Ukryta siła światowej gospodarki - wysyłanie pieniędzy do domu

W 2013 imigranci na całym świecie wysłali do swoich przyjaciół i rodziny 413 miliardy dolarów - trzy razy więcej, niż cała pomoc międzynarodowa (około 135 miliardów). Te pieniądze, określane jako przekazy pieniężne, tworzą ogromne zmiany w życiu ludzi je otrzymujących i są głównym elementem gospodarki wielu państw. Ekonomista Dilip Ratha opisuje obietnicę "dolarów opatrywanych miłością" i analizuję, w jaki sposób są one tłumione przez przeszkody praktyczne i prawne.

Mieszkam w Waszyngtonie,

ale dorastałem w Sindhekeli,
wiosce w indyjskim stanie Orisa.

Mój ojciec był urzędnikiem państwowym.

Moja mama nie umiała czytać ani pisać,

ale zawsze mówiła mi:

"Króla czczą tylko w jego królestwie.

Poetę szanują wszędzie".

Dlatego też chciałem zostać poetą.

O mało co nie poszedłbym do college'u,

gdyby nie pomoc ciotki.

Na naukę wyjechałem to Sambalpuru,

największego miasta w regionie,

Tam, już w collegu,
po raz pierwszy widziałem telewizor.

Marzyłem o dalszych studiach w USA.

Gdy nadeszła taka szansa,

za pożyczone pieniądze
przemierzyłem dwa oceany,

mając w kieszeni jedynie 20 dolarów.

W USA pracowałem

na pół etatu w centrum badawczym,

uczęszczając na wykłady z ekonomii.

Z niewielkich zarobków

płaciłem za utrzymanie

i wysyłałem pieniądze do domu,
dla brata i ojca.

Moja historia nie jest wyjątkowa.

Każdego roku migrują miliony ludzi.

Wspomagani przez rodziny
przemierzają oceany,

pustynie, rzeki i góry.

Ryzykują życie,
żeby urzeczywistnić marzenie,

proste marzenie o porządnej pracy,

żeby móc wysyłać pieniądze do domu

i pomóc rodzinom,

które wcześniej pomogły im.

Na świecie są 232 miliony emigrantów.

To ludzie mieszkający w kraju,

który nie jest ich ojczyzną.

Gdyby istniało państwo

zamieszkałe jedynie przez emigrantów,

miałoby większą populację niż Brazylia.

Byłoby ekonomicznie większe od Francji.

Około 180 milionów
emigrantów z biednych krajów

regularnie wysyła pieniądze do domu.

Te sumy pieniężne nazywa się przekazami.

Oto fakt, który może was zaskoczyć:

413 miliardów dolarów

to suma przekazów wysłanych w zeszłym roku

przez emigrantów
do krajów rozwijających się.

Emigranci z tych państw

wysyłają pieniądze do domu,

413 miliardów dolarów.

To spora suma,

trzykrotnie większa

od wszystkich funduszy rozwojowych.

Pomimo tego ja, wy,

moi znajomi z Waszyngtonu,

wszyscy wciąż debatujemy

i dyskutujemy na temat
funduszy rozwojowych,

a ignorujemy przekazy,
uważając je za drobne sumy.

Co prawda ludzie wysyłają
średnio 200 dolarów miesięcznie,

ale wysyłanie pieniędzy co miesiąc

przez miliony ludzi,

zamienia tę sumę w rzekę obcej waluty.

W ostatnim roku Indie
otrzymały 72 miliardy dolarów.

To więcej niż wyniósł ich eksport IT.

W Egipcie suma przekazów
jest trzykrotnie wyższa

od dochodów z Kanały Sueskiego.

W Tadżykistanie przekazy
stanowią 42% PKB.

W krajach biedniejszych,
mniejszych, słabszych,

dotkniętych konfliktem,
jak Somalia czy Haiti,

przekazy są ostatnią deską ratunku.

Nic dziwnego, że mają ogromny wpływ

na ekonomię oraz na życie biednych.

Inaczej niż prywatne
fundusze inwestycyjne,

przekazy nie kończą się

przy pierwszych objawach kłopotów państwa.

Działają właściwie jak ubezpieczenie.

Kiedy rodzina ma kłopoty,

napotyka trudności, przeżywa trudny okres,

przekazy rosną,
działają jak ubezpieczenie.

Migranci wysyłają więcej pieniędzy.

Inaczej niż pieniądze z funduszy,

które muszą przejść
przez urzędy i rządowe agencje,

przekazy trafiają bezpośrednio
do biednych, do rodzin,

często z radami finansowymi.

W Nepalu w 1995 roku biedni stanowili 42%.

Taki był udział biednych w społeczeństwie.

W 2005 roku, dekadę później,

w czasach kryzysu politycznego
oraz ekonomicznego,

liczba biednych spadła do 31%.

Uważa się, że spadek liczby biednych,

przynajmniej większość, około połowa,

to zasługa przekazów z Indii,

innego biednego kraju.

W Salwadorze

liczba dzieci porzucających naukę

jest niższa w rodzinach
otrzymujących przekazy.

W Meksyku oraz na Sri Lance

waga noworodków jest większa w rodzinach,

które otrzymują przekazy.

Przekazy to troskliwie zapakowane dolary.

Emigranci wysyłają do domu
pieniądze na jedzenie,

zakup artykułów pierwszej potrzeby,

budowę domów, edukację,

opiekę medyczną dla starszych osób,

inwestycje w biznes przyjaciół i rodziny.

Emigranci wysyłają
jeszcze więcej pieniędzy

na wyjątkowe wydatki,

takie jak operacja czy wesele.

Migranci wysyłają również,

prawdopodobnie zbyt często,

pieniądze na nagłe pogrzeby,

w których nie mogą uczestniczyć.

Te pieniądze czynią wiele dobra,

jednak są przeszkody w przepływie

400 miliardów dolarów w przekazach.

Główną barierą są ogromne koszta

wysyłki pieniędzy do domu.

Firmy przekazowe tak ustalają opłaty,

żeby ograbić biednych.

Mówią: "Za wysłanie do 500 dolarów

zapłacisz 30 dolarów".

Jeśli jesteś biedny i możesz wysłać
wyłącznie 200 dolarów,

musisz zapłacić 30 dolarów.

Średni koszt wysłania pieniędzy

wynosi osiem procent kwoty.

Czyli gdy wysyłasz 100 dolarów,

odbiorca otrzyma ledwie 92 dolary.

Wysłanie pieniędzy do Afryki
jest jeszcze droższe:

to 12 procent kwoty.

Wysłanie pieniędzy wewnątrz Afryki

jest jeszcze droższe:

Ponad 20% kwoty.

Pieniądze wysyłane
na przykład z Beninu do Nigerii.

Mamy także Wenezuelę,

gdzie ze względu na kontrolę
wymiany walut

dobrze jeśli z wysłanych 100 dolarów

rodzina otrzyma choćby 10 dolarów.

Oczywiście nikt nie wysyła
pieniędzy do Wenezueli

drogą oficjalną.

Wysyła się je w walizkach.

Kiedy koszty są wysokie,

pieniądze są przemycane.

Co gorsze, wiele krajów rozwijających się

posiada całkowity zakaz
wywożenia pieniędzy.

Niektóre bogate państwa też zakazują

wysyłania pieniędzy do wybranych krajów.

Czy nie ma w takim razie innych,

lepszych i tańszych opcji
na wysłanie pieniędzy?

Są.

Kenijska M-Pesa pozwala ludziom

wysyłać i otrzymywać pieniądze,

pobierając jedynie
60 centów za transakcję.

Rząd USA rozpoczął
wraz z Meksykiem program

umożliwiający biurom finansowym

wysyłanie pieniędzy do Meksyku

za jedyne 67 centów za transakcję.

Jednak tych szybszych,
tańszych, lepszych opcji

nie można zastosować
na rynku międzynarodowym

z obawy o pranie brudnych pieniędzy,

chociaż niewiele danych potwierdza

jakikolwiek znaczący związek

między praniem brudnych pieniędzy,

a małymi przekazami.

Wiele międzynarodowych banków

niechętnie prowadzi konta

biur usług finansowych,

szczególnie tych obsługujących Somalię.

Somalia to kraj,

w którym roczny dochód na głowę

wynosi jedynie 250 dolarów rocznie.

Miesięczne przekazy do Somalii

są przeciętnie wyższe od tej sumy.

Przekazy są gwarancją przeżycia Somalii.

Jednak jest to przykład sytuacji,

gdzie prawa ręka udziela pomocy,

a lewa zdusza przepisami

siłę napędową tej ekonomii.

Są także przypadki
biednych ludzi z wiosek, takich jak ja.

Jednym miejscem w wiosce,

gdzie można odebrać gotówkę, jest poczta.

Większość państw na świecie

zezwala urzędom pocztowym

na ekskluzywną współpracę
z firmami przesyłającymi pieniądze.

Jeśli chcę wysłać pieniądze

do ojca w wiosce,

muszę je wysłać
przez określoną firmę przekazową,

nawet jeśli koszt jest wysoki.

Nie moge wybrać tańszej opcji.

To musi się skończyć.

Co mogą zrobić organizacje międzynarodowe

oraz przedsiębiorcy społeczni,

aby zmniejszyć koszta wysłania pieniędzy?

Po pierwsze, złagodzić przepisy
odnośnie przekazów poniżej 1000 dolarów.

Państwa powinny zdać sobie sprawę z tego,

że drobne przekazy nie są
praniem brudnych pieniędzy.

Po drugie, państwa powinny
zabronić wyłączności na współpracę

między urzędami pocztowymi
a firmami przekazowymi.

Także pomiędzy pocztą

a krajowym systemem bankowym,

który posiada rozległą sieć
i obsługuje biednych.

Państwa powinny promować konkurencję,

otworzyć się na współpracę,

która zmniejszy koszta,
tak jak zrobiliśmy to my,

jak zrobiono w telekomunikacji.

Wiecie, jak to wyglądało.

Po trzecie, duże organizacje charytatywne

powinny utworzyć platformę przekazową

na zasadzie non-profit.

Powinny utworzyć platformę przekazową
typu non-profit, która umożliwiłaby

firmom przekazowym
wysyłanie pieniędzy po niższych kosztach

i która byłaby zgodna

z przepisami na całym świecie.

Wspólnota rozwoju powinna obrać za cel

zmniejszenie kosztów przekazów

z obecnych 8% do jednego.

Jeśli zmniejszymy koszty do 1%,

utworzy to oszczędności rzędu
30 miliardów dolarów rocznie.

Trzydzieści miliardów dolarów to więcej

niż roczny budżet pomocy na rzecz Afryki.

To więcej, lub tyle samo,

co łączny budżet na zapomogi rządu USA,

największego ofiarodawcy na Ziemi.

Oszczędności byłby nawet
większe niż 30 miliardów,

bo kanały przekazowe wykorzystuje także

pomoc, handel i inwestycje.

Innym ważnym utrudnieniem

w przesyłaniu przekazów rodzinie

są kosmiczne, nielegalne
koszty rekrutacji,

opłaty, które emigranci płacą

pośrednikom pracy.

Kilka lat temu byłem w Dubaju,

gdzie odwiedziłem obóz robotniczy.

Była ósma wieczorem,
ciemno, gorąco, parno.

Robotnicy kończyli właśnie

wyczerpujący dzień pracy.

Zacząłem rozmowę

z robotnikiem budowlanym z Bangladeszu.

Martwił się,

że od kilku miesięcy
wysyła do domu pieniądze,

ale większość z nich trafia

do agenta rekrutacyjnego,

który znalazł mu tę pracę.

Wyobraziłem sobie jego żonę,

czekającą na comiesięczny przekaz.

Przekaz przychodzi.

Bierze pieniądze

i oddaje pośrednikowi,

a dzieci się temu przyglądają.

To musi się skończyć.

To dotyczy nie tylko
pracowników budowlanych z Bangladeszu,

ale wszystkich pracowników.

Miliony emigrantów cierpią
z tego samego powodu.

Pracownik budowlany z Bangladeszu

płaci średnio 4000 dolarów

za pracę przynoszącą mu
rocznie 2000 dolarów.

Oznacza to, że przez dwa, trzy lata

spłaca tylko opłaty rekrutacyjne.

Rodzina nie dostaje nic.

Dzieje się tak nie tylko w Dubaju,

to ciemna strona każdego
większego miasta na świecie.

Dotyczy to nie tylko
pracowników budowlanych

z Bangladeszu, ale z całego świata.

Dotyka to nie tylko mężczyzn.

Kobiety są wyjątkowo narażone

na rekrutacyjne malwersacje.

Jedną z najbardziej
ekscytujących i najnowszych

zmian w sprawie przekazów

jest mobilizacja przez innowację,

diaspor oszczędzających
i diaspor dających.

Emigranci wysyłają do domu pieniądze,

ale oszczędzają również
duże sumy pieniędzy

w krajach, w których mieszkają.

Szacuje się, że oszczędności emigrantów

wynoszą 500 miliardów dolarów rocznie.

Większość tych pieniędzy znajduje się

na kontach i depozytach bankowych
o zerowym oprocentowaniu.

Gdyby państwo wyszło
z ofertą oprocentowania

w wysokości trzy procent, cztery procent

i oświadczyło, że pieniądze
zostaną użyte do budowania

szkół, dróg, lotnisk, linii kolejowych

w ich ojczyźnie,

wielu emigrantów
byłoby zainteresowanych

przekazaniem swoich pieniędzy,

ponieważ jest to nie tylko zysk,

ale możliwość zaangażowania
w rozwój ojczyzny.

Kanały przekazowe
mogą być wykorzystywane

do sprzedaży tych obligacji emigrantom,

bo można je oferować

przy okazji comiesięcznych przekazów.

W ten sam sposób można
zmobilizować diasporę dającą.

Chciałbym zainwestować

w szybkie koleje w Indiach

i pomóc w walce z malarią w mojej wiosce.

Przekazy są wspaniałym sposobem

dzielenia się dobrobytem

w sposób ukierunkowany

na korzyść najbardziej potrzebujących.

Przekazy wzmacniają ludzi.

Musimy zrobić, co w naszej mocy,

żeby przekazy i rekrutacja
były bezpieczniejsze i tańsze.

To jest możliwe.

Jeśli chodzi o mnie,

Indie opuściłem dwie dekady temu.

Moja żona pochodzi z Wenezueli.

Moje dzieci są Amerykanami.

Czuję się obywatelem świata.

Jednak, odczuwam tęsknotę za ojczyzną.

Chcę być jednocześnie w Indiach i USA.

Moich rodziców już tam nie ma.

Moje rodzeństwo wyjechało.

Nie ma potrzeby
wysyłania pieniędzy do domu.

Ale i tak, od czasu do czasu,

wysyłam pieniądze przyjaciołom,
bliskim, mojej wiosce,

by być tam, angażować się,

to część mojej tożsamości.

Wciąż staram się być poetą

dla ciężko pracujących emigrantów

i ich walki

o wyrwanie się z kręgu ubóstwa.

Dziękuję.

(Brawa)