İki Amerika'nın hikayesi. Ve çatıştıkları minimarket.

11 Eylül'den on gün sonra, Teksas'ta bir minimarkette yaşanan şok edici bir saldırı iki adamın hayatını mahvetti. Bu hayret verici konuşmada, "Gerçek Amerikalı" kitabının yazarı Anand Giridharadas, olayın sonrasında neler olduğunu anlatıyor. Kitap iki farklı Amerikan yaşamı hakkında ibretlik bir hikaye ve güçlü bir uzlaşma çağrısı.

"Nerelisin?" dedi soluk benizli,
dövmeli adam.

"Nerelisin?"

21 Eylül 2001,

II. Dünya Savaşı'ndan bu yana Amerika'ya
yapılan en kötü saldırıdan 10 gün sonra.

Herkes sıradaki uçağı merak ediyor.

İnsanlar günah keçileri arayışında.

Başkan, bir gece önce, taahhüt ediyor;

"Düşmanlarımızı adaletin önüne
getireceğiz ya da adaleti onlara."

Ve Dallas'ta bir minimarkette,

Dallas'ta lastikçilerle ve striptiz
barlarıyla çevrelenmiş bir minimarkette

Bangladeşli bir göçmen kasada çalışıyor.

Geldiği yerde, Raisuddin Bhuiyan büyük
bir adamdı, Hava Kuvvetlerinde subaydı.

Ama, O Amerika'da yepyeni bir
başlangıcın hayalini kurdu.

BT dersleri ve iki ay sonraki düğünü için
para biriktirmesi bir süre minimarkette

çalışmayı gerektiriyorsa, çalışacaktır.

Sonra, 21 Eylül'de, o dövmeli adam
markete girer.

Elinde bir pompalı tüfek vardır.

Raisuddin ne yapılacağını biliyordur;

Parayı tezgaha koyar.

Bu defa, adam paraya dokunmaz

"Nerelisin?" diye sorar.

Raisuddin cevaplar; " Özür dilerim?"

Aksanı onu ele verir.

Kendince gerçek bir Amerikan halk
kahramanı olan bu Dövmeli Adam

11 Eylül'ün intikamı için
Raisuddin'i vurur.

Raisuddin milyonlarca arının yüzünü
soktuğunu hisseder

Aslında, düzinelerce sıcak fişek saçması
kafasını deliyordur.

Tezgahın arkasında, kanlar içinde
yere yığılır.

Uğruna her şeyi riske attığı beynini
tutmak için

elini alnına götürür.

Yaşamak için Tanrı'ya yalvararak
Kur'an'dan ayetler okur,

öldüğünü hisseder.

Ölmedi.

Sağ gözü onu terk etti.

Nişanlısı onu terk etti.

Minimarket sahibi onu dışarı attı.

Artık, O ambulans çağırma ücreti de
dahil olmak üzere

60 bin dolar
sağlık borcu olan bir evsizdi.

Ama Raisuddin yaşadı.

Ve yıllar sonra, O'na verilen bu ikinci
şansı hak etmek ve

Tanrıya borcunu ödemek için
ne yapabileceğini soracaktır.

Aslında,

bu şansın, hiç bir şansı hak etmeyeceğini
düşünebileceğimiz bir adama,

ikinci bir şans vermek için O'na yapılan
bir çağrı olduğuna inanmaya başlayacaktı.

On iki yıl önce, dünyada kendi yolumu
arayan yeni bir mezundum.

Ohio'da Hintli göçmen bir aileye doğdum.

Ebeveynlerime karşı, onların kurtulmak
için çok uğraştığı ülkeye

taşınmak için aşırı muhalif bir tutumda
bulundum.

Mumbai'de altı ay süreceğini düşündüğüm
bir iş altı yıla uzamıştı.

Bir yazar oldum ve kendimi büyülü bir
hikayenin ortasında buldum:

Sözde Üçüncü Dünya'da umudun uyanışı.

Altı yıl önce, Amerika'ya döndüm ve
bir şeyi fark ettim:

Amerikan Rüyası canlanıyordu,

ama sadece Hindistan'da

Amerika'da o kadar da değil.

Aslında, Amerika'nın iki farklı

topluluğa ayrıldığını gözlemledim:

Rüyalar cumhuriyetine ve
korkuların cumhuriyetine.

Ve sonra, bu iki hayatın ve
bu Dallas minimarketinde

çarpışan iki Amerikanın inanılmaz
hikayesiyle karşılaştım.

Daha fazlasını öğrenmek istediğimi,

sonunda onlar hakkında bir kitap
yazacağımı o anda biliyordum.

Onların hikayesi Amerika'nın ayrılışının

ve Amerika'nın nasıl bir araya
gelebileceğinin hikayesi olduğu için.

Raisuddin'in vurulduktan sonra
hayatı daha kolay olmadı.

Girişinden bir gün sonra hastane
onu taburcu etti.

Sağ gözü göremiyordu.

Konuşamıyordu.

Metal suratını dağıtmıştı.

Ama sigortası yoktu böylelikle onu
kapının önüne koydular.

Bangladeş'teki ailesi ona yalvardı:
"Evine gel."

Ama O, onlara peşinden gideceği
bir hayali olduğunu söyledi.

Telefonla pazarlama işi buldu,

sonra Olive Garden'da garson oldu,

Beyazlara karşı korkusunu gidermek için
oradan daha iyi bir yer olabilir miydi?

(Gülüşmeler)

Dindar bir müslüman olarak
alkolü reddediyordu,

ve alkole dokunmadı.

Sonradan öğrendi ki alkol satmamak
maaşında kesintiye neden olacaktı.

Yeni filizlenen bir Amerikan pragmatisti
gibi sonradan anladı

"Tanrı benim aç kalmamı istemezdi,
ister miydi?"

Ve birkaç ay sonra, Raisuddin
Oliver Garden'ın

en çok hasılat yapan alkol satıcısıydı.

O'na veritabanı yönetimi öğreten
bir adam buldu.

Yarı zamanlı bilişim işleri aldı.

Sonra Dallas'ta iyi bir bilişim şirketinde
6 haneli maaşlı bir işe başladı.

Ama, Amerika'da O'nun için işler
yolunda gitmeye başladığında,

Raisuddin talihli olmanın
klasik hatasından kaçındı:

Kendini bir istisna değil de
bir kural olarak varsaymak.

Aslında, göördü ki, Amerikalı
doğmak gibi bir şansa sahip olanlar

onunki gibi bir ikinci şansı imkansız
kılan hayatlarda tutsak kalmıştı.

Bunu Olive Garden'da gördü,

birçok iş arkadaşının çocukluk
korku hikayelerine,

aile sorunlarına, kaosa, bağımlığa
ve suça sahip olduğu yerde.

O'nu vuran adamla ilgili
benzer bir hikayeyi

mahkemeye katıldığında da duymuştu.

Raisuddin uzaktan imrendiği
Amerika'ya yakınlaştıkça

aynı ölçüde gerçek başka bir Amerikanın
varlığının farkına daha çok varıyordu,

ikinci şans konusunda daha cimri olan.

Raisuddin'i vuran adam daha cimri
Amerika'da büyümüştü.

Uzaktan bakıldığında, Mark Stroman
her daim partileri başlatan adamdı,

her daim kızları hoş tutan,

bir gece önce ne kadar kavga etse,
ne içse de her daim çalışan,

ama her daim kötülükle savaşan.

O, dünyaya birçok
Amerikalı genci lanetleyen

üç kapıdan geçerek girmişti:

kötü aile, kötü okullar ve
kötü hapishaneler.

O'na bir çocukken annesi üzülerek,

O'nun kürtajı için sadece 50 dolarının
eksik kaldığını söylemişti.

Bazen, bu küçük çocuk okulda

sınıf arkadaşına ansızın bıçak çekerdi.

Bazen aynı küçük çocuk
büyük anne ve babasında kalırdı ve

şefkatle atları beslerdi.

Daha traş olmadan önce
tutuklanmaya başlamıştı.

Önce ıslah evi sonra da cezaevi.

Sıradan bir beyaz ırkçı olmuştu

ve çevresinde birçokları gibi uyuşturucu
sersemi, ilgisiz bir baba haline gelmişti

ve sonra çok geçmeden kendini
idam edilmeyi bekler buldu.

Kendisinin 2001 karşı cihadında
sadece bir değil, üç minimarket

çalışanını vurmuştu.

Sadece Raisuddin hayatta kalmıştı.

Ne tuhaftır ki, idam sırası
Stroman'ı iyileştiren

ilk kurumdu.

O'nu etkileyen şeyler
O'nu terk etmişti.

Hayatına giren insanlar
iyi ahlaklı ve şefkatliydi:

rahipler, gazeteciler, Avrupalı mektup
arkadaşları.

O'nu dinlediler, O'nunla dua ettiler ve
kendini sorgulamasında O'na yardım ettiler

ve O'nu iç muhasebe ve iyileşme
yolculuğuna yolladılar.

Sonunda hayatını tanımlayan
nefretle yüzleşti.

Soykırımdan kurtulan
Viktor Frankl'ı okudu

ve gamalı haç döğmelerinden
pişmanlık duydu.

Tanrıyı buldu.

2011'de bir gün, işlediği suçlardan
10 yıl sonra

Stroman bir haber aldı.

Vurduğu adamlardan biri
O'nun hayatı için mücadele ediyordu.

2009 sonunda, vuruluşundan 8 yıl sonra

Raisuddin kendi yolculuğuna çıktı,
Mekke'de Hacca gitti.

Kalabalığın arasında, büyük bir
minnet duygusunun yanında

bir görev olduğunu da hissetti.

2001'de ölmek üzere yerde yatarken
Tanrı'ya bir söz verdiğini hatırladı;

hayatta kalırsa tüm günlerini insanlığa
hizmetle geçirecekti.

Sonrasında, hayatını inşa etmekle
meşgul oldu.

Ve şimdi zaman, borcunu ödeme zamanıydı.

Bir süre düşündükten sonra, borcunu
ifa etme yönteminin

İslam Dünyası ve Batı arasındaki
hınç döngüsüne

bir müdahale olabileceğine karar verdi.

Ve nasıl müdahale edebilirdi?

Stroman'ı İslam adına ve

İslam'ın bağışlayıcılığı ile affederek.

Ve sonra Teksas Eyaletini
ve Vali Rick Perry'yi dava edip

Stroman'ı idam etmelerinin önüne geçerek,

tam da suratına kurşun yiyen
birçok insanın yaptığı gibi.

(Gülüşmeler)

Ama Raisuddin'in merhameti sadece
inançtan kaynaklanmıyordu.

Taze bir Amerikan vatandaşı olarak
Stroman'ın sadece öldürmekle bitmeyecek

incitici Amerika'nın ürünü olduğuna inandı.

Beni "Gerçek Amerika" kitabımı
yazmaya yönlendiren bu anlayıştı.

Göçmen dilenen Amerika, kendi oğluna

sonradan sahiplendikleri kadar
merhamet göstermeliydi.

O minimarkette, o kadar sene önce

sadece iki adam değil,
iki Amerika da çarpışmıştı.

Hâlâ hayaller kuran, hâlâ gayret eden,

hâlâ yarını hayal eden Amerika
bugün gelişebilir

ve bir Amerika ki kaderine boyun eğmiş,

kaos ve strese boyun eğmiş,
beklentilerini alçaltmış

ve en eski sığınağına çekilmiş:

kendi dar kalıplarında
bir kabile yoldaşlığına.

Ve O Raisuddin'di, yeni katılmasına
rağmen,

saldırıya uğramasına,

travma geçirmesine ve evsiz olmasına
rağmen

rüyalar cumhuriyetine O ait olmuştu,

ve diğer yaralı ülkeye mensup olan
ise Stroman'dı,

yerli beyaz adam olarak doğmuş
olma ayrıcalığına rağmen.

İki adamın hikayesinden Amerika hakkında
ibret alınacak bir öyküyü fark ettim.

Benim demekten gurur duyduğum ülke

genel bir kötüye gidiş içinde değildi

geleceğin herkes için karardığı
İspanya veya Yunanistan'da olduğu gibi.

Amerika endüstrileşmiş
ülkeler içinde aynı anda hem

en başarılı hem de
en başarısız ülkedir.

Dünyanın en iyi şirketlerini kurarken

ayrıca rekor sayıda çocuk aç geziyor.

Büyük grupların yaşam beklentisinin
düştüğü,

dünyanın en iyi hastanelerinin
parlatıldığı.

Bugün hayat dolu bir genç
bünye olan Amerika

bir tarafın hayatını berbat ederken
endişe verici bir şekilde diğerlerinin

hayatını mükemmel hale getiren
bir darbe aldı.

20 Temmuz 2011'de Raisuddin
hıçkırıklar içinde

Stroman'ın hayatı için ifade verirken

Stroman çok sevdiği ülkesince
ölüm iğnesiyle öldürüldü.

Saatler önce, Raisuddin hâlâ Stroman'ı
kurtaracağını düşünürken,

iki adam ikinci defa konuşmak
durumunda kaldı.

Telefon görüşmelerinden bir bölüm.

Raisuddin: "Mark, en şefkatli
ve merhametli Tanrı'ya

dua ettiğimi bilmelisin.

Seni affettim ve senden nefret
etmiyorum.

Senden hiç nefret etmedim."

Stroman: "Sen çok müstesna bir
insansın.

Sana kalpten teşekkür ederim.

Seni seviyorum, kardeş."

Daha inanılmazı, infazdan sonra,

Raisuddin Stroman'ın en büyük kızı

eski bir mahkum ve bağımlı olan
Amber'a ulaştı

ve yardım teklif etti.

O'na: "Babanı kaybetmiş olabilirsin,

ama bir amca kazandın." dedi.

O'nun da bir ikinci şansı olmasını
istedi.

Şayet insalık tarihi bir yürüyüş olsaydı,

Amerika'nın geçişi ikinci şanslar için
bir neondan mabet olurdu.

Ama, başka toprakların çocuklarına
ikinci şanslar için cömert Amerika,

günümüzde kendi çocuklarına ilk
şanslar için pinti davranıyor.

Amerika hâlâ Amerikalı olabilmesi
için herkese göz kırpıyor.

Ama, her Amerikalının bir birey olaması
açısından cazibesini yitiriyor.

Geçen on yılda, 7 milyon yabancı
Amerikan vatandaşlığına hak kazandı.

Dikkate değer.

Bu arada, kaç Amerikalı
orta sınıfta yer buldu?

Aslında, net olarak negatif.

Daha geriye gidin,
sonuç daha da dikkat çekici:

60'lardan beri, orta sınıf
%20 küçülmüş,

ana sebep insanların orta sınıftan
düşüşü.

Ve ülke çapında benim gözlemlediğim
sorunun

sadece eşitsizlikten daha korkunç olduğu.

Amerikan yaşamının birleştirici
merkezinden bir dizi kopuş gözlemliyorum.

Yukarı doğru varlıklı bir yarılma,
yukarı ve uzağa

eğitimlilerin elit yerleşimlerine,
iş, para ve bağlantıların

küresel zeminine doğru

ve aşağıya doğru fakirleşen bir ayrılma,
aşağıya ve dışarıya doğru

bağlantısız, çıkmaz hayatlara

talihli insanların nadiren gördüğü.

Ve %99'un içinde olduğunuzla
kendinizi avutmayın.

Whole Foods'a yakın yaşıyorsanız,

ailenizden kimse orduda görevli değilse,

maaşınız saatlik değil de yıllık ise,

tanıdığınız bir çok insan
üniversite mezunu ise,

tanıdığınız kimse metamfetamin
kullanmıyorsa,

bir kere evlenmiş ve evliliğiniz
sürüyorsa,

suç kaydı olan 65 milyon Amerikalıdan
biri değilseniz,

bunlardan biri veya hepsi
sizi tanımlıyorsa,

o zaman şu olasılıkları
kabul edin; gerçekte

ne olup bittiğini bilmiyor

ve sorunun bir parçası olabilirsiniz.

Diğer nesiller kölelikten sonra
yeni bir toplum inşa etmek,

depresyondan kurtulmak,
faşizmi defetmek,

Mississippi'de özgürlük yürüşü
yapmak zorunda kalmıştı.

Bence benim neslimin ahlaki
olarak başa çıkması gereken

bu iki Amerikayı tekrar tanıştırmak,

bir kez daha ayrışma yerine
birleşmeyi seçmektir.

Bu öyle vergi koyarak veya kaldırarak
çözeceğimiz bir mesele değil.

Daha çok tweet atarak, daha hoş
uygulamalar yaparak

veya bir tane daha el yapımı kahveci
açarak çözülmeyecek.

Bu, gelişen Amerika'da hepimizden
rica edilen ahlaki bir mücadele,

solan Amerika'yı sahiplenmemiz için.

Raisuddin'in yapmayı denediği gibi.

O'nun yaptığı gibi zorlu yolculuklara
çıkabiliriz.

Ve oralarda, Baltimore'da,
Oregon'da ve Appalachia'da

O'nun bulduğu gibi yeni amaçlar
bulabiliriz.

Söz konusu diğer ülkenin içine dalabilir

umutları ve acılarıyla cesaretle
yüzleşebilir

ve Raisuddin'in yaptığı gibi neler
yapabileceğimizi sorabiliriz.

Ne yapabilirsin?

Ne yapabilirsin?

Ne yapabiliriz?

Nasıl daha merhametli bir ülke
inşa edebiliriz?

Dünya'daki en büyük mucitleri olan bizler

sadece kendimizinkilere değil, Amerikanın
sorunlarına da çözüm bulabiliriz.

Bizler, yazarlar ve gazeteciler,
Amerika'nın hikayelerini yazabiliriz,

tam ortasındaki büroları kapatmak yerine.

Bizler Amerika'nın fikirlerini
mali açıdan destekleyebiliriz

New York ve San Francisco'nun
fikirlerinin yerine.

Steteskoplarımızı sırtlarına koyabiliriz,

öğretebilir, mahkemelere gidebilir,
orada yaşayabilir, dua edebiliriz.

İnanıyorum ki bu bir neslin görevi.

Her iki yarısının tekrar

uzun adımlarla yürüme, toparlanma, bir
araya gelme cüretini gösteren bir Amerika.

Yenilenen, yeniden dokunan
Şanslar Cumhuriyeti

bizimle başlar.

Teşekkürler.

(Alkışlar)