Hayalgücü, güzellik ve sanat ile bir semti nasıl yeniden canlandırırsınız?

Çömlekçilik eğitimi alan ve sosyal eylemci olarak anılan Theaster Gates, Chicago'nun güneyindeki acınası semti için bir şey yapmak istedi ve yaptı da. Terkedilmiş binaları dönüştürerek yarattığı toplum merkezlerinde, halen semtte yaşamakta olan insanları birbirine bağladı ve onlara ilham verdi (Orada yaşamayanları da oraya çekti). Bu tutkulu konuşmada, Gates, Chicago'da bir "minyatür Versailles" inşa etmek için sarf ettiği çabaları anlatıyor ve kültürün sosyal dönüşüm için herhangi bir kent veya herhangi bir yerde itici bir güç olabileceği ile ilgili çoşkulu inancını paylaşıyor.

Ben bir çömlekçiyim,

mütevazi bir meslek gibi gözüküyor.

Kaplarla ilgili çok şey biliyorum.

Yaklaşık 15 yılımı bunları yaparak
geçirdim.

Sanatsal deneyimimde ve
bir çömlekçi olarak eğitimim sırasında

beni en çok heyecanlandıran şeylerden
biri

hiçlikten güzel şeyler var etmenin
çok çabuk öğrenilebilmesi oldu.

Tekerleğimin başında, dağ kadar kille,
bir şeyler deneyerek çok zaman geçirdim.

Yeteneğimin ve becerimin sınırları

elllerime ve hayal gücüme dayanıyordu.

Gerçekten güzel bir
kap yapmak istiyorsam

ve henüz ayak yapmayı bilmiyorsam

ayak yapmayı öğrenmem gerekirdi.

Bu öğrenme süreci, bana hayatımda
çok çok yardımcı oldu.

Bir çömlekçi olarak, aynı zamanda

dünyayı da
şekillendirmenin de öğrenildiğini düşünüyorum.

ABD tarihinde ve dünya tarihinde

yaşanmış önemli anları,

zorlu dönemleri, sanatıma yansıtmak

istediğim zamanlar
oldu.

Ancak böylesine güçlü simgeleri

insanları bu içerikten ayırmadan

nasıl anlatacaktım?

Sanatı, Alabama'da üretimden kaldırılmış
bu yangın hortumları ile 60lardaki sivil

halk hareketinin karmaşıklığını
anlatmak için kullanabilir miydim?

Babamla beraber yaptığımız işleri
anlatmak mümkün mü?

Babam çatı ustasıydı,bir inşaatçı.
Küçük bir işletmesi vardı.

80'inde emekli oldu
ve zift kazanını bana miras bıraktı.

Zift kazanı kulağa pek de
miras gibi gelmiyor ha. Değildi de!

Pis kokuyordu ve atölyemde
çok yer kaplıyordu.

Babama, benimle sanat yapmak
isteyip istemediğini sordum;

bu hiçbir şeye benzemeyen
malzemeyi özel bir şeye

dönüştürüp dönüştüremeyeceğimizi.

Malzemeyi ve babamın
yeteneklerini yücelterek,

zifti, tıpkı kil gibi, yeni bir biçimde
düşünüp

onu farklı şekillendirerek, neler yapılabileceğini
hayal edebilir miydik?

Kilden sonra pek çok farklı
malzemeye yöneldim

ve atölyem çok büyüdü; çünkü
şöyle düşünmüştüm:

asıl mesele malzeme değil,
bir şeylere biçim kazandırma yeteneği.

Atölyemin dışında gerçekleşen

birçok fikir ve olayla daha çok ilgilendim.

Size biraz kendimden bahsedeyim:
Ben Chicago'da yaşıyorum.

Şimdi güney bölgesinde yaşıyorum,
bir Batı Yakalıyım.

Chicagolu olmayanlar için bu
bir anlam ifade etmeyecektir

ama Batı Yakalı
olduğumdan bahsetmesem

şehirdeki pek çok insan üzülürdü.

Yaşadığım semtin adı
Grand Crossing.

Bu semt, daha iyi günler görmüştü.

Etrafı pek güvenli bir yer değil.

Mahallemi terk eden çok kişi oldu

ve ben kap yapıp sanatla ilgilenmekle
ve iyi bir

kariyer yapmakla meşgulken,

atölyemin hemen dışında

yaşanan birçok şey vardı.

Hepimizin değeri düşen
emlak pazarlarından ve

bozulan kentsel
alanlardan haberi var.

Bu durum bazı şehirler için daha
geçerli gibime geliyor.

Ama bence pek çok
A.B.D. kenti ve ötesi

kentsel bozulma ile, insanların
ne yapacaklarını

bilmediği
terk edilmiş binalarla karşı karşıya.

E peki bu binaları sanatsal
deneyimimin genişlemesi ve

büyümesi olarak düşünmeye
başlayabilir miydim?

Diğer yaratıcıları da hesaba katınca--

mimarlar, mühendisler,
emlak yatırımcıları--

hep beraber kenti çok daha
kapsamlı bir şekilde

yeniden şekillendirmeyi
başarabilirdik.

Bu yüzden bir bina satın aldım.

Gayet makul bir fiyata.

Bir güzel süsledik.

Onu, sokağımda bir etkinlik yapmaya elverişli olması için

güzelleştirebildiğimiz kadar güzelleştirdik.

Binayı yaklaşık
18.000$'a aldıktan sonra

başka param kalmamıştı.

Böylece bir performans türü olarak, binayı
süpürmeye başladım.

Bu gösteri sanatıydı,
insanlar gelecekti ve

ben de süpürmeye başlayacaktım.

Çünkü süpürge bedava, süpürmek
bedava!

İşe yaramıştı.

(Kahkaha)

O zaman binayı sergi yapmak, küçük
yemekler düzenlemek için kullanabilirdik.

Şimdi sokağımızda Dorchester projeleri
olarak bilinen o binayı

birçok farklı etkinlik için

toplanma noktası olarak kullanabilecek

bir binaya dönüştürmenin yolunu bulduk.

Binayı şimdi "Arşiv Evi" adını verdiğimiz
bu alana dönüştürdük.

Bu inanılmaz şeyleri
Arşiv Evi yapacaktı.

Kentten ve başka yerlerden
hatırı sayılır sayıda insan

kendilerini mahallenin
ortasında bulacaktı.

İşte o zaman, kille olan geçmişim ile

yeni yeni gelişmeye ve insanların

şehrin güney yakasıyla ilgili
anlayışlarını değiştiren

bu yeni şey arasında

bir ilişki olabileceğini hissetmeye
başladım.

Başka evlerde de aynısını yapmaya
başladık,

ve her zaman, sadece güzel

bir alan oluşturmanın değil,
o binalarda yapılanların

içeriğinin de önemli olduğunu göstermeye
çalıştık.

Yani sadece görsel gelişime değil,

programın kendisine de kafa yoruyorduk,

bir evle diğeri veya bir komşu
ile bir diğeri arasında

kurulabilecek bağlantıları da
düşünüyorduk.

Artık Dinleme Evi dediğimiz bu evde,
Johnson Basım Şirketi'nin

gözden çıkarılmış bir kitap koleksiyonu
ve

işleri pek de iyi gitmeyen eski bir

kitapçıdan alınmış kitaplar var.

Aslında ben yalnızca bu binaları,
elimde olan herşey

ve bana katılabilecek her insanla
kullanılabilir hale getirmek istiyordum.

Chicago'da inanılmaz bir bina
stoğu var.

Eskiden uyuşturucu evi olarak kullanılan
bu bina

terk edildiğinde,

orada başka neler yapabileciğimizi düşünme
fırsatı doğdu.

Burayı şu anda Kara Sinema Evi
adını verdiğimiz yere dönüştürdük.

Kara Sinema Evi, etrafımda yaşayan
insanlar için

önemli ve alakalı olan filmleri
gösterebileceğimiz bir fırsattı.

İstersek eski bir Melvin Van

Peebles filmini istersek "Oto Yıkama"yı gösterebilecektik.

Bu harika olurdu!

Kısa sürede bu binaya sığamaz olduk

ve daha büyük bir yere geçmemiz
gerekti

Ufak bir kil parçasından yapılan Kara
Sinema Evi'nin

daha büyük bir kil parçasına dönüşmesi
gerekti: benim atölyem.

Sonra farkına vardım ki, imar delisi
insanlar için

terk edilmiş bu evlerde yaptığım

bazı şeyler, binaların inşa edildikleri

kullanım amacına uygun olarak
kullanılmıyorlardı.

Şehir kurallarından bazıları diyordu
ki "Bak,

ikametgah olan evler öyle
kalmalılar."

İyi de kimsenin yaşamak istemediği
semtlerde n'apıyorsun?

Gidebilecek herkes çoktan gitmedi mi?

Bu terk edilmiş binalarla
ne yapacağız?

Ben de onları kültürü kullanarak

uyandırmaya çalışıyordum. Bu halk için

o kadar heyecan vericiydi ve insanlar o
kadar hevesliydi ki, daha büyük binalar

bulmamız gerekti. Daha büyük binalar
bulduğumuzda

bunları değerlendirmek için kaynaklara
ihtiyacımız olduğunu anladık.

Sanat Bankası dediğimiz bu bankada, kaynaklar

yetersizdi. Yaklaşık 180 cm durgun su
vardı.

Finanse etmesi zor bir projeydi, çünkü

bankalar bu mahalleyle ilgilenmiyorlardı,

çünkü insanlar bu mahalleyle
ilgilenmiyorlardı,

çünkü burada hiç bir şey olmamıştı.

Değersizdi. Hiçbir şeydi. Hiçbir yerdi.

Düşünmeye başladık: bu binada başka
ne yapılabilirdi?

(Alkış)

Şimdi benim mahallemin ünü yayıldı

ve birçok insan oraya gelmeye başlıyor;

sonunda o bankanın sergiler,
arşivler ve müzik performansları

için bir merkez olarak
kullanılabileceğini,

ve artık bu binaların karşısında oturmaya
hevesli insanlar olduğunu fark ettik;

çünkü biz oraya bir canlılık katmıştık,

bir nevi, orada bir ateş yakmıştık.

Orada yapacağımız arşivlerden bir tanesi
Johnson Basım Şirketi'nin arşivi.

Ayrıca bu mahallede yaşayan veya yaşamış
insanlardan, Amerikan tarihine ilişkin

hatırlanmaya değer şeyler toplamaya
başladık.

Bu resimlerin bazıları küçük görülmüş
siyahi insanların resimleri

zorlu bir içeriğe
sahip tarihsel anektotlar bunlar.

Ama ırk ve sosyal sınıfların karmaşıklığından

bahsetmek için, içinde sürekli kendi
kişiliklerini sorgulayan

genç insanların olduğu

bir mahalleden daha iyi neresi olabilir
ki?

Bazı yönleriyle banka, bir aktarım
merkezini temsil ediyor.

Kültürel faaliyetler için oldukça bağlı
bir düğüm yaratmaya çalışırken

birçok yeni merkez oluşturup

bunları etraftaki güzel yeşil alanlarla
bağlayabilir,

satın alıp restore ettiğimiz

yaklaşık 60-70 binanın tepesine

minyatür birer Versailles
yerleştirebilir ve tüm bu

binaları büyük bir yeşil kuşakla
çevreleyebilirsek--

(Alkış)--

böylece insanların asla bulunmak
istemediği bu yer

bütün ülkeden ve dünyadan insanlar için

önemli bir istikamet olabilir.

Bazı yönlerden hala bir çömlekçi
gibiyim;

çarkımızda olan şeylerle uğraşıp

var olan yeteneğimizle

yapacağımız bir sonraki çömleği düşünmeye
çalışıyoruz.

Bir çömlekten bir eve, bir sokağa
bir mahalleye

bir kültürel bölgeye ve sonunda şehri düşünmeye dönüştü

ve her noktada öğrenmem
gerektiğini bilmediğim şeyler vardı.

Hayatımda
imar yasasıyla ilgili bu kadar şey öğrenmemiştim.

Gerekeceğini de
hiç düşünmezdim.

Ama bunun bir sonucu olarak anlıyorum ki,
yalnızca benim sanatsal

eylemlerim için değil,

bir çok başka sanatsal uygulama
için de yer var.

İnsanlar bize sormaya başladı:

"Eee Theaster, ölçeklendirmeyi nasıl
yapacaksın?"

"Sürdürülebilirlik planın ne?"

(Kahkaha) (Alkış)

Kendimi ithal edemeyeceğimin
farkına vardım.

Akron, Ohio, Detroit, Michigan ve Gary,
Indiana

gibi şehirlerde

o yerlere inanan ve güvenen insanlar
halihazırda var

olduğunu, zaten o yerleri güzelleştirmeye

çalıştıklarını, ama çoğu zaman, bir yere
tutkulu olan insanların

güzel şeylerin olmasını sağlamak için gerekli

kaynaklardan uzak ve bazı şeyleri

gerçekleştirebilecek insanlardan
kopuk olduğunu anladım.

Artık ülke çapında, elinizde
olanla nasıl işe başlayabileceğiniz,

halihazırda var olanla neler yapabileceğiniz,

hiçten nasıl bir şeyler yaratabileceğiniz,

bir çark üzerinde veya

sokağınızda veya bir şehir çapında
dünyanızı nasıl yeniden

şekillendirebileceğinizle ilgili tavsiyeler veriyoruz.

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)

June Cohen: Teşekkürler. Şimdi bunu
izleyen birçok insan

kendilerine, sizin de en sonunda sorduğunuz soruyu soracak:

Bunu kendi şehirlerinde nasıl
yapabilirler?

Kendini ithal edemiyorsun.

Bize senin gibi şehrinde bu
tür

projeler başlatmak isteyen insanlar için
birkaç taktik ver.

Theaster Gates:Çok önemli olduğunu öğrendiğim şeylerden biri,

yalnızca eski bir ev gibi
özel ve tek bir proje

yapmaktansa, eski bir ev ile yerel bir

okul ve ufak bir
şarap dükkanının

arasındaki ilişki nedir, bunlar arasında
herhangi

bir sinerji var mı, diye düşünmek.

Bu insanları konuşturabilir misiniz?

Mahallelerin bozulup tükendiği
vakalarda çoğu zaman

hala bir nabızları olduğunu
fark ettim.Oranın,

oradaki tutkulu insanların nabızlarını
nasıl yokluyorsun? 20 yıldır kavga

eden, sert darbeler alan insanları
yaşadıkları yer

hakkında nasıl tekrar heveslendirirsin?

İşte birinin bu işi yapması gerekiyor.

Geleneksel bir geliştirici olsaydım yalnız
ca binalar hakkında

konuşurdum, ve sonra camın önüne "Kiralık"
tabelası koyardım.

Bence bundan daha fazlasını organize
etmeniz gerek,

yaptığınız şeyle ilgili biraz daha
bilinçli

olmanız gerek-- burada kurmak
istediğim işletmeler neler?

Bir de buralarda yaşayan, benimle iş

kurmak isteyen insanlar var mı?

Çünkü bence bu sadece kültürel bir alan
veya evlerle ilgili değil;

ekonomik tabanın da baştan
yaratılması gerekiyor.

Yani doğru olan, tüm bunları beraber, bir
ilişki içerisinde düşünmek.

JC: İnsanlar 20 yıldır zorluklar çekerken
içlerindeki kıvılcımı

yeniden canlandırmak zor. Buzları

kırmaya yaradığını düşündüğün
taktikler var mı?

TG: Evet, bence şu an inanılmaz işler

yapan bir sürü insan var,

ama örneğin
medyanın dediği gibi

bir alanda yalnızca şiddet içeren şeyler
oluyorsa

bu tür sorunları aşmak için

yeteneklerinize ve içinde bulunduğunuz

duruma bağlı olarak neler yapabilirsiniz?

Tiyatroyu seven biriysen,
açık havada

sokak tiyatrosu festivali yapabilirsin.

Bazen bazı mahallelerde, biraz iddialı
olan

şeyleri yapmak için gerekli
kaynaklar olmuyor

ama eğer insanların bir mahallenin
yerlisi olduğundan emin olmanın

bir yolunu bulur,

yerel olarak gerçekleşen bu şeyleri destekleyecek insanları bulabilir ve

bu insanları bir araya getirebilirsek

bence inanılmaz şeyler olabilir.

JC: Çok ilginç.

Peki yarattığınız bu projelerin
aktiviteden

faydalanmaya çalışan vejeteryan indie bir

topluluk için değil de gerçekten
dezavantajlı insanlar

için olduğundan nasıl emin
olabiliyorsunuz?

TG: Tam üstüne bastın. Bence işler
burada karışmaya başlıyor.

JC: Bundan bahsedelim.
TG: Şu anda Grand Crossing'de

yaşayanların %99'u siyahi

ve burada her gün sokakta yürüyen insanlarla mülk sahiplerinin

farklı insanlar olabileceğini biliyoruz.

Bu durumda Grand Crossing'in bugün
olduğundan

farklı bir hale dönüşme sürecine
şimdiden girdiğini söyleyebiliriz.

Ama konut vakıflarının veya misyona
dayalı geliştirme projelerinin

içinde bulundukları

alanı korumaya başlamalarını sağlayamanın
bir yolu olmalı.

Çünkü bir şehirde 7.500 tane boş arsanız
varsa

orada bir şeyler olmasını istersiniz

ama yalnızca geliştirme kısmıyla değil,
stabilizasyon kısmıyla da

ilgilenen kurumların bu işleri
üstlenmesini istersiniz.

Bana öyle geliyor ki, geliştirme kısmı
genelde çok hevesli

ama bir mahallenin bilinci gibi olan diğer
parça,

işte o parça artık yaşamıyor.

Peki yeni gelen halka verilen kaynakların

uzun yıllardır orada oturan mahalle sakinlerine de

dağıtıldığından emin olacak

önemli gözlemcileri nasıl yetiştireceğiz?

JC: Tamam, bu çok anlamlı.

Güzellik ve güzelliğin ve sanatın önemi ile ilgili çok güçlü bir davan var.

Fonların kötü durumdaki insanlara
temel hizmetler

için kullanılmasının daha iyi olduğunu
söyleyen insanlar olacaktır.

Bu görüşü nasıl çürütürsünüz, veya buna
nasıl karşı gelirsiniz?

TG:Ben güzelliğin temel
hizmet olduğuna inanıyorum.

(Alkış)

Düşük kaynaklı mahalle veya topluluklara

gerekli kaynaklar sağlanmadığında, çoğu
zaman

bir şeyleri

ateşlemeye yardımcı
olan şeyin kültür olduğunu ve

her şeyi benim yapamayacağımı fark ettim.

Ama bence eğer kültürle başlayıp
insanların

kendi mahallerine yeniden
yatırım yapmalarını sağlayabilirsen

karşılığında başka imkanlar doğuyor

ve sonra insanlar bir istekte
bulunabiliyorlar--şiirsel bir istek

ve şehirlerimizi uyandırmak için gerekli
olan politik

istekler de bayağı şiirselleşiyor.

JC: Çok mantıklı.

Theaster, bugün burada bizimle olduğun
için çok teşekkürler.

Teşekkürler. Theaster Gates.

(Alkış)