Return to Video

Atomlar nasıl bağ yapar - George Zaidan ve Charles Morton

  • 0:07 - 0:09
    Çoğu atom tek başlarına hareket etmez,
  • 0:09 - 0:12
    bunun yerine diğer atomlarla bağ yapar.
  • 0:12 - 0:14
    Aynı veya farklı elementlerin
  • 0:14 - 0:15
    atomları arasında
  • 0:15 - 0:17
    bağlar oluşabilir.
  • 0:17 - 0:20
    Bağ yapmayı muhtemelen
    çekişme olarak hayal etmişsinizdir.
  • 0:20 - 0:22
    Bir atom gerçekten güçlüyse
  • 0:22 - 0:24
    diğer atomun bir ya da daha fazla
  • 0:24 - 0:26
    elektronunu çekebilir.
  • 0:26 - 0:28
    Sonra bir negatif
  • 0:28 - 0:31
    ve bir pozitif yüklü iyon ile sonuçlanır
  • 0:31 - 0:34
    ve bu zıt yükler arasındaki çekime
  • 0:34 - 0:36
    iyonik bağ denir.
  • 0:36 - 0:38
    Bu, oyuncağınızı başkasına verdiğiniz
  • 0:38 - 0:40
    ve daha sonra asla geri alamayacağınız
  • 0:40 - 0:42
    türden bir paylaşımdır.
  • 0:43 - 0:45
    Sofra tuzu, sodyum klorür,
  • 0:45 - 0:48
    iyonik bağlarla bir arada tutulur.
  • 0:48 - 0:50
    Her sodyum atomu,
  • 0:50 - 0:52
    her klor atomuna bir elektron verir,
  • 0:52 - 0:53
    iyonlar oluşur
  • 0:53 - 0:55
    ve bu iyonlar,
  • 0:55 - 0:58
    her sodyum iyonunun
    altı klorür iyonuna bağlandığı
  • 0:58 - 0:59
    ve her klorür iyonunun
  • 0:59 - 1:02
    altı sodyum iyonuna bağlandığı bir
  • 1:02 - 1:03
    kafes adı verilen
  • 1:03 - 1:06
    3D bir örgüde düzenlenir.
  • 1:06 - 1:07
    Klor atomları
  • 1:07 - 1:10
    sodyum atomlarına
    elektronlarını asla geri vermez.
  • 1:11 - 1:14
    Bu işlemler her zaman kesinkes değildir.
  • 1:14 - 1:17
    Bir atom diğerini tamamen baskılamazsa,
  • 1:17 - 1:19
    aslında birbirlerinin
    elektronlarını paylaşabilirler.
  • 1:19 - 1:21
    Bu, sizin ve arkadaşınızın
  • 1:21 - 1:23
    bir yemek getirdiği ve her ikinizin de
  • 1:23 - 1:25
    her iki yemeği de paylaştığı
    bir imece gibidir.
  • 1:25 - 1:27
    Her atom, aralarında paylaşılan
  • 1:27 - 1:29
    elektronlara çekilir
  • 1:29 - 1:32
    ve bu çekime kovalent bağ denir.
  • 1:32 - 1:34
    Örneğin vücudumuzdaki proteinler ve DNA,
  • 1:34 - 1:35
    büyük ölçüde
  • 1:35 - 1:38
    bu kovalent bağlarla bir arada tutulur.
  • 1:38 - 1:39
    Bazı atomlar sadece bir atom ile
  • 1:39 - 1:41
    kovalent bağlanabilirken
  • 1:41 - 1:43
    diğerleri çok daha
    fazlası ile bağlanabilir.
  • 1:43 - 1:44
    Bir atomun bağlanabileceği
  • 1:44 - 1:46
    diğer atomların sayısı,
  • 1:46 - 1:49
    elektronlarının
    nasıl düzenlendiğine bağlıdır.
  • 1:49 - 1:52
    Peki ya elektronlar nasıl düzenlenir?
  • 1:52 - 1:54
    Saf, bağlanmamış bir elementin her atomu
  • 1:54 - 1:55
    elektriksel olarak nötrdür
  • 1:55 - 1:57
    çünkü çekirdekte elektronlar
  • 1:57 - 1:58
    çekirdeğin etrafında
  • 1:58 - 2:01
    aynı sayıda proton içerir
  • 2:01 - 2:04
    ve bu elektronların hepsi
    bağ yapmak için uygun değildir.
  • 2:04 - 2:06
    Sadece en dıştaki elektronlar,
  • 2:06 - 2:09
    çekirdekten en uzak orbitallerde olanlar,
  • 2:09 - 2:10
    en fazla enerjiye sahip olanlar,
  • 2:10 - 2:13
    bağ yapmaya katılırlar.
  • 2:13 - 2:16
    Bu arada, bu iyonik bağ
    için de geçerlidir.
  • 2:16 - 2:17
    Sodyum klorürü hatırlıyor musunuz?
  • 2:17 - 2:19
    Sodyumun kaybettiği elektron,
  • 2:19 - 2:22
    çekirdeğinden en uzak olanıdır
  • 2:22 - 2:23
    ve elektronun klora geçtiği zaman
  • 2:23 - 2:25
    işgal ettiği yörünge de
  • 2:25 - 2:28
    çekirdeğinden en uzak olanıdır.
  • 2:28 - 2:30
    Fakat, kovalent bağlamaya geri dönelim.
  • 2:30 - 2:32
    Karbonun bağlanmaya hazır dört,
  • 2:32 - 2:33
    azotun üç,
  • 2:33 - 2:34
    oksijenin
  • 2:34 - 2:35
    iki elektronu var.
  • 2:35 - 2:37
    Yani; karbonun dört, azotun üç
  • 2:37 - 2:38
    ve oksijenin
  • 2:38 - 2:40
    iki bağ yapması muhtemeldir.
  • 2:40 - 2:42
    Hidrojenin sadece
    bir elektronu olduğu için,
  • 2:42 - 2:43
    sadece bir bağ oluşturabilir.
  • 2:43 - 2:45
    Bazı özel durumlarda,
  • 2:45 - 2:48
    atomlar beklenenden fazla bağ oluşturur
  • 2:48 - 2:50
    ancak bunu gerçekten
    iyi bir nedenleri varsa
  • 2:50 - 2:52
    veya bir şeyler ayrılma
    eğilimindeyse yaparlar.
  • 2:52 - 2:53
    Elektronlarını
  • 2:53 - 2:55
    birbirleriyle kovalent olarak paylaşan
  • 2:55 - 2:57
    atom gruplarına molekül denir.
  • 2:58 - 2:59
    Küçük olabilirler.
  • 2:59 - 3:01
    Örneğin her oksijen gazı molekülü,
  • 3:01 - 3:03
    birbirine bağlı yalnızca
  • 3:03 - 3:05
    iki oksijen atomundan oluşur
  • 3:05 - 3:06
    veya gerçekten devasa olabilirler.
  • 3:06 - 3:09
    İnsan kromozomu 13 sadece iki moleküldür,
  • 3:09 - 3:13
    ancak her birinin
    37 milyardan fazla atomu vardır.
  • 3:13 - 3:14
    Bu mahalle,
  • 3:14 - 3:15
    bu atom şehri,
  • 3:15 - 3:18
    mütevazi kimyasal bağ tarafından
    bir arada tutuluyor.
Title:
Atomlar nasıl bağ yapar - George Zaidan ve Charles Morton
Description:

Tam dersi görüntüle: http://ed.ted.com/lessons/how-atoms-bond-george-zaidan-and-charles-morton

Atomlar sürekli bağ yapabilir (ve yaparlar da); molekülleri böyle oluştururlar. Bazen, atomik bir savaşta, bir atom elektronları diğerinden çekerek iyonik bir bağ oluşturur. Atomlar ayrıca güzel bir şekilde oynayabilir ve bir kovalent bağda elektronları paylaşabilir. Basit oksijenden karmaşık insan kromozomuna kadar George Zaidan ve Charles Morton mütevazi kimyasal bağı parçalıyor.

George Zaidan ve Charles Morton'un dersi, Bevan Lynch'in canlandırması.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:34

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.