Μπορούν τα φυτά να μιλήσουν μεταξύ τους; - Ρίτσαρντ Κάρμπαν

Δείτε ολόκληρο το μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/can-plants-talk-to-each-other-richard-karban

Μπορούν τα φυτά να μιλήσουν μεταξύ τους; Σίγουρα δε φαίνεται να ισχύει κάτι τέτοιο. Δεν έχουν πολύπλοκα αισθητηριακά ή νευρικά συστήματα, όπως τα ζώα, και μοιάζουν αρκετά παθητικά. Όσο παράξενο, όμως, κι αν ακούγεται, τα φυτά μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους - ειδικά όταν απειλούνται με επίθεση. Ο Ρίτσαρντ Κάρμπαν εξηγεί πώς.

Μάθημα από Ρίτσαρντ Κάρμπαν, κινούμενη απεικόνιση από Γιουκάι Ντου.

Μπορούν τα φυτά να μιλήσουν μεταξύ τους;
Σίγουρα δε φαίνεται να ισχύει κάτι τέτοιο.

Τα φυτά δεν έχουν πολύπλοκα αισθητηριακά
ή νευρικά συστήματα όπως τα ζώα

και μοιάζουν αρκετά παθητικά,
καθώς λιάζονται στον ήλιο,

και αποκρίνονται ενστικτωδώς
στην είσοδο του φωτός και του νερού.

Όσο παράξενο, όμως, κι αν ακούγεται,

τα φυτά μπορούν
να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.

Όπως και τα ζώα, τα φυτά παράγουν
όλα τα είδη των χημικών σημάτων

προς απόκριση στα περιβάλλοντά τους,

και μπορούν να μοιραστούν
αυτά τα σήματα μεταξύ τους

ειδικά όταν δέχονται επίθεση.

Tα σήματα παίρνουν δύο δρόμους:
Μέσω του αέρα και μέσω του χώματος.

Όταν τα φύλλα των φυτών χαλάνε,

είτε από πεινασμένα έντομα
ή από εισβολή μηχανής γκαζόν,

απελευθερώνουν πτερά
από πτητικές χημικές ουσίες.

Αυτές είναι υπεύθυνες για την οσμή
του φρεσκοκομμένου γρασιδιού.

Συγκεκριμένα είδη φυτών,
όπως η φασκομηλιά και τα φασόλια λίμα,

μπορούν να παραλάβουν
αυτά τα αερομεταφερόμενα μηνύματα

και να ρυθμίσουν ανάλογα
τη δική τους εσωτερική χημεία.

Σε ένα πείραμα, τα φύλλα της φασκομηλιάς
καταστράφηκαν επίτηδες από έντομα

ή επιστήμονες με ψαλίδι.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού,
άλλα κλαδιά από το ίδιο φυτό φασκομηλιάς

φαγώθηκαν λιγότερο
από έντομα που περιπλανούνταν,

όπως και κλαδιά γειτονικών θάμνων,

κάτι που σημαίνει ότι είχαν ενισχύσει
τις αντι-εντομικές άμυνές τους.

Ακόμη και η μετακίνηση του αέρα
από πάνω από το κομμένο φυτό στο άλλο

έκανε το δεύτερο φυτό
πιο ανθεκτικό στα έντομα.

Αυτά τα σημάδια από τον αέρα αυξάνουν
την πιθανότητα επιβίωσης των φυτών

και έκανε τα ενήλικα φυτά να παράγουν
πιο πολλά νέα κλαδιά και άνθη.

Γιατί, όμως, ένα φυτό θα προειδοποιούσε
τους γείτονές του για κίνδυνο,

ειδικά αν ανταγωνίζονται για πόρους;

Μπορεί να είναι μια τυχαία συνέπεια
ενός μηχανισμού αυτοάμυνας.

Τα φυτά δεν μπορούν
να μεταφέρουν πληροφορίες

μέσα από τα σώματά τους,
όσο εύκολα μπορούμε εμείς,

ειδικά αν το νερό είναι σπάνιο.

Οπότε, τα φυτά ίσως βασίζονται
σε αυτά τα αερομεταφερόμενα χημικά

για να πάρουν μηνύματα
από ένα μέρος ενός φυτού σε άλλο.

Τα κοντινά φυτά μπορούν
να κρυφακούσουν σε αυτά τα σήματα,

όπως ακούτε το γείτονά σας να φταρνίζεται
και αποθηκεύετε φάρμακα κρυολογήματος.

Τα φυτά μεταφέρουν τις προειδοποιήσεις

χρησιμοποιώντας διαφορετικές
χημικές γλώσσες.

Μεμονωμένες φασκομηλιές στο ίδιο λιβάδι

απελευθερώνουν ελαφρώς διαφορετικές
σειρές χημικών συναγερμών.

Η σύσταση αυτού του μίγματος επηρεάζει
την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας.

Όσο πιο όμοια είναι τα χημικά
αποτυπώματα δύο φυτών,

τόσο πιο άνετα μπορούν να επικοινωνήσουν.

Ένα φυτό είναι πιο ευαίσθητο στα συνθήματα
που εκλύονται από τα δικά του φύλλα.

Επειδή, όμως, αυτά τα χημικά
μοιάζουν να κληρονομούνται,

όπως οι ομάδες αίματος του ανθρώπου,

οι φασκομηλιές επικοινωνούν
πιο αποτελεσματικά

με συγγενείς παρά με ξένους.

Κάποιες φορές, όμως, μπορούν
να επωφεληθούν ακόμα και άλλα είδη.

Τα φυτά τομάτας και καπνού
μπορούν και τα δύο

να αποκρυπτογραφήσουν τα σήματα
προειδοποίησης της φασκομηλιάς.

Τα φυτά δε χρειάζεται να βασίζονται
μόνο στις αερομεταφερόμενες εκπομπές.

Τα σήματα μπορούν να ταξιδέψουν
και κάτω από την επιφάνεια του χώματος.

Τα περισσότερα φυτά έχουν σχέση
συμβίωσης με τους μύκητες,

οι οποίοι αποικούν τις ρίζες των φυτών

και τα βοηθούν να απορροφήσουν
το νερό και τις θρεπτικές ουσίες.

Αυτά τα μυκητιακά νημάτια
σχηματίζουν εκτεταμένα δίκτυα

που μπορούν να συνδέσουν χωριστά φυτά

δημιουργώντας έναν υπόγειο
υπερ-αυτοκινητόδρομο για χημικά μηνύματα.

Όταν ένα φυτό τομάτας απαντά
στην ασθένεια των φυτών

ενεργοποιώντας γονίδια και ένζυμα
που καταπολεμούν τις ασθένειες,

σηματοδοτούμενα μόρια
από το ανοσοποιητικό του σύστημα

ταξιδεύουν σε ένα υγιές φυτό

και το παρακινούν να ενεργοποιήσει
και αυτό το ανοσοποιητικό του σύστημα.

Αυτές οι προχωρημένες προειδοποιήσεις

αυξάνουν την πιθανότητα
επιβίωσης των φυτών.

Τα φασόλια επίσης κρυφακούν
στην υγεία του ενός με το άλλο

μέσω αυτών των μυκητιακών αγωγών.

Μια μόλυνση από αφίδες σε ένα φυτό
κινητοποιεί το γειτονικό του

να συγκεντρώσει συστατικά
που απωθούν τις αφίδες

και προσελκύουν τις σφήκες
που τρώνε τις αφίδες.

Αν σκέφτεστε την επικοινωνία
ως ανταλλαγή πληροφοριών,

τότε τα φυτά μοιάζουν να είναι
ενεργά σε επικοινωνία.

Στέλνουν, λαμβάνουν και απαντούν σε σήματα

χωρίς να κάνουν ήχο,

και χωρίς εγκέφαλο, μύτες,
λεξικά, ή το διαδίκτυο.

Και αν μπορούμε να μάθουμε
να τους μιλάμε με τους όρους τους,

ίσως κερδίσουμε ένα ισχυρό νέο εργαλείο

για να προστατέψουμε τις σοδιές
και άλλα πολύτιμα είδη.

Όλα αυτά σε κάνουν να αναρωτιέσαι
τι άλλο μας λείπει;