Return to Video

De woeste, roofzuchtige dinosauriërs van de Sahara in het Krijt - Nizar Ibrahim

  • 0:08 - 0:12
    Er zijn niet veel plekken op aarde
    die minder herbergzaam zijn om te leven
  • 0:12 - 0:15
    dan de kurkdroge Sahara-woestijn.
  • 0:15 - 0:18
    Toch was het niet altijd zo.
  • 0:18 - 0:22
    100 miljoen jaar geleden, tijdens een
    periode die we kennen als Midden-Krijt,
  • 0:22 - 0:26
    stroomde een gigantisch
    rivierstelsel door de regio,
  • 0:26 - 0:29
    vanaf het huidige Egypte tot Marokko.
  • 0:29 - 0:32
    De hele wereld zag er in die tijd
    voor ons heel anders uit.
  • 0:32 - 0:36
    De continenten hadden hun huidige
    posities nog niet ingenomen.
  • 0:36 - 0:38
    Extreme temperaturen waren normaal
  • 0:38 - 0:41
    en hevige stormen maakten
    het leven onvoorspelbaar.
  • 0:41 - 0:44
    Dinosauriërs kwamen tot bloei op het land,
  • 0:44 - 0:46
    pterosauriërs zwierven door de lucht
  • 0:46 - 0:51
    en gigantische zeereptielen en haaien
    zwommen in warme zeeën.
  • 0:51 - 0:56
    Kleine zoogdieren, onze voorouders,
    leefden letterlijk in de schaduw
  • 0:56 - 1:00
    van deze uitzonderlijke wezens.
  • 1:00 - 1:02
    In deze wereld van enorme roofdieren
  • 1:02 - 1:04
    was met name de Reuzenrivier,
  • 1:04 - 1:08
    de naam die sommigen geven aan deze regio
    waar nu Noord-Afrika ligt,
  • 1:08 - 1:11
    bijzonder gevaarlijk.
  • 1:11 - 1:15
    In de meeste ecosystemen is het eenzaam
    aan de top van de voedselketen.
  • 1:15 - 1:18
    Gewoonlijk is er niet genoeg prooi
    om veel roofdieren te voeden.
  • 1:18 - 1:21
    Maar door ongelofelijk
    veel soorten waterprooien
  • 1:21 - 1:24
    in het ecosysteem van de rivier
  • 1:24 - 1:31
    heeft mogelijk een grote en gevarieerde
    verzameling toppredatoren samengeleefd.
  • 1:31 - 1:34
    Dit weten we dankzij een weelde
    aan fossielen die we vonden in een gebied
  • 1:34 - 1:36
    met de naam Kem Kem Beds.
  • 1:36 - 1:40
    Veel van de roofdieren die we ontdekten
    hadden hoofd- en lichaamsvormen
  • 1:40 - 1:42
    die ze bij uitstek in staat stelden
  • 1:42 - 1:46
    om te jagen op de diverse
    soorten en maten waterprooien.
  • 1:47 - 1:50
    Hierdoor konden veel Kem Kem-roofdieren
    volledig gebruik maken
  • 1:50 - 1:55
    van de enige rijke voedselbron
    in deze omgeving: vis.
  • 1:55 - 1:58
    Hierdoor hoefden ze ook niet
    direct te concurreren
  • 1:58 - 2:03
    met de roofdieren
    die achter landdieren aangingen.
  • 2:03 - 2:08
    Prooidieren in het riviersysteem hadden
    te maken met aanvallen van alle kanten,
  • 2:08 - 2:10
    ook van bovenaf.
  • 2:10 - 2:13
    Vliegende reptielen domineerden de lucht.
  • 2:13 - 2:17
    Alanqa Saharica had
    een vleugelwijdte van tot negen meter
  • 2:17 - 2:21
    en lange slanke klauwen,
    die hem hielpen vissen
  • 2:21 - 2:25
    en kleine landdieren te grijpen.
  • 2:25 - 2:28
    Minstens zeven verschillende soorten
    krokodil-achtige roofdieren
  • 2:28 - 2:30
    beheersten de waterwegen,
  • 2:30 - 2:33
    waaronder de grofweg
    tien meter lange Elosuchus.
  • 2:33 - 2:39
    En diverse vleesetende dinosauriërs,
    formaat T-rex, theropods genoemd,
  • 2:39 - 2:42
    leefden zij aan zij.
  • 2:42 - 2:46
    In de Reuzenrivier
    was Spinosaurus de koning.
  • 2:46 - 2:50
    Deze 15 meter lange dinosauriër
    was zelfs langer dan de T-rex,
  • 2:50 - 2:52
    met korte gespierde achterpoten,
  • 2:52 - 2:53
    een flexibele staart
  • 2:53 - 2:55
    en brede poten.
  • 2:55 - 3:00
    Zijn twee meter hoge zeil waarschuwde
    andere wezens voor zijn geduchte omvang
  • 3:00 - 3:03
    en zou ook gebruikt kunnen zijn
    om wijfjes aan te trekken.
  • 3:03 - 3:08
    De lange slanke kaken van de Spinosaurus
    waren bezet met taps toelopende tanden,
  • 3:08 - 3:14
    perfect voor het snel vastpakken
    van glibberige waterprooien.
  • 3:14 - 3:17
    Deze toppredator is,
    net als het ecosysteem,
  • 3:17 - 3:22
    ongeëvenaard in de geschiedenis
    van het leven op aarde.
  • 3:22 - 3:25
    Het enige dat overgebleven is van deze
    geduchte roofdieren zijn fossielen.
  • 3:25 - 3:29
    Ongeveer 93 miljoen jaar geleden
    steeg het zeeniveau,
  • 3:29 - 3:33
    waardoor de Kem Kem-regio verdween
    in een ondiepe zee.
  • 3:33 - 3:35
    Tientallen miljoenen jaren later
  • 3:35 - 3:36
    hebben een asteroïde-inslag,
  • 3:36 - 3:38
    vulkaanuitbarstingen
  • 3:38 - 3:40
    en daardoor ontstane klimaatveranderingen
  • 3:40 - 3:46
    de dinosauriërs, pterosauriërs en veel
    meer groepen dieren en planten weggevaagd,
  • 3:46 - 3:49
    inclusief hun unieke ecosystemen.
  • 3:49 - 3:53
    Die uitstervingsgolf maakte de weg vrij
    voor het ontstaan van nieuwe vogelsoorten,
  • 3:53 - 3:55
    grote zoogdieren,
  • 3:55 - 3:57
    en uiteindelijk ons.
Title:
De woeste, roofzuchtige dinosauriërs van de Sahara in het Krijt - Nizar Ibrahim
Description:

Zie volledige les: http://ed.ted.com/lessons/the-ferocious-predatory-dinosaurs-of-cretaceous-sahara-nizar-ibrahim

Ten tijde van het Krijt (ongeveer 100 miljoen jaar geleden) bevond zich in Noord-Afrika een enorm rivierstelsel en een bizarre verzameling van gigantische prehistorische roofdieren -- waaronder de Spinosaurus, een dinosauriër die nog geduchter was dan de Tyrannosaurus rex. Nizar Ibrahim gebruikt paleontologische en geologische data om deze 'Reuzenrivier' verrassend gedetailleerd na te bouwen.

Les door Nizar Ibrahim, animatie door Silvia Prietov.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:20

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.