Cách hình thành xương - Nina Tandon
-
0:06 - 0:10Bạn có thể phát triển xương người
ở bên ngoài cơ thể không? -
0:10 - 0:12Câu trả lời sẽ là "có"
trong tương lai gần. -
0:12 - 0:15Nhưng trước khi hiểu tại sao,
-
0:15 - 0:19ta cần biết cách mà xương
phát triển tự nhiên trong cơ thể. -
0:19 - 0:21Phần lớn xương bắt đầu phát triển
từ giai đoạn bào thai -
0:21 - 0:23từ sụn mềm và linh hoạt.
-
0:23 - 0:28Tế bào hình thành xương thay thế cho sụn
bằng một mạng lưới các khoáng chất -
0:28 - 0:31tạo thành từ các nguyên tố
như Canxi và Photpho -
0:31 - 0:33Mạng tinh thể này dần rắn chắc
khi nguyên bào xương -
0:33 - 0:35-một loại tế bào được biệt hóa
để tạo thành xương- -
0:35 - 0:39tạo ra thêm khoáng chất,
tăng độ cứng cho xương. -
0:39 - 0:42Vì mạng tinh thể này
không được tạo bởi các tế bào sống, -
0:42 - 0:45nên mạng lưới của mạch máu,
dây thần kinh và những mô sống khác -
0:45 - 0:48phát triển nhờ vào các kênh và đường
đặc biệt. -
0:48 - 0:50Và trong suốt quá trình phát triển,
-
0:50 - 0:52quân đội nguyên bào xương
củng cố khung xương -
0:52 - 0:55để bảo vệ các bào quan,
cho phép chúng ta cử động, -
0:55 - 0:57sản sinh tế bào máu và nhiều hơn nữa.
-
0:57 - 1:00Nhưng chỉ một mình
quá trình xây dựng ban đầu này -
1:00 - 1:03thì chưa đủ để làm xương chắc khỏe
và hoạt động hiệu quả. -
1:03 - 1:05Nếu lấy một đoạn xương
được tạo ra bằng cách này -
1:05 - 1:07rồi gắn cơ vào nó,
-
1:07 - 1:10và cố gắng dùng nó để nâng một vật nặng,
-
1:10 - 1:13thì xương sẽ bị gãy do áp lực.
-
1:13 - 1:15Điều này không thường xuyên xảy ra
-
1:15 - 1:17vì các tế bào của chúng ta
được củng cố liên tục -
1:17 - 1:19và tạo ra xương
bất cứ chỗ nào cần sử dụng. -
1:19 - 1:23Đó được gọi là định luật Wolff.
-
1:23 - 1:26Tuy nhiên, nguồn xương chỉ có hạn,
-
1:26 - 1:28và những đoạn xương mới và chắc khỏe này
-
1:28 - 1:32chỉ có thể được hình thành
khi có đủ vật liệu tạo xương. -
1:32 - 1:36May mắn là nguyên bào xương
- tế bào xây dựng- -
1:36 - 1:40có bản sao gọi là tế bào hủy xương
-tế bào tái chế. -
1:40 - 1:45TB hủy xương phá vỡ các mạng tinh thể thừa
bằng cách sử dụng axit và enzym -
1:45 - 1:48để khiến nguyên bào xương
có thể nhận thêm nguyên liệu. -
1:48 - 1:53Một trong những lí do mà các phi hành gia
phải luyện tập thật nhiều trong quỹ đạo -
1:53 - 1:56là bởi sự thiếu áp lực lên xương
khi rơi tự do. -
1:57 - 1:59Theo như định luật Wolff,
-
1:59 - 2:02điều đó khiến cho tế bào hủy xương
hoạt động mạnh hơn nguyên bào xương, -
2:02 - 2:06tạo ra sự thiếu hụt
trong khối lượng và sự rắn chắc của xương. -
2:06 - 2:10Khi xương bị gãy,
cơ thể của bạn có khả năng kì diệu -
2:10 - 2:13để tái tạo lại phần bị tổn thương
về trạng thái ban đầu. -
2:13 - 2:16Một vài trường hợp,
giống như loại bỏ ung thư -
2:16 - 2:19các chấn thương và khiếm khuyết về gen
-
2:19 - 2:23vượt quá khả năng tự tái tạo
của cơ thể. -
2:23 - 2:27Trong lịch sử,
người ta làm đầy chỗ trống bằng kim loại, -
2:27 - 2:29xương động vật
-
2:29 - 2:31hoặc những mẩu xương từ người hiến tặng,
-
2:31 - 2:35nhưng không có cái nào trong đó là tối ưu
vì chúng có thể gây nhiễm trùng -
2:35 - 2:37hoặc bị đào thải bởi hệ miễn dịch.
-
2:37 - 2:41Và chúng hoạt động không hoàn chỉnh
như một bộ xương khỏe mạnh. -
2:41 - 2:46Cách giải quyết tốt nhất là
tạo xương từ chính tế bào của bệnh nhân, -
2:46 - 2:50điều chỉnh theo hình dạng chính xác
của chỗ trống, -
2:50 - 2:53đó là những gì các nhà khoa học
cố gắng làm. -
2:53 - 2:56Nó như thế đây:
-
2:56 - 3:00Đầu tiên, các bác sĩ tách tế bào gốc
ra khỏi mô mỡ của bệnh nhân -
3:00 - 3:05và chụp CT để đo kích thước
chỗ xương bị mất. -
3:05 - 3:07Sau đó họ tạo ra mẫu y hệt
hình dạng chỗ trống, -
3:07 - 3:09dùng bằng máy in 3D
-
3:09 - 3:12hoặc bằng xương bò bỏ xenlulô.
-
3:12 - 3:15Những cái xương này
là nơi tất cả các tế bào được tách ra, -
3:15 - 3:18chỉ để lại mạng khoáng chất
như miếng bọt biển. -
3:18 - 3:21Sau đó họ cho tế bào gốc của bệnh nhân
vào mạng khoáng chất này -
3:21 - 3:24và đặt nó trong hệ thống Bioreactor,
-
3:24 - 3:27một thiết bị mô phỏng
tất cả các điều kiện bên trong cơ thể. -
3:27 - 3:31Nhiệt độ, độ ẩm, tính axit
và thành phần dinh dưỡng -
3:31 - 3:34tất cả cần ở điều kiện tốt ưu
để tế bào gốc biệt hóa -
3:34 - 3:37thành các nguyên bào xương
và các tế bào khác, -
3:37 - 3:38chiếm lấy mạng khoáng chất,
-
3:38 - 3:41và biến nó thành mô sống.
-
3:41 - 3:43Nhưng còn thiếu một thứ.
-
3:43 - 3:45Bạn nhớ định luật Wolff chứ?
-
3:45 - 3:48Xương nhân tạo
cần trải qua các áp lực thực tế, -
3:48 - 3:51nếu không nó sẽ trở nên yếu và giòn.
-
3:51 - 3:55Nên Bioreactor
liên tục bơm dịch xung quanh xương -
3:55 - 3:59và áp lực khiến cho
nguyên bào xương tăng thêm mật độ. -
3:59 - 4:02Kết hợp tất cả lại với nhau
trong vòng 3 tuần, -
4:02 - 4:05và giờ xương đã sẵn sàng
xuất ra khỏi Bioreactor -
4:05 - 4:07để cấy ghép vào bệnh nhân.
-
4:07 - 4:12Dù vẫn chưa chắc rằng cách này
ứng dụng lên con người không, -
4:12 - 4:15xương nhân tạo
đã được cấy ghép thành công trên lợn -
4:15 - 4:17và những động vật khác.
-
4:17 - 4:21Thử nghiệm trên người
có thể sẽ đươc tiến hành vào đầu năm 2016.
- Title:
- Cách hình thành xương - Nina Tandon
- Description:
-
Xem đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/how-to-grow-a-bone-nina-tandon
Bạn có thể tạo ra xương người bên ngoài cơ thể không? Câu trả lời sẽ là "có" trong tương lai gần. Nina Tandon khám phá khả năng này bằng cách tìm hiểu cách mà xương phát triển bên trong cơ thể và giải thích cách mà các nhà khoa học sẽ tái hiện quá trình đó trong phòng thí nghiệm.
Bài giảng bởi Nina Tandon, minh họa bởi Giant Animation Studios.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:37
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon | ||
Dieu Dang NguyenTran edited Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon | ||
Dieu Dang NguyenTran accepted Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon | ||
Dieu Dang NguyenTran edited Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon | ||
Dieu Dang NguyenTran edited Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon | ||
Thu Ha Tran edited Vietnamese subtitles for How to grow a bone - Nina Tandon |