Κάμερον Χέρολντ: Ας αναθρέψουμε τα παιδιά ως επιχειρηματίες

Βαριέται στο σχολείο, αποτυχαίνει στα μαθήματα, δεν ταιριάζει με τους συνομηλίκους του: αυτό το παιδί μπορεί να είναι ένας επιχειρηματίας λέει ο Κάμερον Χέρολντ. Στο TEDxEdmonton, υποστηρίζει μια ανατροφή και ένα σύστημα εκπαίδευσης που θα επιτρέπει στους δυνάμει επιχειρηματίες να προοδεύσουν, ως παιδιά και ως ενήλικες.

Πάω στοίχημα ότι είμαι ο πιο χαζός σ' αυτή την αίθουσα

γιατί δεν τα κατάφερνα στο σχολείο. Έδινα μάχη στο σχολείο.

Αλλά ήξερα από πολύ νωρίς

ότι αγαπούσα το χρήμα και τις επιχειρήσεις

και την επιχειρηματικότητα.

Ανατράφηκα έτσι ώστε να γίνω επιχειρηματίας.

Και αυτό με το οποίο είμαι παθιασμένος από τότε --

και δεν έχω μιλήσει σε κανέναν γι' αυτό ως τώρα,

είναι δηλαδή η πρώτη φορά που το ακούει κανείς, εκτός από τη γυναίκα μου πριν λίγες μέρες

γιατί με ρώτησε «Για τι πράγμα θα μιλήσεις;» και της είπα--

είναι ότι πιστεύω πως χάνουμε την ευκαιρία

να βρούμε αυτά τα παιδιά

που έχουν επιχειρηματικές ικανότητες

και να τα προετοιμάσουμε ή να τους δείξουμε

ότι το να είσαι επιχειρηματίας είναι «κουλ».

Δεν είναι κάτι κακό, παρόλο που δυσφημείται,

πράγμα που συμβαίνει πολύ στην κοινωνία μας.

Τα παιδιά, όταν μεγαλώνουμε, έχουμε όνειρα.

Έχουμε πάθη και οράματα.

Και με κάποιο τρόπο αυτά τα πράγματα συνθλίβονται.

Και μας λένε να μελετάμε περισσότερο

ή να συγκεντρωθούμε πιο πολύ ή να κάνουμε ιδιαίτερα.

Οι γονείς μου μού έκαναν ιδιαίτερα στα γαλλικά

και είμαι ακόμη ανεπίδεκτος!

Πριν δύο χρόνια, ήμουν ο πιο δημοφιλής ομιλητής

στο μάστερ του ΜΙΤ στην επιχειρηματικότητα.

Και επρόκειτο για μια εκδήλωση μπροστά σε ομάδες επιχειρηματιών από όλο τον κόσμο.

Όταν πήγαινα στη δευτέρα τάξη νίκησα σε έναν διαγωνισμό αγόρευσης της πόλης μου,

αλλά κανείς δεν μου είπε ποτέ

«Έι, αυτό το παιδί είναι καλός ομιλητής.

Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί, αλλά του αρέσει να γυρνοβολάει και να δραστηριοποιεί τον κόσμο».

Κανείς δεν είπε «Να του βρούμε έναν δάσκαλο αγόρευσης».

Είπαν «Να του βρούμε έναν δάσκαλο σε αυτό που είναι χάλια».

Τα παιδιά, λοιπόν, έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά.

Πρέπει να αρχίσουμε να τα ψάχνουμε.

Πιστεύω ότι πρέπει να αναθρέφουμε τα παιδιά

ώστε να γίνονται επιχειρηματίες αντί για δικηγόροι.

Και δυστυχώς το σύστημα εκπαίδευσης

προϊδεάζει τον κόσμο

να λέει «Μήπως να γίνω δικηγόρος ή να γίνω γιατρός;»

και χάνουμε μια ευκαιρία γιατί

κανείς δεν λέει «Μήπως να γίνω επιχειρηματίας;».

Οι επιχειρηματίες είναι άνθρωποι που --και έχουμε πολλούς σε αυτή την αίθουσα--

που έχουν ιδέες και πάθη ή βλέπουν ανάγκες στον κόσμο

και αποφασίζουν να κάνουν κάτι γι' αυτό.

Και ρισκάρουν τα πάντα για να τα καταφέρουν.

Και έχουμε τη δυνατότητα να φέρουμε κοντά μας ανθρώπους

που θέλουν να πραγματοποιήσουν αυτό το όνειρο μαζί μας.

Και νομίζω ότι αν μπορούσαμε να κάνουμε τα παιδιά

να ασπαστούν σε μικρή ηλικία την ιδέα να είναι επιχειρηματίες,

θα μπορούσαμε να αλλάξουμε οποιοδήποτε πρόβλημα στον κόσμο.

Για κάθε πρόβλημα που υπάρχει, κάποιος έχει μια ιδέα.

Και όταν είσαι μικρό παιδί, δεν μπορείς να συνειδητοποιήσεις ότι ο λόγος που κάτι αποτυχαίνει

είναι ότι είσαι πολύ χαζός για να καταλάβεις

ότι δεν μπόρεσες να βρεις τη λύση.

Νομίζω ότι έχουμε μια υποχρέωση σαν γονείς και σαν κοινωνία

να αρχίσουμε να μαθαίνουμε στα παιδιά μας πώς να ψαρεύουν

αντί να τους δίνουμε τα ψάρια.

Σύμφωνα με μια παλιά παραβολή, αν δώσεις σε κάποιον ψάρι, τον ταΐζεις για μια μέρα.

Αν του μάθεις να ψαρεύει, τον ταΐζεις για μια ζωή.

Αν μάθουμε στα παιδιά μας να είναι επιχειρηματίες,

σ' αυτά που δείχνουν ικανότητα να γίνουν,

όπως μαθαίνουμε σε αυτά που έχουν επιστημονικό ταλέντο πώς να προχωρήσουν στην επιστήμη.

Τι θα γινόταν αν βλέπαμε ποια έχουν επιχειρηματικές ικανότητες

και τα μαθαίναμε πώς να γίνουν επιχειρηματίες;

Θα είχαμε όλα αυτά τα παιδιά να εξαπλώνουν επιχειρήσεις

αντί να περιμένουν για την ελεημοσύνη της κυβέρνησης.

Καθόμαστε και μαθαίνουμε στα παιδιά μας όλα όσα δεν πρέπει να κάνουνε.

Μην χτυπάς, μην δαγκώνεις, μην βρίζεις.

Μαθαίνουμε στα παιδιά μας να κυνηγάνε τις «καλές» δουλειές

και το εκπαιδευτικό σύστημα μαθαίνει στα παιδιά να επιδιώκουν

να γίνουν γιατροί και δικηγόροι

και λογιστές και οδοντίατροι

και δάσκαλοι και πιλότοι.

Και τα μίντια λένε ότι είναι πολύ σπουδαίο να πάμε

και να γίνουμε μοντέλα ή τραγουδιστές

ή αθλητές-είδωλα όπως ο Σίντνι Κρόσμπι.

Τα προγράμματα Διοίκησης Επιχειρήσεων δεν διδάσκουν στα παιδιά επιχειρηματικότητα.

Ο λόγος που απέφυγα ένα πρόγραμμα Διοίκησης Επιχειρήσεων

--εκτός του ότι κανένα δεν με έπαιρνε

αφού είχα 61% μέσο όρο στο σχολείο

και με 61% μέσο όρο

μία μόνο σχολή στον Καναδά με δεχόταν, το Κάρλτον--

αλλά τα προγράμματα Διοίκησης Επιχειρήσεων δεν διδάσκουν επιχειρηματικότητα.

Μαθαίνουν στα παιδιά να δουλεύουν για εταιρείες.

Έτσι, λοιπόν, ποιος ξεκινάει αυτές τις εταιρείες; Μερικοί τυχαίοι άνθρωποι.

Ακόμη και στη λογοτεχνία μαζικής κατανάλωσης, το μόνο βιβλίο που βρήκα

--και θα πρέπει να το βάλετε στη λίστα βιβλίων προς ανάγνωση--

το μόνο βιβλίο που βρήκα ποτέ

το οποίο έχει ως ήρωα τον επιχειρηματία είναι το «Atlas Shrugged».

Όλα τα άλλα βλέπουν τους επιχειρηματίες

σαν να είναι παλιάνθρωποι.

Κοιτάω και την οικογένειά μου.

Και οι δύο παππούδες μου ήταν επιχειρηματίες. Ο πατέρας μου ήταν επιχειρηματίας.

Κι εγώ και ο αδερφός μου και η αδερφή μου, όλοι έχουμε επίσης επιχειρήσεις.

Και αποφασίσαμε όλοι μας να τις ξεκινήσουμε

γιατί είναι το μόνο που μας ταιριάζει.

Δεν μας ταιριάζει κανονική δουλειά. Δεν θα μπορούσαμε να δουλεύουμε για κάποιον άλλο

γιατί είμαστε πολύ πεισματάρηδες και έχουμε μια σειρά άλλων χαρακτηριστικών.

Αλλά και τα παιδιά θα μπορούσαν να γίνουν επιχειρηματίες.

Συμμετέχω ενεργά σε δύο διεθνείς οργανισμούς

που λέγονται Οργανισμός Επιχειρηματιών και Οργανισμός Νεαρών Προέδρων.

Μόλις γύρισα από μια ομιλία μου στη Βαρκελώνη

στη διεθνή συνάντηση του Οργανισμού Νεαρών Προέδρων

και όποιος συνάντησα εκεί

που ήταν επιχειρηματίας

είχε προβλήματα στο σχολείο.

Έχω διαγνωστεί με 18 από τα 19 σημάδια που υποδεικνύουν Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής.

Έτσι, αυτό εδώ το πράγμα με τρελαίνει!

(γέλια)

Μάλλον γι' αυτό είμαι λίγο πανικόβλητος αυτή τη στιγμή

--εκτός από όλη την καφεΐνη και τη ζάχαρη--

όλα αυτά είναι λίγο ανατριχιαστικά για έναν επιχειρηματία.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής, διπολική διαταραχή.

Ξέρετε ότι η διπολική διαταραχή έχει ονομαστεί και διαταραχή των CEO;

Ο Τεντ Τέρνερ την έχει. Κι ο Στηβ Τζομπς.

Και οι τρεις ιδρυτές της Netscape την είχαν.

Και θα μπορούσα να συνεχίσω.

Παιδιά -- μπορείς να δεις τα σημάδια αυτά σε παιδιά.

Και τους δίνουμε απλά Ritalin και λέμε

«Μην είσαι επιχειρηματικός τύπος.

Ταίριαξε σε αυτό το άλλο σύστημα, προσπάθησε να γίνεις φοιτητής».

Λυπάμαι, οι επιχειρηματίες δεν είναι φοιτητές.

Εμείς κόβουμε δρόμο. Καταλαβαίνουμε πώς παίζεται το παιχνίδι.

Έκλεψα εργασίες. Αντέγραψα στις εξετάσεις μου.

Προσέλαβα παιδιά να μου κάνουν τις εργασίες λογιστικής στο πανεπιστήμιο

για 13 συνεχείς εργασίες.

Αλλά ως επιχειρηματίας δεν κάνεις ο ίδιος τα λογιστικά σου, προσλαμβάνεις λογιστές.

Απλώς το κατάλαβα αυτό νωρίτερα.

(γέλια)

(χειροκρότημα)

Τουλάχιστον παραδέχομαι ότι αντέγραφα στο πανεπιστήμιο. Oι πιο πολλοί από σας δεν το παραδέχονται.

Παρόλα αυτά με αναφέρουν --και το είπα στο άτομο που έγραψε το σύγγραμα--

με αναφέρουν στο πανεπιστημιακό σύγγραμα

που χρησιμοποιείται σε όλα τα καναδικά πανεπιστήμια και κολέγια.

Στο μάθημα Διοικητικής Λογιστικής είμαι στο κεφάλαιο οκτώ.

Ανοίγω το κεφάλαιο οκτώ το οποίο μιλά για προϋπολογισμούς.

Και είπα στη συγγραφέα, μετά τη συνέντευξη, ότι αντέγραψα στο μάθημα αυτό.

Και της φάνηκε τόσο αστείο που ήθελε παρόλα αυτά να το συμπεριλάβει.

Με τα παιδιά, βλέπεις τα σημάδια σε αυτά.

Ο ορισμός του επιχειρηματία είναι «ένα άτομο που οργανώνει, θέτει σε λειτουργία

και αναλαμβάνει το ρίσκο για μια επιχειρηματική δραστηριότητα».

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πας σε πρόγραμμα Διοίκησης Επιχειρήσεων.

Δεν σημαίνει ότι πρέπει να τελειώσεις το σχολείο.

Απλά σημαίνει ότι η διαίσθησή σου πρέπει να θέλει αυτά τα πράγματα.

Και έχουμε ακούσει για το δίλημμα, είναι θέμα ανατροφής ή φύσης;

Είναι το πρώτο ή το δεύτερο; Ποιο είναι;

Εγώ δεν πιστεύω ότι είναι το ένα ή το άλλο. Πιστεύω ότι είναι και τα δύο.

Με προετοίμασαν να γίνω επιχειρηματίας.

Όταν ήμουν μικρός, δεν είχα επιλογή,

γιατί μου μάθαιναν από πολύ νωρίς,

όταν ο πατέρας μου συνειδητοποίησε ότι δεν θα μου ταίριαζαν

όλα τα άλλα πράγματα που διδασκόμουν στο σχολείο,

ότι μπορούσε να μου μάθει να καταλαβαίνω πώς λειτουργούν οι επιχειρήσεις από πολύ μικρός.

Μας προετοίμασε και τους τρεις

να μισούμε την ιδέα της μισθωτής εργασίας

και να αγαπούμε να φτιάχνουμε επιχειρήσεις όπου προσλαμβάνουμε κόσμο.

Θυμάμαι την πρώτη μου επιχειρηματική απόπειρα, στην ηλικία των εφτά, όταν ήμουν στο Γουίνιπεγκ

και καθόμουν στο δωμάτιό μου με ένα από αυτά τα μακριά καλώδια τηλεφώνου.

Τηλεφωνούσα σε όλα τα στεγνοκαθαριστήρια στο Γουίνιπεγκ

για να μάθω πόσα θα με πληρώνανε

για τις κρεμάστρες.

Η μαμά μου μπήκε στο δωμάτιο και μου είπε

«Πού θα βρεις όλες αυτές τις κρεμάστρες να πουλήσεις στα στεγνοκαθαριστήρια;».

Της είπα «Ρίξε μια ματιά στο υπόγειο».

Πήγαμε κάτω στο υπόγειο. Άνοιξα ένα ντουλάπι.

Είχε μέσα γύρω στις χίλιες κρεμάστρες που είχα μαζέψει.

Γιατί, όταν της έλεγα ότι πάω έξω να παίξω με τα παιδιά,

εγώ πήγαινα πόρτα-πόρτα στην γειτονιά και μάζευα κρεμάστρες

και τις κρατούσα στο υπόγειο για να τις πουλήσω.

Γιατί την είχα δει πριν λίγες βδομάδες --

σε πληρώνανε. Σου δίνανε 2 σεντς την κρεμάστρα.

Έτσι σκέφτηκα, χμμμμ, υπάρχουν πολλά είδη κρεμάστρας.

Θα πάω να τις μαζέψω.

Ήξερα ότι δεν θα ήθελε να το κάνω αυτό, αλλά το έκανα.

Και έμαθα ότι μπορείς πάντα να διαπραγματευτείς.

Κάποιος μου πρόσφερε τρία σεντς και τελικά πήρα τρεισήμισι.

Ήξερα ακόμη και στην ηλικία των εφτά

ότι θα μπορούσα να ζητήσω και ένα μέρος του σεντ

και θα μου το δίνανε και αυτό πολλαπλασιαζόταν και άξιζε.

Εφτά χρονών το είχα καταλάβει. Έλαβα τρεισήμισι σεντς επί χίλιες κρεμάστρες.

Πούλησα επίσης προστατευτικά πινακίδων αυτοκινήτου, πόρτα-πόρτα.

Ο μπαμπάς μου με ανάγκασε να βρω κάποιον

που θα μου τα πουλούσε χονδρικής.

Και, εννιά χρονών, περπατούσα στην πόλη του Σάντμπουρι

για να πουλήσω προστατευτικά πινακίδων πόρτα-πόρτα στα σπίτια.

Θυμάμαι έντονα έναν πελάτη,

γιατί έκανα και άλλα πράγματα για τους πελάτες μου.

Πουλούσα εφημερίδες.

Αυτός δεν αγόραζε ποτέ εφημερίδα.

Αλλά ήμουν πεπεισμένος ότι θα τον κατάφερνα να αγοράσει προστατευτικό.

Μου λέει «Δεν χρειάζομαι».

Του λέω «Μα έχεις δύο αυτοκίνητα...» -- είμαι μόνο εννιά.

«Έχεις δύο αυτοκίνητα και δεν έχουν προστατευτικά».

Μου λέει «Το ξέρω».

Του λέω «Σε αυτό το αυτοκίνητο η πινακίδα είναι πολύ τσαλακωμένη».

Μου λέει «Ναι, αυτό είναι το αυτοκίνητο της γυναίκας μου». Του λέω «Γιατί δεν δοκιμάζουμε

ένα προστατευτικό στην μπροστινή πινακίδα και θα δούμε ποια θα κρατήσει περισσότερο».

Ήξερα βέβαια ότι είχε δύο αυτοκίνητα, με δύο πινακίδες στο καθένα.

Αν δεν μπορούσα να πουλήσω τέσσερα προστατευτικά, ας πουλούσα τουλάχιστον ένα.

Το έμαθα αυτό τόσο νωρίς.

Έκανα αρμπιτράζ με κόμικς.

Όταν ήμουν 10 χρονών, πουλούσα περιοδικά κόμικς

στο εξοχικό μας στο Τζόρτζιαν Μπέι.

Πήγαινα με το ποδήλατο στο τέρμα της παραλίας

και αγόραζα όλα τα κόμικς από τα φτωχά παιδιά.

Μετά πήγαινα στην άλλη άκρη της παραλίας και τα πουλούσα στα πλουσιόπαιδα.

Μου ήταν προφανές. Αγόρασε φτηνά, πούλα ακριβά.

Υπήρχε αυτή η ζήτηση και υπήρχαν λεφτά.

Μην πουλάς στα φτωχόπαιδα, δεν έχουν λεφτά. Οι πλούσιοι έχουν. Άρα, βρες μερικούς.

Ήταν φανερό!

Είναι σαν μια ύφεση. Υπάρχει λοιπόν ύφεση,

αλλά υπάρχουν ακόμα 13 τρισεκατομμύρια δολάρια που κυκλοφορούν στην αμερικάνικη οικονομία.

Πήγαινε και άρπαξε μερικά από αυτά. Το έμαθα αυτό σε νεαρή ηλικία.

Επίσης έμαθα να μην αποκαλύπτω την πηγή μου,

γιατί με έδειραν μετά από τέσσερις βδομάδες αγοραπωλησιών

όταν ένα από τα πλουσιόπαιδα έμαθε από πού αγόραζα τα κόμικς μου

και δεν του άρεσε ότι πλήρωνε πολύ παραπάνω γι΄αυτά.

Αναγκάστηκα να μοιράζω εφημερίδες όταν ήμουν 10 χρονών.

Δεν το ήθελα,

αλλά, όταν ήμουν 10, ο μπαμπάς μου είπε «Αυτή είναι η νέα σου επιχείρηση».

Έτσι, έκανα όχι απλώς μία διαδρομή αλλά δύο

και μετά ήθελε να προσλάβω κάποιον να παραδίδει τις μισές

και το έκανα. Μετά διαπίστωσα ότι τα φιλοδωρήματα ήταν πιο προσοδοφόρα.

Έτσι, άρχισα να μαζεύω τα φιλοδωρήματα και τις πληρωμές.

Πήγαινα και πληρωνόμουν για όλες τις εφημερίδες.

Ο άλλος μόνο παρέδιδε.

Γιατί τότε διαπίστωσα ότι μπορούσα να βγάζω λεφτά.

Σ' αυτό το σημείο ήξερα ότι δεν θα γινόμουν ποτέ υπάλληλος!

(γέλια)

Ο μπαμπάς μου είχε συνεργείο αυτοκινήτων και μηχανών.

Είχαμε ένα σωρό ανταλλακτικά αυτοκινήτων σκορπισμένα.

Τα οποία είχαν παλιό μπρούντζο και χαλκό.

Ρώτησα τον μπαμπά μου τι τα έκανε. Μου είπε ότι τα πετάει.

Του είπα «Δεν θα σε πλήρωνε κάποιος γι' αυτά;». Μου λέει «Ίσως».

Σκεφτείτε, μόλις 10 χρονών, 34 χρόνια πριν,

είδα την ευκαιρία που έκρυβε αυτό το πράγμα.

Είδα ότι υπήρχαν λεφτά στα σκουπίδια.

Πήγαινα με το ποδήλατό μου και τα μάζευα από όλα τα συνεργεία αυτοκινήτων στην περιοχή.

Μετά ο μπαμπάς μου με πήγαινε τα Σάββατα

σε μια μάντρα ανακύκλωσης μετάλλων και πληρωνόμουν.

Μου φάνηκε πολύ ωραίο!

Φοβερό ότι, μετά από 30 χρόνια, φτιάχτηκε μια εταιρεία αποκομιδής παλαιών μετάλλων

και βγάζει κι αυτή λεφτά μ' αυτό.

Έφτιαχνα μαξιλαράκια για καρφίτσες στους προσκόπους όταν ήμουν 11 χρονών

και φτιάχναμε αυτά τα μαξιλαράκια για τις μαμάδες μας, για τη γιορτή της μητέρας.

Έφτιαχνες αυτά τα μαξιλαράκια από ξύλινα μανταλάκια --

όταν κρεμούσαμε παλιά τα ρούχα έξω στο σκοινί.

Φτιάχναμε επίσης αυτές τις καρεκλίτσες,

που είχαν μαξιλαράκια τα οποία είχα ράψει.

Και μπορούσες να μπήγεις σε αυτά τις καρφίτσες.

Γιατί τότε οι άνθρωποι έραβαν και χρειάζονταν μαξιλαράκια για καρφίτσες.

Μετά συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να προσφέρεις επιλογές.

Έτσι, έβαψα καφέ ένα σωρό από αυτές με σπρέι.

Όταν τις πουλούσα πόρτα-πόρτα, δεν έλεγα «Θέλετε να αγοράσετε μία;».

Έλεγα «Ποιο χρώμα προτιμάτε;».

Ήμουν 10 χρονών παιδάκι, δεν θα μου έλεγαν όχι!

Ιδιαίτερα αν προσφέρεις δύο επιλογές: έχεις την καφέ και την άβαφη.

Έμαθα λοιπόν αυτό το μάθημα σε νεαρή ηλικία.

Έμαθα επίσης ότι η χειρωνακτική εργασία είναι απαίσια.

Το κούρεμα του γκαζόν είναι σκληρό.

Αλλά επειδή κούρευα γκαζόν όλο το καλοκαίρι για τους γείτονές μας και πληρωνόμουν γι' αυτό,

συνειδητοποίησα ότι τα περιοδικά έσοδα

από έναν πελάτη είναι φανταστικά.

Ότι αν κατοχύρωνα έναν πελάτη

και πληρωνόμουν κάθε βδομάδα απ' αυτόν,

είναι πολύ καλύτερα από το να προσπαθώ να πουλήσω

ένα μανταλάκι σε ένα άτομο.

Γιατί δεν μπορείς να πουλήσεις παραπάνω.

Λατρεύω, λοιπόν, αυτό το μοντέλο περιοδικών εσόδων που έμαθα μικρός.

Θυμηθείτε, με προετοίμασαν γι' αυτό. Δεν μου επέτρεψαν να κάνω μισθωτή δουλειά.

Ήμουν βοηθός παικτών του γκολφ, πήγαινα στο γήπεδο του γκολφ και μετέφερα τα μπαστούνια του κόσμου.

Αλλά συνειδητοποίησα ότι υπήρχε ένας λόφος στο γήπεδό μας,

η 13η τρύπα ήταν σε αυτόν τον τεράστιο λόφο.

Και ο κόσμος δυσκολευόταν να μεταφέρει τα μπαστούνια του εκεί πάνω.

Καθόμουν, λοιπόν, εκεί πέρα σε μια σεζ-λονγκ

και απλά μετέφερα τα μπαστούνια όλων αυτών που δεν είχαν βοηθούς.

Μετέφερα τις τσάντες τους στην κορυφή και μου έδιναν ένα δολάριο.

Στο μεταξύ οι φίλοι μου δούλευαν πέντε ώρες

μεταφέροντας την τσάντα κάποιου και έπαιρναν 10 δολάρια.

Σκεφτόμουνα «Αυτό είναι χαζό γιατί πρέπει να δουλεύεις πέντε ώρες.

Δεν αξίζει. Πρέπει να βρεις έναν τρόπο να βγάζεις λεφτά γρηγορότερα».

Κάθε βδομάδα πήγαινα στο γωνιακό μαγαζί και αγόραζα αναψυκτικά.

Μετά τα παρέδιδα σε κάτι εβδομηντάχρονες γυναίκες που έπαιζαν μπριτζ.

Και μου έδιναν τις παραγγελίες τους για την επόμενη βδομάδα.

Παρέδιδα λοιπόν τα αναψυκτικά και χρέωνα τα διπλά.

Είχα μια αιχμάλωτη αγορά. Δεν χρειάζονταν συμβόλαια.

Απλά χρειαζόσουν την προσφορά και τη ζήτηση

και το κοινό που ψώνιζε από σένα.

Αυτές οι γυναίκες δεν θα πήγαιναν σε κάποιον άλλο

γιατί με συμπαθούσαν και το είχα καταλάβει.

Πήγαινα και μάζευα μπαλάκια του γκολφ στα γήπεδα.

Όλοι ψάχνανε στους θάμνους

και στα χαντάκια για μπάλες του γκολφ.

Εγώ σκέφτηκα «Παράτα το αυτό!». Όλες οι μπάλες ήταν στη λιμνούλα

και κανείς δεν έψαχνε στη λιμνούλα.

Πήγαινα, λοιπόν, στις λιμνούλες, ψαχούλευα και τις μάζευα με τα δάχτυλα των ποδιών μου.

Τις μαζεύεις με τα δύο πόδια.

Δεν μπορώ να σας το δείξω αυτό εδώ.

Μάζευα τις μπάλες του γκολφ και τις πετούσα στο μαγιό μου

και όταν τελείωνα είχα καμιά διακοσαριά.

Αλλά το πρόβλημα ήταν ότι ο κόσμος δεν ήθελε παλιές μπάλες του γκολφ.

Έτσι, τις έδινα σε πακέτα. Και είμαι 12 χρονών!

Τις πακετάριζα με τρεις τρόπους.

Είχα τις Pinnacle και τις DDH και τις καλές μπάλες της εποχής.

Αυτές τις πουλούσα δύο δολάρια την καθεμία.

Μετά είχα όλες τις καλές που έδειχναν εντάξει. 50 σεντς η καθεμία.

Και μετά πουλούσα σε πακέτο των 50 όλες τις κακές μπάλες.

Αυτές τις χρησιμοποιούσαν για εξάσκηση.

Επίσης, πουλούσα γυαλιά ηλίου όταν ήμουν στο σχολείο

σε όλα τα παιδιά του σχολείου.

Αυτό κάνει τον κόσμο να σε μισεί πραγματικά,

ότι προσπαθείς να βγάζεις λεφτά από όλους τους φίλους σου συνέχεια.

Αλλά πλήρωνα τους λογαριασμούς μου.

Και πουλούσα πολλά, πολλά γυαλιά ηλίου.

Τότε οι υπεύθυνοι του σχολείου με σταμάτησαν

--με κάλεσαν στο γραφείο και μου είπαν να σταματήσω--

έτσι, πήγαινα στα βενζινάδικα και

άρχισα να πουλάω ένα σωρό γυαλιά ηλίου στα βενζινάδικα

και έβαζα τα βενζινάδικα να τα πουλάνε στους πελάτες τους.

Αυτό ήταν έξυπνο γιατί απέκτησα δίκτυο λιανικής.

Νομίζω ότι ήμουν 14.

Μετά πλήρωσα για τον πρώτο χρόνο στο πανεπιστήμιο του Κάρλτον

πουλώντας ασκούς κρασιού πόρτα-πόρτα.

Ξέρετε ότι σχεδόν ενάμιση λίτρο ρούμι

και δύο μπουκάλια κόκα-κόλα χωράνε σε έναν ασκό κρασιού; Και λοιπόν;

Ναι, αλλά ξέρετε κάτι; Το χώνεις στο σορτσάκι σου

και όταν πηγαίνεις σε ποδοσφαιρικό αγώνα, έχεις το ποτό σου δωρεάν,

ενώ όλοι οι άλλοι το αγοράζουν.

Προσφορά, ζήτηση, μεγάλη ευκαιρία.

Επίσης, τους έβαλα μια στάμπα, ώστε να τους πουλάω στην πενταπλάσια τιμή.

Έβαλα πάνω το λογότυπο του πανεπιστημίου μας.

Ξέρετε, διδάσκουμε τα παιδιά μας και τους αγοράζουμε παιχνίδια,

αλλά γιατί δεν τους αγοράζουμε, αν είναι παιδιά με επιχειρηματική κλίση

παιχνίδια που ενθαρρύνουν τις επιχειρηματικές τους ικανότητες;

Γιατί δεν τα μαθαίνουμε να μην σπαταλούν χρήματα;

Θυμάμαι ότι έπρεπε να πάω στη μέση του δρόμου στο Μπανφ της Αλμπέρτα

γιατί μου είχε πέσει ένα σεντ στο δρόμο.

Ο μπαμπάς μου μού είπε «Πήγαινε και πάρ' το».

«Δουλεύω πολύ σκληρά για τα λεφτά μου. Δεν θα σε αφήσω ποτέ να χαραμίσεις ένα σεντ».

Και το θυμάμαι αυτό το μάθημα έως σήμερα.

Το χαρτζιλίκι διδάσκει στα παιδιά κακές συνήθειες.

Το χαρτζιλίκι, από τη φύση του, μαθαίνει στα παιδιά

να σκέφτονται σαν να έχουν μια μισθωτή δουλειά.

Ένας επιχειρηματίας δεν περιμένει τακτικό μισθό.

Το χαρτζιλίκι λοιπόν μαθαίνει στα παιδιά από μικρά

να περιμένουν τακτικό μισθό.

Αυτό για μένα είναι σφάλμα, αν θέλεις να αναθρέψεις επιχειρηματίες.

Αυτό που κάνω με τα παιδιά μου --δύο, εννιά και επτά χρονών--

είναι ότι τα μαθαίνω να γυρνάνε στο σπίτι και στην αυλή

και να ψάχνουν δουλειές που πρέπει να γίνουν.

Έρχονται σε μένα και μου λένε τι βρήκαν.

Ή τους λέω εγώ «Αυτά τα πράγματα πρέπει να γίνουν».

Και ξέρετε τι κάνουμε; Διαπραγματευόμαστε.

Γυρνάνε πρώτα και ψάχνουν.

Αλλά μετά παζαρεύουμε για το πόσο θα πληρωθούν.

Έτσι, δεν έχουν τακτικές απολαβές, αλλά έχουν περισσότερες ευκαιρίες να βρίσκουν πράγματα

και μαθαίνουν την τέχνη της διαπραγμάτευσης

και επίσης πώς να βρίσκουν ευκαιρίες.

Έτσι τα αναθρέφεις. Καθένα από τα παιδιά μου έχει δύο κουμπαράδες.

50% από τα λεφτά που βγάζουν ή τους δίνουν ως δώρο

πάει στο λογαριασμό τους για το σπίτι

και 50% πάει στο λογαριασμό τους για παιχνίδια.

Ό,τι πάει στον λογαριασμό για παιχνίδια μπορούν να το ξοδέψουν σε ό,τι θέλουν.

Το 50% που πάει στο λογαριασμό για το σπίτι, κάθε έξι μήνες, πάει στην τράπεζα.

Έρχονται μαζί μου. Κάθε χρόνο όλα τα χρήματα στην τράπεζα πάνε στο χρηματιστή τους.

Και το εννιάχρονο και το επτάχρονο παιδί μου έχουν χρηματιστές.

Αλλά τους διδάσκω να εξασκούν αυτή τη συνήθεια αποταμίευσης.

Με τρελαίνει που τριαντάχρονοι λένε

«Μήπως ν' αρχίσω να συνεισφέρω στο συνταξιοδοτικό μου;».

Τι λες! Έχασες ήδη 25 χρόνια!

Μπορείς να μάθεις αυτές τις συνήθειες στα μικρά παιδιά

όταν ακόμη δεν νιώθουν τον πόνο.

Μην τους διαβάζετε παραμύθια κάθε βράδυ.

Διαβάστε τους παραμύθια τέσσερις φορές την εβδομάδα

και τρία βράδυ βάλτε τα να σας πουν αυτά ιστορίες.

Γιατί δεν τους δίνετε τέσσερα αντικείμενα,

π.χ. ένα κόκκινο μπλουζάκι, μια μπλε γραβάτα, ένα καγκουρό και έναν φορητό υπολογιστή;

Και ζητήστε τους να σας πουν μια ιστορία για αυτά τα τέσσερα πράγματα.

Τα παιδιά μου το κάνουν αυτό συνέχεια.

Τους μαθαίνει να πουλάνε, τους μαθαίνει δημιουργικότητα,

τους μαθαίνει να σκέφτονται γρήγορα.

Δοκιμάστε το αυτό και διασκεδάστε.

Βάλτε τα παιδιά σας να σταθούν μπροστά σε ομάδες ανθρώπων,

ακόμη κι αν είναι απλά μπροστά στους φίλους τους,

και δώστε παραστάσεις και βγάλτε ομιλίες.

Αυτές είναι επιχειρηματικές ικανότητες που θέλετε να ενθαρρύνετε.

Δείξτε στα παιδιά πώς είναι οι κακοί πελάτες ή οι κακοί υπάλληλοι.

Δείξτε τους κατσούφικους υπαλλήλους.

Όταν συναντάτε κακόκεφη εξυπηρέτηση, να τους το επισημαίνετε.

Πείτε «Παρεμπιπτόντως, αυτός ο τύπος είναι χάλια υπάλληλος».

Και πείτε επίσης «Αυτοί εκεί είναι καλοί υπάλληλοι».

(γέλια)

Αν πάτε σε ένα εστιατόριο και σας εξυπηρετήσουν άσχημα,

επισημάνετέ τους με ποιον τρόπο η εξυπηρέτηση είναι κακή.

(γέλια)

Έχουμε μπροστά μας όλα αυτά τα μαθήματα,

αλλά δεν αδράχνουμε τις ευκαιρίες. Μαθαίνουμε αντίθετα στα παιδιά μας να κάνουν ιδιαίτερα.

Φανταστείτε, αν παίρνατε

όλα τα παλιοπράματα των παιδιών που έχετε στο σπίτι,

όλα τα παλιά τους παιχνίδια που δεν τα έχουν παίξει εδώ και δύο χρόνια

και τους λέγατε «Γιατί δεν πουλάμε μερικά απ' αυτά με μικρές αγγελίες στο Ίντερνετ;».

Μπορούν να πάνε να τα πουλήσουν

και να μάθουν πώς να ξεχωρίζουν τους απατεώνες όταν λαμβάνουν διάφορες προσφορές μέσω email.

Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον λογαριασμό σας ή έναν υπολογαριασμό.

Τους μαθαίνετε πώς να θέτουν την τιμή, να μαντεύουν την τιμή

και να διαλέγουν τις φωτογραφίες.

Δείξτε τους πώς να κάνουν τέτοια πράγματα για να βγάζουν λεφτά.

Και από τα λεφτά που βγάζουν, 50% πάει στον λογαριασμό για το σπίτι

και 50% στον λογαριασμό για παιχνίδια.

Τα παιδιά μου λατρεύουν αυτά τα πράγματα.

Μερικές από τις επιχειρηματικές ικανότητες που πρέπει να ενθαρρύνετε στα παιδιά σας:

επίτευξη στόχων, πείσμα, ηγεσία, ενδοσκόπηση, αλληλεξάρτηση, αξίες.

Όλες αυτές τις ικανότητες μπορείτε να τις βρείτε στα παιδάκια και να τις ενθαρρύνετε.

Ψάξτε για αυτές.

Θέλω επίσης να ψάξετε για δύο χαρακτηριστικά

που δεν μπορούμε να τα κάνουμε να τα αποβάλλουν.

Μην δίνετε φάρμακα στα παιδιά για Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής,

εκτός αν είναι πολύ-πολύ σοβαρή.

(χειροκρότημα)

Το ίδιο με τη μανία και το στρες και την κατάθλιψη,

εκτός αν είναι σοβαρά κλινικά.

Η διπολική διαταραχή έχει ονομαστεί η διαταραχή των CEO.

Ο Στιβ Τζούρβετσον και ο Τζιμ Κλαρκ

και ο Τζιμ Μπάρκσντεϊλ την έχουν

και έφτιαξαν παρόλα αυτά τη Netscape.

Φανταστείτε αν τους δίνανε Ritalin.

Τότε δεν θα είχαμε αυτά τα πράγματα, έτσι δεν είναι;

Και ο Αλ Γκορ θα είχε πραγματικά εφεύρει το Ίντερνετ!

(γέλια)

Αυτές τις ικανότητες πρέπει να διδάσκονται στην τάξη

μαζί με όλα τα άλλα.

Δεν λέω να μην αφήνετε να παιδιά να θέλουν να γίνουν δικηγόροι.

Αλλά γιατί να μην έχουμε την επιχειρηματικότητα

στο ίδιο επίπεδο με τα άλλα.

Γιατί υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες σε αυτό.

Θέλω να κλείσω με ένα βιντεάκι.

Είναι ένα βίντεο που έφτιαξε μία από τις εταιρείες που επιβλέπω.

Από την Grasshopper.

Σχετικά με τα παιδιά. Σχετικά με την επιχειρηματικότητα.

Ελπίζω να σας εμπνεύσει να πάρετε αυτά που ακούσατε από μένα

και να κάνετε μ' αυτά κάτι που να αλλάξει τον κόσμο.

[Παιδί... «Και νόμιζες ότι μπορούσες να κάνεις τα πάντα;»]

[Ακόμη μπορείς.]

[Γιατί πολλά απ΄ αυτά που θεωρούμε αδύνατα...]

[...είναι εύκολο να τα ξεπεράσουμε.]

[Γιατί, αν δεν το πρόσεξες, ζούμε σε έναν τόπο όπου]

[ένας μπορεί να κάνει τη διαφορά.]

[Θέλεις αποδείξεις;]

[Απλά δες τους ανθρώπους που έχτισαν αυτή τη χώρα:]

[τους γονείς μας, τους παππούδες μας, τις θείες και τους θείους μας...]

[Ήταν μετανάστες, νεοφερμένοι, που ήταν έτοιμοι να αφήσουν το στίγμα τους.]

[Ίσως ήρθαν με λίγα]

ή ίσως δεν είχαν τίποτε παρά...]

[...μία μόνο πανέξυπνη ιδέα.]

[Αυτοί οι άνθρωποι ήταν στοχαστές, δραστήριοι...]

[...καινοτόμοι...]

[...ώσπου τους ονόμασαν...]

[...επιχειρηματίες!]

[Αλλάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε τι είναι δυνατό.]

[Έχουν ένα ξεκάθαρο όραμα για το πώς η ζωή μπορεί να γίνει καλύτερη]

[για όλους μας, ακόμη κι όταν οι καιροί είναι δύσκολοι.]

[Τώρα, είναι δύσκολο να δεις...]

[...όταν η όρασή μας μπλοκάρεται από εμπόδια.]

[Αλλά οι ταραχές φέρνουν ευκαιρίες]

[για επιτυχία, επιτεύγματα και μας ωθούν...]

[να ανακαλύψουμε νέους τρόπους να κάνουμε πράγματα.]

[Λοιπόν, τι ευκαιρίες θα κυνηγήσεις και γιατί;]

[Αν είσαι επιχειρηματίας,]

[ξέρεις ότι το ρίσκο δεν είναι η αμοιβή.]

[Όχι. Η αμοιβή είναι η προώθηση της καινοτομίας...]

[...η αλλαγή της ζωής των ανθρώπων. Η δημιουργία θέσεων εργασίας.]

[Η τροφοδότηση της ανάπτυξης.]

[Και η δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου.]

[Οι επιχειρηματίες είναι παντού.]

[Έχουν μικρές επιχειρήσεις που στηρίζουν την οικονομία μας,]

[σχεδιάζουν εργαλεία που σε βοηθούν...]

[...να κρατάς επαφή με τους φίλους σου, την οικογένειά σου και συναδέλφους σε όλο τον κόσμο.]

[Και βρίσκουν νέους τρόπους να λύσουν τα πιο παλιά προβλήματα της κοινωνίας.]

[Ξέρεις κάποιον επιχειρηματία;]

[Επιχειρηματίας μπορεί να είναι ο καθένας...]

[Ακόμα... κι εσύ!]

[Γι' αυτό άδραξε την ευκαιρία να δημιουργήσεις τη δουλειά που ήθελες πάντα.]

[Βοήθησε στην ανάρρωση της οικονομίας.]

[Κάνε τη διαφορά.]

[Σήκωσε την επιχείρησή σου πιο ψηλά.]

[Αλλά πάνω απ' όλα,]

[θυμήσου όταν ήσουν παιδί,]

[όταν όλα ήταν εφικτά,]

[και πες στον εαυτό σου, σιγανά αλλά με αποφασιστικότητα:]

[«Ακόμα είναι».]

Σας ευχαριστώ πολύ για την ακρόαση.