Wywiad z założycielkami ruchu Black Lives Matter

Zapoczątkowany postem w mediach społecznościowych ruch Black Lives Matter rozpoczął dyskusję na temat rasy i nierówności na całym świecie. W inspirującej rozmowie z Mią Birdsong trzy założycielki ruchu dzielą się tym, czego nauczyły się o byciu liderkami, co daje im nadzieję i co je inspiruje w obliczu bolesnej rzeczywistości. Ich rada dotycząca tego, jak uczestniczyć w zapewnieniu wolności dla wszystkich to: zaangażuj się, zacznij działać i „kształtujmy się nawzajem, abyśmy wszyscy stawali się coraz lepsi”.

Mia Birdsong: Czemu ruch
Black Lives Matter jest ważny dla USA

i dla świata w ogóle?

Patrisse Cullors: Black Lives Matter
to wezwanie do działania.

To narzędzie, które pozwala
wyobrazić sobie świat na nowo,

świat, w którym czarni
mogą normalnie funkcjonować,

mogą normalnie żyć.

To narzędzie dla naszych sympatyków
do działania w naszej sprawie.

Dorastałam w dzielnicy pełnej policji.

Byłam świadkiem,
jak moi bracia, moje rodzeństwo

było zatrzymywane i przeszukiwane
w ramach egzekwowania prawa.

Pamiętam naloty na mój dom.

Jako dziecko zastanawiałam się: dlaczego?

Dlaczego my?

Black Lives Matter daje odpowiedź
na te wszystkie "dlaczego".

Młodym czarnym dziewczynom
na całym świecie daje wiarę w to,

że zasługujemy na to, żeby o nas walczyć,

że zasługujemy na to,
żeby lokalne władze wstawiły się za nami.

Opal Tometi: Rasizm...

(Brawa)

Rasizm w stosunku do czarnych,
to nie tylko problem USA.

To problem, który istnieje
na całym świecie.

I obecnie, bardziej niż kiedykolwiek,
potrzeba ruchu na rzecz praw człowieka,

który wypleni zewsząd systemowy rasizm.

(Brawa)

To jest potrzebne,
bo rzeczywistość jest taka,

że czarni są doświadczają
różnych nierówności

w większości najważniejszych kwestii.

Myślę na przykład
o zmianach klimatycznych.

6 z 10 nacji najbardziej zagrożonych
przez zmiany klimatyczne

mieszka w Afryce.

Ludzie cierpią z powodu
różnych nienaturalnych katastrof,

które zmuszają ich
do opuszczenia domów przodków

i pozbawiają szansy na normalne życie.

Pojawiają się też katastrofy,
takie jak huragan Matthew,

który ostatnio siał spustoszenie
wśród różnych narodowości,

ale najwięcej szkód spowodował na Haiti.

Haiti to najbiedniejszy kraj
na tej półkuli,

a jego mieszkańcy są czarni.

Właściwie mieszkańcy Haiti

musieli sobie radzić z wieloma wyzwaniami,

jeszcze przed huraganem.

Ucierpieli z powodu trzęsienia ziemi,

dotknęła ich cholera
przyniesiona przez siły pokojowe ONZ

i nadal nie została całkiem wypleniona.

To niedopuszczalne.

To by się nie zdarzyło,
gdyby mieszkańcy Haiti nie byli czarni.

Ttrzeba być tego świadomym.

Ale najbardziej pokrzepiający jest fakt,

że pomimo tych wszystkich klęsk

istnieje sieć łącząca Afrykańczyków

z całego kontynentu,

którzy stają do walki i domagają się
klimatycznej sprawiedliwości.

(Brawa)

MB: Alicia,

powiedziałałaś, że kiedy czarni są wolni,

to wszyscy są wolni.

Wyjaśnij, co przez to rozumiesz.

Alicia Garza: Jasne.

Uważam, że rasa i rasizm
to najlepiej przebadane

społeczne, ekonomiczne
i polityczne zjawisko w tym kraju,

ale jednocześnie najsłabiej zrozumiane.

Rzeczywistość jest taka, że rasa w USA

funkcjonuje na skali od czarnej do białej.

Nie znaczy to, że ci pomiędzy
nie doświadczają rasizmu.

Chodzi o to, że im bliżej białego,

tym lepiej.

A im bliżej czarnego,

tym gorzej.

Przy próbach rozwiązywania
różnych problemów w naszym kraju,

często pojawia się tzw. teoria skapywania.

W uproszczeniu na przykładzie białych,

jeśli ich sytuacja się poprawi,

to wszyscy będą mieli lepiej.

Ale to tak nie działa.

Trzeba rozwiązywać problemy u podstaw.

Kiedy naprawiamy czarne wspólnoty,

zaczyna się musowanie.

Czyli raczej wypływanie ku górze,
a nie skapywanie.

Podam przykład.

Przy temacie różnic w zarobkach

mówi się, że kobieta zarabia 78 centów
na każdego dolara mężczyzny.

Na pewno o tym słyszeliście.

Ale te statystyki dotyczą
białych kobiet i białych mężczyzn.

Czarne kobiety zarabiają 64 centy,

na 78 centów zarabianych przez białe.

W przypadku Latynosów
ta kwota spada do 58 centów.

Gdyby podać kwoty dla Indianek,

dla transseksualnych kobiet,

byłyby one jeszcze niższe.

Jeśli zajmiemy się osobami pokrzywdzonymi,

to każdy skorzysta
na tej sytuacji bardziej,

niż gdyby zająć się tymi,
którzy pokrzywdzeni nie są

i oczekiwać, że coś od nich skapnie niżej.

MB: Uwielbiam musowanie,

bulgotanie.

AG: Bąbelki, jak w szampanie.

(Śmiech)

MB: Kto nie lubi lampki szampana?

Szampana i wolności?

(Śmiech)

Czego chcieć więcej?

Zajmujecie się tym już jakiś czas

i te ostatnie kilka lat...

Trudno mi sobie wyobrazić,

ale na pewno przyniosły wiele zmian.

Każda z was nauczyła się
wiele o byciu liderką.

Czym chciałybyście się podzielić?

Czego się nauczyłyście?

Patrisse, zacznijmy od ciebie.

PC: Musimy zainwestować
w czarne przywództwo.

To chyba najważniejsze,
czego się dowiedziałam.

(Brawa)

Widziałyśmy tysiące czarnych ludzi
zaangażowanych w naszą sprawę

z małą infrastrukturą i małym wsparciem.

Myślę, że w naszej pracy przywódców ruchu
nie chodzi o naszą rozpoznawalność,

ale o to, jak sprawiamy,
że cała sprawa jest widoczna.

Nie walczymy konkretnie o nas,

walczymy o wszystkich.

Wydaje mi się również,

że bycie liderem, to tak,
jakby każdy na tej widowni

opowiedział się za naszą sprawą.

Nie chodzi o to, żeby przyjść
i pooglądać ludzi na scenie.

Chodzi o to, żeby stać się liderem.

Czy to w pracy, czy w domu,

i uwierzyć, że ruch na rzecz czarnych
jest nie tylko dla nas,

ale dla wszystkich.

(Brawa)

MB: A ty, Opal?

OT: Nauczyłam się wiele o niezależności.

Nauczyłam się, jak zaufać zespołowi.

To jest moja nowa mantra,

której nauczył mnie trzymiesięczny urlop,

rzadkość w przypadku czarnych liderek.

Ale czuję, że równie ważne
dla mnie i dla mojego zespołu

było zrobienie kroku wstecz,

jak czasem ważny jest krok w głąb.

Nauczyło mnie to,

że różni ludzie wnoszą
różne rzeczy do zespołu

i żeby nasz zespół dobrze działał,

trzeba pozwolić im błyszczeć
i dzielić się tym, co mają najlepszego.

Podczas mojego urlopu,

który spędziłam
pracując w innej organizacji,

widziałam, jak mój zespół
rozwija się beze mnie.

Uruchomili nowe programy,

zbierali fundusze.

Kiedy wróciłam,

musiałam ich pochwalić
i okazać wdzięczność,

bo pokazali mi, że można na nich liczyć,

i że mogą też liczyć na siebie nawzajem.

Podczas urlopu

przypomniałam sobie

o południowoafrykańskiej filozofii Ubuntu.

Jestem dlatego, że ty jesteś.

Ty jesteś dlatego, że ja jestem.

Zdałam sobie sprawę, że moje bycie liderem

i wszystko, co jestem w stanie zrobić,

w dużej części wynika z tego,
co mogą zrobić oni.

Musiałam do tego dojść sama

i moją nową mantrą jest: zaufaj zespołowi.

A także: dziękuj zespołowi.

MB: Wydaje mi się,
że o ruchu Black Lives Matter,

częściej niż o innych ruchach,

mówi się, że jest pełen liderów.

To jest piękna koncepcja

i wydaje mi się,

że to właśnie kobiety wnoszą
do dyskusji o przewodnictwie

kwestie wspólnego działania.

A ty, Alicia?

AG: Taaak...

Ilu z was słyszało, że lider bywa samotny?

Wydaje mi się, że czasami tak bywa,

ale wierzę również,
że wcale tak nie musi być zawsze.

Żeby do tego dojść,

trzeba zmienić parę rzeczy.

Trzeba przestać traktować
liderów jak superbohaterów.

Jesteśmy zwykłymi ludźmi
próbującymi zrobić coś niezwykłego

i potrzebujemy wsparcia.

Kolejna rzecz o byciu liderem,
której się dowiedziałam,

jest taka, że istnieje różnica
między liderem a celebrytą.

Często jesteśmy traktowani jak celebryci,

a nie jak osoby, które próbują
rozwiązać problem.

A podejście do celebrytów
jest zmienne, prawda?

Jednego dnia ich lubimy,

kolejnego nie podoba nam się, co włożyli,

by nagle stwierdzić, że mamy ich dosyć.

Trzeba przestać idealizować liderów,

tak żeby więcej osób
decydowało się nimi zostać.

Wielu ludzi boi się bycia liderem,

bo boi się ciągłej kontroli

i surowego traktowania.

Na koniec nauczyłam się,,

że łatwo być liderem,
kiedy wszyscy cię lubią.

Ciężko być liderem, kiedy trzeba
podejmować trudne decyzje

i robić to, co jest właściwe,

nawet jeśli ludzie
przestaną cię przez to lubić.

W tym kontekście

kolejnym sposobem na wspieranie liderów

jest przeciwstawianie się im,

ale chodzi o spory polityczne,

a nie osobiste.

Można się nie zgadzać,
bez bycia nieuprzejmym.

Ważne, żebyśmy kształtowali się nawzajem,

co pomoże nam być coraz lepszymi.

MB: To piękne, dziękuję.

(Brawa)

W waszej pracy

codziennie mierzycie się
z brutalną i bolesną rzeczywistością.

Co daje wam nadzieję

i co was inspiruje?

PC: Mam nadzieję na dobrą
przyszłość dla czarnych.

Mówię to, bo żyjemy w społeczeństwie,

które ma obsesję na punkcie
śmierci czarnych osób.

Obrazy śmierci czarnych osób
pojawiają się w telewizji,

na Twitterze,

na Facebooku,

a gdyby tak zamiast tego
wyobrazić sobie życie czarnych osób?

Wyobrazić sobie czarnych,
którzy żyją, którym dobrze się wiedzie.

To właśnie...

To mnie inspiruje.

OT: Mnie inspirują imigranci.

Imigranci na całym świecie,
którzy robią wszystko,

żeby przetrwać,
żeby sobie wszystko poukładać.

Obecnie ponad 244 miliony ludzi

nie mieszka w kraju pochodzenia.

To aż 40% wzrost od roku 2000.

Dla mnie oznacza to,

że nierówności na całym świecie
ciągle się pogłębiają.

Nadal istnieją ludzie,
którzy znajdują siłę i środki finansowe,

żeby się przeprowadzić

i stworzyć lepsze warunki do życia

sobie, swojej rodzinie, swoim bliskim.

Część z tych imigrantów

nie ma papierów.

Oni są nielegalni.

Oni są dla mnie
jeszcze większą inspiracją,

bo mimo że nasze społeczeństwo
mówi im, że ich nie chce,

że ich nie potrzebuje,

że stają się obiektem nadużyć,
są pozbawiani przywilejów,

bywają wykorzystywani
i są wystawiani na ksenofobiczne ataki,

to wielu z nich też zaczyna się
organizować, tworzyć wspólnoty.

Widzę, jak powstaje sieć

czarnych osób pozbawionych dokumentów,
które opierają się zaszufladkowaniu

i odmawiają traktowania ich
jak przestępców.

To ma w sobie moc

i inspiruje mnie codziennie.

MB: Dziękuję.

Alicia?

AG: Wiadomo, że młodzi ludzie
to teraźniejszość i przyszłość,

ale dla mnie inspiracją są starsi ludzie,

którzy zmieniają się,
służąc naszemu ruchowi.

Im człowiek jest starszy,

tym trudniej zmienić mu poglądy.

Ja mam tak samo.

Dlatego tak bardzo podziwiam
tych wszystkich ludzi,

którzy mają ukształtowane poglądy,

a jednak są na tyle odważni i otwarci,
żeby posłuchać o doświadczeniach

tak wielu z nas,

chcących żyć na świecie,
który jest sprawiedliwy.

Wszystkie działania, które starsze osoby
podejmują w służbie naszego ruchu

są dla mnie inspirujące.

Tak samo, jak wszystkie starsze osoby,
mające tyle charyzmy, by zostać liderami,

które mówią: "Nie dam ci pochodni,

ale pomogę rozpalić ogień".

(Brawa)

MB: Cudowne...

Tak.

W kwestii działań,

to fantastyczne być tutaj
i móc was słuchać

z głową otwartą na zmiany,

ale w ten sposób
nie uwolnimy czarnych ludzi.

Jeśli miałybyście wskazać jedną rzecz,
którą ludzie na widowni

i widzowie na świecie mogliby zrobić,

to co by to było?

AG: Dwie rzeczy.

Pierwsza: zadzwoń do Białego Domu.

Ludzie protestujący przeciwko budowie
rurociągu są usuwani siłą

ze swojego obozu, który postawili,
by bronić tego, co daje nam życie.

To ma wpływ na życie czarnych.

Więc zadzwoń do Białego Domu
i zażądaj, aby zaprzestano tych działań.

Kiedy tutaj rozmawiamy,

policja aresztuje tam wszystkich po kolei.

(Brawa)

Po drugie możesz przyłączyć się

do jakiejś sprawy.

Bądź częścią czegoś.

Jest wiele grup, stowarzyszeń,

nie chodzi tylko o organizacje non-profit.

Ale jest wiele grup, które teraz pracują
w ramach naszej społeczności,

aby życie czarnych miało znaczenie,
by życie każdego miało znaczenie.

Zaangażuj się.

Nie siedź na kanapie,
mówiąc ludziom, co mają zrobić.

Chodź i zrób to z nami.

MB: Chcecie coś dodać?

To wszystko? Dobrze.

Jeśli chcesz zacząć działać,

a nie masz w pobliżu
żadnej organizacji, to stwórz ją.

AG: Stwórz ją.

MB: Ta rozmowa, którą tutaj prowadzimy,

przeprowadź ją z kimś innymi.

A potem, zamiast ograniczać się do niej,

zacznij działać.

OT: Właśnie.

MB: Tak właśnie było z wami.

Zaczęłyście działać.

Dziękuję bardzo za rozmowę.

OT: Dziękuję.

(Brawa)