Return to Video

Damien Mander: Chiến binh thời hiện đại

  • 0:14 - 0:17
    Câu chuyện của tôi bắt đầu ở Zimbabwe
  • 0:17 - 0:19
    với anh kiểm lâm dũng cảm tên là Orpheus
  • 0:19 - 0:22
    và một con trâu bị thương.
  • 0:23 - 0:27
    Khi Orphues nhìn con trâu nằm trên mặt đất, và nó nhìn tôi
  • 0:27 - 0:31
    Khi ánh mắt chúng tôi gặp nhau, có một nỗi đau không lời bao trùm lên cả ba chúng tôi
  • 0:31 - 0:36
    Đó là một sinh vật vô tội với vẻ đẹp hoang dã,
  • 0:36 - 0:42
    và Orpheus nâng nòng súng vào tai nó. (Tiếng súng)
  • 0:42 - 0:46
    Lúc đó, nó bắt đầu chuyển dạ
  • 0:47 - 0:51
    Khi sự sống trôi qua con bê thiếu tháng, chúng tôi kiểm tra các vết thương.
  • 0:51 - 0:56
    Chân sau của nó bị mắc vào bẫy loại 8 dây
  • 0:56 - 0:59
    Nó phải vật lộn khó khăn và rất lâu
  • 0:59 - 1:02
    đến nỗi xương chậu bị vỡ một nửa
  • 1:02 - 1:05
    Rồi cuối cùng nó cũng thoát ra được.
  • 1:05 - 1:09
    Thưa quý vị, ngày hôm nay tôi cảm thấy có một trách nhiệm lớn lao
  • 1:09 - 1:14
    là cất lên tiếng nói với mọi người thay cho những sinh vật không thể nói kia.
  • 1:14 - 1:18
    Đau đớn của chúng là nỗi đau của tôi, là động lực đời tôi.
  • 1:21 - 1:26
    Martin Luther King tóm gọn chính xác sứ mạng của tôi ở đây ngày hôm nay.
  • 1:26 - 1:30
    Ông nói :Sẽ đến lúc người ta phải nhận lấy vị trí của mình, không phải vì mục đích an toàn,
  • 1:30 - 1:32
    chính trị hay nổi tiếng.
  • 1:32 - 1:38
    Nhưng người ta phải nhận lấy vị trí đó bới lương tâm họ mách bảo."
  • 1:38 - 1:42
    Bởi vì lương tâm anh ta mách bảo điều đó là đúng.
  • 1:43 - 1:46
    Cuối bài chia sẻ hôm nay, tôi có một câu hỏi cho các bạn.
  • 1:46 - 1:51
    Câu hỏi đó là lý do tôi rời thảo nguyên Châu Phi để đến đây.
  • 1:51 - 1:54
    Câu hỏi đó đã thanh lọc tâm hồn tôi.
  • 1:54 - 1:59
    Dù bạn trả lời thế nào, đó vẫn luôn là lựa chọn của bạn.
  • 1:59 - 2:02
    Tôi nhớ đến bộ phim Phù Thủy Xứ Oz tôi đã xem khi còn nhỏ
  • 2:02 - 2:06
    Tôi không hề sợ phù thủy hay những con khỉ biết bay.
  • 2:06 - 2:11
    Tôi sợ nhất là mình lớn lên giống như Sư tử không có sự can đảm.
  • 2:11 - 2:15
    Và tôi lớn lên cũng nỗi băn khoăn liệu tôi có dũng cảm không?
  • 2:15 - 2:19
    Vâng, nhiều năm trôi qua Dorothy đã tìm được đường về Kansas
  • 2:19 - 2:21
    và Sư tử tìm lại được sự can đảm,
  • 2:21 - 2:24
    Tôi vào cửa hiệu xăm mình và nhờ họ xăm chữ:
  • 2:24 - 2:27
    "Tìm và Phá Hủy' trên ngực tôi.
  • 2:28 - 2:30
    Và tôi nghĩ điều đó làm cho tôi mạnh mẽ và dũng cảm lắm.
  • 2:31 - 2:34
    Nhưng phải mất gần một thập kỉ tôi mới thực sự làm được điều đó.
  • 2:34 - 2:37
    Năm 20 tuổi, tôi trở thành thợ lặn công trình trong hải quân.
  • 2:37 - 2:41
    25 tuổi, là tay bắn tỉa chiến dịch đặc biệt
  • 2:41 - 2:45
    Tôi biết chính xác cần ngắm góc bao nhiêu độ vào đúng trọng tâm rãnh súng,
  • 2:45 - 2:48
    để bắn trúng đầu mục tiêu cách xa hơn 700m.
  • 2:49 - 2:52
    Tôi biết chính xác cần bao lượng thuốc nổ mạnh
  • 2:52 - 2:54
    để làm nổ tung cửa thép trong phạm vi ngắn
  • 2:54 - 2:58
    mà không làm thổi bay chính mình và đội ngũ đứng sau.
  • 2:58 - 3:02
    Và tôi biết Baghdad là nơi quái quỷ, và khi mọi thứ trở nên hỗn loạn,
  • 3:02 - 3:04
    vâng, rất nhiều người chết.
  • 3:05 - 3:07
    Nhớ lại khi đó, tôi không biết gì về công việc của một nhà bảo tồn thiên nhiên,
  • 3:07 - 3:12
    ngoài việc ôm gốc cây và đi chọc tức các ông lớn.
  • 3:12 - 3:17
    Tôi biết họ tóc xoăn, họ hút thuốc. (Cười)
  • 3:17 - 3:19
    Tôi không hề quan tâm đến môi trường, và tại sao tôi phải thế chứ?
  • 3:19 - 3:25
    Tôi là kẻ ngu dốt từng phóng xe ầm ầm chỉ để săn bắt bầy chim trên đường.
  • 3:25 - 3:28
    Cuộc sống của tôi là một thế giới bên ngoài sự bảo tồn.
  • 3:28 - 3:30
    Tôi đã có 9 năm chỉ làm những việc ngớ ngẩn
  • 3:30 - 3:33
    nhiều người không mơ mộng thắng trò Playstation.
  • 3:34 - 3:40
    Vâng, sau 12 chuyến đi tới I-rắc làm "lính đánh thuê", các chỉ năng tôi có chỉ giỏi cho một thứ:
  • 3:40 - 3:44
    Tôi được trang bị để phá hủy.
  • 3:45 - 3:49
    Giờ nhìn lại, mọi thứ tôi làm và mọi nơi tôi đến
  • 3:49 - 3:54
    trong trái tim tôi, hành động dũng cảm mà tôi làm
  • 3:54 - 3:58
    là sự lựa chọn đơn giản giữa quyết định "Có" và "Không".
  • 3:58 - 4:01
    Nhưng có hành động đó giúp tôi hiểu rõ
  • 4:01 - 4:07
    và đảm bảo sẽ không có sự tách biệt nào giữa việc tôi là ai và tôi làm gì.
  • 4:07 - 4:09
    Khi tôi trở về từ I-rắc, tôi bị mất phương hướng.
  • 4:09 - 4:13
    Vâng, tôi cảm thấy - à - tôi không biết mình sẽ làm đi đâu
  • 4:13 - 4:17
    hay định ở đâu và rồi tôi đến Châu Phi đầu năm 2009.
  • 4:17 - 4:20
    Khi ấy tôi 29 tuổi.
  • 4:20 - 4:22
    Bỗng nhiên tôi nhận ra mục đích đời mình trong sự hỗn loạn,
  • 4:22 - 4:24
    và điều đó đã xảy đến một cách chính xác.
  • 4:24 - 4:30
    Dù không có ý niệm gì, nhưng tôi tìm ra điều đó tại một nơi hẻo lánh trong rừng Zimbabwe
  • 4:30 - 4:33
    Chúng tôi đang đi tuần tra, thấy đàn kền kền bay vòng tròn trên không,
  • 4:33 - 4:38
    Khi đến gần hơn, mùi hôi thối của xác chết kéo đến, trong không khí như một màn chướng dày, đen kịt
  • 4:38 - 4:41
    và làm chúng tôi nghẹt thở.
  • 4:41 - 4:45
    Chúng tôi đến gần hơn nữa, đó là một con voi lớn,
  • 4:45 - 4:50
    nằm trên mặt đất, khuôn mặt bị cắt đi.
  • 4:50 - 4:52
    Cả thế giới quanh tôi ngừng lại.
  • 4:53 - 4:57
    Tôi cảm thấy một nỗi buồn vô hạn.
  • 4:57 - 5:00
    Nhìn những sinh vật vô tội bị giết thế này là một cú đánh mạnh vào tôi.
  • 5:00 - 5:05
    Thực tế hành động lúc nhỏ của tôi chẳng khác gì và đó là ký ức tôi sẽ phải mang theo xuống mồ.
  • 5:05 - 5:10
    Nhưng hời gian đã thay đổi con người tôi, có gì đó trong tôi đã không còn như trước.
  • 5:10 - 5:13
    Và nó nẽ không quay trở lại nữa.
  • 5:14 - 5:18
    Tôi tự hỏi "Con voi đó cần khuôn mặt hơn
  • 5:18 - 5:21
    hay mấy gã ở Châu Á cần ngà voi trang trí trên bàn hơn?"
  • 5:21 - 5:25
    À, sự thật đãm máu vẫn xảy ra, dù nó không liên quan.
  • 5:25 - 5:27
    Ở đó, tất cả đều quan trọng và khi đó:
  • 5:27 - 5:33
    Tôi có đủ can đảm để từ bỏ mọi thứ trong đời để cố gắng dập tắt nạn săn bắt thú vật không?
  • 5:33 - 5:36
    Đó là khoảnh khắc ý nghĩa trong đời tôi;
  • 5:36 - 5:38
    Có hay không?
  • 5:39 - 5:43
    Ngày hôm sau tôi liên lạc với gia đình và bắt đầu bán tất cả những ngôi nhà của tôi.
  • 5:43 - 5:47
    Tài sản của một tay đánh thuê đã giác ngộ được thanh toán rất nhanh.
  • 5:47 - 5:53
    Số tiền tiết kiệm đó được sử dụng để thành lập và phát triển Quỹ chống săn bắn trộm động vật quốc tế (IAPF)
  • 5:53 - 5:57
    IAPF là tổ chức thực thi pháp luật vào thực tế.
  • 5:58 - 6:02
    Từ công nghệ lái máy bay không người lái đến kiểm lâm trình độ quốc tế,
  • 6:02 - 6:05
    Chúng tôi đang chiến đấu mỗi ngày nhằm mang đến giải pháp quân sự
  • 6:05 - 6:08
    Cho những nơi thiên nhiên cần được bảo tồn.
  • 6:08 - 6:11
    Có lẽ câu chuyện của tôi hơi đặc biệt.
  • 6:12 - 6:15
    Nhưng tôi không định nói về Quỹ mà tôi đang điều hành
  • 6:15 - 6:19
    Về ai là nhà gây quỹ nhiều nhất.
  • 6:19 - 6:24
    (Cười và vỗ tay)
  • 6:27 - 6:32
    Hãy nhớ, trọng tâm ngày hôm nay là câu hỏi cuối bài chia sẻ.
  • 6:33 - 6:36
    Bởi vì tôi không thể đến đây và chỉ nói về việc bảo vệ thiên nhiên
  • 6:36 - 6:43
    Khi mà tôi biết vấn đề chăm sóc động vật không chỉ gói gọn ở chừng đó.
  • 6:43 - 6:47
    Nhiều năm sau khi nhìn thấy con voi đó, một buổi sáng tôi thức dậy
  • 6:47 - 6:51
    nhận ra câu trả lời mà tôi thường tự hỏi mình,
  • 6:51 - 6:55
    nhưng lần đầu tiên tôi đặt câu hỏi:
  • 6:56 - 7:02
    Con bò có giá trị hơn món thịt bò nướng không?
  • 7:05 - 7:09
    Nhìn xem, suốt thời gian này tôi là kẻ phạm vào tội "phân biệt giống loái".
  • 7:09 - 7:12
    Sự phân biệt này rất giống với phân biệt chủng tộc và phân biệt giới tính
  • 7:13 - 7:18
    Nó bao gồm sự phân bổ tập hợp các giá trị, quyền lợi khác nhau hay đối xử đặc biệt với các cá thể
  • 7:18 - 7:21
    dựa trên việc họ là gì hay là ai.
  • 7:22 - 7:24
    Quan niệm đạo đức linh hoạt này
  • 7:24 - 7:28
    tôi từng thể hiện nhuần nhuyễn mỗi ngày khiến tôi phát ốm.
  • 7:28 - 7:33
    Nhìn xem, tôi thích đổ lỗi cho người châu Á vì nhu cầu vô độ ngà voi và sừng tê giác
  • 7:33 - 7:35
    và sự tăng trưởng kinh tế nhảy vọt của vùng đó
  • 7:35 - 7:39
    làm gia tăng thương mại động vật hoang dã bất hợp pháp.
  • 7:39 - 7:41
    Sáng hôm đó khi tôi thức dậy tôi nhận ra
  • 7:41 - 7:45
    dù tôi cống hiến cả đời để cứu sống các sinh vật,
  • 7:45 - 7:47
    trong thâm tâm tôi không hơn gì tên săn trộm,
  • 7:48 - 7:50
    hay cái gã châu Á với ngà voi trên bàn làm việc.
  • 7:52 - 7:59
    Như một kẻ ăn thịt phung phí, tôi coi mấy con vật như là "quái vật" vậy.
  • 7:59 - 8:04
    Trong khi sự thật tôi mới là quái vật, mang tính phá hủy
  • 8:04 - 8:09
    một nô lệ của thói quen, quay lưng lại với lương tâm mình
  • 8:10 - 8:14
    Tất cả chúng ta đều có mối liên hệ với thú vật trong đời mình.
  • 8:14 - 8:17
    Chúng ta không thể phủ nhận mỗi con vật đều có cảm xúc..
  • 8:17 - 8:20
    Khả năng chịu đau đớn hay cô đơn,
  • 8:20 - 8:22
    và nỗi sợ hãi
  • 8:22 - 8:26
    Cũng như chúng ta, mỗi con vật có khả năng biểu đạt niềm vui
  • 8:26 - 8:32
    xây dựng gia đình, muốn thỏa mãn các nhu cầu cơ bản và đạt được mong ước.
  • 8:32 - 8:34
    Dù vậy nhiều người trong chúng ta
  • 8:34 - 8:37
    tự cho phép trí tưởng tượng mình bay xa
  • 8:37 - 8:40
    trước khi sự thật ngăn cản thói quen ấy lại.
  • 8:41 - 8:43
    Sự phân cách tồn tại giữa việc tiêu dùng một sản phẩm
  • 8:43 - 8:47
    và thực tế sản phẩm trên thị trường tự nó là một hiện tượng
  • 8:47 - 8:51
    Động vật bị đối xử như hàng hóa và coi là tài sản của con người
  • 8:51 - 8:56
    Chúng ta gọi kẻ giết người - giết mạng sống một cách hợp pháp và phi pháp
  • 8:56 - 8:58
    ngoài thứ được gọi là đau đớn nếu con người tham gia vào.
  • 8:58 - 9:04
    và chúng ta trả tiền cho những người làm thế với động vật mà bản thân chúng ta sẽ không nhúng tay vào.
  • 9:04 - 9:10
    Chỉ bởi vì chúng ta không chứng kiếm nghĩa là không có trách nhiệm.
  • 9:10 - 9:13
    Peter Singer, người nổi tiếng với thuật ngữ “phân biệt loài giống” đã viết,
  • 9:14 - 9:18
    “Mặc dù có sự khác nhau giữa động vật và con người
  • 9:18 - 9:21
    Cả 2 đều có chung khả năng chịu đựng
  • 9:21 - 9:25
    Và chúng ta phải có thái độ công bằng đối với đau đớn đó.
  • 9:25 - 9:29
    Bất kỳ quan điểm nào cho phép tình huống tương tự bị đối xử trong một tình huống không tương tự
  • 9:29 - 9:33
    đều không có đủ tư cách đạo đức có thể được chấp nhận"
  • 9:34 - 9:40
    Chỉ trong năm này trên thế giới có 65 triệu động vật bị giết trong các trang trại công nghiệp.
  • 9:40 - 9:44
    Cuộc sống của một người đáng giá bao nhiêu con vật?
  • 9:44 - 9:50
    Ai đó trong phòng này sẽ tính, trung bình có 8000 con vật trong suốt đời họ.
  • 9:51 - 9:54
    Ô nhiễm biển, hiện tượng ấm lên toàn cầu và phá rừng
  • 9:54 - 9:57
    Đang kéo chúng ta đến nạn tuyệt chủng khủng khiếp
  • 9:57 - 10:02
    và ngành thực phẩm thịt là nhân tố tiêu cực nhất trong tất cả các hiện tượng này.
  • 10:02 - 10:07
    Ngày nay buôn bán lậu sinh vật hoang dã đứng hàng đầu trong nhóm tội phạm thế giới
  • 10:07 - 10:10
    trong đó có thuốc phiện, súng và buôn bán người.
  • 10:10 - 10:12
    Năng lực ngăn chăn được nạn hủy diệt này
  • 10:12 - 10:14
    chính là sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế
  • 10:14 - 10:17
    ngăn cản và bảo tồn gia sản toàn cầu đang dần chết đi.
  • 10:19 - 10:21
    Thử nghiệm trên động vật
  • 10:21 - 10:25
    Nếu động vật giống chúng ta, chúng ta có thể dùng con người thay cho chúng
  • 10:25 - 10:28
    khi đó chắc hẳn cả 2 sẽ có cùng thuộc tính
  • 10:28 - 10:32
    nghĩa là chúng cũng đáng được bảo vệ khỏi nỗi đau?
  • 10:33 - 10:37
    Dù chúng ta đang nói về trang tại nhà máy, xuất khẩu thô, săn bắt trộm, bán lông thú
  • 10:37 - 10:41
    cơ bản chúng cũng giống việc tôi đang tranh đấu.
  • 10:41 - 10:43
    Đau đớn là đau đớn,
  • 10:43 - 10:45
    và kẻ sát hại vẫn là sát hại.
  • 10:45 - 10:47
    Và nạn nhân càng vô vọng,
  • 10:47 - 10:50
    thì tội ác càng khủng khiếp
  • 10:51 - 10:55
    Lần sau khi bạn cho rằng người yêu động vật quá nhạy cảm
  • 10:55 - 10:57
    quá nhiệt tình, thậm chí dở hơi, thì hãy nhớ
  • 10:57 - 11:01
    chúng ta nhìn mọi việc từ những lăng kính khác nhau
  • 11:03 - 11:06
    Vài ngày tới, con trai tôi sẽ chào đời.
  • 11:06 - 11:10
    Tôi tự hỏi “Con trai tôi chuẩn bị bước nào là thế giới nào đây?
  • 11:11 - 11:15
    Có phải chúng ta sẽ là thế hệ coi thất bại của chúng ta là kẻ phân biệt nòi giống?
  • 11:15 - 11:18
    Tôi tin là thế hệ chúng sẽ được biểu dương
  • 11:18 - 11:21
    bởi can đảm trong tinh thần để bảo vệ cái gì là đúng
  • 11:21 - 11:26
    và mỗi hành động cao cả đều cần đến sự hy sinh.
  • 11:26 - 11:31
    Vâng, hiện tại tôi dành trọn đời tôi cho cuộc sống động vật, không cần đền đáp.
  • 11:31 - 11:35
    và khi tôi từ bỏ mọi thứ vật chất quanh mình
  • 11:35 - 11:38
    tôi nhận ra tôi cũng chỉ là một con vật.
  • 11:38 - 11:43
    Chúng ta là một gia đình, sống nương tựa nhau trên hành tinh này.
  • 11:43 - 11:45
    và trong năm triệu loài sinh vật trên hành tinh
  • 11:45 - 11:49
    chỉ có một loài có năng lực khống chế mức độ đau đớn
  • 11:49 - 11:53
    lên tất cả các sinh vật cảm quan khác.
  • 11:54 - 11:56
    Với việc ăn ít thịt động vật
  • 11:56 - 11:59
    tham gia vào cuộc chiến chống lại săn bắt trộm và lên tiếng thay cho những sinh vật không thể nói đó
  • 11:59 - 12:01
    tất cả chúng ta đều có những lựa chọn
  • 12:01 - 12:06
    và những thay đổi nhỏ trong cuộc sống có ý nghĩa to lớn với cuộc sống của người khác.
  • 12:06 - 12:08
    Vậy quay trở lại lúc đầu.
  • 12:08 - 12:12
    Lý do tôi ở đây là bởi tôi muốn hỏi các bạn:
  • 12:12 - 12:17
    lần tới bạn có cơ hội đem đến sự thay đổi cho các sinh vật,
  • 12:17 - 12:19
    bạn có đủ dũng cảm để làm điều đó chứ?
  • 12:19 - 12:20
    Có hay Không?
  • 12:20 - 12:23
    Cảm ơn các bạn rất nhiều.
Title:
Damien Mander: Chiến binh thời hiện đại
Description:

32 tuổi, Damien Manders từng là tay bắn tỉa chiến dịch đặc biệt và là thợ lặn công trình ở Úc. Khi phục vụ tại I-rắc, anh tham gia sự án huấn luyện tại Học Viện Huấn Luyện Sỹ Quan Đặc Chủng I-rắc, huấn luyện ở nước ngoài cùng lúc 700 sĩ quan. Ba năm sau tại chiến trường chiến tranh I-rắc, anh xuất ngũ mà không biết mình sẽ làm gì. Một chuyến đi đến Châu Phi đã để lại trong anh nỗi kinh hoàng mà cuộc sống hoang dã khắp thế giới đang phải đối mặt. Sau 12 chuyến đi nghiêm túc đến I-rắc, anh bán hết tài sản cá nhân, thành lập Quỹ chống săn bắn trộm thế giới. Quỹ này chuyên về huấn luyện kiểm lâm, nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
12:34

Vietnamese subtitles

Revisions