Ellen Jorgensen: Hack sinh học -- bạn cũng có thể làm được việc đó.

Chúng ta đã có máy tính cá nhân, tại sao không phải là công nghệ sinh học cá nhân? Đó là điều mà nhà sinh vật học Ellen Jorgensen và cộng sự của bà tự hỏi khi lập ra Genspace, một phòng thí nghiệm sinh học (DIYbio) phi lợi nhuận ở Brooklyn dành cho khoa học cộng đồng, nơi mà những người nghiệp dư có thể đến với công nghệ sinh học. Khác xa so với phòng thí nghiệm xấu xa của Frankenstein (như một số người hình dung), Genspace cung cấp một danh sách dài những lợi ích vui nhộn, sáng tạo và thiết thực của DIYbio.

Thời đại này rất tuyệt để làm một nhà sinh học phân tử. (tiếng cười)

Việc đọc và viết trình tự DNA đang trở nên dễ dàng hơn

và rẻ hơn.

Đến cuối năm nay, chúng ta sẽ có thể giải trình tự

của 3 triệu mã thông tin

từ bộ gen của mình trong vòng một ngày

với giá ít hơn 1 ngàn euro.

Công nghệ sinh học có lẽ là ngành công nghệ mạnh nhất

và phát triển nhanh nhất.

Nó có tiềm năng

để thay thế nhiên liệu hoá thạch,

cách mạng hoá y học,

và ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống hằng ngày của chúng ta.

Vậy ai là người sẽ thực hiện nó?

Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều khá yên tâm khi

người này làm việc đó.

Nhưng còn

người này thì sao? (Cười)

(Cười)

Vào năm 2009, tôi lần đầu tiên biết đến DIYbio.

Đó là một phong trào khuyến khích đưa công nghệ sinh học

đến với tất cả mọi người,

không chỉ với các nhà khoa học và những người trong phòng thí nghiệm của chính phủ.

Ý tưởng ở đây là nếu chúng ta mở rộng cánh cửa khoa học

và cho phép nhiều nhóm người khác nhau tham gia,

nó sẽ thúc đẩy sự sáng tạo.

Đưa công nghệ vào tay những người sử dụng

thường là một ý tưởng tốt vì họ biết rõ nhất

về nhu cầu của chính họ.

Đây là một công nghệ tinh vi

đi cùng với nó là những câu hỏi

về mặt xã hội, đạo đức và đạo lý,

và các nhà khoa học thì rất dở trong việc giải thích với công chúng

một cách chính xác họ đang làm gì trong phòng thí nghiệm.

Do đó, phải chăng sẽ tốt hơn

nếu có một nơi gần nhà

mà bạn có thể đến và tìm hiểu về những điều này,

và tự tay làm?

Tôi nghĩ là tốt.

Nên 3 năm trước, tôi cùng với

vài người bạn cùng chung lý tưởng

lập nên Genspace.

Đó là một phòng thí nghiệm công nghệ sinh học cho cộng đồng và phi lợi nhuận,

tại Brooklyn, New York,

với ý tưởng là mọi người có thể đến,

để tham dự những lớp học và "vọc" trong phòng thí nghiệm

trong một môi trường cởi mở và thân thiện.

Không một kinh nghiệm nào trước đây
có thể giúp tôi chuẩn bị

cho những gì xảy ra sau đó. Bạn có thể đoán được không?

Báo giới bắt đầu gọi chúng tôi.

Và chúng tôi càng nói về lợi ích của việc

tăng sự hiểu biết về khoa học,
thì họ lại càng muốn nói về việc

chúng tôi đang tạo ra một Frankenstein mới,

và kết quả là, trong vòng 6 tháng sau đó,

khi bạn google tên tôi,

thay vì tìm thấy những bài báo khoa học của tôi, bạn tìm được:

[Tôi có phải là hiểm hoạ sinh học?]

(Cười)

Việc đó thật đáng buồn.

Điều duy nhất giúp chúng tôi vượt qua giai đoạn đó

là chúng tôi biết rằng trên toàn thế giới,

có nhiều người cũng đang cố gắng làm

cùng việc mà chúng tôi đang làm.

Họ cũng mở những nơi dành cho hacker sinh học,

và một số còn phải đối mặt với những thử thách lớn hơn chúng tôi,

nhiều quy định hơn và ít tài nguyên hơn.

Nhưng giờ đây, ba năm sau, đây là thành quả của chúng tôi.

Một không gian sôi động dành cho cộng đồng hacker sinh học toàn thế giới,

và đây chỉ là bước đầu.

Đây là một trong những cộng đồng lớn nhất,

và có nhiều nơi khác đang mở cửa hằng ngày.

Có một chỗ có lẽ sắp mở cửa ở Moscow,

một ở Hàn Quốc,

và điều thú vị là mỗi nơi đều có

đặc điểm riêng của mình

được phát triển dựa trên cộng đồng của họ.

Hãy để tôi đưa các bạn thăm quan một chút.

Những hacker sinh học làm việc đơn lẻ.

Chúng tôi làm việc theo nhóm,

trong những thành phố lớn - (Cười) -

và trong những ngôi làng nhỏ.

Chúng tôi tự chế dụng cụ phòng thí nghiệm.

Chúng tôi áp dụng kỹ thuật di truyền trên vi khuẩn.

Chúng tôi hack phần cứng,

phần mềm,

phần ướt (dụng cụ phòng lab),

và dĩ nhiên hack luôn mã sinh học.

Chúng tôi thích xây dựng mọi thứ.

Sau đó chúng tôi lại thích tháo rời mọi thứ ra.

Chúng tôi làm cho nhiều thứ phát triển.

Chúng tôi làm cho nhiều thứ phát sáng.

Và chúng tôi còn làm cho tế bào nhảy múa.

Tinh thần của những phòng thí nghiệm này là cởi mở và tích cực,

nhưng đôi lúc khi người ta nghĩ đến chúng tôi,

thì điều đầu tiên họ nghĩ đến là an toàn sinh học,

an ninh sinh học và những điều đen tối khác.

Tôi sẽ không coi thường những quan ngại này.

Bất kì kỹ thuật nào cũng như con dao hai lưỡi,

và, bạn biết rằng, khi bạn có những thứ như

sinh học tổng hợp, công nghệ sinh học nano,

bạn buộc phải nhìn vào không chỉ

những nhóm nghiệp dư mà cả những nhóm chuyên nghiệp,

vì họ có cơ sở hạ tầng tốt hơn,

họ có điều kiện thuận lợi hơn,

và họ có thể tiếp cận các tác nhân gây bệnh.

Vậy Liên Hiệp Quốc đã làm đúng như vậy, và gần đây họ

làm một báo cáo trên toàn lĩnh vực này,

và điều họ kết luận là sức mạnh tích cực của công nghệ này

lớn hơn nhiều những sự mạo hiểm tiêu cực,

và họ thậm chí còn đặc biệt xem xét cộng đồng DIYbio,

và họ ghi chú rằng, không đáng ngạc nhiên lắm, báo chí

có xu hướng đánh giá cao khả năng của chúng ta

và đánh giá thấp đạo đức của chúng ta.

Sự thật là, thành viên DYI từ khắp thế giới,

Mỹ, Châu Âu, tụ tập lại vào năm ngoái,

và chúng tôi đặt ra một bộ luật đạo đức chung.

Và nó nhiều hơn rất nhiều những gì khoa học thông thường đã làm được.

Giờ đây, chúng tôi tuân thủ luật pháp của bang và luật địa phương.

Chúng tôi xử lí rác thải một cách hợp lí,
chúng tôi tuân thủ

các quy trình an toàn,
chúng tôi không làm việc với những tác nhân gây bệnh.

Bạn thấy đấy, nếu bạn đang làm việc với tác nhân gây bệnh,

thì bạn không nằm trong cộng đồng của chúng tôi,

bạn nằm trong cộng đồng khủng bố sinh học, tôi xin lỗi.

Và đôi khi có người hỏi tôi,

"Vậy nếu có tai nạn thì sao?"

À, làm việc với những sinh vật an toàn
như chúng tôi thường tiếp xúc

thì khả năng xảy ra tai nạn,

ví dụ như người nào đó vô tình tạo ra

một loại siêu bọ,

khả năng này cũng tương đương như khả năng một trận bão tuyết

xảy ra giữa sa mạc Sahara.

Nó có thể xảy ra,

nhưng tôi không có ý định để đời tôi phụ thuộc vào khả năng đó.

Thật ra tôi đã chọn một loại mạo hiểm khác.

Tôi đăng kí một chương trình gọi là Dự Án Gen Cá Nhân.

Đó là một nghiên cứu ở Havard mà khi kết thúc,

họ sẽ lấy toàn bộ trình tự gen của tôi,

toàn bộ thông tin y học của tôi, và nhận dạng của tôi,

và họ sẽ đăng nó lên mạng cho mọi người thấy.

Có rất nhiều nguy cơ liên quan mà họ nói đến

trong phần thông báo sự chấp thuận.

Điều mà tôi thích nhất là,

ai đó có thể tải trình tự gen của tôi xuống, trở lại phòng thí nghiệm,

tổng hợp một số ADN giả

và đặt nó tại hiện trường một vụ án. (tiếng cười)

Nhưng giống như DIYbio, kết quả tích cực và

tiềm năng tốt của một nghiên cứu như vậy

lớn hơn sự mạo hiểm rất nhiều.

Bây giờ, có thể bạn đang tự hỏi,

"Bạn biết không, tôi sẽ làm gì trong một phòng thí nghiệm sinh học?"

À, không lâu trước đây chúng ta từng tự hỏi, "Nào,

ai sẽ làm được gì với một chiếc máy tính cá nhân chứ?".

Vậy đây chỉ mới là sự bắt đầu.

Chúng ta chỉ mới thấy đỉnh của tảng băng DNA.

Để tôi cho bạn thấy bạn có thể làm gì ngay bây giờ.

Một nhà biohacker người Đức, một nhà báo, muốn biết

chó của ai đã để lại những "món quà" nho nhỏ trên đường?

(tiếng cười) (tiếng vỗ tay)

Phải, bạn đã đoán ra. Ông ta quăng quả banh quần vợt

vào tất cả các con chó trong khu phố, phân tích nước bọt,

xác định con chó, và đối chất với chủ của con chó.

(tiếng cười) (tiếng vỗ tay)

Tôi phát hiện ra một loài sinh vật đã xâm lược sân sau nhà tôi.

Trông như một con bọ hung nhỉ?

Thật ra nó là một con bọ cánh cứng Nhật Bản.

Và cũng loại công nghệ đó --

được gọi là mã vạch ADN, nó thật sự tuyệt vời --

Bạn có thể dùng nó để kiểm tra xem trứng cá muối của bạn có thật là từ cá tầm không,

xem miếng sushi đó có thật là cá ngừ không, hoặc pho mát dê

mà bạn mua rất đắt đó có thật là từ dê không.

Trong không gian của một nhà biohacker, bạn có thể phân tích gen của bạn

để tìm đột biến.

Bạn có thể phân tích ngũ cốc của bạn để tìm thực phẩm biến đổi gen,

và bạn có thể khám phá tổ tiên của mình.

Bạn có thể thả khí cầu thời tiết lên tầng tĩnh khí,

thu thập vi khuẩn, xem điều gì đang xảy ra trên đó.

Bạn có thể làm ra một dụng cụ kiểm duyệt sinh học từ men

để phát hiện chất gây ô nhiễm trong nước.

Bạn có thể làm ra một loại pin nhiên liệu sinh học.

Bạn có thể làm rất nhiều thứ.

Bạn còn có thể thực hiện các dự án khoa học nghệ thuật.
Một vài trong số đó

thật sự rất ngoạn mục, và chúng nhìn nhận các vấn đề

xã hội và sinh thái từ một góc nhìn hoàn toàn khác biệt.

Điều đó thật sự rất tuyệt.

Vài người hỏi tôi, à, tại sao tôi lại tham gia vào việc này?

Tôi có thể có một sự nghiệp hoàn hảo trong các ngành khoa học chính.

Vấn đề là, có một điều gì đó trong các phòng thí nghiệm này

mà bạn không thể tìm thấy

ở bất cứ nơi nào khác.

Có một điều gì đó thiêng liêng về nơi

mà bạn có thể thực hiện một dự án,
và bạn không phải biện minh

với bất kì ai rằng nó sẽ đem về rất nhiều tiền,

rằng nó sẽ cứu nhân loại, hoặc thậm chí là nó có thể thực hiện được.

Nó chỉ cần tuân thủ những quy tắc an toàn.

Nếu bạn có những không gian như thế này trên toàn thế giới,

nó sẽ thật sự thay đổi nhận định

về việc ai được phép làm công nghệ sinh học.

Chính những nơi như thế này đã sản sinh ra máy tính cá nhân.

Vậy sao không phải là công nghệ sinh học cá nhân?

Nếu mọi người trong phòng này đều tham gia,

ai mà biết được chúng ta có thể làm những gì?

Đây là một lĩnh vực rất mới, và như chúng tôi nói ở Brooklyn,

bạn còn chưa thấy gì cả đâu. (tiếng cười).

(tiếng vỗ tay)