Return to Video

Kiểm tra bệnh Parkinson chỉ với một cuộc điện thoại

  • 0:00 - 0:02
    Vâng, tôi làm toán học ứng dụng
  • 0:02 - 0:04
    và đây là một vấn đề khác thường
  • 0:04 - 0:06
    cho bất cứ ai làm toán học ứng dụng, chính là
  • 0:06 - 0:08
    chúng tôi giống như các nhà tư vấn quản lý.
  • 0:08 - 0:10
    Không ai biết chúng tôi làm cái quái gì.
  • 0:10 - 0:12
    Vì vậy, hôm nay tôi sẽ thử cố gắng
  • 0:12 - 0:14
    giải thích cho bạn việc tôi làm.
  • 0:14 - 0:18
    Vâng, nhảy múa là một trong những hoạt động mà con người thường làm
  • 0:18 - 0:21
    Chúng ta yêu thích những vũ công bậc thầy về Ba Lê và Nhảy gõ chân
  • 0:21 - 0:23
    bạn sẽ thấy sau đây.
  • 0:23 - 0:25
    Múa ba lê đòi hỏi một trình độ chuyên môn đặc biệt
  • 0:25 - 0:28
    và trình độ kỹ thuật cao
  • 0:28 - 0:31
    và có thể mức độ phù hợp với bộ môn này
  • 0:31 - 0:33
    có liên quan đến yếu tố di truyền.
  • 0:33 - 0:36
    Thật đáng buồn, rối loạn thần kinh như bệnh Parkinson
  • 0:36 - 0:38
    dần dần phá huỷ khả năng đặc biệt này,
  • 0:38 - 0:40
    như điều đang xảy đến cho bạn tôi Jan Stripling, người mà
  • 0:40 - 0:43
    một thời, đã từng một nghệ sĩ ba lê bậc thầy .
  • 0:43 - 0:46
    Trong suốt những năm qua đã có sự tiến bộ to lớn trong quá trình điều trị.
  • 0:46 - 0:49
    Tuy nhiên, 6.3 triệu người trên toàn cầu
  • 0:49 - 0:53
    mắc bệnh, và họ phải sống trong
  • 0:53 - 0:55
    tình trạng suy nhược, run rẩy, xơ cứng vô phương chữa trị
  • 0:55 - 0:57
    và các triệu chứng khác đi cùng với căn bệnh này.
  • 0:57 - 1:00
    Những gì chúng ta cần là các công cụ cho mục tiêu rõ rệt
  • 1:00 - 1:03
    để phát hiện ra bệnh trước khi quá muộn.
  • 1:03 - 1:05
    Chúng ta cần đo lường sự tiến triển một cách khách quan,
  • 1:05 - 1:08
    và cuối cùng, cách duy nhất mà chúng ta biết
  • 1:08 - 1:11
    khi chúng ta thực sự có một cách điều trị, là khi chúng ta có
  • 1:11 - 1:14
    một phương pháp chính xác để có thể trả lời chắc chắn.
  • 1:14 - 1:17
    Nhưng thật nản lòng là với bệnh Parkinson
  • 1:17 - 1:19
    và các chứng rối loạn vận động khác, chúng không có dấu ấn sinh học,
  • 1:19 - 1:21
    vì vậy không có phương pháp xét nghiệm máu đơn giản nào mà bạn có thể làm,
  • 1:21 - 1:23
    và cái tốt nhất mà chúng ta có
  • 1:23 - 1:25
    là bài kiểm tra thần kinh này.
  • 1:25 - 1:28
    Bạn cần phải đến bệnh viện để làm điều đó. Nó rất rất tốn kém,
  • 1:28 - 1:31
    có nghĩa là cuộc xét nghiệm này nằm ngoài các thử nghiệm lâm sàng,
  • 1:31 - 1:33
    Nó chưa bao giờ được thực hiện.
  • 1:33 - 1:36
    Nhưng nếu như nếu bệnh nhân có thể làm xét nghiệm này ở nhà thì sao?
  • 1:36 - 1:39
    Điều đó sẽ thực sự miễn một chuyến đi đến phòng khám,
  • 1:39 - 1:43
    và nếu bệnh nhân còn có thể tự làm xét nghiệm nữa, thì sao?
  • 1:43 - 1:45
    Không tốn thời giờ vàng bạc của nhân viên.
  • 1:45 - 1:46
    Chỉ tất khoảng $300 mà thôi,
  • 1:46 - 1:48
    Để làm xét nghiệm này tại phòng khám Bác Sỹ chuyên khoa thần kinh
  • 1:48 - 1:51
    Vì vậy, cái tôi muốn đề xuất cho bạn là một cách phi truyền thống
  • 1:51 - 1:52
    qua đó ta có thể đạt được điều này,
  • 1:52 - 1:54
    vì như bạn thấy , ít nhất theo một hướng nào đó,
  • 1:54 - 1:57
    chúng ta đều là những bậc thầy như Jan Stripling bạn tôi.
  • 1:57 - 2:01
    Ở đây chúng ta có một đoạn phim của các giây thanh quản đang rung
  • 2:01 - 2:04
    giây thanh quản này khỏe mạnh và ai đó đang nói,
  • 2:04 - 2:08
    và chúng ta có thể xem mình như những vũ công ba lê thanh nhạc,
  • 2:08 - 2:10
    bởi vì chúng ta phải phối hợp tất cả các cơ quan phát âm
  • 2:10 - 2:12
    khi tạo ra âm thanh, và tất cả chúng ta thực sự
  • 2:12 - 2:15
    có các gen để phụ trách điều đó. Ví dụ như FoxP2.
  • 2:15 - 2:17
    Giống như ba lê nó cần được đào tạo đặc biệt.
  • 2:17 - 2:20
    Ý tôi là, thử nghĩ mất bao lâu để một đứa trẻ tập nói.
  • 2:20 - 2:22
    Từ âm thanh, chúng ta thực sự có thể theo dấu
  • 2:22 - 2:25
    vị trí dây thanh quản khi rung,
  • 2:25 - 2:27
    Khi các chi bị ảnh hưởng bởi Parkinson,
  • 2:27 - 2:30
    Các cơ quan âm thanh cũng bị thế
  • 2:30 - 2:32
    Vậy nên ở đồ thị bên dưới, bạn có thể thấy một ví dụ về
  • 2:32 - 2:33
    sự rung bất thường của dây thanh quản
  • 2:33 - 2:35
    Chúng ta thấy đều cùng triệu chứng.
  • 2:35 - 2:38
    Chúng ta thấy giọng run, sự suy nhược và xơ cứng.
  • 2:38 - 2:40
    Lời nói trở nên trầm lắng hơn và nhiều giọng gió hơn
  • 2:40 - 2:42
    sau một thời gian, và đó là một trong các triệu chứng ví dụ về nó.
  • 2:42 - 2:45
    Những hiệu ứng âm thanh này có thể thực sự khó phát hiện,
  • 2:45 - 2:48
    trong một số trường hợp, nhưng với bất kỳ Micro kỹ thuật số nào,
  • 2:48 - 2:51
    và sử dụng phần mềm phân tích giọng nói chuẩn xác
  • 2:51 - 2:53
    kết hợp với kiến thức máy móc mới nhất,
  • 2:53 - 2:55
    rất tân tiến hiện nay
  • 2:55 - 2:57
    chúng ta có thể định lượng chính xác người nào đó nói dối chỗ nào
  • 2:57 - 3:00
    trong hệ miền liên tục giữa sức khỏe và bệnh tật
  • 3:00 - 3:03
    chỉ bằng cách sử dụng tín hiệu giọng nói.
  • 3:03 - 3:05
    Vậy làm thế nào các bài thử nghiệm dựa trên giọng nói này so sánh ngang ngửa
  • 3:05 - 3:07
    với thử nghiệm lâm sàng chuyên môn? Cả hai đều không xâm hạm lẫn nhau.
  • 3:07 - 3:11
    Thử nghiệm của thần kinh học không có tính xâm phạm. Chúng đều sử dụng cơ sở hạ tầng hiện có.
  • 3:11 - 3:14
    Bạn không cần phải thiết kế cả một hệ thống bệnh viện hoàn toàn mới để tiến hành thử nghiệm này
  • 3:14 - 3:17
    Và cả hai đều chuẩn xác. Nhưng thêm một điều,
  • 3:17 - 3:20
    thử nghiệm dựa trên giọng nói không có tính chuyên môn.
  • 3:20 - 3:22
    Đó có nghĩa là nó có thể tự thực hiện được.
  • 3:22 - 3:25
    Tốc độ nhanh, chỉ mất khoảng 30 giây tối đa.
  • 3:25 - 3:27
    Chi phí cực thấp, và chúng ta đều biết điều gì sẽ xảy ra.
  • 3:27 - 3:29
    Khi một cái gì đó trở nên cực rẻ,
  • 3:29 - 3:32
    nó sẽ được phổ biến trên diện rộng
  • 3:32 - 3:35
    Vì vậy, đây là một số mục tiêu tuyệt vời mà tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể làm bây giờ.
  • 3:35 - 3:38
    Chúng tôi có thể làm giảm khó khăn hậu cần cho bệnh nhân.
  • 3:38 - 3:40
    Không cần phải đi đến phòng khám để kiểm tra định kì.
  • 3:40 - 3:42
    Chúng tôi có thể thực hiện sự quan sát với tần số cao để có được dữ liệu nhắm đến.
  • 3:42 - 3:46
    Chúng tôi có thể thực hiện tuyển dụng nhân sự hàng loạt với chi phí thấp để thực hiện thử nghiệm lâm sàng,
  • 3:46 - 3:49
    Việc thẩm định trên quy mô dân số
  • 3:49 - 3:50
    là khả thi ngay trong lần đầu tiên này.
  • 3:50 - 3:52
    Chúng tôi có cơ hội để bắt đầu tìm kiếm
  • 3:52 - 3:56
    những dấu ấn sinh học ban đầu của căn bệnh trước khi nó quá muộn.
  • 3:56 - 3:59
    Vì vậy, để thực hiện các bước đầu tiên hướng tới việc này,
  • 3:59 - 4:01
    chúng tôi đang đưa ra trương trình Khởi Đầu giọng nói Parkinson.
  • 4:01 - 4:03
    Với Aculab và PatientsLikeMe, chúng tôi nhắm đến việc
  • 4:03 - 4:05
    ghi âm lại giọng nói với một số lượng rất lớn trên toàn cầu
  • 4:05 - 4:08
    để thu thập đủ dữ liệu và bắt đầu xử trí bốn mục tiêu.
  • 4:08 - 4:10
    Chúng tôi có những cư dân địa phương có thể tiếp cận được với ba phần tư
  • 4:10 - 4:11
    của một tỷ người trên hành tinh.
  • 4:11 - 4:14
    Bất cứ ai khỏe mạnh hoặc mắc bệnh Parkinson có thể gọi tới với giá rẻ,
  • 4:14 - 4:17
    và để lại âm ghi, vài xu mỗi lần,
  • 4:17 - 4:19
    và tôi thực sự vui mừng thông báo rằng chúng tôi đã đạt
  • 4:19 - 4:22
    sáu phần trăm mục tiêu chỉ trong tám giờ.
  • 4:22 - 4:26
    Cảm ơn các bạn. (Vỗ tay)
  • 4:26 - 4:32
    (Vỗ tay)
  • 4:32 - 4:36
    Tom Rielly (TR): Vậy Max, bằng cách lấy tất cả các mẫu
  • 4:36 - 4:39
    cho là của 10.000 người đi,
  • 4:39 - 4:42
    bạn có thể cho biết ai khỏe mạnh và ai không?
  • 4:42 - 4:43
    Bạn sẽ kết luận được gì từ những mẫu này?
  • 4:43 - 4:45
    Max Little (ML): vâng. Vâng. Điều sẽ xảy ra là,
  • 4:45 - 4:47
    khi gọi bạn phải chỉ rõ
  • 4:47 - 4:48
    bạn có bệnh hay không. TR: phải.
  • 4:48 - 4:51
    ML: Bạn thấy đó, một số người có thể không làm điều đó. Có thể họ không gọi tới được.
  • 4:51 - 4:53
    Nhưng chúng tôi sẽ lấy một lượng lớn mẫu dữ liệu thu thập được
  • 4:53 - 4:57
    từ tất cả các trường hợp khác nhau, và kết quả có được
  • 4:57 - 4:59
    trong trường hợp khác nhau mới là quan trọng bởi vì sau đó
  • 4:59 - 5:02
    chúng tôi xem xét giải quyết các yếu tố trùng hợp,
  • 5:02 - 5:04
    và tìm kiếm các dấu hiệu thực tế của căn bệnh này.
  • 5:04 - 5:07
    TR: Vậy hiện tại độ chính xác là 86 phần trăm?
  • 5:07 - 5:08
    ML: Hơn mức đó nhiều chứ
  • 5:08 - 5:10
    Thực ra, sinh viên của tôi Thanasis, tôi phải khen ngợi anh ta,
  • 5:10 - 5:11
    bởi vì anh ấy đã làm một số công việc tuyệt vời,
  • 5:11 - 5:15
    anh ta đã chứng minh được rằng điều này còn có thể thực hiện được qua mạng điện thoại di động nữa,
  • 5:15 - 5:19
    điều đó cho phép dự án này được thực hiện, và độ chính xác đang đạt đến 99 phần trăm.
  • 5:19 - 5:20
    TR: Chín mươi chín. Vâng, một tiến bộ tớn.
  • 5:20 - 5:22
    Vậy, điều đó có nghĩa là mọi người sẽ có thể —
  • 5:22 - 5:24
    ML: (Cười)
  • 5:24 - 5:26
    TR: Mọi người có thể gọi từ điện thoại di động của họ
  • 5:26 - 5:29
    và làm bài kiểm tra này, và những người có bệnh Parkinson có thể gọi,
  • 5:29 - 5:32
    ghi âm giọng nói của họ, và sau đó bác sĩ có thể kiểm tra
  • 5:32 - 5:35
    sự tiến triển của họ, xem tình trạng sức khoẻ của họ khi mang bệnh
  • 5:35 - 5:36
    ML: Chính xác.
  • 5:36 - 5:37
    TR: Cảm ơn rất nhiều. Hoan Nghênh Max Little nào mọi người.
  • 5:37 - 5:43
    ML: Cảm ơn nhiều, Tom. (Vỗ tay)
Title:
Kiểm tra bệnh Parkinson chỉ với một cuộc điện thoại
Speaker:
Max Little
Description:

Bệnh Parkinson ảnh hưởng đến 6,3 triệu người trên toàn thế giới, gây ra sự suy nhược và các chứng run rẩy, nhưng không có phương pháp chính xác nào để phát hiện bệnh sớm. Tuy nhiên, nhà toán học ứng dụng và là thành viên của hội TED Fellow, Max Little đang thử nghiệm một công cụ đơn giản với giá thành rẻ, có thể phát hiện Parkinson với độ chính xác 99 phần trăm - qua một cuộc gọi điện thoại 30 giây.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:04

Vietnamese subtitles

Revisions

  • Revision 5 Edited (legacy editor)
    Dimitra Papageorgiou