Jehane Noujaim pleit voor een wereldwijde filmdag

In deze hoopvolle talk onthult Jehane Noujaim haar TED Prize-wens voor 2006: de wereld één dag per jaar samenbrengen door de kracht van film.

Met deze wens kan ik niet anders dan denken aan toen je klein was,

en jij -- en al je vrienden je vragen: als een geest in de fles

je één grote wens zou laten doen, wat zou die wens dan zijn?

Ik antwoordde altijd: "Ik zou wensen dat ik

de wijsheid had om exact te weten wat ik moest wensen."

Dan zou je gezien zijn, omdat je zou weten wat te wensen,

en daarmee zou je wens zijn opgebruikt.

Vermits we nu maar één wens hebben -- tot vorig jaar waren het drie wensen --

ga ik dat niet wensen.

Over naar mijn wens dan maar: ik wens wereldvrede.

Ik weet wat jullie denken.

Jullie denken: arm meisje,

ze denkt dat dit een schoonheidswedstrijd is.

Niet zo. Dit is de TED Prize.

Maar ik denk echt dat het zin heeft.

Ik denk dat de eerste stap naar wereldvrede is dat mensen elkaar ontmoeten.

De afgelopen jaren heb ik veel verschillende mensen ontmoet,

en heb ik er een aantal gefilmd --

gaande van een dotcom-directeur in New York die de wereld in handen wou krijgen,

tot een militaire persattaché in Qatar,

die dat juist liever niet deed.

Als jullie onlangs de film 'Control Room' hebben gezien,

begrijpen jullie waarschijnlijk wel ongeveer waarom. Dank je.

(Applaus)

Wow! Sommige van jullie hebben de film gezien!

Geweldig.

Waar ik het vandaag eigenlijk over wil hebben,

is een manier waarop mensen kunnen reizen,

om mensen op een andere manier te leren kennen,

omdat je niet allemaal tegelijk over de hele wereld kunt gaan reizen.

Lang geleden, ongeveer 40 jaar geleden,

woonde er een uitwisselingsstudente bij mijn moeder.

Ik toon jullie een paar beelden van die studente.

Dit is Donna.

Dit is Donna bij het Vrijheidsbeeld.

Dit zijn mijn moeder en tante die Donna leren fietsen.

Dit is Donna die een ijsje eet.

Dit is Donna die mijn tante een Filipijns dansje leert.

Naarmate de wereld kleiner wordt, denk ik echt

dat het steeds belangrijker wordt dat we elkaars dansjes leren,

dat we elkaar ontmoeten, elkaar leren kennen,

een manier vinden om grenzen te overschrijden,

elkaar te begrijpen, de hoop en de dromen van mensen te begrijpen,

wat ze doet lachen en wat ze doet huilen.

Ik weet dat we niet allemaal een uitwisselingsprogramma kunnen volgen,

en ik kan niet iedereen dwingen te reizen.

Ik heb er al over gesproken met Chris en Amy,

en ze hebben me verteld dat dat niet kan.

Je kan vrije mensen niet dwingen, daar sta ik helemaal achter.

We dwingen mensen dus niet om te reizen.

Maar ik wil graag praten over een andere manier om te reizen,

waar je geen schip of vliegtuig voor nodig hebt,

waarvoor je alleen een camera, en projector en een scherm nodig hebt.

Daar ga ik het vandaag over hebben.

Ik werd gevraagd om een beetje te praten

over waar ik zelf vandaan kom.

Cameron, ik weet niet hoe jij daaraan bent ontsnapt,

maar ik denk dat ik bruggen bouwen belangrijk vind

vanwege mijn herkomst.

Ik ben de dochter van een Amerikaanse moeder

en een Egyptisch-Libanese-Syrische vader.

Ik ben dus het levende product van de samenkomst van twee culturen.

Dat was geen grapje.

Ik heb ook eens de bijnaam gehad -

als Egyptisch-Libanese-Syrische-Amerikaanse met een Perzische naam -

van "het Midden-Oosten-conflict".

Misschien begon ik wel foto's te maken om op één of andere manier

de twee kanten van mijn familie te verenigen,

de twee werelden met me mee te nemen, verhalen visueel te vertellen.

Het begon eigenlijk allemaal zo,

maar ik denk dat ik de kracht van het beeld pas echt besefte

toen ik voor het eerst naar een dorp van vuilnisverzamelaars in Egypte ging.

Toen ik een jaar of 16 was, nam mijn moeder me er mee naartoe.

Ze gelooft erg in gemeenschapsdienst

en ze had besloten dat ik dit moest doen.

Dus ging ik erheen, en ik ontmoette er een paar fantastische vrouwen.

Er was daar een centrum

waar ze mensen leerden lezen en schrijven,

en waar ze gevaccineerd werden tegen de vele ziektes

die je kan krijgen als je vuilnis doorzoekt.

Ik ben daar les gaan geven.

Ik gaf Engels. Ik ontmoette er een paar ongelooflijke vrouwen.

Ik ontmoette mensen die met zeven in een kamer wonen,

zich nauwelijks een avondmaal kunnen permitteren,

en toch leven met een sterke geesteskracht en zin voor humor.

Gewoon ongelooflijke kwaliteiten.

Ik werd aangetrokken door deze gemeenschap en begon foto's te nemen.

Ik nam foto's van bruiloften en oudere familieleden,

dingen waar ze herinneringen aan wilden overhouden.

Ongeveer twee jaar nadat ik deze foto's begon te maken,

vroeg de Caïro-Conferentie van de VN over Bevolking en Ontwikkeling

me ze te laten zien op de conferentie.

Ik was 18, en erg opgewonden.

Het was mijn eerste fototentoonstelling. Ze werden allemaal tentoongesteld.

Na ongeveer twee dagen werden ze allemaal verwijderd, op drie na.

De mensen waren ontzet en erg boos

dat ik deze vieze kanten van Caïro liet zien.

Waarom had ik de dode ezel niet uit beeld gehouden?

Ik zat daar, en werd erg depressief.

Ik keek naar die grote lege muur

met drie eenzame foto's,

erg mooie foto's, en ik dacht: ik heb gefaald.

Maar toen keek ik naar de intense emotie en het intense gevoel

dat mensen was overkomen door naar deze foto's te kijken.

Daar stond ik dan, een 18-jarige kleine garnaal naar wie niemand luisterde,

en opeens had ik deze foto's aan de muur gehangen,

en waren er discussies, en moesten ze eraf gehaald worden.

Toen zag ik de kracht van het beeld.

Het was ongelooflijk.

Volgens mij kwam de belangrijkste reactie die ik daar zag

van mensen die nooit zelf naar die vuilnisdorpen zouden gegaan zijn,

die nooit zouden gezien hebben dat de menselijke geest kan gedijen

in zo moeilijke omstandigheden.

Dat was het punt waarop ik besliste

dat ik fotografie en film wilde gebruiken

om kloven te overbruggen, culturen samen te brengen, mensen samen te brengen, grenzen te overschrijden.

Dus daar begon het mee.

Ik werkte even bij MTV, maakte een film genaamd Startup.com,

en rond het jaar 2000 deed ik een paar muziekfilps.

In 2003, toen de oorlog in Irak op til was,

voelde ik -- het was een onwezenlijk gevoel,

want voor de start van de oorlog woedde er een soort media-oorlog.

Ik zat in New York tv te kijken

en het leek of er maar één standpunt was

dat het publiek bereikte.

De reportages kwamen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en van meereizende troepen.

Wat het nieuws bereikte,

was dat er een 'schone oorlog' zou komen, met precisiebombardementen,

en dat de Irakezen de Amerikanen als bevrijders zouden inhalen,

en de straten van Bagdad met bloemen voor hen zouden plaveien.

Ik wist dat er een volstrekt ander verhaal

plaatshad in het Midden-Oosten, waar mijn ouders zich bevonden.

Ik wist dat daar een heel ander verhaal werd verteld.

Ik dacht: hoe moeten mensen met elkaar communiceren

als ze totaal verschillende boodschappen krijgen

en niemand weet welk verhaal er aan de ander wordt verteld?

Hoe moeten mensen een gezamenlijk inzicht verwerven

of weten wat ze in de toekomst samen moeten doen?

Dus wist ik dat ik erheen moest.

Ik wilde gewoon in het middelpunt zijn.

Ik had geen plan. Ik had geen geld.

Ik had toentertijd niet eens een camera.

Ik vroeg uiteindelijk iemand er een te brengen,

omdat ik toegang wilde tot Al Jazeera,

de lievelingszender van George Bush

en een plek waar ik heel nieuwsgierig naar was omdat

het door veel Arabische overheden wordt afgekeurd

en omdat het ook wel 'de spreekbuis van Osama Bin Laden' wordt genoemd

door bepaalde mensen in de Amerikaanse overheid.

Ik dacht: als deze zender zo gehaat wordt

door zovele mensen, dan moet hij wel iets goed doen.

Ik moet er achter komen waar dit over gaat.

Ik wilde ook bij het centrale hoofdkwartier gaan kijken,

dat maar 10 minuten verderop was. Op die manier

kreeg ik toegang tot hoe dit nieuws tot stand kwam,

aan de Arabische kant voor de Arabische wereld,

en aan de kant van de VS en het Westen voor de VS.

Toen ik erheen ging en er zat,

en de mensen ontmoette die er middenin zaten

en met hen praatte,

ontmoette ik een aantal verrassende, complexe mensen.

Ik wil graag een beetje van die ervaring met jullie delen.

Als je met mensen samenzit, ze filmt, naar hen luistert,

ze meer gunt dan een soundbite van vijf seconden,

dan komt de ongelooflijke complexiteit van mensen naar boven.

Sameer Khader: 'Business as usual',

Irak, vervolgens Irak, en dan Irak.

Maar even tussen ons, als ik een baan krijg aangeboden bij Fox, dan neem ik die.

Om de Arabische nachtmerrie te veranderen in de Amerikaanse droom.

Die droom heb ik nog steeds.

Misschien lukt het me nooit.

Maar ik heb plannen voor mijn kinderen.

Als ze klaar zijn met hun middelbare school, stuur ik ze naar Amerika om daar te studeren.

Ik betaal voor hun studie.

En ze blijven daar.

Josh Rushing: De avond dat ze de krijgsgevangen en dode soldaten lieten zien --

Al Jazeera liet ze zien --

was dat krachtig omdat Amerika dat soort beelden niet laat zien.

Het Amerikaanse nieuws toont meestal geen bloederige beelden.

Hier zag je een vloer bezaaid met Amerikaanse soldaten in uniform,

een koude tegelvloer.

Het was walgelijk.

Het was absoluut walgelijk.

Ik werd er misselijk van.

Toen drong het tot me door dat er de avond ervoor

een of ander bombardement was geweest in Basra.

Al Jazeera had toen beelden van de mensen getoond.

Die waren net zo walgelijk als deze, zoniet erger.

Ik had ze gezien in het kantoor van Al Jazeera

en had gedacht: "Wow, dat is erg.

Dat is echt erg."

Waarna ik wegging en waarschijnlijk ging eten of zo.

Het deed me veel minder.

Dat had grote invloed op mij, het besef dat

ik net mensen aan de andere kant had gezien,

en dat de mensen in het kantoor van Al Jazeera

hetzelfde moeten hebben gevoeld als ik die avond voelde.

Het raakte me diep

dat het me minder deed de avond ervoor.

Het doet me de oorlog haten.

Maar het doet me niet geloven dat we al in een wereld leven die kan bestaan zonder oorlog.

Jehane Noujaim: De reacties op de film overvielen me,

omdat we niet wisten of het zou lukken hem uit te brengen.

We hadden er geen financiering voor.

We hebben veel geluk gehad dat iemand hem opmerkte,

en toen we hem in Amerika en in de Arabische wereld lieten zien,

waren de reacties ongelooflijk.

Het was verbazend om te zien hoe mensen door deze film werden geraakt.

In de Arabische wereld -- en dat kwam niet alleen door de film,

maar door de personages.

Josh Rushing was een ongelooflijk complexe persoonlijkheid

die diep over dingen nadacht.

Toen ik de film in het Midden-Oosten liet zien,

wilden mensen Josh ontmoeten.

Hij heeft gezorgd voor een nieuwe definitie van het Amerikaanse volk.

Mensen begonnen me te vragen: waar zit die kerel nu?

Al Jazeera bood hem een baan aan.

Van de andere kant was Sameer

een interessant personage voor de Arabische wereld,

omdat hij de complexiteit toonde van de haat-liefde-verhouding

van de Arabische wereld met het Westen.

In de Verenigde Staten werd ik overrompeld door de motivatie,

de positieve motivatie van het Amerikaanse volk

toen ze deze film zagen.

In het buitenland kregen we kritiek omdat we

geloofden dat we de redders van de wereld waren.

De keerzijde is dat

als mensen echt zien wat er in het buitenland gebeurt,

en hoe sommige mensen op onze buitenlandse politiek reageren,

we het gevoel hebben dat we

de kracht moeten krijgen om dingen te veranderen.

Ik zag dit bij het publiek.

Een vrouw zocht me op na de vertoning en zei: "Weet je,

ik weet dat dit gek is: ik zag dat bommen in vliegtuigen werden geladen,

ik zag het leger ten oorlog trekken.

Maar je begrijpt de woede van de mensen tegenover ons niet

totdat je de mensen in de ziekenhuizen en de slachtoffers van de oorlog ziet.

Hoe geraken we uit deze bubbel?

Hoe begrijpen we wat de ander denkt?

Ik weet niet of een film de wereld kan veranderen,

maar ik weet dat het een begin is, ik ken de kracht.

Ik weet dat het mensen aan het denken zet over hoe ze de wereld kunnen veranderen.

Ik ben geen filosoof,

dus denk ik niet dat ik hier al te diep op moet ingaan.

Ik zal de film voor zich laten spreken en je meenemen naar deze andere wereld.

Ik geloof dat film de kracht heeft om je over grenzen heen te brengen.

Ga er gewoon even voor zitten en ervaar voor een paar minuten

hoe het is om een andere wereld binnen te komen.

Deze paar clipjes nemen je mee

naar twee van de moeilijkste conflicten waar we vandaag de dag mee worden geconfronteerd.

Man 1: Zolang er onrechtvaardigheid bestaat, moet iemand zich opofferen!

Vrouw 1: Dat is geen offer, dat is wraak!

Als je doodt, is er geen verschil tussen het slachtoffer en de dader.

Man 1: Als we vliegtuigen hadden, hadden we geen martelaars nodig, dat is het verschil.

Vrouw: Het verschil is dat het Israëlische leger alsnog sterker is.

Man: Laten we dan gelijk zijn in de dood.

We hebben nog het Paradijs.

Vrouw: Er is geen Paradijs! Het bestaat alleen in je hoofd!

Man: Alsjeblieft zeg!

Moge God je vergeven.

Als jij niet Abu Azzam's dochter was geweest...

Alleszins, liever een Paradijs in mijn hoofd dan een leven in deze hel!

In dit leven zijn we toch dood.

Man: Men kiest alleen het bittere als het alternatieve nog bitterder is.

Vrouw: En wij dan? De achterblijvers?

Winnen we zo?

Zie je niet dat wat je doet ons vernietigt?

En dat je Israël een alibi geeft om door te gaan?

Man: Dus, zonder alibi houdt Israël ermee op?

Vrouw: Misschien. We moeten er een morele oorlog van maken.

Man: Hoe dan, als Israël immoreel is?

Vrouw: Wees voorzichtig!

George: Mijn vrouw Ayelet belde me op en zei:

"Er was een zelfmoordaanslag in Tel Aviv."

Ayelet: Wat weet je over de slachtoffers?

We zoeken drie meisjes.

George: We hebben geen informatie.

Ayelet: Er ligt er hier een gewonde, maar we weten niets over de andere drie.

George: Ik zei: "OK, dat is Bat-Chen, dat is mijn dochter."

"Weet U zeker dat ze dood is?"

Ze zeiden ja.

Tzvika: Op die dag, rond 6:30,

reed ik met mijn vrouw en dochters naar de supermarkt.

Toen we daar aankwamen...

zagen we drie Israëlische militaire jeeps geparkeerd aan de kant van de weg.

Toen we de eerste jeep passeerden...

openden ze het vuur op ons.

Mijn 12-jarige dochter Christine

werd gedood in het vuurgevecht.

Tzvika: Ik ben het hoofd van alle afdelingen.

George: Maar is er een leraar die verantwoordelijk is?

Tzvika: Ja, ik heb assistenten.

Ik heb elke dag met kinderen te maken.

Tzvika: In het begin vond ik het een vreemd idee.

Maar toen ik het logisch bekeek,

zag ik geen reden ze niet te ontmoeten,

om ze in te lichten over ons lijden.

George: Er waren veel dingen die me troffen.

We zien dat er Palestijnen zijn die veel hebben geleden, die kinderen hebben verloren,

en die nog steeds geloven in het proces van vrede en verzoening.

Als wij, diegenen die ons dierbaarste goed zijn kwijtgeraakt, met elkaar kunnen praten,

en uitkijken naar een betere toekomst,

dan moet de rest dat ook kunnen.

Man: Liederen gebruiken we om te communiceren met mensen,

die anders niet hadden begrepen waar we het over hebben.

Je zou een lange politieke speech kunnen geven,

en dan zouden ze het nog niet begrijpen.

Ik zeg het je, als je klaar bent met dat lied,

zeggen mensen: "Man, ik begrijp waar die gasten het over hebben."

Ik begrijp jullie standpunt.

Dood aan apartheid!"

Het gaat over de strijd om bevrijding...

Het gaat over die kinderen die naar de straten trokken,

vechtend, gillend: "Bevrijd Nelson Mandela!"

Het gaat over de vakbonden die hun werktuigen neerlegden

en vrijheid eisten.

Ja. Ja!

Vrijheid!

Jehane Noujaim: Ik denk dat iedereen dacht dat hij in een bioscoop zat,

in een donkere kamer met andere vreemden, en dat hij keek naar een krachtige film,

en een gevoel van transformatie kende.

Waar ik het over heb --

waar ik het over zou willen hebben, is hoe we dat gevoel kunnen gebruiken

om een beweging te creëren via film.

Ik bedoel, ik heb zitten luisteren naar de toespraken

in een gedeelte van de conferentie, en Robert Wright zei gisteren

dat als we begrip hebben voor andermans humaniteit,

zij begrip zullen hebben voor de onze.

En daar gaat het hier om.

Het gaat over mensen samenbrengen via film,

de onafhankelijke stemmen aan de wereld laten horen.

Josh Rushing heeft uiteindelijk het leger verlaten

en een baan aangenomen bij Al Jazeera.

Zijn gevoel daarbij is dat hij bij Al Jazeera International werkt omdat

hij het idee heeft dat hij de media echt kan gebruiken

om de kloof tussen en het Oosten en het Westen te dichten.

En dat is geweldig.

Maar ik heb nagedacht over de verschillende manieren

om deze onafhankelijke stemmen kracht bij te zetten,

om filmmakers sterker te maken,

om mensen sterker te maken die film proberen te gebruiken voor verandering.

Er zijn geweldige organisaties

die hier al mee bezig zijn.

Er is Witness, waar je eerder al over hoorde.

Er is Just Vision, die werkt met Palestijnen en Israëliers

die samen werken aan vrede, en dat proces vastleggen,

en interviews geven en deze film gebruiken

om aan het Congres te laten zien dat dit een krachtig middel is,

om te laten zien dat er een vrouw is wiens dochter omkwam in een aanval,

en die gelooft dat er vredige oplossingen bestaan.

Er is Working Films en Current TV,

een geweldig platform voor mensen over de hele wereld

om hun -- ja het is echt geweldig.

Ik keek ernaar en ik ben gewoon... overweldigd

door het potentieel om stemmen van over de hele wereld,

onafhankelijke stemmen, samen te brengen,

om een echt democratische, wereldwijde televisie te creëren.

Dus wat kunnen we doen om een platform voor deze organisaties te maken,

om een impuls te geven,

om iedereen in de wereld bij de beweging te betrekken?

Stel je even voor -- stel je een dag voor

waarop iedereen uit de hele wereld samenkomt.

Je hebt steden en dorpen en bioscopen uit de hele wereld

die samenkomen, in het donker zitten,

en de ervaring delen dat ze samen een film bekijken,

of een paar films.

Ze bekijken een film die misschien een personage

toelicht dat voor zijn leven vecht,

of een personage dat de stereotypen tart,

grapjes maakt, en liedjes zingt.

Komedies, documentaires, kortfilms.

Deze geweldige kracht kan gebruikt worden om mensen te veranderen

en ze samen te brengen, om grenzen te verleggen

en mensen het gevoel van een gedeelde ervaring te geven.

Stel je deze dag voor, waarop over de hele wereld

alle bioscopen en andere plekken waar films worden geprojecteerd...

Stel je voor --

films van Times Square tot het Tahrirplein in Caïro,

dezelfde film in Ramallah, dezelfde film in Jeruzalem.

Weet je, we zouden zelfs -- we spraken met een vriend van me

over het gebruik van de zijkant van de Grote Piramide

en de Chinese Muur.

Je kan eindeloze dingen bedenken,

waar je de films kan projecteren

en waar je deze ervaring kunt delen.

Ik geloof dat ooit, als het ons lukt,

deze dag een impuls kan geven aan al die onafhankelijke stemmen.

Er is geen plek --

er is geen organisatie die bezig is met het verbinden

van de onafhankelijke stemmen om ze te laten klinken,

en toch hoor ik op deze conferentie

dat het grootste gevaar van onze toekomst een [gebrek aan] begrip is

en wederzijds begrip voor de ander en het verleggen van grenzen.

Als een film dat kan bereiken,

en als we op allemaal verschillende plekken op aarde

samen naar deze films kunnen doen kijken, zou het een ongelooflijke dag zijn.

We hebben al een samenwerkingsverband, via TED --

iemand uit de TED-gemeenschap,

John Camen, introduceerde me bij

Steven Apkon, van het Jacob Burns Film Center.

We zijn iedereen gaan opbellen.

De jongste week hebben we zo veel reacties gekregen,

vanuit Palo Alto, vlakbij, tot Mongolië en India.

Er zijn mensen die betrokken willen zijn bij deze wereldwijde filmdag,

om een platform te kunnen bieden aan de onafhankelijke stemmen,

en onafhankelijke films de wereld in te helpen.

We hebben ook nagedacht over een naam voor deze dag,

en dat deel ik graag met jullie.

Het mooiste aan dit hele proces

is het delen van ideeën en wensen geweest,

dus nodig ik jullie uit om te brainstormen over hoe --

hoe we deze dag kunnen voortzetten in de toekomst.

Hoe kunnen we technologie gebruiken om deze dag verder te laten klinken in de toekomst,

zodat we een gemeenschap kunnen bouwen,

en deze gemeenschappen samen kunnen laten werken, via Internet?

Er was een dag - er was een tijd, vele jaren geleden,

toen alle continenten nog samen waren geplakt.

Dat grote stuk land heette Pangea.

Dus we zouden deze filmdag Pangea Cinema Day willen noemen.

Stel je gewoon voor

dat al deze mensen in de steden mee zouden kijken:

dan denk ik dat we echt een beweging kunnen beginnen

in de richting van meer begrip voor elkaar.

Ik weet dat het heel ontastbaar is, de harten en zielen van mensen raken,

maar de enige manier die ik ken om het te doen,

de enige manier waarop ik iemands

hart en ziel over de hele wereld kan proberen te raken, is door film.

Ik weet dat er onafhankelijke filmmakers en films zijn

die dit echt kunnen laten gebeuren.

Dat is mijn wens.

De opdracht was om mijn wens in één zin weer te geven,

maar de tijd is op.

Chris Anderson: Dat is een ongelooflijke wens.

Pangea Cinema -- de dag dat de wereld samen komt.

Het is meer tastbaar dan vrede op aarde, en het is zeker sneller haalbaar.

Het zou de dag zijn dat de wereld samen komt via film,

de kracht van film.

Dames en heren, Jehane Noujaim.