Tại sao có người thuận tay trái ? - Daniel M. Abrams

Xem chi tiết bài học tại: http://ed.ted.com/lessons/why-are-some-people-left-handed-daniel-m-abrams

Ngày nay, một phần mười dân số trên thế giới thuận tay trái. Tại sao lại chỉ có một số ít người thuận tay trái - và tại sao ta lại có đặc điểm này ngay từ khi sinh ra? Daniel M. Abrams đã nghiên cứu về ảnh hưởng của tỷ lệ bất đối xứng giữa số người thuận tay trái và người thuận tay phải đối với sự cân bằng giữa sức ép cạnh tranh và tương tác trong quá trình tiến hóa của loài người.

Bài học được thực hiện bởi Daniel M. Abrams,
minh họa thực hiện bởi TED-Ed.

Nếu bạn quen một người lớn tuổi
thuận tay trái,

rất có thể họ đã phải học viết
và ăn bằng tay phải.

Ở nhiều nơi trên thế giới,

đó là điều bình thường khi bắt trẻ em
phải sử dụng 'đúng" tay.

Ngay cả từ "phải"
cũng có nghĩa là "đúng", hay "tốt",

không chỉ trong tiếng Anh,
mà còn trong nhiều ngôn ngữ khác.

Nhưng nếu thuận tay trái là sai,

vậy tại sao ngay từ đầu nó lại xuất hiện ?

Ngày nay,
1/10 dân số thế giới thuận tay trái.

Các chứng tích khảo cổ
cho thấy điều này đã có sẵn

từ 500.000 năm trước,

với khoảng 10% hài cốt để lại

cho thấy những khác biệt
về độ dài cánh tay và mật độ xương,

Và các công cụ cổ đại và đồ thủ công
thể hiện bằng chứng về việc thuận tay trái.

Và bất kể bạn nghĩ như thế nào,
bạn không thể lựa chọn tay thuận

Nó có thể được dự đoán trước khi sinh,
dựa trên tư thế bào thai trong bụng mẹ.

Vậy nếu tay thuận là bẩm sinh
thì liệu nó có di truyền?

À, có hoặc không.

Song sinh đồng trứng, tuy cùng 1 bộ gene,
có thể có tay thuận khác nhau.

Thực tế, xác suất này cũng tương đương
với các cặp anh chị em khác.

Nhưng xác suất thuận tay phải hay trái

được xác định bởi
tay thuận của bố mẹ

với tỉ lệ cố định đáng kinh ngạc.

Nếu bố thuận tay trái
nhưng mẹ lại thuận tay phải,

bạn sẽ có xác suất 17% thuận tay trái,

trong khi cả hai đều thuận tay phải
thì con cái có 10% thuận tay trái.

Việc thuận tay nào
có lẽ là ngẫu nhiên

nhưng xác suất
lại quy định bởi bộ gene,

Tất cả những điều này cho thấy

quá trình tiến hóa đã cố tình tạo ra
phần thiểu số người thuận tay trái,

và duy trì tỷ lệ này qua
hàng thiên niên kỉ.

Và dù có nhiều thuyết

cố gắng giải thích
nguyên nhân tồn tại của tay thuận

hay tại sao đa số lại
thuận tay phải,

một mô hình toán học gần đây

chỉ ra tỷ lệ này
phản ánh sự cân bằng

giữa sức ép cạnh tranh và tương tác
lên quá trình tiến hóa ở loài người.

Lợi thế của việc thuận tay trái

thể hiện rõ nhất trong các hoạt động
mang tính đối kháng,

như trong các trận đánh
hay thi đấu thể thao.

Ví dụ, khoảng 50% cầu thủ đánh bóng chày
hàng đầu đều thuận tay trái.

Tại sao ?

Hãy xem nó như một
lợi thế bất ngờ.

Vì người thuận tay trái là thiểu số,

nên cả người thuận tay phải
lẫn người thuận tay trái

đều sẽ dành hầu hết thời gian đối kháng

và luyện tập với người thuận tay phải.

Nên khi họ đối mặt với nhau,

người thuận tay trái đã được chuẩn bị tốt
để đấu với đối thủ thuận tay phải,

trong khi người thuận tay phải
sẽ trở nên lúng túng.

Thuyết đối kháng này,

nơi tỷ lệ chênh lệch

đã tạo nên lợi thế cho
các đối thủ thuận tay trái,

là ví dụ cho thuyết chọn lọc
dựa trên tần số nghịch biến.

Nhưng theo nguyên tắc tiến hóa,

những nhóm có lợi thế tương đối

có khuynh hướng phát triển tới khi
lợi thế này biến mất.

Nếu con người chỉ chiến đấu và cạnh tranh
trong suốt quá trình tiến hóa,

chọn lọc tự nhiên sẽ để
người thuận tay trái có lợi thế phát triển

đến khi có quá nhiều người,

và lợi thế đó không còn hiếm nữa.

Vậy, trong một thế giới đầy cạnh tranh,

50% dân số sẽ thuận tay trái.

Nhưng quá trình tiến hóa của loài người
còn có sự tương tác, cũng như cạnh tranh.

Và sức ép tương tác

đẩy sự phân bố tay thuận
theo hướng ngược lại.

Khi chơi golf, thành tích
không phụ thuộc vào đối thủ,

chỉ có 4% người chơi hàng đầu
thuận tay trái,

một ví dụ rộng hơn cho hiện tượng
chia sẻ công cụ phổ biến.

Cũng như những tay golf trẻ

dễ dàng tìm thấy bộ gậy
cho người thuận tay phải hơn,

nhiều công cụ quan trọng
đã định hình xã hội

đã được thiết kế cho số đông
người thuận tay phải.

Bởi vì người thuận tay trái
sử dụng bất tiện,

và tỉ lệ mắc lỗi cao hơn,

họ thường ít thành công hơn
trong một thế giới tương tác,

và cuối cùng sẽ biến mất khỏi dân số.

Vì vậy, bằng cách dự đoán
chính xác tỷ lệ

người thuận tay trái trong dân số,

đồng thời đối chiếu dữ liệu
từ nhiều môn thể thao,

mô hình này cho thấy

tỷ lệ người thuận tay trái tồn tại
tuy nhỏ nhưng ổn định

phản ánh một trạng thái cân bằng

là kết quả của quá trình
cạnh tranh và tương tác

liên tục qua thời gian.

Và điều thú vị nhất ở đây

là việc những con số này nói lên điều gì
về sự đa dạng dân số.

Từ sự phân bố bất đối xứng về chân thuận
ở các loài thú có tính tương tác,

tới tỉ lệ người thuận tay trái
có xu hướng tăng nhẹ

trong xã hội cạnh tranh
săn bắn hái lượm,

chúng ta có thể tìm thấy đáp án
cho những khúc mắc về tiến hóa loài người

nằm ngay trong bàn tay chúng ta.