Return to Video

بۆچی سیستەمی مەتری گرینگە-مات ئەنتیکۆڵ

  • 0:07 - 0:08
    شۆڕشی فەڕەنسا چی پەیوەندی هەیە
  • 0:08 - 0:14
    بەوکاتەی ناسا بەڕێکەوت ٢٠٠
    ملیۆن دۆلاری لە مانگێکی دەستکرد بەفیڕۆچوو
  • 0:14 - 0:17
    بۆ ناردنی بۆسەر مەریخ؟
  • 0:17 - 0:20
    لەڕاستیدا، هەمووشتێک.
  • 0:20 - 0:22
    ئەوەی ڕوویدا بەهۆی هەڵەیەک بوو
  • 0:22 - 0:25
    بەگۆڕینی نێوان دوو سیستەمی پێوانەی،
  • 0:25 - 0:26
    یەکەی ولایەتە یەگرتووەکان
  • 0:26 - 0:29
    و s.l ،یان سیستەمی مەتری ، هاوتای.
  • 0:29 - 0:32
    کەواتە پەیوەندی چیە بە شۆڕشی فەڕەنساوە؟
  • 0:32 - 0:33
    ڕێگەم بدە ڕوونی بکەمەوە.
  • 0:33 - 0:36
    بەگوێرەی زۆرینەی سەرچاوە مێژووەکانی مرۆڤ،
  • 0:36 - 0:40
    یەکەکان وەکو کێشی دەنکێک یان
    درێژی دەستێک وەک یەک نیە
  • 0:40 - 0:43
    وهەمەجۆری لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر.
  • 0:43 - 0:46
    و جیاوازی ئاینەکان تەنها لەپێوانەی
    جیاواز بەکارنایەت.
  • 0:46 - 0:49
    ئەوان بەتەواوی سیستەمی ژمارەی
    جیاوازیان هەبووە هەروەها.
  • 0:49 - 0:52
    لە کۆتای سەدەی ناوەڕاست ، سیستەمی
    هیندی -عەرەبی دەیەکان
  • 0:52 - 0:57
    بەزۆری جێگای ژمارەیەکانی ڕۆمانی گرتەوە
    و بەش بوو لە ئەوڕوپا،
  • 0:59 - 1:02
    بۆبەرزکردنەوەی دەیەکی بنچینەی پێوانەی
  • 1:02 - 1:03
    کەمتر سەرکەوتوو بوو.
  • 1:03 - 1:07
    لەگەڵ چارەگێک ملیۆن یەکەی جیاواز
    لەفەڕەنسا بەتەنها،
  • 1:07 - 1:11
    هەموو گۆڕانێکی گەورە
    گۆڕانکاری گەورەی بەدواوە دێت.
  • 1:11 - 1:15
    و لە ١٧٨٩، ئەو گۆڕانکاریە هات.
  • 1:15 - 1:19
    سەرکردەکانی شۆڕشی فەڕەنسا
    تەنها پاشایان نەبەزاند.
  • 1:19 - 1:22
    ئەوان بەتەواوەتی خواستیان
    گۆڕێنی کۆمەڵگابوو
  • 1:22 - 1:26
    بەگوێرەی یاسای ئەقلانی ڕووناکبیران..
  • 1:26 - 1:27
    کاتێک حوکمەتی نوێ دەسەڵاتی وەرگرت،
  • 1:27 - 1:33
    ئەکادیمیا زانستیەکان کۆبوونەوە بۆگۆڕینی
    سیستەمی پێوانەیەکان.
  • 1:33 - 1:37
    سیستەمە کۆنەکانی پەیڕەوی دەسەڵاتی ناڕەوا
    ونەریتی خۆجیان
  • 1:37 - 1:41
    گۆڕا بەپەیوەندی سرووشتی
    و بیرکاریانە.
  • 1:41 - 1:45
    بۆ نموونە مەتر لەوشەی یۆنانی
    پێوانە هاتووە،
  • 1:45 - 1:50
    پێناسەدەکرا وەکو ١/١٠،٠٠٠،٠٠٠ لەنێوان
    هێڵی یەکسانبوون وجەمسەری باکوور.
  • 1:50 - 1:54
    و سیستەمە نوێیە پێوانەیەکە لەوشەکانی
    مارکیوس دیکندۆرسێتەوە،
  • 1:54 - 1:58
    "بۆ هەمووخەڵک ، لەهەمووکاتێک دا".
  • 1:58 - 2:01
    بوونی یەک سیستەمی پێوانەیی
    سوودی سیاسی هەبوو
  • 2:01 - 2:03
    بۆ شۆڕشەکە هەروەها.
  • 2:03 - 2:08
    پیاوە خانەدانەکان چیتر نەیانتوانی
    باج وەربگرن لەخەلکی،
  • 2:08 - 2:12
    لەهەمانکاتدا حوکمەت توانی
    بە فەرمی باجەکان کۆبکاتەوە.
  • 2:12 - 2:16
    و گۆڕینی بۆ کاتێکی کۆماری نوێ
    لەگەڵ دەڕۆژی هەفتەکان
  • 2:16 - 2:20
    کەمکردنەوەی دەسەڵاتی کڵێسە
    بە لابردنی یەکشەمە.
  • 2:20 - 2:23
    گرتنەخۆی ئەو سیستەمە نوێیە ئاسان نەبوو.
  • 2:23 - 2:25
    لەڕاستیدا،ئەوە کەمێک قورس بوو.
  • 2:25 - 2:29
    سەرەتا ، خەڵکی یەکە نویەکەیان
    لەگەڵ کۆنەکە بەکاردەهێنا،
  • 2:29 - 2:33
    و لەئەنجامدا کاتی کۆماریان وازلێهێنا.
  • 2:33 - 2:35
    کاتێک ناپلیۆن پۆناپارت دەسەڵاتی وەرگرت.
  • 2:35 - 2:38
    ئەو ڕێگەی دا بە بازرگانی بچووک بۆ
    بەکارهێنانی پێوانە نەریتەکان
  • 2:38 - 2:40
    بەگوێرەی سیستەمی مەتری
    نوێکرابوونەوە.
  • 2:40 - 2:44
    بەڵام سیستەمە مەتریەکە وەک پێوانەیەکی
    فەرمی مایەوە،
  • 2:44 - 2:48
    و بڵاوبووەوە لەدەورووبەری کیشوەرەکە ،
    بەدڕێژای سنوری فەڕەنسا.
  • 2:48 - 2:51
    لەهەمانکاتدا ئیمپڕاتۆریەتی ناپلیۆن
    کەهەشت ساڵی خایاند،
  • 2:51 - 2:54
    بەڵام میراتی بۆماوەیەکی درێژ مایەوە.
  • 2:54 - 2:58
    هەندێک وڵاتی ئەوروپی گەڕانەوەسەر
    پێوانەیەکۆنەکان بەهۆی سەربەخۆیان.
  • 2:58 - 3:01
    هەندێکیتریان سەرنجیاندایە
    بەهای پێوانەیکردن
  • 3:01 - 3:04
    لەساتێکدا کە بازرگانی جیهانی بڵاوبوو .
  • 3:04 - 3:08
    پاشان پرتوگال وهۆڵەندا بەویستی خۆیان
    گۆڕیان بەسیستەمی مەتری ،
  • 3:08 - 3:10
    وڵاتەکانی تریش پەیڕەویان کرد،
  • 3:10 - 3:14
    لەگەڵ بڵاوبوونەوەی سیستەمی ئیمپڕاتۆرەتی
    داگیرکاری لەهەموو جیهان.
  • 3:14 - 3:16
    وەکو ڕکابەری سەرەکی فەڕەنسا،
  • 3:16 - 3:21
    بەریتانیا بەرگریکرد لەبیرۆکەی شۆڕشگێڕان و
    یەکەی نەریتی خۆی پاراست.
  • 3:21 - 3:26
    بەڵام دوای دووسەدە ، ئیمپڕاتۆریەتی
    بەریتانیا بەهێواشی گۆڕدرا،
  • 3:26 - 3:29
    یەکەم جار قبوڵکردنی سیستەمی پێوانەی
    گۆڕینەوەیەکی ئارەزوومەندانەبوو
  • 3:29 - 3:31
    پێش ئەوەی بەرەبەرە ببێتە فەرمی.
  • 3:31 - 3:36
    هەرچەندە ، ئەو گؤڕینە زۆر درەنگ بوو بۆ
    سیانزە کۆڵۆنی پێشوو
  • 3:36 - 3:38
    کەپێشتر سەربەخۆییان هەبوو.
  • 3:38 - 3:43
    ویلایەتە یەگرتوەکانی ئەمریکا هێشتا
    یەکەی ئینگلیزەکانیان بەکاردەهێنا
  • 3:43 - 3:46
    و ئەمڕۆ تەنها پاشماوەی
    یەکێک لەو سیێ وڵاتە
  • 3:46 - 3:49
    کە بەتەواوی سیستەمی مەتری وەریناگرن.
  • 3:49 - 3:52
    لەگەڵ ئەوەشدا دەست پێش خەریکردن
    بۆتۆمارکردنی سیستەمی مەتری،
  • 3:52 - 3:57
    زۆربەی ئەمریکیەکان ڕەچاوی یەکەکان دەکەن
    وەکو پێیەکان و پاوەندەکان.
  • 3:57 - 4:00
    و جیاوازبوو،باوڕیان بە سیستەمی
    مەتری هەبوو
  • 4:00 - 4:04
    وەکو سومبولێکی گونجاوی جیهانی.
  • 4:04 - 4:10
    لەگەڵ ئەوەشدا،سیستەمە مەتریەکە جیهانی
    لە زانست و پزیشکی بەکاردەهێندرا،
  • 4:10 - 4:14
    وبەردەوام گەشەدەکات بەگوێرەی
    ڕێسا بنچینەیەکان.
  • 4:14 - 4:15
    بۆ ماوەیەکی دوورو درێژ،
  • 4:15 - 4:20
    لەڕاستیدا یەکە پێوانەیەکان پێناسە دەکرا
    بە نموونە بنچینیە فیزیایەکان
  • 4:20 - 4:23
    بەڵام بەهۆی گەشەکردنی تەکنەلۆژیا و
    وردبینی،
  • 4:23 - 4:27
    ئەو شتانە چوونە ناوەی سنوردارە و
    بەدرێژای ژیان باوەڕپێنەکراوە
  • 4:27 - 4:31
    ئێستاگۆڕاون بەسیستەمی
    پێوانەیەکان بەپێی یەکە جیهانیە نەگۆڕەکان،
  • 4:31 - 4:34
    وەکو خێرای ڕووناکی.
  • 4:34 - 4:38
    پێوانەیە گرینگەکان وەکو بەشە بنچینەیەکانی
    ژیانی ڕۆژانەمان
  • 4:38 - 4:43
    زۆر سەختە بەرزنرخاندنی کە چ
    گرنگیەکیان بۆ مرۆڤایەتی هەبووە.
  • 4:43 - 4:46
    بەهۆی ئەوەی لەشۆرشێکی
    سیاسیەوە سەریهەڵداوە،
  • 4:46 - 4:50
    سیستەمە مەتریەکە زۆر گرینگە
    بۆ ئەو تێکۆشانە زانستیانەی دێت .
Title:
بۆچی سیستەمی مەتری گرینگە-مات ئەنتیکۆڵ
Speaker:
مات ئەنتیکۆڵ
Description:

بۆ بینینی تەواوی ڤیدۆیەکە : http://ed.ted.com/lessons/why-the-metric-system-matters-matt-anticole

بەگوێرەی زۆربەی سەرچاوە مێژوویەکانی مرۆڤ ،یەکەکان وەکو کێشی دەنکێک یان درێژی دەستەکان وەک یەک نین لەشوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر
ئێستا،پێوانەیە گرینگەکان وەکو بەشە بنچینەیەکانی ژیانی ڕۆژانەمان ئەستەمە بەرز نرخاندنیان کە چ تەواوکرراویەکی بە مرۆڤ داوە .
مات ئەنتیکۆڵ باسی مێژووی سیستەمی مەتری دەکات.

ڤیدۆکە لەلایەن مات ئەنتیکۆڵ ، ئەفلام کارتۆنەکە لەلایەن گلۆبیزکۆ.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:08
Daban Q Jaff approved Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Ayan Organization accepted Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Ayan Organization edited Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Ayan Organization edited Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Ayan Organization edited Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Ayan Organization edited Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Ayan Organization edited Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Ayan Organization edited Kurdish subtitles for Why the metric system matters
Show all

Kurdish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.