Πώς οι άνθρωποι εξορθολογίζουν την απάτη - Κέλλυ Ρίτσμοντ Πόουπ

Δες όλο το μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/how-people-rationalize-fraud-kelly-richmond-pope

Εάν ρωτήσετε τον κόσμο αν νομίζει ότι η κλεψιά είναι λάθος, οι περισσότεροι θα απαντούσαν: «Ναι». Ακόμα κι έτσι, το 2013, οργανισμοί από όλο τον κόσμο εκτιμάται ότι έχασαν 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια λόγω απάτης. Η Κέλλυ Ρίτσμοντ Πόουπ εξηγεί πώς το τρίγωνο της απάτης (που αναπτύχθηκε από τον εγκληματολόγο Ντόναλντ Κρέσι) μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς οι φαινομενικά καλοί άνθρωποι μπορούν να πάρουν ανήθικες αποφάσεις στην καθημερινή τους ζωή.

Μάθημα από την Κέλλυ Ρίτσμοντ Πόουπ, ψηφιακή απεικόνιση από το TED-Ed.

Εάν ρωτήσετε τον κόσμο
αν νομίζει ότι η κλεψιά είναι λάθος,

οι περισσότεροι θα απαντούσαν: «Ναι».

Κι όμως, το 2013,
οργανισμοί από όλο τον κόσμο

εκτιμάται ότι έχασαν
3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια λόγω απάτης,

από εγκλήματα όπως υπεξαίρεση,

πυραμίδες,

και ψευδείς ασφαλιστικές απαιτήσεις.

Αυτό δεν έγινε μόνο
από μερικούς επιτήδειους.

Η αλήθεια είναι ότι πολύς κόσμος
είναι επιρρεπής

όχι μόνο στον πειρασμό
του να διαπράξουν απάτη

αλλά και στο να πείσουν τους ίδιους
ότι δεν έκαναν τίποτα το κακό.

Γιατί συμβαίνουν οι απάτες;

Αν και τα ατομικά κίνητρα μπορεί
να διαφέρουν κατά περίπτωση,

το τρίγωνο της απάτης,

ένα μοντέλο που αναπτύχθηκε
από τον εγκληματολόγο Ντόναλντ Κρέσι,

παρουσιάζει τρεις προϋποθέσεις
που κάνουν πιθανή μια απάτη:

η πίεση, η ευκαιρία και ο εξορθολογισμός.

Η πίεση είναι συχνά αυτό που αρχικά
παρακινεί κάποιον να συμμετάσχει σε απάτη.

Μπορεί να είναι προσωπικό χρέος,

μια εξάρτηση,

ποσοστά κέρδους,

μια ξαφνική απώλεια θέσης εργασίας

ή μια ασθένεια στην οικογένεια.

Όσο για την ευκαιρία, πολλά άτομα, τόσο
στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα

έχουν πρόσβαση σε εργαλεία

που τους επιτρέπουν να πράξουν
και να αποκρύψουν μια απάτη:

εταιρικές πιστωτικές κάρτες,

εσωτερικά εταιρικά δεδομένα,

ή τον έλεγχο του προϋπολογισμού.

Ο συνδυασμός της πίεσης

με την καθημερινή έκθεση
σε τέτοιες ευκαιρίες

μπορεί να προκαλέσει ισχυρό πειρασμό.

Αλλά ακόμη και με αυτά τα δύο στοιχεία,

οι περισσότερες απάτες εξακολουθούν
να απαιτούν εξορθολογισμό.

Πολλοί απατεώνες είναι
παραβάτες για πρώτη φορά,

έτσι, για να πραγματοποιήσουν μια πράξη
που οι περισσότεροι θεωρούν λάθος,

πρέπει να τη δικαιολογήσουν
στον εαυτό τους.

Κάποιοι νομίζουν
ότι έχουν δικαίωμα στα χρήματα

επειδή είναι κακοπληρωμένοι
και καταπονημένοι

και κάποιοι πιστεύουν
ότι η απάτη τους δεν έχει θύματα

και ίσως να σχεδιάζουν
να επιστρέψουν τα χρήματα

όταν λυθεί το πρόβλημά τους.

Μερικοί από τους πιο συνήθεις
τύπους απάτης

δεν θεωρούνται καν απάτη από τους δράστες.

Για παράδειγμα, υπάλληλοι που παραποιούν
τον χρόνο εργασίας ή τις αναφορές εξόδων,

φορολογούμενοι που δεν δηλώνουν
πληρωμές με μετρητά

ή πάροχοι υπηρεσιών που υπερχρεώνουν
τις ασφαλιστικές εταιρίες.

Μπορεί αυτά να φαίνονται μικρά παραπτώματα

και να αφορούν μόνο
μερικές εκατοντάδες δολαρίων,

αλλά συμβάλλουν στην ευρύτερη εικόνα.

Μετά, υπάρχει και η απάτη
σε ευρεία κλίμακα.

Το 2003, χρεοκόπησε ο ιταλικός
κολοσσός γαλακτοκομικών Πάρμαλατ

αφού διαπιστώθηκε ότι είχε κατασκευάσει
ένα τραπεζικό λογαριασμό 4 δις δολαρίων

και παραποίησε τις οικονομικές καταστάσεις

για να κρύψει το γεγονός
ότι οι θυγατρικές της έχαναν χρήματα.

Καθώς ήταν οικογενειοκρατούμενη επιχείρηση

η εταιρική διακυβέρνηση
και εποπτεία ήταν δύσκολη,

και η εταιρεία ενδέχεται να ήλπιζε
ότι θα μπορούσε να ανακτήσει τις απώλειες

πριν την ανακάλυπτε κάποιος.

Αυτό δεν είναι μόνο εταιρική απληστία.

Κυβερνήσεις και μη κερδοσκοπικοί
οργανισμοί επίσης υπόκεινται σε απάτες.

Κατά τη διάρκεια της θητείας της
ως Ταμίας του Ντίξον, Ιλινόι,

η Ρίτα Κράντγουελ καταχράστηκε
πάνω από 53 εκατομμύρια δολάρια.

Η Ρίτα ήταν μία από τους κορυφαίους
εκτροφείς αλόγων της χώρας

και είχε κερδίσει 52
παγκόσμια πρωταθλήματα.

Αλλά το κόστος διατήρησης του κοπαδιού
έφτανε στα 200.000 δολάρια τον μήνα.

Λόγω του ότι η θέση της έδινε τον πλήρη
έλεγχο των οικονομικών της πόλης,

μπορούσε εύκολα να διοχετεύει χρήματα

σε λογαριασμό που χρησιμοποιούσε
για ιδιωτικά έξοδα.

Αυτό συνέχιζε απαρατήρητο για 20 χρόνια.

Πιστεύεται ότι η Κράντγουελ ένιωθε
ότι δικαιούνταν έναν πλούσιο τρόπο ζωής

λόγω της θέσης της,

και της φήμης που έφερναν
οι νίκες της στην πόλη.

Είναι δελεαστικό να σκεφτόμαστε
την απάτη ως έγκλημα χωρίς θύματα

γιατί οι εταιρείες και οι πολιτικοί
θεσμοί δεν είναι άνθρωποι.

Ωστόσο, η απάτη βλάπτει πραγματικούς
ανθρώπους σχεδόν σε κάθε περίπτωση:

τους υπαλλήλους της Πάρμαλατ
που έχασαν τις δουλειές τους,

τους κατοίκους του Ντίξον των οποίων
οι φόροι χορηγούσαν την εκτροφή αλόγων,

τους πελάτες των εταιριών που αυξάνουν τις
τιμές για να αντισταθμίσουν τις απώλειες.

Μερικές φορές τα αποτελέσματα
είναι εμφανή και καταστροφικά

όπως όταν ο Μπέρνι Μάντοφ έκανε χιλιάδες
ανθρώπους να χάσουν τις οικονομίες τους.

Όμως συχνά είναι ανεπαίσθητες
και δύσκολα ξεμπερδεύονται.

Ωστόσο, κάποιος, κάπου
πληρώνει τον λογαριασμό.