Return to Video

Jak zbudować fikcyjny świat? | Kate Messner

  • 0:07 - 0:09
    W świecie Tolkiena
  • 0:09 - 0:12
    Gandalf to jeden z pięciu czarodziejów
    wysłanych przez Valarów
  • 0:12 - 0:14
    na pomoc mieszkańcom Śródziemia
  • 0:14 - 0:18
    w zmaganiach z ciemnymi mocami Saurona.
  • 0:18 - 0:20
    Ciało Gandalfa było śmiertelne
  • 0:20 - 0:22
    i podległe prawom fizycznym
    rządzącym Śródziemiem,
  • 0:22 - 0:24
    ale jego duch był nieśmiertelny,
  • 0:24 - 0:27
    co widać, gdy umarł jako Gandalf Szary
  • 0:27 - 0:29
    i powrócił do życia jako Gandalf Biały.
  • 0:29 - 0:32
    Zgodnie ze scenariuszem braci Wachowskich,
  • 0:32 - 0:34
    wystarczy, żeby po przebudzeniu
  • 0:34 - 0:38
    złamać kod Matrixa
    i podłączyć się do niego,
  • 0:38 - 0:40
    żeby w kilka sekund
  • 0:40 - 0:41
    nauczyć się pilotować helikopter.
  • 0:41 - 0:43
    Albo, jeśli ktoś jest Wybrańcem,
  • 0:43 - 0:44
    lub jednym z Wybrańców,
  • 0:44 - 0:46
    nawet nie potrzebuje helikoptera.
  • 0:46 - 0:49
    Wystarczą modne okulary przeciwsłoneczne.
  • 0:49 - 0:52
    Koty z Cheshire żonglują swoimi głowami,
  • 0:52 - 0:54
    iPady są prymitywne,
  • 0:54 - 0:56
    mecz quidditcha kończy się dopiero
  • 0:56 - 0:59
    po złapaniu złotego znicza,
  • 0:59 - 1:01
    a odpowiedź na zasadnicze pytanie
  • 1:01 - 1:03
    o życie, wszechświat i wszystko inne
  • 1:03 - 1:05
    to bez wątpienia 42.
  • 1:05 - 1:06
    Jak w rzeczywistości,
  • 1:06 - 1:08
    tak w fikcyjnym świecie
    wszystko podlega
  • 1:08 - 1:11
    prawom fizycznym
    i konwencjom społecznym,
  • 1:11 - 1:13
    przez co te skomplikowane światy
  • 1:13 - 1:14
    są wiarygodne,
  • 1:14 - 1:15
    zrozumiałe
  • 1:15 - 1:17
    i warte odkrywania.
  • 1:17 - 1:19
    W rzeczywistości siła grawitacji
  • 1:19 - 1:22
    utrzymuje 7 tomów Harry'ego Pottera
  • 1:22 - 1:24
    na milionach półek z książkami
    na całym świecie.
  • 1:24 - 1:26
    Wiemy, że to prawda,
  • 1:26 - 1:27
    ale wiemy też,
  • 1:27 - 1:30
    że od kiedy J. K. Rowling napisała słowa
  • 1:30 - 1:31
    czarodziej, różdżka
  • 1:31 - 1:33
    i Wingardium Leviosa,
  • 1:33 - 1:36
    siła grawitacji przestała działać
  • 1:36 - 1:37
    na bilionach stron książek
  • 1:37 - 1:40
    stojących na tych półkach.
  • 1:41 - 1:43
    Autorzy science fiction i fantasy
  • 1:43 - 1:45
    dosłownie budują światy.
  • 1:45 - 1:46
    Tworzą zasady,
  • 1:46 - 1:47
    mapy,
  • 1:47 - 1:47
    rody,
  • 1:47 - 1:48
    języki,
  • 1:48 - 1:49
    kultury,
  • 1:49 - 1:50
    światy
  • 1:50 - 1:53
    i alternatywne światy
    wewnątrz innych światów,
  • 1:53 - 1:55
    z których wyrastają
  • 1:55 - 1:56
    kolejne historie.
  • 1:57 - 1:58
    Gdy jest to dobrze zrobione,
  • 1:58 - 1:59
    czytelnicy mogą zrozumieć
  • 1:59 - 2:02
    fikcyjne światy i rządzące nimi prawa
  • 2:02 - 2:03
    tak samo jak bohaterowie,
  • 2:03 - 2:05
    którzy w nich żyją,
  • 2:05 - 2:06
    a czasami
  • 2:06 - 2:07
    równie dobrze lub lepiej,
  • 2:07 - 2:11
    niż własną rzeczywistość.
  • 2:11 - 2:12
    Ale jak?
  • 2:12 - 2:15
    Jak czyjeś zapiski na kartce
  • 2:15 - 2:17
    mogą odbijać w oczach światło,
  • 2:17 - 2:19
    które wysyła sygnały do mózgu,
  • 2:19 - 2:22
    które odczytujemy logicznie i emocjonalnie
  • 2:22 - 2:24
    jako złożone historie,
  • 2:24 - 2:25
    pobudzające do walki,
  • 2:25 - 2:26
    płaczu,
  • 2:26 - 2:27
    śpiewu
  • 2:27 - 2:28
    i myślenia,
  • 2:28 - 2:29
    które są na tyle silne,
  • 2:29 - 2:31
    żeby nie tylko scalić świat
  • 2:31 - 2:33
    całkowicie wymyślony przez autora,
  • 2:33 - 2:37
    ale też, żeby zmienić poglądy czytelnika
  • 2:37 - 2:39
    na świat rzeczywisty,
  • 2:39 - 2:42
    który wraca po ostatnim zapisku?
  • 2:42 - 2:44
    Nie wiem, czy ktokolwiek
  • 2:44 - 2:45
    zna odpowiedź na to pytanie.
  • 2:45 - 2:49
    Choć fikcyjne światy powstają co dnia
  • 2:49 - 2:51
    w naszych umysłach,
  • 2:51 - 2:52
    komputerach,
  • 2:52 - 2:54
    a nawet na serwetkach w restauracji.
  • 2:54 - 2:56
    Tak naprawdę to tylko wyobraźnia
  • 2:56 - 2:58
    i chęć, mówiąc przenośnie,
  • 2:58 - 3:00
    życia we własnym świecie,
  • 3:00 - 3:03
    są potrzebne do pisania.
  • 3:03 - 3:04
    Nie wymyśliłam Hogwartu,
  • 3:04 - 3:06
    kantyny z "Gwiezdnych Wojen",
  • 3:06 - 3:08
    ale napisałam kilka thrillerów naukowych
  • 3:08 - 3:09
    dla dzieci i młodzieży.
  • 3:09 - 3:12
    Oto kilka pytań i metod,
  • 3:12 - 3:13
    które pomogły mi zbudować świat,
  • 3:13 - 3:16
    w którym rozgrywa się ich akcja.
  • 3:16 - 3:18
    Zaczynam ogólnie od miejsca i czasu akcji.
  • 3:18 - 3:20
    Czy to świat fantastyczny,
  • 3:20 - 3:22
    czy futurystyczny osadzony
    w prawdziwym świecie,
  • 3:22 - 3:24
    ważne, żeby wiedzieć, gdzie się jest,
  • 3:24 - 3:26
    czy to jest przeszłość,
  • 3:26 - 3:27
    teraźniejszość
  • 3:27 - 3:28
    czy przyszłość.
  • 3:28 - 3:30
    Lubię tworzyć oś czasu,
  • 3:30 - 3:32
    która pokazuje, jak ten świat powstał,
  • 3:32 - 3:35
    jakie wydarzenia nadały mu obecny kształt.
  • 3:35 - 3:37
    Potem robię burzę mózgów,
  • 3:37 - 3:41
    żeby ustalić szczegóły.
  • 3:41 - 3:43
    Jakie zasady rządzą tym światem?
  • 3:43 - 3:45
    Tyczy się to wszystkiego,
    od siły grawitacji
  • 3:45 - 3:46
    lub jej braku,
  • 3:46 - 3:47
    po porządek społeczny
  • 3:47 - 3:51
    oraz kary dla tych, którzy go naruszają.
  • 3:51 - 3:54
    Jaki jest rząd w tym świecie?
  • 3:54 - 3:54
    Kto ma władzę,
  • 3:54 - 3:56
    a kto nie?
  • 3:56 - 3:58
    W co wierzą ludzie?
  • 3:58 - 4:01
    Co jest najwyższą wartością
    w ich społeczeństwie?
  • 4:01 - 4:04
    Jak wygląda codzienne życie?
  • 4:04 - 4:06
    Jaka pogoda panuje w tym świecie?
  • 4:06 - 4:07
    Gdzie żyją jego mieszkańcy,
  • 4:07 - 4:09
    gdzie pracują i chodzą do szkoły?
  • 4:09 - 4:11
    Co jedzą i jak się bawią?
  • 4:11 - 4:13
    Jak traktują dzieci
  • 4:13 - 4:14
    i starców?
  • 4:14 - 4:15
    Jaki mają stosunek
  • 4:15 - 4:18
    do zwierząt i roślin?
  • 4:18 - 4:20
    Jak wyglądają te zwierzęta i rośliny?
  • 4:20 - 4:23
    Jak wygląda ich technika,
  • 4:23 - 4:25
    transport, komunikacja,
  • 4:25 - 4:27
    dostęp do informacji?
  • 4:27 - 4:29
    Jest tyle do przemyślenia!
  • 4:29 - 4:32
    Poświęćcie trochę czasu
    na wczucie się w te zadania
  • 4:32 - 4:34
    i odpowiedzi na pytania,
  • 4:34 - 4:35
    a będziecie na dobrej drodze
  • 4:35 - 4:38
    do budowy własnego fikcyjnego świata.
  • 4:38 - 4:39
    Gdy poznacie swój świat
  • 4:39 - 4:41
    tak dobrze, jak potem czytelnik,
  • 4:41 - 4:43
    wyślijcie do niego swoich bohaterów
  • 4:43 - 4:45
    i zobaczcie, co się stanie.
  • 4:45 - 4:46
    Zadajcie sobie pytanie,
  • 4:46 - 4:48
    jak stworzony przez was świat
  • 4:48 - 4:50
    kształtuje zamieszkujące go istoty.
  • 4:50 - 4:54
    Jakie mogą wystąpić w nim konflikty?
  • 4:54 - 4:55
    Odpowiedzcie na nie,
  • 4:55 - 4:57
    a znajdziecie swoją historię.
  • 4:57 - 4:59
    Powodzenia, twórcy nowych światów!
Title:
Jak zbudować fikcyjny świat? | Kate Messner
Speaker:
Kate Messner
Description:

Cała lekcja dostępna pod: http://ed.ted.com/lessons/how-to-build-a-fictional-world-kate-messner

Dlaczego trylogia Tolkiena „Władca Pierścieni" tak nas fascynuje? Co z Matriksem albo Harrym Potterem? Te różne światy ożywiają jasne i spójne zasady, określające, jak ludzie i społeczeństwa, a nawet prawa fizyki, działają w fikcyjnym wszechświecie. Autorka Kate Messner pokazuje kilka trików pozwalających na zbudowanie własnymi słowami świata wartego odkrywania.

Lekcja: Kate Messner, animacja: Avi Ofer.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:25
Krystian Aparta approved Polish subtitles for How to build a fictional world
Rysia Wand commented on Polish subtitles for How to build a fictional world
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How to build a fictional world
Rysia Wand edited Polish subtitles for How to build a fictional world
Rysia Wand edited Polish subtitles for How to build a fictional world
Rysia Wand edited Polish subtitles for How to build a fictional world
Marta Grochowalska commented on Polish subtitles for How to build a fictional world
Marta Grochowalska edited Polish subtitles for How to build a fictional world
Show all
  • Zastanawiam sie, czy w opisie prelekcji lepsza bylaby forma z Matrixem czy Matriksem. Bardziej podoba mi sie ta pierwsza, poprawne chyba sa obie.
    I chyba poprawnie jest Harrym a nie Harry'm.

  • Finished review.
    Połączyłam niektóre krótkie linijki, żeby się dłużej wyświetlały.

Polish subtitles

Revisions