Ben Saunders: Tại sao phải ra khỏi nhà làm gì?

Nhà thám hiểm Ben Saunders muốn bạn đi ra ngoài! Không chỉ vì như vậy lúc nào cũng vui và thú vị, nhưng vì thế giới bên ngoài mới là "miếng thịt" của cuộc sống, "thứ nước quả" mà chúng ta có thể thu nhận từ từng ngày từng giờ của cuộc đời mình. Chuyến du khảo ngoài trời tiếp theo của Saunders: trở thành người đầu tiên đi bộ từ bờ biển Nam Cực đến cực Nam và quay lại.

Cơ bản là tôi kéo xe trượt tuyết để kiếm sống,

nên chỉ cao siêu một chút cũng đủ làm tôi nhức đầu rồi

nhưng tôi sẽ đọc câu hỏi này

từ một buổi phỏng vấn đầu năm nay:

"Nói một cách triết lý thì liệu nguồn cung cấp thông tin liên tục

có làm mất khả năng tưởng tượng của chúng ta

hay thay thế của chúng ta mơ ước muốn đạt được cái gì đó?

Xét cho cùng, nếu nguồn thông tin đã được thực hiện ở một nơi nào đó bởi một ai đó,

và chúng ta có thể tham dự "ảo" vào quá trình đó,

thì chúng ta đâu cần ra khỏi nhà nữa?"

Người ta thường giới thiệu tôi là một nhà thám hiểm vùng cực.

Tôi không chắc đó là danh hiệu tân tiến nhất hay danh hiệu của thế kỷ 21,

nhưng tôi đã trải qua hơn 2%

cuộc đời mình trong một căn lều bên trong Vòng tròn Bắc Cực

nên có thể nói tôi cũng ra khỏi nhà khá nhiều.

Tôi nghĩ là tính cách tôi là thích hành động

hơn là quan sát hay suy xét mọi thứ,

và bây giờ tôi sẽ cố gắng tìm hiểu ngắn gọn

sự khác biệt này, giữa ý tưởng và hành động.

Câu trả lời đơn giản nhất cho câu hỏi "tại sao?",

câu hỏi mà đã ám ảnh tôi suốt 12 năm qua

là từ anh chàng này, người trông có vẻ cá tính

đứng ở phía sau, thứ hai từ trái sang,

George Lee Mallory. Nhiều người trong số các bạn có lẽ biết đến nhân vật này.

Lần cuối cùng người ta nhìn thấy anh là năm 1924 khi anh biến mất vào đám mây

gần đỉnh núi Everest.

Anh ta có thể phải hoặc không phải là người đầu tiên chinh phục đỉnh Everest

hơn 30 năm trước Edmund Hilary.

Không ai biết anh có thật đã lên được tới đỉnh núi không. Đó vẫn còn là một bí ẩn.

Nhưng người ta nói anh là người nói câu: "Vì nó ở đó."

Tôi cũng không biết chắc có phải anh ta đã nói câu này không.

Có rất ít bằng chứng, nhưng điều mà anh ấy chắc chắn đã nói

thực ra nghe hay hơn nhiều.

Tôi có in nó ra đây, để tôi đọc cho các bạn.

"Câu hỏi đầu tiên mà bạn sẽ hỏi

và tôi phải cố gắng trả lời là thế này:

Leo lên núi Everest để làm gì?

Và tôi phải trả lời ngay là nó không để làm gì cả.

Không có chút viễn cảnh là sẽ đạt được cái gì cả.

À, có thể là chúng tôi biết thêm một chút về phản ứng của

cơ thể người ở độ cao lớn,

và có thể những nhà y học có thể đem những nhận xét đó

áp dụng vào ngành hàng không,

nhưng ngoài ra thì không có ích gì cả.

Chúng tôi không mang về một chút vàng hay bạc,

không có đá quý, hay than, hay sắt.

Chúng tôi cũng không tìm thấy một mẩu đất nào để trồng

vụ mùa để tăng lương thực. Thế nên chuyện leo núi này chẳng có ích gì.

Nếu bạn không hiểu được rằng có gì đó của con người

muốn đáp lại với lời thách thức của ngọn núi này,

rằng vất vả trèo lên đến đỉnh

cũng như mãi cố gắng trèo lên trong cuộc đời,

thì bạn sẽ không thể hiểu được tại sao chúng tôi đi.

Chuyến phiêu lưu này đơn giản là cho chúng tôi niềm vui,

và xét cho cùng thì niềm vui mới là mục đích của cuộc sống.

Chúng tôi không sống để ăn và kiếm tiền.

Chúng tôi ăn và kiếm tiền để có thể tận hưởng cuộc sống.

Đó mới là ý nghĩa cuộc sống, và là lý do mà chúng ta sống.

Mallory nói rằng bước ra khỏi nhà

và đặt chân vào những chuyến phiêu lưu vĩ đại này là niềm vui.

Nhưng mà suy nghĩ đó không đúng với kinh nghiệm của riêng tôi.

Lần tôi đi ra khỏi nhà xa nhất

là vào mùa xuân năm 2004. Tôi vẫn không biết chính xác

cái gì khiến tôi muốn làm như vậy, nhưng kế hoạch của tôi lúc đó là thực hiện

một chuyến đi dọc Bắc Băng Dương một mình và không có tài trợ.

Kế hoạch của tôi cơ bản là đi bộ từ bờ biển phía bắc nước Nga

đến cực Bắc, và rồi đi tiếp đến bờ biển phía bắc Canada.

Chưa từng có ai làm điều này. Lúc đó tôi 26 tuổi.

Rất nhiều chuyên gia nói rằng kế hoạch đó không thể thực hiện được,

và mẹ tôi đương nhiên là không hào hứng lắm với ý tưởng này.

(Cười)

Chuyến đi từ một trạm khí tượng nhỏ ờ bờ biển phía bắc

Siberia đến điểm khởi hành cuối cùng của tôi

ở mép băng gần bờ biển của Bắc Băng Dương,

mất khoảng 5 tiếng, và nếu có ai xem

Felix Baumgartner can đảm đi lên chứ không phải chỉ đi xuống,

bạn sẽ hiểu được cảm giác lo sợ của tôi

khi ngồi trên một chiếc trực thằng ầm ĩ đi về phương bắc,

và, nếu có là gì nữa, cảm giác cái chết gần kề.

Tôi ngồi đó tự hỏi thế quái nào tôi lại tự bày trò oái oăm cho mình vậy.

Có một chút thú vị, một chút hân hoan.

Tôi mới 26. Tôi nhớ mình ngồi đó

nhìn xuống cái xe trượt tuyết. Tôi có ván trượt sẵn sàng để đi,

tôi có điện thoại vệ tinh, súng ngắn

phòng trường hợp tôi bị một con gấu bắc cực tấn công.

Tôi nhớ mình nhìn ra cửa sổ và thấy chiếc trực thăng thứ hai.

Chúng tôi cùng ầm ĩ đi qua bình minh tuyệt vời của Siberia,

và một phần trong tôi cảm giác như sự giao thoa giữa Jason Bourne

và Wilfred Thesiger. Một phần tôi

thấy khá tự hào về bản thân, nhưng chủ yếu tôi chỉ khiếp đảm hoàn toàn.

Và chuyến đi đó kéo dài 10 tuần - 72 ngày.

Tôi không gặp bất kì ai khác. Chúng tôi chụp hình này cạnh máy bay trực thăng.

Sau đó thì tôi không nhìn thấy ai trong 10 tuần.

Cực Bắc nằm ngay chính giữa biển,

nên lúc đó là tôi đang đi qua những bề mặt phủ băng của Bắc Băng Dương.

NASA mô tả điều kiện năm đó là tệ hại nhất họ từng ghi nhận được.

Tôi kéo 180 kí lương thực và dầu và các đồ dùng,

khoảng 400 pounds. Nhiệt độ trung bình cho 10 tuần đó

là khoảng âm 35 độ. Âm 50 là lạnh nhất.

Cho nên, khoảng thời gian đó cũng chẳng vui vẻ hào hứng gì.

Dù sao chăng nữa, một trong những điều thần kì của chuyến đi này,

là tôi đã được đi bộ qua biển,

trên lớp băng trôi nổi, trôi dạt, chuyển động

trên bề mặt Bắc Băng Dương,

giữa một môi trường liên tục thay đổi.

Băng luôn chuyển động, vỡ ra, trôi dạt xung quanh,

rồi đóng băng lại, nên cảnh tượng tôi thấy trong gần 3 tháng

với tôi rất độc đáo. Không ai khác sẽ từng, đã có thể từng,

thấy được cảnh tượng đó, khung cảnh đó, cái mà tôi đã thấy trong 10 tuần.

Và đó, tôi nghĩ, là lý do chuẩn nhất cho việc rời khỏi nhà.

Tôi có thể tìm cách tả cho bạn cảm giác đó như thế nào,

nhưng bạn sẽ không bao giờ biết nó là như thế nào,

và tôi càng cố giải thích là tôi đã cảm thấy cô đơn,

rằng tôi là con người duy nhất trong vòng 5.4 triệu dặm vuông,

rằng trời thì lạnh, gần âm 75 độ với gió lạnh buốt trong những ngày xấu trời...

thì lời lẽ càng không đủ để diễn tả hết được.

Và vậy nên với tôi, thật sự làm một cái gì đó,

bạn biết đấy, để cố gắng trải nghiệm, để thật sự tham gia vào, chinh phục thử thách,

vẫn hơn là cứ nhìn và tự hỏi, đó là nơi ta tìm thấy

phần "thịt" thực sự của cuộc sống,

thứ "nước quả" mà chúng ta có thể vắt ra từ từng ngày từng giờ.

Tuy nhiên tôi phải đính chính cẩn thận ở đây.

Theo kinh nghiệm của tôi, trải nghiệm cuộc sống ở cái giới hạn

của con người, thì rất dễ gây nghiện.

Tôi không chỉ nói trong phạm vi

gan dạ mà ngu xuẩn kiểu thời vua Edward,

mà còn trong các lĩnh vực ung thư tuyến tụy,

cũng rất dễ gây nghiện, và trong trường hợp của tôi,

tôi nghĩ những chuyến thám hiểm vùng cực có lẽ không khác

nghiện thuốc phiện là mấy.

Tôi không thể nói hết nó tuyệt vời cỡ nào cho đến khi bạn thử nó,

nhưng nó có khả năng đốt hết tất cả số tiền tôi có thể kiếm được,

làm hỏng mọi mối quan hệ tôi từng có,

vậy nên hãy cẩn thận bạn ước gì.

Mallory cho rằng có gì đó ở con người

đáp lại lời thách thức của ngọn núi,

và tôi tự hỏi đó là do có cái gì đó

trong bản thân cái thách thức, trong nỗ lực muốn chinh phục đó, và đặc biệt

trong những thử thách to lớn, khó nhai, chưa làm qua mà nhân loại phải đối mặt,

mời gọi chúng ta, và theo kinh nghiệm của tôi thì đúng là như vậy.

Có một thử thách chưa hoàn thành

cứ mời gọi tôi suốt gần hết cuộc đời trưởng thành.

Rất nhiều bạn biết câu chuyện này.

Đây là hình của Đại úy Scott và đội của ông.

Chỉ khoảng hơn 100 năm trước Scott đặt ra quyết tâm

trở thành người đầu tiên đến được Nam Cực.

Lúc đó không ai biết có cái gì ở đó. Người ta còn chưa vẽ bản đồ Nam Cực.

Chúng ta còn biết về bề mặt của mặt trăng nhiều hơn

là chúng ta biết cái gì nằm ở trung tâm Nam Cực.

Scott, như các bạn chắc cũng biết, đã bị đánh bại

bởi Roald Amundsen và đội người Na-Uy của ông ta,

những người dùng chó và xe chó kéo. Đội của Scott thì đi bằng chân,

5 người họ đeo dây nịt và kéo xe trượt đi lòng vòng,

và họ đến cực để tìm thấy lá cờ Na Uy đã ở sẵn đó,

tôi tưởng tượng chắc họ phải thấy khá cay đắng và xuống tinh thần.

Tất cả 5 người họ quay về và bắt đầu đi bộ trở lại bờ biển

và tất cả 5 đều chết trong chuyến trở về đó.

Thời đại này người ta hay hiểu sai là

chẳng còn gì chưa được khám phá hay mạo hiểm.

Khi tôi nói về Nam Cực, mọi người thường nói,

"Thú vị đấy, nhưng chẳng phải là

anh chàng Blue Peter gì đấy đã đến đấy bằng xe đạp sao?"

Hoặc là, "Đó hay đó. Bạn biết không, năm sau bà tôi sẽ

lên tàu đến Nam Cực đấy. Bạn biết mà.

Có khi nào bạn sẽ gặp bà tôi ở đấy không?"

(Cười)

Nhưng chuyến đi của Scott vẫn ở chưa được hoàn thành.

Chưa ai từng đi bộ trên bờ biển Nam Cực

đến Cực Nam và quay trở lại.

Nó hẳn phải là cố gắng bạo gan nhất

của thời kì Edward hoàng kim của những chuyến mạo hiểm,

và với tôi lúc đó là cao điểm, tính hết mọi thứ

mà chúng ta đã giải đáp được trong thế kỉ này

từ bệnh hoại huyết đến những tấm năng lượng mặt trời, rằng cũng đến lúc

ai đó đi hoàn tất công việc này.

Và đó chính là điều mà tôi đang đặt ra để thực hiện.

Thời điểm này năm tới, vào tháng 10, tôi sẽ dẫn đầu một nhóm 3 người.

Chúng tôi sẽ mất khoảng 4 tháng để làm chuyến quay về.

Đó là tỉ lệ. Đường màu đỏ hiển nhiên là một nửa đường đến cực.

Chúng tôi phải quay lại và trở lại lần nữa.

Tôi biết là nghe mỉa mai, rằng chúng tôi sẽ

viết blog và tweet. Bạn sẽ có thể sống qua

chuyến hành trình của chúng tôi một cách gián tiếp và "ảo"

theo cách mà chưa ai từng làm.

Và đây cũng sẽ là 4 tháng cơ hội cho tôi để cuối cùng

đưa đến một câu trả lời súc tích cho câu hỏi "Tại sao?"

Và cuộc sống của chúng ta ngày nay an toàn và tiện nghi

hơn bao giờ hết. Chắc chắn là sẽ không cần đến

nhiều nhà thám hiểm ở thời buổi này. Người tư vấn nghề nghiệp cho tôi ở trường

không bao giờ đề cập đến nghề này làm một lựa chọn.

Ví dụ, nếu tôi muốn biết

có bao nhiêu ngôi sao trên Dải Ngân Hà,

những cái đầu khổng lồ trên đảo Phục sinh già cỡ nào,

đa số các bạn đều có thể tìm ra câu trả lời ngay lập tức

mà thậm chí không cần đứng dậy.

Vậy mà, nếu tôi đã học được điều gì trong gần 12 năm nay

kéo những vật nặng quanh những nơi lạnh giá,

đó là cảm hứng thực sự, và sự trưởng thành

chỉ đến từ khó khăn và thử thách,

từ việc rời khỏi những cái tiện nghi và thân thuộc

và bước chân vào những nơi chưa biết đến.

Trong cuộc sống, chúng ta đều có những cơn bão tố để vượt qua và những cực để bước qua,

và tôi nghĩ nói một cách trừu tượng, ít nhất,

chúng ta đều có thể đạt được lợi ích từ việc bước ra khỏi nhà

thường xuyên hơn một chút, chỉ khi chúng ta có thể thu đủ dũng khí.

Tôi chắc chắn sẽ kêu gọi các bạn mở cánh cửa chỉ một chút thôi

và nhìn ra xem có cái gì ở ngoài.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Vỗ tay)