Return to Video

Waarom het metriek stelsel belangrijk is - Matt Anticole

  • 0:06 - 0:09
    Wat heeft de Franse Revolutie te makené
  • 0:09 - 0:14
    met het feit dat de NASA
    een satelliet van 200 miljoen dollar
  • 0:14 - 0:17
    per ongeluk liet neerstorten
    op het oppervlak van Mars?
  • 0:17 - 0:20
    Eigenlijk alles.
  • 0:20 - 0:22
    Die crash gebeurde als gevolg van een fout
  • 0:22 - 0:25
    bij het omzetten van data
    tussen twee meetmethodes:
  • 0:25 - 0:26
    eenheden uit de VS
  • 0:26 - 0:29
    en hun SI, of metrische, equivalenten.
  • 0:29 - 0:32
    Wat heeft dat te maken
    met de Franse Revolutie?
  • 0:32 - 0:33
    We leggen het uit.
  • 0:33 - 0:36
    Tijdens het grootste deel
    van de geschiedenis
  • 0:36 - 0:38
    waren eenheden als
    het gewicht van graankorrels
  • 0:38 - 0:40
    of de lengte van handen, niet exact
  • 0:40 - 0:42
    en varieerden van plaats tot plaats.
  • 0:42 - 0:46
    Verschillende regio's gebruikten
    niet alleen verschillende eenheden.
  • 0:46 - 0:49
    Ook hadden ze heel
    verschillende getallensystemen.
  • 0:49 - 0:53
    Aan het eind van de middeleeuwen verving
    het Hindoe-Arabische decimale stelsel
  • 0:53 - 0:56
    bijna overal de Romeinse cijfers
    en breuken in Europa,
  • 0:56 - 0:59
    maar pogingen
    van geleerden als John Wilkins
  • 0:59 - 1:02
    om standaard-decimale metingen
    te introduceren,
  • 1:02 - 1:03
    waren minder succesvol.
  • 1:03 - 1:07
    Alleen al Frankrijk had
    een kwart miljoen verschillende eenheden.
  • 1:07 - 1:11
    Elke wijdverspreide verandering
    zou een enorme omwenteling vereisen.
  • 1:11 - 1:15
    In 1789 kwam die omwenteling.
  • 1:15 - 1:19
    De leiders van de Franse Revolutie
    wierpen niet alleen de monarchie omver.
  • 1:19 - 1:22
    Zij wilden de samenleving
    compleet veranderen
  • 1:22 - 1:25
    volgens de rationele principes
    van de Verlichting.
  • 1:25 - 1:27
    Met de nieuwe regering
  • 1:27 - 1:30
    werd de Academie van Wetenschappen
    bijeengeroepen
  • 1:30 - 1:33
    om het meetsysteem te hervormen.
  • 1:33 - 1:37
    Oude normen op basis van willekeurige
    autoriteit of lokale tradities
  • 1:37 - 1:41
    werden vervangen door wiskundige
    en natuurlijke verhoudingen.
  • 1:41 - 1:45
    Zo werd de meter,
    van het Griekse woord voor meting,
  • 1:45 - 1:47
    gedefinieerd als één tienmiljoenste
    van de afstand
  • 1:47 - 1:50
    tussen de evenaar en de Noordpool.
  • 1:50 - 1:54
    Het nieuwe metrieke stelsel was
    volgens Marquis de Condorcet:
  • 1:54 - 1:58
    "Voor alle mensen, voor altijd.”
  • 1:58 - 1:59
    Het standaardiseren van metingen
  • 1:59 - 2:03
    had ook politieke voordelen
    voor de Revolutionairen.
  • 2:03 - 2:06
    Edelen konden niet meer
    met lokale eenheden sjoemelen
  • 2:06 - 2:08
    om meer huur aan de burgers te vragen,
  • 2:08 - 2:12
    en de regering kon
    de belastingen efficiënter innen.
  • 2:12 - 2:14
    Overschakelen naar een nieuwe
    republiekeinse kalender
  • 2:14 - 2:16
    met weken van tien dagen
  • 2:16 - 2:20
    verminderde de macht van de Kerk
    door de zondag te schrappen.
  • 2:20 - 2:23
    Goedkeuring van dit nieuwe systeem
    was moeilijk.
  • 2:23 - 2:25
    Het werd een beetje een puinhoop.
  • 2:25 - 2:29
    In het begin gebruikte men
    de nieuwe eenheden naast de oude
  • 2:29 - 2:32
    en de republikeinse kalender
    werd uiteindelijk verlaten.
  • 2:32 - 2:35
    Toen Napoleon Bonaparte aan de macht kwam,
  • 2:35 - 2:38
    liet hij kleine bedrijven toe
    de traditionele eenheden te gebruiken,
  • 2:38 - 2:40
    maar geherdefinieerd in metrische termen.
  • 2:40 - 2:43
    Maar het metrieke stelsel
    bleef standaard voor formeel gebruik
  • 2:43 - 2:45
    en verspreidde zich over het continent
  • 2:45 - 2:48
    samen met de grenzen van Frankrijk.
  • 2:48 - 2:51
    Napoleons imperium duurde acht jaar,
  • 2:51 - 2:54
    maar zijn erfenis
    hield veel langer stand.
  • 2:54 - 2:55
    Sommige Europese landen
  • 2:55 - 2:58
    keerden na de onafhankelijkheid
    terug naar de oude eenheden.
  • 2:58 - 3:01
    Anderen beseften
    de waarde van de normalisatie
  • 3:01 - 3:04
    in een tijdperk van internationale handel.
  • 3:04 - 3:08
    Nadat Portugal en Nederland
    vrijwillig overstapten op metrische maten,
  • 3:08 - 3:10
    volgden andere landen,
  • 3:10 - 3:14
    en koloniale rijken verspreidden
    het systeem over de hele wereld.
  • 3:14 - 3:16
    Als Frankrijk's belangrijkste rivaal
  • 3:16 - 3:19
    hield Groot-Brittannië
    de revolutionaire ideeën tegen
  • 3:19 - 3:21
    en behield zijn traditionele eenheden.
  • 3:21 - 3:25
    Maar in de volgende twee eeuwen
    stapte het Britse Rijk langzaam over,
  • 3:25 - 3:29
    en keurde het metrieke stelsel eerst goed
    als een mogelijk alternatief
  • 3:29 - 3:31
    waarna het geleidelijk officieel werd.
  • 3:31 - 3:36
    Maar deze ommezwaai kwam te laat
    voor dertien voormalige koloniën
  • 3:36 - 3:38
    die net hun onafhankelijkheid
    hadden bevochten.
  • 3:38 - 3:40
    De Verenigde Staten van Amerika
    bleven vastzitten
  • 3:40 - 3:43
    aan de koloniale Engelse eenheden
  • 3:43 - 3:46
    en blijft tot nu toe
    een van de slechts drie landen
  • 3:46 - 3:49
    die het metrieke stelsel
    niet volledig hebben omarmd.
  • 3:49 - 3:52
    Ondanks vele pogingen
    om het metrieke stelsel in te voeren,
  • 3:52 - 3:57
    beschouwen veel Amerikanen eenheden
    zoals voeten en ponden intuïtiever.
  • 3:57 - 3:59
    En ironisch genoeg zien sommigen
  • 3:59 - 4:01
    het ooit revolutionaire metrieke stelsel
  • 4:01 - 4:03
    als een symbool van mondiale conformiteit.
  • 4:03 - 4:06
    Toch wordt het metrieke stelsel
  • 4:06 - 4:10
    bijna universeel gebruikt
    in wetenschap en geneeskunde
  • 4:10 - 4:14
    en blijft het evolueren
    volgens zijn oorspronkelijke principes.
  • 4:14 - 4:16
    Lang werden
    de standaardeenheden bepaald
  • 4:16 - 4:20
    door zorgvuldig onderhouden
    fysieke prototypes.
  • 4:20 - 4:23
    Maar dankzij de verbetering
    van techniek en precisie,
  • 4:23 - 4:27
    worden deze objecten met beperkte toegang
    en onbetrouwbare levensduur
  • 4:27 - 4:31
    nu vervangen door standaarden
    op basis van universele constanten,
  • 4:31 - 4:33
    zoals de snelheid van het licht.
  • 4:33 - 4:36
    Consistente metingen zijn
    zo'n integraal onderdeel
  • 4:36 - 4:38
    van ons leven geworden
  • 4:38 - 4:41
    dat het moeilijk te beseffen is
    wat een belangrijke verwezenlijking
  • 4:41 - 4:43
    ze voor de mensheid zijn geweest.
  • 4:43 - 4:46
    Net zoals het ontstond
    uit een politieke revolutie,
  • 4:46 - 4:48
    blijft het metrieke stelsel
    van cruciaal belang
  • 4:48 - 4:51
    voor de komende
    wetenschappelijke revoluties.
Title:
Waarom het metriek stelsel belangrijk is - Matt Anticole
Speaker:
Matt Anticole
Description:

Bekijk de volledige les: http://ed.ted.com/lessons/why-the-metric-system-matters-matt-anticole

Tijdens het grootste deel van de geschiedenis van de mens gebruikte men eenheden als het gewicht van een graankorrel of de lengte van een hand. Ze waren niet nauwkeurig en varieerden van plaats tot plaats. Tegenwoordig zijn consistente maten een zodanig integraal onderdeel van ons dagelijks leven dat het moeilijk te beseffen is hoe belangrijk de totstandkoming ervan voor de mensheid is geweest. Matt Anticole neemt ons mee door de turbulente geschiedenis van het metriek stelsel.

Les door Matt Anticole, animatie door Globizco.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:08
Peter van de Ven approved Dutch subtitles for Why the metric system matters
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for Why the metric system matters
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for Why the metric system matters
Rik Delaet accepted Dutch subtitles for Why the metric system matters
Rik Delaet edited Dutch subtitles for Why the metric system matters
Rik Delaet edited Dutch subtitles for Why the metric system matters
Dick Stada declined Dutch subtitles for Why the metric system matters
Dick Stada edited Dutch subtitles for Why the metric system matters
Show all

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.