Sherry Turkle : Kết nối nhưng đơn độc

Khi chúng ta trông đợi nhiều hơn từ công nghệ, chúng ta phải chăng trông đợi ít hơn vào lẫn nhau? Sherry Turkle nghiên cứu về cách mà những thiết bị và nhân dạng ảo tái định nghĩa mối quan hệ và sự giao tiếp giữa con người -- và đề nghị chúng ta suy nghĩ sâu hơn về loại hình liên kết mới mẻ mà chúng ta muốn có.

Chỉ một phút trước,

con gái Rebecca của tôi nhắn tin chúc tôi may mắn

Tin nhắn của nó là,

"Mẹ sẽ rất tuyệt."

Tôi thích tin nhắn này

Nhận được tin nhắn đó

như nhận được một cái ôm.

vì thế mà bạn nhận nó.

Tôi là hiện thân

của sự mâu thuẫn trung tâm.

Tôi là một người phụ nữ

thích nhận được những tin nhắn

người sẽ nói với các bạn

rằng quá nhiều tin nhắn có thể thành một vấn đề.

Thực ra, cái tin nhắn của con gái tôi

khởi đầu câu chuyện của tôi.

1996, khi tôi diễn thuyết lần đầu tại TEDTalk,

Rebecca mới 5 tuổi

và ngồi ngay kia

ở hàng ghế đầu.

Tôi lúc đó vừa viết một cuốn sách

ăn mừng cuộc sống của chúng ta trên internet

và tôi sắp lên trang bìa

của tạp chí Wired.

Trong những ngày tháng hăng say đó,

chúng tôi đã thử nghiệm

với những phòng chat và những hội ảo trên mạng

chúng tôi đã khám phá ra những khía cạnh khác nhau của chính mình.

và rồi chúng tôi thôi không kết nối nữa.

Tôi đã rất hứng khởi.

Và, là một nhà tâm lý, điều làm tôi hào hứng nhất

là ý tưởng

chúng ta có thể dùng cái mà chúng ta học được trong thế giới ảo

về chính mình, về bản sắc của chính chúng ta

để sống tốt hơn trong thế giới thực.

Giờ hãy tua nhanh đến năm 2012.

Tôi lại ở đây tại TED

Con gái tôi đã 20. Nó đã là sinh viên đại học.

Nó ngủ với chiếc điện thoại của nó,

và tôi cũng thế.

Tôi mới viết một cuốn sách mới,

nhưng lần này nó không phải là cuốn

đưa tôi lên trang bìa

của tạp chí Wired.

Vậy điều gì đã xảy ra?

Tôi vẫn rất hào hứng với công nghệ,

nhưng tôi tin,

và tôi đến đây để chứng minh

rằng chúng ta đang để công nghệ đưa chúng ta đến nơi

mà chúng ta không muốn đến.

Hơn 15 năm trước,

tôi nghiên cứu công nghệ của điện thoại di động

và tôi đã phỏng vấn hàng trăm người

già và trẻ,

về cuộc sống đầy công nghệ của họ.

Và điều chúng tôi tìm ra

là những thiết bị nhỏ bé đó

những thiết bị nhỏ bé đó trong túi chúng ta

có sức mạnh tâm lý đến nỗi

chúng không chỉ thay đổi điều chúng ta làm,

chúng thay đổi chính bản thân chúng ta.

Vài thứ mà chúng ta làm bây giờ với những thiết bị của chúng ta

là những thứ mà chỉ vài năm trước

chúng ta còn cảm thấy kì quặc

hay phiền toái,

nhưng chúng nhanh chóng trở nên thân thuộc,

đó chỉ là cách chúng ta làm.

Hãy thử lấy một vài ví dụ :

Người ta nhắn tin hay gửi email

trong cuộc họp hội đồng quản trị

Người ta nhắn tin và mua sắm và lên Facebook

trong lớp học, trong giờ thuyết trình

thực chất là còn trong tất cả các cuộc họp.

Người ta nói với tôi về một kĩ năng mới quan trọng

của việc giao tiếp bằng mắt

khi bạn đang nhắn tin.

(tiếng cười)

Người ta giải thích với tôi

rằng việc đó khó nhưng có thể làm được.

Các bậc cha mẹ nhắn tin và gửi email

ở bữa ăn sáng và tối

trong khi con cái họ than phiền

về việc không được ba mẹ chú ý.

Nhưng rồi chính những đứa trẻ này

lại chối bỏ sự quan tâm lẫn nhau..

Đây là bức ảnh gần đây nhất

của con gái tôi và bạn nó

ở cùng với nhau

nhưng không cùng với nhau.

và chúng ta còn nhắn tin ngay ở những đám tang.

Tôi nghiên cứu điều này.

Chúng ta loại bỏ chính mình

ra khỏi nỗi đau của mình hay ra khỏi sự trống rỗng của mình

và bước vào những chiếc điện thoại của chúng ta.

Tại sao điều này lại quan trọng?

Nó quan trọng đối với tôi

bởi tôi nghĩ chúng ta đang tự cài mình vào bẫy rắc rối

chắc chắn là rắc rối

ở cách mà chúng ta quan hệ với nhau

lẫn rắc rối

ở cách mà chúng ta liên kết với chính mình

và khả năng tự phản ánh bản thân của chính mình.

Chúng ta đang dần quen với cách mới

để tất cả cùng nhau ở một mình.

Con người muốn ở cùng với nhau

nhưng cũng muốn ở chỗ khác --

và liên kết với tất cả những nơi khác mà họ muốn

Người ta muốn điều chỉnh cuộc sống theo ý mình.

Người ta muốn đi vào và ra tất cả những nơi họ có mặt

bởi thứ quan trọng nhất với họ

là điều khiển nơi họ chú ý đến.

Vì thế bạn muốn đến cuộc họp hội đồng quản trị đó

nhưng bạn chỉ muốn chú ý đến

một vài thứ mà bạn thấy thú vị.

Và một vài người cho rằng đó là một điều tốt.

Nhưng có thể cuối cùng bạn sẽ

trốn tránh lẫn nhau,

ngay cả khi tất cả chúng ta luôn nối kết với nhau.

Một thương gia 50 tuổi

than vãn với tôi

rằng ông không thấy mình có đồng nghiệp ở nơi làm việc nữa

Khi ông ta đi làm, ông ta không dừng lại để nói chuyện với bất cứ ai

ông ấy không gọi điện.

Và ông ấy bảo ông ấy không muốn làm phiền các bạn đồng nghiệp

ông ấy nói bởi vì họ quá bận với những email của họ

Nhưng rồi ông ấy ngăn chính mình

và nói "Bà biết không tôi đã không nói với bà sự thật.

Tôi mới chính là người không muốn bị làm phiền"

Tôi nghĩ là tôi nên muốn,

nhưng thực ra tôi thích làm việc với chiếc di động BlackBerry của tôi hơn"

Qua các thế hệ,

tôi thấy con người không thể gần gũi với nhau,

nếu và chỉ nếu

họ có thể có nhau nhưng với khoảng cách

mà họ có thể kiểm soát được.

Tôi gọi đó là hiệu ứng Goldilocks :

không quá gần cũng không quá xa cách,

chỉ vừa đủ.

Nhưng cái có thể là vừa đủ

cho nhà lãnh đạo trung niên đó

có thể là vấn đề với một thanh niên

muốn phát triển quan hệ trực tiếp.

Một câu bé 18 tuổi

người sử dụng tin nhắn cho mọi thứ

nói với tôi một cách đăm chiêu,

"Một ngày nào đó,

nhưng chắc chắn không phải bây giờ,

cháu muốn học cách nói chuyện trực tiếp."

Khi tôi hỏi mọi người,

"Nói chuyện trực tiếp thì có gì không ổn chứ?"

Người ta nói " Tôi sẽ nói cho bạn biết cái gì là không ổn.

Nó xảy ra trong thời gian thực

và bạn không thể kiểm soát điều mình sẽ nói"

Đó là lý do cơ bản.

Nhắn tin, gửi email, đăng bài.

tất cả những thứ này

cho phép chúng ta thể hiện bản thân như chúng ta muốn.

Chúng ta được soạn thảo,

có nghĩa là chúng ta được xoá

và có nghĩa là chúng ta được chỉnh sửa

khuôn mặt , giọng nói,

cơ thể và thân hình --

không quá ít, không quá nhiều,

chỉ vừa đủ.

Quan hệ của con người

phong phú và hỗn độn

và yêu cầu cao.

Khi chúng ta dọn dẹp chúng với công nghệ

Khi chúng ta làm điều đó,

một trong những thứ có thể xảy ra

là chúng ta hy sinh việc đối thoại

cho sự kết nối thuần túy.

Chúng ta thay đổi chính bản thân mình.

Và qua thời gian,

chúng ta có vẻ quên điều này,

và dường như chúng ta thôi không quan tâm nữa .

Tôi đã không cảnh giác

khi Stephen Colbert

hỏi tôi một câu hỏi sâu sắc,

một câu hỏi sâu sắc.

Ông ấy nói "Không phải tất cả những tweet kia,

không phải tất cả những "ngụm" nhỏ

của giao tiếp trên mạng,

hợp lại để nuốt chửng

những cuộc đối thoại thực sao?"

Câu trả lời của tôi là không,

Chúng không hợp lại.

Kết nối trên internet có thể có hiệu quả

để thu thập một ít thông tin,

Chúng có thể hiệu quả để nói "Anh đang nghĩ về em"

hay thậm chí để nói "Anh yêu em"

Ý tôi là hãy xem tôi cảm thấy thế nào

khi tôi nhận được tin nhắn từ con gái--

nhưng nó không hiệu quả

để tìm hiểu về nhau,

để thực sự biết và hiểu nhau.

Và chúng ta sử dụng việc đối thoại với nhau

để học cách đối thoại

với bản thân.

Vì thế từ chối đối thoại

có thể thực sự nghiêm trọng

vì nó có thể tàn phá

khả năng tự xem xét bản thân.

Với những đứa trẻ đang lớn,

kĩ năng đó là nền tảng của sự phát triển.

Tôi cứ nghe đi nghe lại rằng

"Tôi thà nhắn tin hơn là nói chuyện"

Và cái mà tôi đang thấy

là người ta quen với việc bị đánh lừa cảm giác hơn

là với giao tiếp thực,

quen với việc nhận ít hơn

đến nỗi họ trở thành hầu như là sẵn sàng

bỏ qua tất cả mọi người.

Chẳng hạn,

nhiều người chia sẻ với tôi mong muốn này,

rằng một ngày nào đó, một phiên bản tiên tiến hơn của Siri,

phần mềm trợ giúp trên Iphone của hãng Apple

sẽ trở nên giống như một người bạn thân hơn,

một người sẽ lắng nghe

khi không ai khác lắng nghe.

Tôi tin rằng điều mong muốn này

phản ánh một sự thật đau buồn

mà tôi đã nghiên cứu 15 năm qua.

Cảm giác không ai lắng nghe

rất quan trọng

trong mối quan hệ của chúng ta với công nghệ.

Vì thế mà tại sao lại thật cuốn hút

khi có một trang Facebook

một Twitter

vì có rất nhiều những người lắng nghe tự động.

Và cảm giác không ai lắng nghe mình

khiến chúng ta muốn dành thời gian

với máy móc có vẻ quan tâm đến chúng ta.

Chúng ta đang chế tạo ra robot

người ta gọi chúng là robot xã hội

được đặc biệt thiết kế để làm bạn

với người già,

với con em chúng ta,

với chúng ta.

Phải chăng chúng ta quá thiếu tin tưởng

về viễn cảnh ở bên nhau?

Trong suốt cuộc nghiên cứu của mình,

tôi đã làm việc ở những nhà dưỡng lão,

và tôi đã đem tới những robot này

những thứ được thiết kế để mang lại cho người già

cảm giác họ được thấu hiểu.

Một ngày tôi bước vào

và một người phụ nữ mất con

đang nói chuyện với một robot

trong hình dạng một đứa bé.

Nó có vẻ như đang nhìn vào mắt bà ta

Nó có vẻ như đang theo cuộc đối thoại.

Nó làm bà ta dễ chịu.

Và nhiều người cho rằng việc này thật kì diệu.

Nhưng người phụ nữ đó đang cố làm cuộc sống của mình ý nghĩa

với chiếc máy không có một chút trải nghiệm nào

của cuộc sống con người.

Con robot đó đã biểu diễn thật tuyệt.

và chúng ta thì nhạy cảm

Người ta trải nghiệm sự đồng cảm giả tạo

như đó là thật.

Vì thế trong suốt thời khắc đó

khi người phụ nữ đó

đang nhận sự đồng cảm giả tạo

tôi nghĩ rằng "Con robot đó không hề cảm thông.

Nó không đối diện với cái chết.

Nó không biết sự sống "

Và khi người phụ nữ đó cảm thấy dễ chịu

khi có con robot đó làm bạn,

tôi không hề thấy kì diệu;

tôi thấy thời khắc đó là thời khắc thật đau đớn và phức tạp

trong 15 năm nghiên cứu của mình.

Nhưng khi tôi lùi bước

tôi thấy mình

ở trung tâm lạnh lẽo và khắc nghiệt

của một cơn bão lớn.

Chúng ta trông đợi nhiều hơn vào công nghệ

và ít hơn từ nhau.

Và tôi hỏi chính mình rằng,

"Sao mọi thứ lại trở thành như thế này?"

Và tôi tin rằng đó là vì

công nghệ thu hút chúng ta nhất

khi chúng ta không phòng thủ nhất.

Và khi chúng ta nhạy cảm nhất

Chúng ta cô đơn,

nhưng chúng ta sợ sự gần gũi .

Và từ mạng xã hội cho đến robot cộng đồng,

chúng ta đang thiết kế công nghệ

cái cho chúng ta ảo ảnh của sự được bầu bạn

mà không cần tình bạn.

Chúng ta nhờ vào công nghệ để cảm thấy được kết nối

theo cách mà chúng ta có thể điều khiển một cách dễ chịu

Nhưng chúng ta không dễ chịu đến thế.

Chúng ta không hoàn toàn kiểm soát hết.

Ngày nay, những chiếc di động đó trong túi chúng ta

đang thay đổi trái tim và đầu óc chúng ta

bởi chúng cho chúng ta

ba ảo tưởng khiến chúng ta hài lòng.

Thứ nhất là chúng ta có thể chú ý

đến bất cứ nơi nào chúng ta muốn

Thứ hai, chúng ta sẽ luôn được lắng nghe,

và thứ ba, chúng ta sẽ không bao giờ cô đơn.

Và điều thứ ba đó,

rằng chúng ta sẽ không bao giờ cô đơn

là trung tâm của việc thay đổi tâm linh chúng ta.

Bởi khoảnh khắc mà con người cô đơn,

dù chỉ vài giây,

họ sẽ trở nên lo lắng, hoảng sợ, họ bồn chồn

họ tìm đến một thiết bị.

Hãy thử nghĩ về con người khi đang xếp hàng chờ tính tiền

hay lúc chờ đèn đỏ.

Ở một mình như là một vấn đề cần được giải quyết.

Vì thế mà người ta giải quyết nó bằng cách kết nối.

Nhưng ở đây ,sự kết nối

lại như một triệu chứng hơn là một cách điều trị.

Nó chỉ thể hiện chứ không giải quyết

vấn đề mấu chốt.

Nhưng nhiều hơn một triệu chứng,

sự kết nối liên tiếp đang thay đổi

cách con người nghĩ về chính họ.

Nó tạo ra một cách tồn tại mới.

Cách tốt nhất để miêu tả nó là

Tôi chia sẻ nên tôi tồn tại.

Chúng ta sử dụng công nghệ để định nghĩa chính bản thân mình

bằng cách chia sẻ ý nghĩ và cảm xúc của chúng ta

ngay cả khi chúng ta đang có.

trước đây nó là thế này:

tôi có một cảm xúc.

Tôi muốn gọi điện

Giờ nó là: tôi muốn có một cảm xúc.

tôi cần phải gửi một tin nhắn.

vấn đề với chỉnh thể mới này

"Tôi chia sẻ nên tôi tồn tại"

là nếu chúng ta không có những kết nối

chúng ta không cảm thấy là chính mình.

Chúng ta hầu như không cảm được chính mình

Vậy chúng ta sẽ làm gì? Chúng ta kết nối thêm và thêm nữa.

Nhưng trong quá trình đó,

chúng ta cài bẫy chính mình vào sự cô lập.

Làm cách nào mà chúng ta đi từ kết nối đến cô lập được?

Bạn sẽ bị cô lập

nếu bạn không nuôi dưỡng khả năng đơn độc,

khả năng tách rời

để tìm lấy bản thân.

Sự đơn độc là nơi bạn tìm thấy được bản thân

để bạn vươn đến với những người khác

và hình thành sự gắn kết.

Khi chúng ta không có khả năng đơn độc,

và chúng ta tìm đến người khác để cảm thấy ít bồn chồn

hay để cảm thấy đang sống.

Khi điều này xảy ra,

chúng ta không thể biết ơn họ là ai

Nó như thể là chúng ta đang sử dụng họ

như những thứ xơ cua

để hỗ trợ phần dễ vỡ của bản thân.

Chúng ta lẩn trốn vào ý nghĩ là luôn được kết nối

khiến chúng ta cảm thấy bớt cô đơn.

Nhưng chúng ta đang mạo hiểm,

bởi thực ra điều trái ngược mới là sự thật.

Nếu chúng ta không thể ở một mình

chúng ta sẽ trở nên càng cô đơn.

Và nếu chúng ta không dạy con em chúng ta cách ở một mình

thì chúng sẽ chỉ biết

cách khiến mình cô đơn.

Khi tôi phát biểu tại TED năm 1996,

báo cáo về những nghiên cứu cuả tôi

về những cộng đồng ảo trước đây,

tôi đã nói "Những người tận dụng được nhiều nhất

cuộc sống cuả họ trên màn hình máy tính

sẽ đến với nó với tình thần phản ánh chính bản thân"

Và cái mà tôi kêu gọi ở đây bây giờ là:

sự phản ánh, nhiều hơn thế, là một cuộc đối thoại

về nơi mà cách sử dụng công nghệ gần đây của chúng ta

có thể sẽ đưa chúng ta tới,

và chúng ta sẽ mất gì cho việc đó.

Công nghệ gây ấn tượng lớn đến chúng ta.

Và chúng ta sợ,như những người mới yêu,

sợ rằng nói chuyện quá nhiều có thể sẽ làm hỏng sự lãng mạn.

Nhưng đã đến lúc phải nói chuyện

Chúng ta lớn lên với công nghệ số

và chúng ta thấy nó khi lớn lên.

Nhưng nó thì không, công nghệ còn trẻ.

Còn rất nhiều thời gian

cho chúng ta để nghĩ lại cách chúng ta sử dụng công nghệ,

cách chúng ta xây dựng nó.

Tôi không đề nghị

rằng chúng ta từ chối những thiết bị của chúng ta,

mà chỉ là chúng ta nên phát triển một mối quan hệ tự nhận thức hơn

với chúng và với lẫn nhau

và với chính mình.

Tôi thấy một vài bước khởi đầu.

Hãy bắt đầu coi sự đơn độc

là một việc tốt.

Hãy dành chỗ cho nó.

Tìm cách để thể hiện nó

như một giá trị cho con em chúng ta.

Hãy tạo ra những không gian riêng tại gia --

bếp, phòng khách --

và biến chúng thành nơi cho việc đối thoại.

Hãy làm tương tự như thế ở nơi làm việc.

Ở nơi làm việc ,chúng ta quá bận rộn giao tiếp

đến nỗi chúng ta không có thời gian để nghĩ,

chúng ta không có thời gian để nói chuyện

về những thứ thực sự quan trọng.

Hãy thay đổi điều đó.

Quan trọng hơn hết là, chúng ta tất cả đều cần phải lắng nghe lẫn nhau.

bao gồm cả những thứ chán chường

Bởi khi chúng ta nói vấp

hãy chần chừ hay không nói lên hết

là khi chúng ta phô bày chính mình với nhau.

Công nghệ đang cố gắng

định nghĩa lại mối liên kết của con người --

cách chúng ta quan tâm đến nhau,

cách chúng ta quan tâm đến bản thân mình--

nhưng nó cũng cho chúng ta cơ hội

để khẳng định giá trị của chúng ta

và hướng đi của chúng ta.

Tôi lạc quan.

Chúng ta có tất cả mọi thứ cần thiết để bắt đầu

Chúng ta có nhau.

Và chúng ta có cơ hội lớn nhất để thành công

nếu chúng ta nhận chân được sự nhạy cảm của mình.

Chúng ta lắng nghe

khi công nghệ nói

nó sẽ lấy đi những thứ phức tạp

và hứa mang đến những thứ đơn giản hơn.

Vì thế trong công việc cuả mình

tôi nghe rằng cuộc sống thật khó khăn

những mối quan hệ toàn rủi ro.

Và có công nghệ--

thì đơn giản ,đầy hy vọng

lạc quan và trẻ mãi.

nó như kêu gọi kỵ binh.

Và những quảng cáo hứa hẹn

trên mạng với nhân vật ảo,

bạn có thể "Cuối cùng, hãy yêu bạn bè

yêu cơ thể, yêu cuộc đời bạn,

trên mạng với nhân vật ảo"

Chúng ta bị cuốn hút vào những lãng mạn ảo

vào những trò chơi trên máy tính trông như những thế giới mới

vào ý tưởng rằng những con robot

sẽ một ngày nào đó là người bạn thật sự của chúng ta

Chúng ta dành cả buổi tối trên mạng xã hội

thay vì đi đến quán rượu với bạn bè.

Nhưng những ảo ảnh đó của chúng ta

đang khiến chúng ta trả giá

Giờ chúng ta cần phải chú trọng

vào nhiều nhiều cách

để công nghệ đưa chúng ta trở về

với cuộc sống thực của chúng ta, với cơ thể của chính chúng ta

với cộng đồng của chính chúng ta

với chính trị của chính chúng ta

với hành tinh của chính chúng ta.

Chúng cần chúng ta.

Hãy nói về

cách chúng ta dùng công nghệ số

công nghệ mơ ước của chúng ta,

để làm cuộc sống này

thành cuộc sống mà chúng ta có thể yêu thích .

Cảm ơn

(vỗ tay)