Melankolinin kısa bir tarihçesi- Courtney Stephens

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/a-brief-history-of-melancholy-courtney-stephens

Eğer yaşayan, nefes alan bir insansanız, hayatınızda en az bir kaç kez üzgün hissetiğiniz muhtemel bir durumdur.Ancak melankoli tam olarak ne demek ve eğer mümkünse bu konuda yapılacak bir şey var mı? Courtney Stephens hala gelişmekte olan üzüntü anlayışı hakkında ayrıntılı bilgiler veriyor- ve hatta faydalı olabileceği konusunda da deliller sunuyor ?

Ders: Courtney Stephens, animasyon: Sharon Colman Graham.

Üzüntü yaşam deneyiminin bir parçasıdır,

fakat asırlardır tam olarak ne olduğu
ve de eğer bu konuda

yapılacak bir şey varsa bunun ne olduğu
konusunda anlaşmazlıklar olmuştur.

En basit tabiriyle,

üzüntünün genellikle
zor bir durum karşında

ortaya koyulan doğal
bir tepki olduğu düşünülüyor.

Bir arkadaşınız uzaklara gittiğinde ya da
evcil bir hayvanınız öldüğünde üzgün hissedersiniz.

Bir arkadaşınız " Kederliyim", dediğinde

Genelde "Ne oldu?" diye sorarak karşılık
verirsiniz.

Fakat üzüntünün iç etkenlerin haricinde
dış bir etkenden de kaynaklanabileceği

konusundaki düşünceniz oldukça
yeni bir görüştür.

Antik Yunan hekimleri üzüntüyü
bu şekilde ele almadılar.

Onun insan vücudu içinde bulunan
kara bir sıvı olduğuna inandılar.

Onların belirlemiş olduğu
vücut sıvıları sistemine göre,

insan vücudu ve ruhu "Humorlar" olarak da
bilinen dört sıvı tarafından

kontrol ediliyordu ve de bu sıvılar arasındaki
dengeler kişinin sağlığını ve mizacını etkiliyordu.

Melankoli "melaine" ve "kole" den,

yani "kara safra" kelimesinden gelmektedir.
Bunun üzüntüye neden olduğuna inanılıyordu.

Beslenme alışkanlığınızı değiştirerek
ve de bazı tıbbi uygulamalar sayesinde

Humoral sisteminizi dengeleyebilirsiniz.

İnsan vücudunu idare eden sistemler
hakkında

çok şey bilmemize rağmen,

üzüntü hakkındaki bu tür
Antik Yunan görüşleri

günümüz görüşleri arasında da yankı uyandırmıştır,

sadece zaman zaman hissettiğimiz
keder hakkında değil,

aynı zamanda klinik depresyon
konusunda da.

Doktorlar uzun süreli nedeni bilinmeyen
duygu durumlarının

kısmen de olsa beyin kimyasıyla
ilgili olduğuna inanıyorlar,

beynin içesinde mevcut olan çeşitli
kimyasalların dengesiyle ilgili olduğuna yani.

Antik Yunan sistemindeki gibi,

bu kimyasallar arasındaki
dengenin değişmesi en zor

durumlar karşısında nasıl bir tepki
ortaya koyacağımızı derinden etkilemektedir.

Ayrıcı üzüntünün faydalı olabileceğine

dair yaygın bir görüş de bulunmaktadır,

ve bu bağlamda,

kederin yalnızca hayatın vazgeçilmezi değil,

aynı zamanda da özü olduğunu göreceksiniz.

Eğer hiç melonkolik hissetmediyseniz,

insan olmanın önemli bir parçası olan
şeyden yoksunsunuz demektir.

Çoğu düşünür melankolinin hikmet sahibi olmada
gerekli olduğunu iddia eder.

1577'de doğmuş olan Robert Burton,

tüm yaşamını kedere neden olan şeyler ve de
keder deneyimi üzerinde araştırma yaparak geçirdi.

"Melankolinin Anatomisi" adlı eserinde,

Burton şöyle yazdı,
" Bilgi arttıkça, keder de artar."

19. yüzyıl başlarındaki Romantik şairler,

melankolinin bazı yoğun duyguları derinlemesine anlamada bizlere yardımcı olduğuna inandılar,

örneğin, güzellik ve neşe gibi.

Sonbaharda yapraklarını dökmüş bir ağacın
üzüntüsünü anlayabilmek için,

baharda yeniden çiçekler açtıran yaşam döngüsünü
iyi kavramak gerekir.

Ancak, ihtiyaçlar hiyerarşisinde akıl ve duygusal
zeka seviyelerinin yüksek olduğu görülüyor.

Üzüntünün belli başlı, elle tutulur,

hatta evrimsel bir düzeyde bir
değeri bulunmakta mıdır?

Bilimadamları şöyle düşünüyor; ağlamanın ve de içekapanıklığın

atalarımızın sosyal bağlarını nasıl korumaları gerektiği

ve ihtiyaç duydukları desteği nasıl almaları gerektiği
konusunda yardımcı etkenler olmuşlardır.

Üzüntü, öfke ve hiddetin aksine, duyulan ızdırabın
bir ifadesidir,

ki bu da, doğrudan doğruya insanları acı çeken
kişiye yakınlaştırmıştır,

ve de bu durum kişinin ve geniş çaplı toplumların
büyüyüp gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Belki de üzüntü ayakta tutmaya çalıştığımız
beraberliğin oluşumuna yardımcı olmuştur,

ancak birçokları şunu merak ettiler,
diğerlerince hissedilen ızdırap

bizlerin hissettiği ile aynı mı, değil mi ?

Şair Emily Dickinson şöyle yazmıştı,

"Ölçerim karşılaştığım her kederi
Kısık,sorgulayıcı gözlerle-

Merak ederim benimki kadar ağır mıdır acaba-
Yoksa hafif mi gelir daha."

Ayrıca 20. yüzyılda,

Arthur Kleinman gibi tıbbi antropologlar,

kişilerin acı hakkındaki konuşmalarından
yola çıkarak edindikleri delilleri,

yaşanılan duyguların evrensel olmadığını
belirtmek için kullandılar.

ve de kültürün özellikle dili kullanma
biçimimizin,

nasıl hissettiğimiz konusunda etkili
olabileceğini belirttiler.

Kalp kırıklığı konusuna gelirsek,

kırıklık hissi bizim yaşam deneyimimizin bir parçası
oluverir,

"yaralı bir kalp" tabiri kullanan
bir kültürde de olduğu gibi,

kişiye göre değişen bir deneyimin
söz konusu olduğunu görürüz.

Bazı modern dünya düşünürleri

kederin öznelliği ile ya da evrenselliği ile
ilgilenmediler,

bunun yerine acının bütün türlerini ortadan
kaldırabilecek bir teknolojiyi kullanmayı tercih ediyorlar.

David Pearce'in görüşü şu yönde, genetik mühendisliği

ve diğer modern gelişmeler

insanların duygusal ve de fiziksel acı
deneyimlerini değiştirmekle kalmayacak,

aynı zamanda da ekosistemin yeni bir boyut
kazanmasına neden olacak

ve de vahşi yaşamdaki hayvanlar
bir daha asla acı çekmeyecekler.

Bu projesini "cennet mühendisliği" şeklinde
adlandırıyor.

Ancak üzüntünün olmadığı bir dünya
görüşünde üzüntülü bir durum yok mudur?

Mağarada yaşayan atalarımız ve de favori şairlerimiz

muhtemelen bu türden bir cennetin
parçası olmak istemezlerdi.

Aslında, üzüntü hakkında evrensel olarak
kabul görülen şey,

onun tarih boyunca çoğu insanca hissedilmiş olması,

ve de binlerce yıl boyunca,

bu kadar zor bir duyguyla başa çıkmada
sahip olduğumuz en etkili yollardan biri

onu açıkca dile getirmek, tarif edilmesi
zor olan durumu açıklamaya çalışmaktır.

Emily Dickinson'nın sözlerindeki gibi,

"Umut tüylü bir şeydir-
Ruhumuza yuva yapan-

Ve sözsüz şarkılar söyleyen -
Ve de -asla- susmayan."