Return to Video

Piraten, verpleegsters en andere rebelse ontwerpers

  • 0:01 - 0:04
    Design is een glad
    en ongrijpbaar fenomeen
  • 0:04 - 0:07
    met verschillende betekenissen
    op verschillende tijdstippen.
  • 0:07 - 0:11
    Maar echt inspirerende designprojecten
    hebben één ding gemeen:
  • 0:11 - 0:13
    ze begonnen met een droom.
  • 0:14 - 0:15
    En hoe stoutmoediger de droom,
  • 0:15 - 0:19
    hoe groter de ontwerpprestatie moet zijn
    om hem te verwezenlijken.
  • 0:19 - 0:21
    Daarom zijn de grootste ontwerpers
  • 0:21 - 0:26
    bijna altijd de grootste dromers,
    rebellen en afvalligen.
  • 0:27 - 0:30
    Dit is altijd zo geweest,
  • 0:30 - 0:33
    het gaat terug tot 300 voor Christus,
  • 0:33 - 0:37
    toen een 13-jarige jongen koning werd
  • 0:37 - 0:41
    van een afgelegen, zeer arm
    en klein Aziatisch land.
  • 0:41 - 0:45
    Hij droomde van het verwerven
    van grond, rijkdom en macht
  • 0:45 - 0:47
    door middel van militaire verovering.
  • 0:47 - 0:48
    En zijn ontwerpvaardigheden --
  • 0:48 - 0:50
    hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt --
  • 0:50 - 0:53
    waren essentieel om hem dat te laten doen.
  • 0:53 - 0:58
    Destijds waren alle wapens handwerk
    met verschillende specificaties.
  • 0:58 - 1:02
    Als een boogschutter tijdens een gevecht
    zonder pijlen kwam te zitten,
  • 1:02 - 1:07
    waren de pijlen van een andere schutter
    vaak onbruikbaar voor zijn boog.
  • 1:07 - 1:11
    Dit maakte hen
    minder effectief in de strijd
  • 1:11 - 1:13
    en ook zeer kwetsbaar.
  • 1:13 - 1:15
    Ying heeft dit probleem opgelost
  • 1:15 - 1:19
    door erop te staan dat alle pijlen
    en bogen identiek werden ontworpen,
  • 1:19 - 1:21
    zodat ze onderling uitwisselbaar waren.
  • 1:21 - 1:25
    En hij deed hetzelfde met dolken,
    bijlen, speren, schilden
  • 1:25 - 1:27
    en elke andere vorm van wapens.
  • 1:28 - 1:32
    Zijn formidabel uitgeruste leger
    won slag na slag
  • 1:32 - 1:36
    en in 15 jaar slaagde
    zijn kleine koninkrijk erin
  • 1:36 - 1:40
    om al zijn grotere, rijkere,
    machtigere buren te verslaan
  • 1:40 - 1:42
    en het machtige
    Chinese keizerrijk te stichten.
  • 1:43 - 1:46
    Natuurlijk zou toen niemand
    het in zijn hoofd hebben gehaald
  • 1:46 - 1:48
    om Ying Zheng
    als ontwerper te omschrijven --
  • 1:48 - 1:50
    waarom zouden ze?
  • 1:50 - 1:52
    Toch gebruikte hij ontwerp,
  • 1:52 - 1:55
    onbewust en instinctief,
    maar met een enorme vindingrijkheid,
  • 1:55 - 1:57
    om zijn doel te bereiken.
  • 1:58 - 2:02
    Er was nog zo'n onwaarschijnlijke,
    toevallige ontwerper.
  • 2:02 - 2:06
    Een die ook niet vies was van geweld
    om te krijgen wat hij wilde.
  • 2:06 - 2:12
    Dat was Edward Teach, beter bekend
    als de Britse piraat Blackbeard.
  • 2:12 - 2:14
    Het was de gouden eeuw van de piraterij
  • 2:14 - 2:18
    toen piraten als Teach
    de zeeën terroriseerden.
  • 2:18 - 2:20
    De koloniale handel bloeide
  • 2:20 - 2:22
    en piraterij was zeer winstgevend.
  • 2:22 - 2:27
    En de slimmere piraten zoals hij
    beseften dat om hun buit te maximaliseren,
  • 2:27 - 2:31
    ze hun vijanden zo wreed moesten aanvallen
  • 2:31 - 2:34
    dat ze zich op voorhand zouden overgeven.
  • 2:34 - 2:35
    Met andere woorden,
  • 2:35 - 2:38
    ze konden schepen veroveren
    zonder munitie te verspillen
  • 2:38 - 2:39
    of slachtoffers te maken.
  • 2:39 - 2:43
    Dus vond Edward Teach
    zichzelf opnieuw uit als Blackbeard
  • 2:43 - 2:45
    door de meedogenloze bruut uit te hangen.
  • 2:46 - 2:50
    Hij droeg zware jassen en grote hoeden
    om zijn lengte te accentueren.
  • 2:50 - 2:53
    Hij kweekte een volle zwarte baard
    die zijn gelaat verduisterde.
  • 2:53 - 2:57
    Hij slingerde holsters met pistolen
    over beide schouders.
  • 2:57 - 3:01
    Hij bevestigde zelfs smeulende lonten
    aan de rand van zijn hoed,
  • 3:01 - 3:05
    die dreigend sisten wanneer zijn schip
    klaar was om aan te vallen.
  • 3:05 - 3:08
    En net als veel piraten uit die tijd
  • 3:08 - 3:10
    hees hij een vlag met de macabere symbolen
  • 3:11 - 3:14
    van een menselijke schedel
    en een paar gekruiste beenderen,
  • 3:14 - 3:20
    omdat die motieven eeuwenlang
    in veel culturen de dood hadden betekend,
  • 3:20 - 3:23
    zodat hun betekenis direct herkenbaar was,
  • 3:23 - 3:26
    zelfs in de wetteloze,
    ongeletterde wereld van de volle zee:
  • 3:26 - 3:29
    geef je over of je gaat eraan!
  • 3:29 - 3:32
    Dus gaven al zijn verstandige slachtoffers
    zich natuurlijk op voorhand over.
  • 3:33 - 3:34
    Als je het zo bekijkt,
  • 3:34 - 3:39
    is het duidelijk dat Edward Teach
    en zijn collega-piraten
  • 3:39 - 3:43
    gezien kunnen worden als pioniers
    van modern communicatiedesign
  • 3:43 - 3:45
    en waarom hun dodelijke symbool --
  • 3:45 - 3:46
    (Gelach)
  • 3:46 - 3:47
    er komt meer --
  • 3:47 - 3:51
    waarom hun dodelijke symbool
    van de schedel en de gekruiste beenderen
  • 3:51 - 3:53
    vooruitliep op de logo's van vandaag,
  • 3:53 - 3:56
    een beetje zoals die grote
    rode letters daar achter me,
  • 3:56 - 3:58
    maar natuurlijk met een andere boodschap.
  • 3:58 - 3:59
    (Gelach)
  • 3:59 - 4:02
    Maar ontwerp werd ook gebruikt
    voor edeler doeleinden
  • 4:02 - 4:07
    door een even briljante
    en even onwaarschijnlijke ontwerper:
  • 4:07 - 4:10
    de 19e-eeuwse Britse verpleegster
    Florence Nightingale.
  • 4:10 - 4:15
    Haar missie was om iedereen
    fatsoenlijke gezondheidszorg te bieden.
  • 4:15 - 4:20
    Nightingale stamde uit een vrij voorname,
    zeer welgestelde Britse familie,
  • 4:20 - 4:24
    die geschokt was toen ze als vrijwilliger
    ging werken in militaire hospitalen
  • 4:24 - 4:26
    tijdens de Krimoorlog.
  • 4:26 - 4:28
    Eenmaal daar besefte ze al snel
  • 4:28 - 4:32
    dat er meer patiënten stierven
    aan infecties die ze opliepen
  • 4:32 - 4:34
    in de smerige, stinkende zalen
  • 4:34 - 4:36
    dan aan de wonden
    die ze opliepen in de strijd.
  • 4:36 - 4:40
    Dus ijverde ze ervoor dat er schonere,
    lichtere en luchtigere klinieken
  • 4:40 - 4:42
    zouden worden ontworpen en gebouwd.
  • 4:42 - 4:44
    Terug in Groot-Brittannië
  • 4:44 - 4:46
    zette ze een andere campagne op touw,
  • 4:46 - 4:48
    dit keer voor de burgerziekenhuizen,
  • 4:48 - 4:51
    en drong erop aan
    dat daar hetzelfde gebeurde.
  • 4:51 - 4:54
    The Nightingale-afdeling, zoals dat heet,
  • 4:54 - 4:58
    domineerde het ziekenhuisontwerp
    in de decennia daarna
  • 4:58 - 5:01
    en elementen ervan
    worden nog steeds gebruikt.
  • 5:02 - 5:03
    Maar tegen die tijd
  • 5:03 - 5:06
    werd ontwerp gezien als een instrument
    van het industriële tijdperk.
  • 5:06 - 5:09
    Het werd geformaliseerd
    en geprofessionaliseerd,
  • 5:09 - 5:11
    maar het werd beperkt
    tot specifieke functies
  • 5:11 - 5:15
    en in het algemeen toegepast
    voor commerciële doeleinden,
  • 5:15 - 5:17
    in plaats van het intuïtief te gebruiken,
  • 5:17 - 5:21
    zoals Florence Nightingale, Blackbeard
    en Ying Zheng het hadden gedaan.
  • 5:21 - 5:23
    In de 20e eeuw
  • 5:23 - 5:26
    werd deze commerciële ethos zo krachtig
  • 5:26 - 5:28
    dat alle ontwerpers die ervan afweken
  • 5:28 - 5:32
    het gevaar liepen gezien te worden
    als excentrieke of subversieve elementen.
  • 5:33 - 5:36
    Hier is een van mijn grote ontwerphelden,
  • 5:36 - 5:39
    de briljante László Moholy-Nagy.
  • 5:39 - 5:42
    Hij was de Hongaarse
    kunstenaar en ontwerper
  • 5:42 - 5:46
    wiens experimenten over de impact
    van technologie op het dagelijks leven
  • 5:46 - 5:50
    nu nog het ontwerp beïnvloeden
    van de digitale beelden
  • 5:50 - 5:53
    die we zien op onze telefoon-
    en computerschermen.
  • 5:54 - 5:58
    Hij radicaliseerde in de jaren 20
    in Duitsland de Bauhaus Design School
  • 5:58 - 6:02
    en toch werkten een aantal
    van zijn voormalige collega's hem tegen
  • 6:02 - 6:06
    toen hij jaren later in Chicago
    een nieuwe Bauhaus wilde openen.
  • 6:06 - 6:10
    Moholy’s ideeën waren even stoutmoedig
    en scherpzinnig als altijd,
  • 6:10 - 6:14
    maar zijn benadering van ontwerp
    was te experimenteel,
  • 6:14 - 6:18
    net zoals zijn vasthoudendheid
    om het te zien, zoals hij dat zei,
  • 6:18 - 6:22
    als een attitude en niet als een beroep
    dat trendy met zijn tijd mee moest gaan.
  • 6:23 - 6:25
    En helaas gold hetzelfde
  • 6:25 - 6:29
    voor een ander ontwerpbuitenbeentje:
    Richard Buckminster Fuller.
  • 6:29 - 6:34
    Hij was ook een briljante
    ontwerpvisionair en designactivist,
  • 6:34 - 6:39
    die zich helemaal inzette
    voor een duurzame samenleving
  • 6:39 - 6:41
    op zo'n vooruitstrevende manier
  • 6:41 - 6:44
    dat hij het al begon te praten
    over het belang van milieubewustzijn
  • 6:44 - 6:47
    bij het ontwerpen, in de jaren 20.
  • 6:48 - 6:50
    Nu werd hij, ondanks zijn inspanningen,
  • 6:50 - 6:55
    door velen in de ontwerpwereld
    routinematig als excentriekeling bespot,
  • 6:55 - 6:58
    en toegegeven, sommige
    van zijn experimenten mislukten,
  • 6:58 - 7:01
    zoals de vliegende auto
    die nooit van de grond kwam.
  • 7:01 - 7:03
    De geodetische koepel daarentegen,
  • 7:03 - 7:06
    zijn ontwerpformule
    om een noodopvang te bouwen
  • 7:06 - 7:09
    van stukjes hout, metaal, kunststof,
  • 7:09 - 7:12
    takken, oude dekens, plastic zeilen --
  • 7:12 - 7:16
    van zo ongeveer alles
    wat ogenblikkelijk beschikbaar is --
  • 7:16 - 7:19
    is een van de grootste prestaties
    van humanitair ontwerp
  • 7:19 - 7:21
    en heeft voor broodnodige opvang gezorgd
  • 7:21 - 7:26
    voor vele, vele mensen
    in wanhopige omstandigheden.
  • 7:26 - 7:30
    Het was de moed en de spirit
    van radicale ontwerpers
  • 7:31 - 7:32
    als Bucky en Moholy
  • 7:32 - 7:35
    die mij aanzetten om te gaan ontwerpen.
  • 7:35 - 7:39
    Ik begon als nieuwsjournalist
    en buitenlandse correspondent.
  • 7:39 - 7:42
    Ik schreef over politiek, economie
    en ondernemingsactiviteiten,
  • 7:42 - 7:44
    en ik had ervoor kunnen kiezen
  • 7:44 - 7:46
    om me te specialiseren
    in een van deze gebieden.
  • 7:46 - 7:48
    Maar ik koos voor ontwerp,
  • 7:48 - 7:52
    omdat ik geloof dat het een
    van de meest krachtige tools is
  • 7:52 - 7:54
    om onze kwaliteit van leven te verbeteren.
  • 7:56 - 7:58
    Dankjewel, collega TED-ontwerpliefhebbers.
  • 7:58 - 8:00
    (Applaus)
  • 8:00 - 8:04
    En hoezeer ik de prestaties
    van professionele ontwerpers ook bewonder,
  • 8:04 - 8:07
    die buitengewoon en immens zijn geweest,
  • 8:07 - 8:13
    geloof ik ook dat ontwerp enorm gebaat is
    bij originaliteit en lateraal denken
  • 8:13 - 8:17
    en de vindingrijkheid
    van de rebellen en afvalligen.
  • 8:18 - 8:22
    Deze tijd is opmerkelijk voor ontwerp,
  • 8:22 - 8:26
    want dit is een tijd waarin de twee kampen
    dichter bij elkaar komen.
  • 8:26 - 8:31
    Omdat zelfs zeer basale ontwikkelingen
    in de digitale technologie
  • 8:31 - 8:35
    ze in staat heeft gesteld
    om steeds zelfstandiger te werken,
  • 8:35 - 8:38
    binnen of buiten een commerciële context,
  • 8:38 - 8:43
    om ambitieuzere en eclectischere
    doelstellingen na te streven.
  • 8:43 - 8:45
    In theorie geven basale platformen,
  • 8:45 - 8:50
    zoals crowdfunding,
    cloud computing en sociale media,
  • 8:50 - 8:53
    meer vrijheid aan professionele ontwerpers
  • 8:53 - 8:57
    en meer middelen aan wie improviseert,
  • 8:57 - 8:58
    en hopelijk,
  • 8:58 - 9:00
    een ontvankelijker respons op hun ideeën.
  • 9:01 - 9:05
    Een aantal van mijn favoriete voorbeelden
    hiervan vind je in Afrika,
  • 9:05 - 9:07
    waar een nieuwe generatie ontwerpers
  • 9:07 - 9:11
    ongelooflijke technologieën ontwikkelt
    voor het ‘internet van dingen’
  • 9:11 - 9:13
    om Florence Nightingale's droom
  • 9:13 - 9:15
    van betere gezondheidszorg
    te verwezenlijken
  • 9:15 - 9:19
    in landen waar meer mensen
    nu toegang hebben tot mobiele telefoons
  • 9:19 - 9:21
    dan tot zuiver, stromend water.
  • 9:21 - 9:24
    Een van hen is Arthur Zang.
  • 9:24 - 9:27
    Hij is een jonge, Kameroense ontwerper
  • 9:27 - 9:31
    die van een tablet-computer
    een Cardiopad heeft gemaakt,
  • 9:31 - 9:33
    een mobiel hartbewakingsapparaat.
  • 9:33 - 9:35
    Het kan worden gebruikt om de harten
  • 9:35 - 9:38
    van patiënten in afgelegen
    landelijke gebieden te bewaken.
  • 9:38 - 9:41
    De gegevens worden vervolgens voor analyse
    over een cellulair netwerk verzonden
  • 9:41 - 9:44
    naar goed uitgeruste ziekenhuizen
    honderden kilometers verderop.
  • 9:44 - 9:48
    En als de specialisten daar
    problemen vinden,
  • 9:48 - 9:51
    stelt men een geschikte behandeling voor.
  • 9:51 - 9:53
    Natuurlijk bespaart dat veel patiënten
  • 9:53 - 10:00
    lange, zware, dure en vaak zinloze
    reizen naar die ziekenhuizen
  • 10:00 - 10:02
    en vergroot het sterk de kans
  • 10:02 - 10:05
    dat hun hart daadwerkelijk
    zal worden gecontroleerd.
  • 10:05 - 10:09
    Arthur Zang begon acht jaar geleden
    aan de Cardiopad te werken,
  • 10:09 - 10:11
    in zijn laatste jaar op de universiteit.
  • 10:11 - 10:15
    Maar hij kon geen conventionele
    geldbronnen ervan overtuigen
  • 10:15 - 10:18
    om in hem te investeren
    en zijn project van de grond te krijgen.
  • 10:18 - 10:20
    Hij postte het idee op Facebook,
  • 10:20 - 10:23
    waar een Kameroense
    overheidsfunctionaris het opmerkte,
  • 10:23 - 10:26
    welke voor hem een overheidssubsidie
    in de wacht kon slepen.
  • 10:26 - 10:29
    Hij ontwikkelt nu
    niet alleen de Cardiopad,
  • 10:29 - 10:31
    maar ook andere
    mobiele medische apparaten
  • 10:31 - 10:34
    om verschillende
    aandoeningen te behandelen.
  • 10:34 - 10:35
    En hij is niet de enige,
  • 10:36 - 10:40
    want er zijn vele andere inspirerende
    en ondernemende ontwerpers
  • 10:40 - 10:44
    die ook bezig zijn
    met eigen buitengewone projecten.
  • 10:44 - 10:48
    Ik eindig met er enkele te bekijken.
  • 10:48 - 10:50
    De eerste is Peek Vision.
  • 10:50 - 10:53
    Dit is een groep van artsen
    en ontwerpers in Kenia
  • 10:53 - 10:54
    die een eigen technologie
  • 10:54 - 10:57
    voor het ‘internet van dingen’
    hebben ontwikkeld,
  • 10:57 - 10:59
    in de vorm van een draagbare kit
    voor oogonderzoek.
  • 11:00 - 11:01
    Dan is er Gabriel Maher,
  • 11:01 - 11:03
    die een nieuwe designtaal ontwikkelt
  • 11:03 - 11:06
    die ons in staat moet stellen
    om de subtiliteiten
  • 11:06 - 11:09
    van onze veranderende
    genderidentiteiten te articuleren,
  • 11:09 - 11:12
    zonder een beroep te doen
    op de traditionele stereotypen.
  • 11:12 - 11:16
    Al deze ontwerpers en nog veel meer
    streven hun dromen na,
  • 11:16 - 11:19
    door het maximum te halen
    uit hun nieuwe vrijheid
  • 11:19 - 11:22
    met de discipline
    van professionele ontwerpers
  • 11:22 - 11:25
    en de vindingrijkheid
    van de rebellen en afvalligen.
  • 11:25 - 11:27
    Wij allen zullen ervan profiteren.
  • 11:27 - 11:28
    Dank je.
  • 11:28 - 11:31
    (Applaus)
Title:
Piraten, verpleegsters en andere rebelse ontwerpers
Speaker:
Alice Rawsthorn
Description:

In deze ode aan tegendraadse ontwerpers belicht Alice Rawsthorn het werk van onwaarschijnlijke helden, van Blackbeard tot Florence Nightingale. Door op zoek te gaan naar de overeenkomsten die deze vermetele denkers hebben met enkele vroegmoderne visionairs zoals Buckminster Fuller, toont Rawsthorn hoe de grootste ontwerpers vaak ook de meest rebelse zijn.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:44

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.