Çin Burçları Ardındaki Mit - Megan Campisi ve Pen-Pen Chen

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/the-myth-behind-the-chinese-zodiac-megan-campisi-and-pen-pen-chen

Burcunuz ne? Batı astrolojisinde bu, doğum gününüz haritaya düştüğü anda belirlenen bir takım yıldızıdır. Fakat Çin burçlarına (生肖) göre bu size ait bir shuxiang ve bu da, doğum yılınıza atfedilmiş bir hayvan anlamına gelmektedir. Bu hayvan sembollerini ve düzenlerini açıklayan mitler arasında en uzun süre devam edeni ise Büyük Irk'a aittir. Megan Campisi ve Pen-Pen Chen bu klasik miti anlatıyor.

Ders: Megan Campisi ve Pen-Pen Chen, animasyon: Marta Prokopová.

Burcunuz ne?

Batı astrolojisinde bu,

doğum gününüz haritaya düştüğü
anda belirlenen bir takım yıldızıdır.

Fakat Çin burçlarına göre
veya shēngxiào'ya göre, bu size ait

bir shǔxiàng, yani doğum
yılınıza atfedilen bir hayvan.

Bu hayvan sembollerini ve
düzenlerini açıklayan mitler arasında

en uzun süre devam
edeni, Büyük Irk'a ait mittir.

Hikâye şöyle; Yù Dì ya da
Yeşim İmparator, Cennetlerin Yöneticisi,

zamanı ölçmek için bir yol bulmak istedi.

Nehri geçmeyi başaran ilk on iki hayvan,

varış sıralarına göre burç
takviminde bir yer kazanacaklardı.

Fare erken başlamak için
güneş doğar doğmaz uyandı,

fakat nehir yolunda

at, kaplan ve öküzle karşılaştı.

Fare küçük olduğu
ve iyi yüzemediği için,

büyük hayvanlardan yardım istedi.

Kaplan ve at kabul etmezken,

iyi kalpli öküz, fareyi
karşıya geçirmeyi kabul etti.

Ancak diğer tarafa ulaşmak üzerelerken,

fare öküzün kafasından
atladı ve ilk sırayı aldı.

Öküz ikinci oldu ve

ardından güçlü kaplan geldi.

Akımı atlatamayacak
kadar küçük olan tavşan,

taşlar ve kütükler üzerinden
hızlıca zıplayarak dördüncü oldu.

Daha sonra karşıya
doğrudan uçabilecek olmasına rağmen

karşılaştığı hayvanlara yardım
etmek için duran ejderha geldi.

Sonrasında nehirde
dörtnala koşan at geldi.

Fakat tam karşıya
geçtiğinde, yılan sürünerek geldi.

Bundan korkan at şaha kalktı
ve yılanın altıncı olmasına izin verdi.

Yeşim İmparator nehre baktı

ve koyun, maymun ve horozun
bir sal üzerinde, otların arasından

geçmesi için salı ittiklerini gördü.

Karşıya geçtiklerinde üçlü,

en çok mücadele eden ve en uyumlu olan

koyuna sekizinciliği
verme konusunda anlaştılar,

ardından maymun ve horoz geldi.

Daha sonra köpek
kıyıya sürüklenerek geldi.

İyi bir yüzücüydü,

fakat suda o kadar
oyalandı ki ancak on birinci olabildi.

Son sırayı ise, acıkan ve

yemek yemek için duran
ve karşıya geçmeden önce

biraz uyuyan domuz aldı.

Böylece bu sıralamayla,
her yıl bir hayvan ile bağdaştırıldı,

her 60 yılda bir de bu
döngü yeniden başladı.

Neden 12 değil de 60?

Geleneksel Çin takvimi,
örtüşen iki sistemden oluşur.

Burç hayvanları, On İki
Dünyevi Dal ya da shí'èrzhī adı

verilen şeyle bağdaştırılmaktadır.

Diğer sistem, On İlahi Dal ya da tiāngān,

beş klasik elementle bağdaştırılmıştır;

metal, xīn,

tahta, mù,

su, shuǐ,

ateş, huǒ

ve dünya, tǔ.

Her element on yıllık
bir döngü oluştururken,

yīn veya yáng'a ayrılmıştır.

Dünyevi Dallar'ın on iki
hayvanı bu beş elementle

ve İlahi Dallar'ın yīn veya yáng'ı ile

eşleştirildiğinde, altmışlık
döngü ya da gānzhī olarak

bilinen, farklı 60 yıllık

kombinasyonlar üretir.

1980 yılında doğan birisinin
burcu yáng metal maymun iken,

2007 yılında doğan
birisinin burcu yīn ateş domuzdur.

Aslında doğduğunuz aya göre
ayrıca içsel bir hayvanınız, doğduğunuz

yıla göre doğru bir hayvanınız
ve doğduğunuz saate göre de gizli

bir hayvanınız da olabilir.

Söylenene göre Çin
burçlarında hangi hayvanların

kutsal olacağını büyük ırk
belirlemiştir, fakat bu sistem

Asya'ya yayıldığı zaman diğer kültürler

kendi topluluklarını
yansıtmak için değişiklikler yapmıştır.

Yani, Vietnam burçlarına bakarsanız

bir tavşan değil de, kedi
olduğunuzu keşfedebilirsiniz ve

Tayland'daysanız,

ejderhanın yerini Naga
adlı efsanevi bir yılan alacaktır.

Yani, burcun bir birey
olarak hakkınızda söylediği

şeyin yerine ne koyarsanız koyun,

oluştuğu kültür hakkında
çok şey ifade ediyor olacaktır.