Return to Video

Những loài khủng long săn mồi hung dữ của kỉ Phấn Trắng ở sa mạc Sahara - Nizar Ibrahim

  • 0:08 - 0:12
    Chỉ có một số nơi trên Trái Đất
    ít khắc nghiệt với sự sống
  • 0:12 - 0:15
    hơn Sa Mạc Sahara cằn cỗi.
  • 0:15 - 0:18
    Nhưng không phải lúc nào cũng như vậy.
  • 0:18 - 0:22
    100 triệu năm trước, vào
    thời điểm giữa Kỉ Phấn Trắng,
  • 0:22 - 0:26
    có một hệ thống sông khổng lồ
    chảy qua khu vực
  • 0:26 - 0:29
    từ Ai Cập ngày nay tới Morocco.
  • 0:29 - 0:32
    Thế giới lúc đó
    có nhiều khác biệt so với chúng ta.
  • 0:32 - 0:36
    Các lục địa vẫn chưa ở
    vị trí như bây giờ
  • 0:36 - 0:38
    Nhiệt độ thường đạt ngưỡng đỉnh
  • 0:38 - 0:41
    và các cơn bão dữ dội làm cho
    sự sống trở nên khó đoán
  • 0:41 - 0:44
    Thời kì này khủng long hưng thịnh
    trên mặt đất
  • 0:44 - 0:46
    còn thằn lằn bay
    bao phủ bầu trời.
  • 0:46 - 0:51
    và các loài bò sát thủy sinh khổng lồ và
    cá mập bơi lội trong các vùng biển ấm.
  • 0:51 - 0:56
    Các loài thú có vú nhỏ, tổ tiên của
    chúng ta, sống hoàn toàn dưới bóng
  • 0:56 - 1:00
    những sinh vật phi thường kia.
  • 1:00 - 1:02
    Trong thế giới
    của những kẻ săn mồi khổng lồ này,
  • 1:02 - 1:04
    Con Sông Của Những Kẻ Khổng Lồ,
  • 1:04 - 1:08
    nơi mà một số người gọi khu vực này
    mà ngày nay là Bắc Phi
  • 1:08 - 1:11
    nổi bật lên là sự nguy hiểm.
  • 1:11 - 1:15
    Trong hầu hết các hệ sinh thái,
    chỉ có nơi đây ở đỉnh của chuỗi thức ăn.
  • 1:15 - 1:18
    Thường không có đủ con mồi
    để duy trì cho các loài đi săn.
  • 1:18 - 1:24
    Song lại có sự đa dạng bất ngờ về các
    loài thủy sinh của hệ sinh thái các sông
  • 1:24 - 1:31
    mới có thể cho số lượng lớn và phong
    phú những kẻ săn mồi cùng tồn tại.
  • 1:31 - 1:34
    Chúng ta biết được điều này nhờ vào
    lượng lớn hóa thạch tìm thấy ở khu vực
  • 1:34 - 1:36
    có tên gọi là Kem Kem Beds
  • 1:36 - 1:40
    Chúng ta đã phát hiện ra rất nhiều
    loài thú săn mồi có đầu và thân
  • 1:40 - 1:44
    thích nghi với việc săn bắt
    các loài thủy sinh
  • 1:44 - 1:47
    khác nhau về chủng loại và kích cỡ.
  • 1:47 - 1:50
    Điều này giúp cho các loài săn mồi ở
    Kem Kem tận dụng được đầy đủ
  • 1:50 - 1:55
    nguồn thức ăn dồi dào nhất
    trong môi trường: Cá.
  • 1:55 - 1:58
    Điều này còn giúp cho chúng
    tránh được những cuộc cận chiến
  • 1:58 - 2:03
    với những loài ăn thịt
    động vật trên cạn.
  • 2:03 - 2:08
    Con mồi sống dưới nước phải đối phó
    với các cuộc tấn công từ mọi hướng,
  • 2:08 - 2:10
    bao gồm cả các cuộc tấn công từ phía trên.
  • 2:10 - 2:13
    Các loài bò sát có cánh
    thống trị bầu trời.
  • 2:13 - 2:17
    Loài Alanqa Saharica có sải cánh
    dài tới chín mét,
  • 2:17 - 2:21
    với bộ hàm dài và mảnh giúp chúng
    bắt cá
  • 2:21 - 2:25
    và cả các loài động vật nhỏ sống trên cạn
  • 2:25 - 2:28
    Có ít nhất bảy loài săn mồi
    khác nhau có dạng giống cá sấu
  • 2:28 - 2:30
    "tuần tra" trên đường thủy,
  • 2:30 - 2:33
    bao gồm cả loài Elosuchus
    dài khoảng mười mét.
  • 2:33 - 2:39
    Và nhiều loài ăn thịt có kích cỡ
    tương tự như T-rex gọi là Theropods,
  • 2:39 - 2:42
    sống kế cạnh nhau.
  • 2:42 - 2:46
    Spinosaurus là vua ở
    Con Sông Của Những Kẻ Khổng Lồ.
  • 2:46 - 2:50
    Loài khủng long này dài tới 15 mét,
    thậm chí còn dài hơn cả T-rex,
  • 2:50 - 2:52
    với đôi chân sau đầy cơ bắp,
  • 2:52 - 2:53
    một cái đuôi linh hoạt,
  • 2:53 - 2:55
    và bàn chân to rộng.
  • 2:55 - 3:00
    Cái vây cao hai mét đe dọa những
    sinh vật khác bởi kích thước đáng sợ
  • 3:00 - 3:03
    và cũng có thể được sử dụng để
    hấp dẫn bạn tình.
  • 3:03 - 3:08
    Bộ hàm mảnh mai của Spinosaurus
    có những chiếc răng hàm sắc nhọn
  • 3:08 - 3:14
    hoàn hảo cho việc bắt giữ
    con mồi trơn trượt ở dưới nước.
  • 3:14 - 3:17
    Loài săn mồi đỉnh cao này,
    cũng như hệ sinh thái của nó,
  • 3:17 - 3:22
    là điều phi thường trong lịch sử sự sống
    trên Trái Đất.
  • 3:22 - 3:25
    Nhưng tất cả những gì còn lại của
    loài săn mồi đáng sợ này chỉ là hóa thạch.
  • 3:25 - 3:29
    Vào khoảng 93 triệu năm trước,
    mực nước biển dâng,
  • 3:29 - 3:33
    nhấn chìm khu vực Kem Kem
    trong vùng biển cạn.
  • 3:33 - 3:35
    Mười triệu năm sau,
  • 3:35 - 3:36
    một vụ va chạm thiên thạch
  • 3:36 - 3:38
    những trận núi lửa phun trào,
  • 3:38 - 3:40
    dẫn tới biến đỏi khí hậu
  • 3:40 - 3:46
    quét sạch các loài khủng long, thằn lằn
    bay, và vô số loài động thực vật khác,
  • 3:46 - 3:49
    bao gồm cả hệ sinh thái độc đáo đó.
  • 3:49 - 3:53
    Nhưng cuộc tuyệt diệt đó lại mở đường
    cho sự trỗi dậy của những loài chim mới,
  • 3:53 - 3:55
    các loài thú lớn hơn,
  • 3:55 - 3:57
    và thậm chí là cả chúng ta nữa.
Title:
Những loài khủng long săn mồi hung dữ của kỉ Phấn Trắng ở sa mạc Sahara - Nizar Ibrahim
Description:

Xem đầy đủ bài giảng tại: http://ed.ted.com/lessons/the-ferocious-predatory-dinosaurs-of-cretaceous-sahara-nizar-ibrahim

Vào kỉ Phấn Trắng (khoảng 100 triệu năm trước), vùng Bắc Phi có một hệ thống sông lớn là nơi ở của các loài săn mồi khổng lồ - bao gồm cả loài Spinosaurus, một loài khủng long còn đáng sợ hơn cả Tyrannosaurus rex (khủng long bạo chúa). Nizar Ibrahim sử dụng các dữ liệu về cổ sinh vật học và địa chất học để tái tạo lại "River of Giants" (con sông của những kẻ khổng lồ) chi tiết một cách đáng kinh ngạc.

Bài giảng viết bởi Nizar Ibrahim, tạo hình bởi Silvia Prietov

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:20

Vietnamese subtitles

Revisions