hücreler ölmeye başlar.

Buna miyokart enfarktüsü

ya da kalp krizi denir.

Tedavi eksikliğinde işler
kötüye gidebilir.

Yaralı olan kas yeterince kan
pompalayamayabilir

ve nabız atışı düzensiz olabilir.

En kötüsü ise kalp krizi
ani ölümlere sebep olabilir.

Birisinin kalp krizi geçirdiğini
nasıl anlarsın?

En yaygın belirtisi, oksijensiz kalan

kalp kasının neden olduğu göğüs ağrısı.

Hastalar bu ağrıyı ezilmeye
ya da kıskaça benzetiyor.

Bu ağrı, sol kola,

çeneye,

sırta ya da

karına yayılabilir.

Ama bu olay her zaman filmlerdeki gibi
ani ve dramatik olmaz.

Bazı insanlar bulantı

ya da nefes darlığı yaşar.

Kadınlarda ve yaşlılarda bu belirtiler
daha az olur.

Onlarda zayıflık ve yorgunluk
en büyük belirtilerden biri.

Ve şaşırtıcı bir biçimde

özellikle ağrılı sinirleri etkileyen
şeker hastalığı olan kişilerde

kalp krizi sessiz gerçekleşir.

Eğer birisinin kalp krizi geçirdiğini
düşünüyorsan

hızlı hareket etmen en önemli şey.

Eğer acil servisi arayabiliyorsan
hemen ara.

Hastaneye hızla gitmenin
en iyi yolu onlar.

Kan incelten aspirin ve

damarı açan nitrogliserin almak

kalp krizinin kötüleşmesini
engelleyebilir.

Acil serviste doktorlar,
kalp krizi teşhisi koyabilir.

Kalbin elektriksel aktivitelerini
ölçmek için

yaygın olarak kullanılan
elektrokardiyogramı

ve kalp kasındaki hasarı
belirlemek için kan testini uygularlar.

Daha sonra hasta, tıkanıklıkların
yerini belirlemek için

yüksek teknolojili kalp cihazına
götürülür.

Kardiyologlar, tıkanmış arteri
anjiyoplasti

adı verilen bir işlemle balon şişirerek
yeniden açılabilir.

Genellikle, arteri açık tutmak için

metal ya da polimer bir stent
yerleştirirler.

Daha büyük tıkanıklıklar kroner
arter baypas ameliyatı gerektirebilir.

Kalp cerrahları, vücudun başka bir
yerinden bir damar ya da arter alarak,

tıkanıklık etrafındaki kan akışını
yeniden dengeleyebilir.

Bu işlem kalpteki kan dolaşımını
yeniden düzenler

ve kalp fonksiyonlarını yeniler.

Kalp krizi tedavisi gelişiyor

ama bunu önlemek hayati önem taşıyor.

Genetik durumun ve yaşam tarzın
senin kriz riskini etkiler.

İyi haber ise, hayat tarzını
değiştirebilirsin.

Egzersiz, sağlıklı bir diyet ve
kilo vermek

önceden geçirmiş olsan da olmasan da,

kalp krizi riskini azaltır.

Doktorlar haftada birkaç kez
aerobik aktiviteleri

ve güç arttırıcı antrenman
yapılmasını öneriyor.

Kalp hastalığına neden olan
doymuş yağlar ve şekerin az olduğu

bir diyet tam bir kalp dostu.

Peki ne yemelisin?

Sebzelerden gelen lifler,

kırmızı et yerine balık ya da
tavuk tüketimi,

tüm tahıl ürünleri, ceviz badem gibi

tüm çerezler faydalıdır.

Ayrıca iyi bir diyet ve egzersiz planı
kilonu sağlıklı aralıkta tutmanı sağlar

ve bu durum
kalp krizi riskini de azaltır.

Ve elbette ki ilaçlar da kalp krizini
önlemeye yardımcı olur.

Örneğin doktorlar, daha önce kalp krizi

geçiren ya da yüksek
risk taşıyan hastalarına

sıklıkla düşük dozlu aspirin yazar.

İlaçlar yüksek tansiyon, kolestrol,

diyabet gibi faktörleri düzenlerken
ayrıca kalp krizi

riskini de azaltır.

Kalp krizi yaygın olarak görülebilir
ama asla kaçınılmaz değil.

Sağlıklı bir diyet,

tütün kullanımından kaçınmak,

zayıf kalmak,

sağlıklı bir uyku ve bol miktarda kahkaha

vücudun en önemli kasının uzun bir süre

atmasını sağlar.