Bobby Ghosh: Waarom de mondiale jihad het onderspit delft

In de geschiedenis van de islam waren er steeds twee versies van jihad, zegt journalist Bobby Ghosh. Een interne, de persoonlijke worsteling om een beter mens te zijn en een externe. Een kleine minderheid (meest recentelijk Osama bin Laden) heeft zich de tweede toegeëigend en gebruikt die als excuus voor een dodelijke mondiale strijd tegen 'het Westen'. Ghosh suggereert dat het nu, na de wereldwijde fragmentatie van bin Ladens organisatie, tijd wordt om het woord terug te claimen. (Opgenomen tijdens TEDxGeorgetown.)

Ik ga spreken over de kracht van een woord:

jihad.

Voor verreweg de meeste
praktiserende moslims

staat jihad voor een innerlijke geloofsstrijd.

Het is een innerlijke strijd tegen zonde,

verleiding, lust en hebzucht.

Het is een strijd om te leven

volgens de morele codes uit de Koran.

In deze oorspronkelijke opvatting
is het idee van jihad even belangrijk

als het idee van genade is voor de christenen.

Als je het zo bekijkt,
is jihad een zeer krachtig woord.

Het heeft een bijna mystieke weerklank.

Daarom hebben
gedurende honderden jaren

moslims over de hele wereld
hun kinderen 'Jihad' genoemd,

zowel meisjes als jongens,
op dezelfde manier

als christenen hun dochters 'Grace' dopen,

en hindoes, mijn volk, onze dochters 'Bhakti' noemen,

wat 'spirituele verering' betekent in het Sanskriet.

Maar er is binnen de islam
altijd een kleine groep geweest,

een minderheid, die gelooft dat jihad

niet enkel een interne maar ook een externe strijd is

tegen krachten die het geloof of de gelovigen
zouden bedreigen.

Sommigen van hen geloven dat het in die strijd

soms geoorloofd is de wapens op te nemen.

De duizenden jonge moslimmannen

die in de jaren 80 naar Afghanistan trokken

om te vechten tegen de Sovjetbezetting
van een islamitisch land

leverden in hun ogen een jihad-strijd,

ze 'deden jihad'.

Ze noemden zichzelf de moedjahedien,

een woord met dezelfde wortel als jihad.

We vergeten dit tegenwoordig,
maar in die tijd

werden de moedjahedien gevierd in Amerika.

We zagen hen als heilige krijgers
in een gerechtvaardigde strijd

tegen de goddeloze communisten.

Amerika leverde hen wapens,
gaf hen geld,

gaf hen steun en aanmoediging.

Maar binnen die groep was er een klein groepje,

een minderheid binnen een minderheid van een minderheid,

met een nieuwe en gevaarlijke opvatting

van jihad.

Later zou deze groep
geleid worden door Osama bin Laden.

Hij verfijnde de idee van jihad.

Hij zag jihad als een wereldwijde terreur-oorlog,

primair gericht tegen de verre vijand,

tegen de 'kruisvaarders van het Westen',
tegen Amerika.

De dingen die hij deed in naam van deze jihad

waren zo gruwelijk, zo monsterlijk,

en hadden zo'n grote impact,

dat zijn definitie bleef hangen.

Niet alleen in het Westen.

Wij wisten niet beter.
We vroegen er niet naar.

Als deze waanzinnige man
en zijn psychopathische volgelingen

hun acties 'jihad' noemden,
dan zou dat vast de betekenis zijn.

Maar niet alleen wij,
zelfs in de moslimwereld

begon men deze definitie van jihad te aanvaarden.

Een jaar geleden ontmoette ik in Tunis de imam

van een kleine moskee, een oude man.

Vijftien jaar geleden
noemde hij zijn kleindochter Jihad,

volgens de oude betekenis.
Hij hoopte dat deze naam

haar zou inspireren tot een spiritueel leven.

Maar na 9/11, vertelde hij,

begon hij te twijfelen.

Hij vreesde dat door deze naam

de mensen zouden denken

dat hij bin Ladens idee van jihad aanhing.

Op vrijdag gaf hij preken in de moskee

in een poging de oude betekenis van het woord
terug te winnen.

Maar de mensen die naar zijn moskee kwamen,

hadden de video's gezien. De beelden

van de vliegtuigen in de torens
en de torens die instortten.

Ze hadden bin Laden horen zeggen
dat dit jihad was

en hem de overwinning horen claimen.
De oude man vreesde

dat hij voor dovemansoren sprak.
Niemand luisterde.

Hij vergiste zich.
Sommige mensen luisterden,

maar om de verkeerde redenen.

Op dat moment zetten de Verenigde Staten

al hun Arabische bondgenoten onder druk,
ook Tunesië,

om het extremisme uit te roeien.

Opeens bevond deze imam zich in het vizier
van de Tunesische geheime dienst.

Opeens bevond deze imam zich in het vizier
van de Tunesische geheime dienst.

Ze hadden nooit eerder
op hem gelet --

oude man, kleine moskee...

maar nu begonnen ze hem te bezoeken

en soms namen ze hem mee voor ondervraging.

Altijd dezelfde vragen:

"Waarom heb je je kleindochter Jihad genoemd?"

"Waarom gebruik je steeds
het woord jihad in je vrijdagsgebed?"

"Haat je de Amerikanen?"

"Wat is je band met Osama bin Laden?"

Voor de Tunesische geheime dienst en voor

gelijkaardige organisaties in de hele Arabische wereld

stond jihad gelijk aan extremisme.

Bin Ladens definitie was geïnstitutionaliseerd.

Zozeer nam hij dat woord in bezit.

Dat vervulde deze oude imam met diepe treurnis.

Hij vertelde me dat
van al bin Ladens misdaden

deze niet voldoende aandacht kreeg.

Dat hij dit mooie woord, dit idee gestolen had.

Hij had het zich niet zozeer toegeëigend,
maar ontvoerd,

verlaagd, en gecorrumpeerd.

Hij veranderde het in iets
dat het nooit had moeten zijn,

en overtuigde toen iedereen
dat het altijd

een wereldwijde jihad geweest was.

Maar het goede nieuws is dat

de wereldwijde jihad, zoals bin Laden die definieerde,
bijna voorbij is.

Het was al stervende
ver vóór bin Ladens dood,

en loopt nu op zijn laatste benen.

Opiniepeilingen uit alle hoeken
van de moslimwereld tonen

dat moslims weinig interesse hebben

in een wereldwijde heilige oorlog tegen het Westen,

tegen de verre vijand.

Steeds minder jonge mannen
willen vechten en sterven voor deze zaak.

Ook de geldstroom
-- misschien nog belangrijker --

de toevoer van geld naar dit doel
loopt ook terug.

De rijke fanatici die vroeger

dit soort activiteiten sponsorden,
zijn nu minder vrijgevig.

Wat betekent dat voor het Westen?

Kunnen we de champagne ontkurken?

Ons terugtrekken en 's nachts rustig slapen?

Nee.
Terugtrekken is geen optie.

Als je de plaatselijke jihad laat overleven,

wordt het een internationale jihad.

Er zijn momenteel veel verschillende

gewelddadige jihads over de hele wereld.

In Somalië, in Mali, in Nigeria,

in Irak, Afghanistan en Pakistan zijn er groeperingen

die beweren de erfgenamen te zijn
van Osama bin Laden.

Ze hanteren zijn retoriek.

Ze gebruiken zelfs de merknaam
die hij voor zijn jihad had uitgevonden.

Er is nu een al Qaida
in de islamitische Maghreb,

er is een al Qaida
op het Arabisch Schiereiland,

en een in Mesopotamië.

Er zijn andere groeperingen --
in Nigeria de Boko Haram,

in Somalië Al-Shabaab.
Allemaal betuigen ze eer aan bin Laden.

Maar als je nader kijkt,

zie je dat ze geen mondiale jihad strijden.

Ze strijden voor veel kleinere zaken.

Meestal heeft het te maken met etniciteit,
ras of sektarisme,

of het gaat om een machtsstrijd.

Meestal betreft het een machtsstrijd

binnen een land
of binnen een kleine regio van een land.

Soms overschrijden ze een grens,

van Irak naar Syrië, van Mali naar Algerije,

van Somalië naar Kenia,
maar ze voeren

geen wereldwijde jihad tegen een verre vijand.

Dat betekent echter niet

dat we gerust kunnen zijn.

Ik was onlangs in Jemen,

waar zich de laatste al Qaida-afdeling bevindt

die nog steeds Amerika en het Westen wil aanvallen.

Al Qaida van de oude stempel.

Je herinnert je die jongens nog wel.

Ze probeerden een ondergoedbom-terrorist te sturen.

Ze gebruikten het internet om

geweld aan te wakkeren onder Amerikaanse moslims.

Maar ze raakten recentelijk afgeleid.

Vorig jaar bezetten ze een deel van Zuid-Jemen,

en bestuurden het in de stijl van de Taliban.

Het Jemenitische leger organiseerde zich,

en de bevolking kwam in opstand

en verdreef hen.
Sindsdien zijn de meeste van hun

aanvallen gericht tegen de bevolking van Jemen.

We kunnen nu volgens mij stellen

dat -- net als alle politiek --
alle jihad lokaal is.

Maar dat is nog steeds geen reden om te ontspannen,

want we hoorden dit verhaal
al eerder in Afghanistan.

Nadat de moedjahedien de Sovjet-Unie versloegen,

keerden we ze de rug toe.

En nog voor de bubbels uit onze champagne waren,

had de Taliban in Kaboel de macht overgenomen.

We zeiden: "Plaatselijke jihad, geen probleem."

Toen gaf de Taliban
de sleutels van Kandahar

aan Osama bin Laden.
Die maakte er ons probleem van.

Als je lokale jihad negeert, wordt hij weer mondiaal.

Het goede nieuws is dat dit niet hoeft.

We weten nu welke bestrijdingstactiek werkt.

We hebben de instrumenten en de knowhow,

en we hebben geleerd van het gevecht

en de overwinning tegen de mondiale jihad,

en we kunnen deze lessen toepassen
op de plaatselijke jihad.

Welke lessen?
We weten wie bin Laden gedood heeft:

SEAL Team Six.

Weten we en begrijpen we
wie het binladenisme vernietigd heeft?

Wie beëindigde de mondiale jihad?

Daar liggen de oplossingen voor de plaatselijke jihad.

Wie doodde het binladenisme?
Laten we beginnen met bin Laden zelf.

Hij dacht waarschijnlijk
dat 9/11 zijn grootste verdienste was.

In werkelijkheid luidde dat zijn einde in.

Hij vermoordde 3000 onschuldige mensen
en dat vervulde

de moslimwereld met verschrikking en afkeer,

en dat betekende dat zijn idee van jihad

nooit mainstream kon worden.

Hij veroordeelde zichzelf
door te opereren in de krankzinnige grensgebieden

van zijn eigen gemeenschap.

9/11 heeft hem niet sterker gemaakt, maar verdoemd.

Wie doodde het binladenisme? Abu Musab al-Zarqawi.

Hij was het zeer sadistische hoofd
van al Qaida in Irak

die honderden zelfmoordbommers zond om

niet Amerikanen, maar Irakezen aan te vallen.
Zowel soennieten als sjiieten.

Elke aanspraak dat al Qaida
de islam beschermde

tegen de westerse kruisvaarders,

werd bezoedeld met het bloed van Iraakse moslims.

Wie vermoordde Osama bin Laden?
SEAL Team Six.

Wie doodde het binladenisme?
Al Jazeera,

en nog een half dozijn andere satelliet-nieuwszenders
in het Arabisch,

want ze omzeilden de oude staatszenders

in veel van deze landen,

die ontworpen waren om de mensen
ongeïnformeerd te houden.

Al Jazeera bracht de kijkers informatie en toonde

wat gezegd en gedaan werd in naam van hun religie.

Ze ontmaskerden de hypocrisie van bin Laden
en al Qaida,

en gaven kijkers de informatie

waarmee ze hun eigen conclusies konden trekken.

Wie doodde het binladenisme?
De Arabische Lente.

Die toonde jonge moslims een weg

om verandering teweeg te brengen

op een manier die bin Laden,

met zijn beperkte verbeelding,
nooit had kunnen bedenken.

Wie versloeg de globale jihad?
Het Amerikaanse leger,

de Amerikaanse soldaten,
die met hun bondgenoten

op verafgelegen slagvelden streden.

Misschien dat ze ooit
de eer krijgen die hen toekomt.

Al deze factoren,
en daarnaast nog vele andere,

waarvan we enkele
nog niet eens goed begrijpen,

kwamen samen

om het wanstaltige binladenisme te verslaan.

Die groepsaanpak was nodig.

Niet al deze dingen werken in lokale jihad.

Het Amerikaanse leger
zal Nigeria niet binnenvallen

om Boko Haram te bestrijden

en het is onwaarschijnlijk
dat SEAL Team Six in de huizen

van al Shabaab-leiders zal worden gedropt
om ze te doden.

Maar veel van deze andere factoren
die speelden

zijn nu nog sterker dan tevoren.
De klus is al half geklaard.

We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden.

De notie van gewelddadige jihad
waarin meer moslims sterven

dan andere mensen,
is sterk in aanzien gedaald.

We hoeven er niet terug naartoe.

Satelliet-tv en internet
informeren en emanciperen jonge moslims.

Satelliet-tv en internet
informeren en emanciperen jonge moslims.

De Arabische Lente heeft regeringen opgeleverd --

velen van hen islamitische overheden --

die weten dat ze voor hun eigen overleven

de extremisten in hun midden
moeten bestrijden.

We hoeven hen niet te overtuigen,
maar we moeten hen helpen,

want dit is een nieuw spel voor hen.

Het goede nieuws is,
dat we in veel van hun behoeften

kunnen voorzien,
en we zijn erg goed in geven:

economische assistentie;
niet enkel geld, maar expertise,

technologie, kennis,

privé-investeringen, eerlijke handelsvoorwaarden,

medicijnen, onderwijs,
technische ondersteuning voor het

opleiden van effectievere politie-organisaties

en effectievere antiterreureenheden.

We hebben veel van deze dingen.

In het bieden van sommige andere dingen

zijn we niet erg goed.
Misschien is niemand dat.

Tijd, geduld, subtiliteit, begrip --

die zijn moeilijker te bieden.

Ik woon nu in New York.
Verleden week

hingen er posters in metrostations

die jihad als beestachtig bestempelen.

Maar in de vele jaren
waarin ik verslag deed van het Midden Oosten

ben ik nooit zo optimistisch geweest als vandaag

dat de kloof
tussen de moslimwereld en het westen

in hoog tempo kleiner wordt.

Eén van de vele redenen voor mijn optimisme

is dat ik weet dat er miljoenen,

honderden miljoenen moslims zijn
als die oude imam in Tunis,

die dit woord terug opeisen

en het in zijn oorspronkelijke,
mooie staat herstellen.

Bin Laden is dood.
Binladenisme is verslagen.

Zijn definitie van jihad kan nu worden geschrapt.

Oude jihad,
blij van je verlost te zijn!

Echte jihad...
welkom terug!

Dank je wel. (Applaus)