Loài bướm tự chữa bệnh như thế nào

Cũng như chúng ta, bướm vua thi thoảng cũng nhiễm bệnh bởi một số loại ký sinh trùng tồi tệ.
Nhưng nhà sinh vật học Jaap de Roode đã để ý thấy một vài điều thú vị về loài bướm này khi anh ta nghiên cứu -- bướm cái sẽ chọn một số lòai cây nhất định để đẻ trứng mà có thể giúp con của chúng tránh bị bệnh.
Làm sao chúng biết để chọn loại cây này..??
Hãy nghĩ về nó như một "hiệu ứng cánh bướm" -- nó sẽ dạy chúng ta tìm ra loại thuốc mới để điều trị bệnh ở người...

Bệnh truyền nhiễm?

Chúng vẫn luôn là nguyên nhân chính

gây ra đau khổ và chết chóc
trên thế giới.

Mỗi năm, hàng triệu người chết vì
những bệnh như lao, sốt rét, HIV,...

trên toàn thế giới
và ngay ở nước Mỹ.

Mỗi năm, hàng nghìn người Mỹ
chết bởi bệnh cúm mùa.

Tất nhiên, con người,
chúng ta sáng tạo.

Chúng ta đã có nhiều giải pháp
chống lại những bệnh này.

Chúng ta có thuốc
và vắc xin.

Và chúng ta có ý thức - chúng ta
học hỏi từ những kinh nghiệm

và đưa ra nhiều giải pháp sáng tạo.

Chúng ta từng nghĩ rằng ta đơn độc
nhưng giờ ta biết không phải vậy.

Không chỉ con người mới là bác sĩ

Giờ chúng ta biết rất nhiều loài
động vật có thể làm như thế.

Nổi tiếng nhất có lẽ là loài tinh tinh.

Chúng không quá khác với ta,

chúng có thể dùng cây để
trị kí sinh trùng đường ruột.

Nhưng vài thập kỉ qua đã cho chúng ta
thấy nhiều loài khác cũng có khả năng tương tự

voi, nhím, cừu, dê,..
bạn có thể kể thêm vài tên nữa.

Và thú vị hơn là những khám phá gần đây
đã cho chúng ta biết

những loài côn trùng và động vật
với bộ não nhỏ hơn cũng biết cách sử dụng thuốc.

Vấn đề với những bệnh truyền nhiễm,
như chúng ta đã biết,

là các tác nhân gây bệnh
sẽ tiếp tục phát triển không ngừng,

và những loại thuốc
mà chúng ta đã nghiên cứu ra

bị mất tác dụng.

Và vì thế, cần có những cách thức mới hơn
để tìm ra những loại thuốc mới

có thể giúp chúng ta
chống lại những loại bệnh này.

Tôi nghĩ rằng chúng ta
nên nhìn những loại động vật nhỏ này

và học chúng cách chữa bệnh cho chúng ta.

Là một nhà sinh vật học,
tôi đã học về loài bướm vua khoảng 10 năm.

Loài này cực kỳ nổi tiếng
về cách di cư ngoạn mục của chúng

từ Mỹ và Canada đến Mexico mỗi năm,

nơi tụ hội của hàng triệu con,

nhưng đó không phải
là lý do tôi nghiên cứu về chúng.

Tôi nghiên cứu về chúng vì khi chúng bệnh.

Chúng cũng bệnh như bạn, như tôi.

Và tôi nghĩ cách chúng làm
có thể nói với chúng ta nhiều về loại thuốc

mà ta có thể phát triển cho con người.

Loại ký sinh trùng
mà loài bướm vua bị nhiễm

là ophryocystis elektroscirrha
--tên gọi đầy đủ.

Và bướm vua sẽ sản xuất ra các bào tử,

hàng triệu bào tử bên ngoài chúng

được thể hiện như những đốm nhỏ
ở giữa các mô của chúng.

Và điều này thì thật sự rất có hại
đối với chúng.

Nó làm rút ngắn vòng đời của chúng,

làm giảm khả năng bay,

và có thể giết chết chúng
trước khi chúng trưởng thành.

Một loài ký sinh trùng rất nguy hiểm.

Như một phần của công việc,
tôi dành rất nhiều thời gian trồng cây trong nhà kính,

và lý do là vì
bướm vua là một loài rất kén ăn.

Chúng chỉ ăn loại cây có mủ giống sữa (milkweed)
như là ấu trùng.

May mắn là,
có một vài loại cây mà chúng có thể ăn,

và tất cả những loại cây này
đều có chứa các phân tử cardenolide.

Đây là những loại chất hóa học rất độc hại.

Chúng là chất độc đối với hầu hết các loài động vật,
nhưng không phải với bướm vua.

Sự thật là, bướm vua có thể hấp thụ
các chất hóa học,

đưa chúng vào cơ thể,
và biến chúng thành chất độc

chống lại những động vật săn mồi,
như loài chim chẳng hạn.

Và cái chúng làm, sau đó,
là thông báo về loại độc tính này

thông qua lời cảnh báo
từ vẻ ngoài tuyệt đẹp của chúng

với sắc cam, đen và trắng.

Và việc tôi làm chỉ là
trồng cây trong nhà kính,

nhưng là loài cây khác,
loài thực vật khác.

Một số có độc,
gồm cả những loài thực vật nhiệt đới,

với nồng độ rất cao
các phân tử cardenolide.

Và một số không chứa độc tố.

Và tôi cho bướm vua ăn chúng.

Một số con khỏe mạnh.
Chúng sẽ không bị nhiễm bệnh.

Nhưng một số khác đã bị bệnh,

và tôi phát hiện ra rằng, một số loài thực vật
cũng chính là thuốc chữa bệnh,

nghĩa là
chúng làm giảm các triệu chứng bệnh,

cũng có nghĩa là bướm vua có thể sống lâu hơn
khi bị nhiễm bệnh

nếu được ăn những loài cây thuốc này.

Và khi tôi phát hiện ra điều này,
tôi đã có 1 ý tưởng,

mà nhiều người nói rằng nó thật điên rồ,

nhưng tôi lại nghĩ, sẽ thế nào
nếu bướm vua có thể sử dụng chúng?

Nếu chúng sử dụng những loài thực vật này
như là một loại thuốc riêng của chúng?

Sẽ thế nào nếu chúng có thể
hành động như một bác sỹ y khoa?

Vì thế tôi và nhóm của mình
đã làm những thí nghiệm này.

Ở thí nghiệm đầu tiên,

chúng tôi có những con sâu bướm,
và cho chúng lực chọn:

giữa cây thuốc và cây không-thuốc.

Và sau đó chúng tôi đo lường xem
chúng đã ăn bao nhiêu trong thời gian sống của chúng.

Và kết quả là, như thường thấy trong khoa học,
thật đáng buồn là:

50% những thứ chúng ăn là thuốc,
50% còn lại thì không.

Những con sâu bướm đã không làm gì
cho sự an toàn của chúng.

Và sau đó, chúng tôi chuyển sang nghiên cứu
trên những con bướm trưởng thành,

và chúng tôi đã đặt ra câu hỏi

có thể những con bướm mẹ
sẽ cho bướm con uống thuốc.

Có thể những con bướm mẹ
đã đẻ trứng trên các cây thuốc

và điều đó làm cho con của chúng sẽ ít bệnh hơn?

Chúng tôi đã làm những thí nghiệm này
trong vài năm,

và kết quả luôn luôn giống nhau.

Chúng tôi đã cho một con bướm vua
vào trong một cái lồng lớn,

cây thuốc ở một phía,
cây không-thuốc ở phía còn lại,

và sau đó chúng tôi đo lường số lượng trứng
mà bướm vua đẻ ở mỗi loại cây.

Và kết quả lúc nào cũng như nhau.

Chúng tôi thấy rằng,
bướm vua rất thích những loài cây thuốc.

Nói một cách khác,
những con bướm cái

đã đẻ 68% trứng trên các loài cây thuốc.

Ngạc nhiên hơn nữa, cái chúng thật sự làm
là chuyển giao các loại ký sinh trùng

khi chúng đẻ trứng.

Chúng không thể tránh được điều này.

Chúng cũng không thể
tự chữa trị cho mình được.

Nhưng những thí nghiệm này
đã cho chúng tôi thấy rằng

bướm mẹ sẽ đẻ trứng trên những cây thuốc

để cho những đứa con tương lai của chúng
ít bệnh hơn.

Và bây giờ là một khám phá rất thú vị

không chỉ vì
nó là một điều thú vị của thiên nhiên,

mà vì nó sẽ cho chúng ta biết nhiều hơn
về cách mà chúng ta có thể tìm ra các loại thuốc.

Có rất nhiều những loài động vật rất nhỏ

và chúng ta nghĩ về chúng
một cách rất đơn giản.

Chúng có một bộ não nhỏ,

nhưng chúng có thể
làm ra một loại thuốc hết sức tinh vi.

Ngay cả thời điểm này,
hầu hết thuốc của chúng ta

đều được lấy từ các sản phẩm tự nhiên,
bao gồm cả các loại thực vật,

và trong nền văn hóa bản địa,

các thầy thuốc cổ truyền thường nhìn vào
các loài động vật để tìm ra loại thuốc mới.

Bằng cách này, loài voi đã chỉ cho chúng ta
cách điều trị bệnh rối loạn dạ dày,

và loài nhím cho chúng ta biết
cách trị bệnh tiêu chảy ra máu.

Tôi nghĩ, điều quan trọng là
chúng ta phải đi xa hơn những gì ở trong

bộ não của loài động vật có vú to lớn
và tin tưởng nhiều hơn vào những loài này,

những động vật đơn giản này,
những con côn trùng mà chúng ta có xu hướng

nghĩ về chúng rất, rất đơn giản
với một bộ não bé xíu.

Việc khám phá ra rằng những loài động vật này
cũng có thể sử dụng thuốc chữa bệnh

đã mở ra một con đường hoàn toàn mới,

và tôi nghĩ rằng, có lẽ, một ngày nào đó,
chúng ta sẽ có thể chữa bệnh cho mình

bằng loại thuốc được phát hiện ra
bởi loài bướm vua này,

và tôi nghĩ rằng cơ hội tuyệt vời này
rất đáng để theo đuổi.

Cảm ơn rất nhiều.

(Vỗ tay)