Return to Video

အက်စစ်တွေနဲ့ ဘေ့စစ်တွေရဲ့ အားပြင်းခြင်း နဲ့ အားပျော့ခြင်း - George Zaidan and Charles Morton

  • 0:07 - 0:09
    အက်စစ်နဲ့ ဘေ့ဆိုတာ နေရာတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။
  • 0:09 - 0:10
    ၎င်းတို့ကို သုံးတာက အစားအစာ၊
  • 0:10 - 0:12
    ဆပ်ပြာနဲ့ ချေးချွတ်ဆေးတွေ
  • 0:12 - 0:12
    ဓာတ်မြေဩဇာတွေ
  • 0:12 - 0:13
    ဖောက်ခွဲရေး ပစ္စည်းတွေ
  • 0:13 - 0:14
    ဆိုးဆေးတွေ
  • 0:14 - 0:15
    ပလပ်စတစ်တွေ
  • 0:15 - 0:15
    ပိုးသတ်ဆေးတွေ
  • 0:15 - 0:17
    စက္ကူမှာတောင် ပါပါတယ်။
  • 0:17 - 0:18
    ကျုပ်တို့ အစာအိမ်က
    အက်စစ်ဓာတ်ကဲတယ်၊
  • 0:18 - 0:20
    သွေးက ဘေ့စ်ဘက် ယိမ်းပါတယ်။
  • 0:20 - 0:23
    ပရိုတိန်းကိုတော့ Amino acid နဲ့ လုပ်ပြီး
  • 0:23 - 0:25
    မျိုးဗီဇ အမှတ်အသား စာလုံးတွေဖြစ်တဲ့
  • 0:25 - 0:27
    As, Ts, Cs, နဲ့ Gs တွေ အားလုံးပဲ
  • 0:27 - 0:29
    ဘေ့စ် ဖြစ်ပါတယ်။
  • 0:29 - 0:30
    အက်စစ်နဲ့ ဘေ့စ်တွေ
  • 0:30 - 0:31
    မော်လီကျူးအဆင့်မှာ ပြုမူပုံ
  • 0:31 - 0:32
    ဘာဆိုတာကို သင်ခဲ့ရလောက်မယ်။
  • 0:32 - 0:34
    ခင်ဗျား ဘယ်တော့မှ မသင်ခဲ့မိလောက်တာက
  • 0:34 - 0:35
    လွန်လေပြီးသောအခါက
  • 0:35 - 0:37
    ဥပမာ ရှေးဟောင်း ဂရိခေတ်ပေါ့
  • 0:37 - 0:40
    အက်တမ် (သို့) မော်လီကျူးတွေ
    အကြောင်း သိသူမရှိခင်
  • 0:40 - 0:41
    အက်စစ်တွေ ဘေ့စ်တွေ ပြုမူပုံကနေ
  • 0:41 - 0:43
    ၎င်းတို့ကို အဓိပ္ပါယ်သတ်မှတ်ခဲ့ပုံပါ
  • 0:43 - 0:46
    အက်စစ်အရသာက ချဉ်ပြီး
    သတ္တုကို စားတယ်။
  • 0:46 - 0:48
    ဘေ့စ် က စေးပြစ်ပြစ်နဲ့
  • 0:48 - 0:52
    အက်စစ်တွေကို တနည်းနည်းနဲ့
    ချေဖျက်ပစ်ပါတယ်။
  • 0:52 - 0:55
    မော်လီကျူးတွေ ရေထဲမှာ ပျော်ဝင်တဲ့အခါ
  • 0:55 - 0:57
    ၎င်းတို့ ပတ်ပတ်လည်နဲ့ အပြန်အလှန်
    ဖလှယ်တဲ့
  • 0:57 - 0:58
    အဓိက လက်ခံမှု နှစ်ရပ်ရှိသည်မှာ
  • 0:58 - 1:01
    Hydrogen ions တဖြစ်လည်း
    သိထားတဲ့ ပရိုတွန်တွေ၊
  • 1:01 - 1:02
    ပြီးတော့ အီလက်ထရွန်တွေပါ။
  • 1:02 - 1:05
    မော်လီကျူးတစ်လုံးက ပေါင်းစပ်ပုံ
    သို့မဟုတ် ပုံစံပေါ်မူတည်ပြီး
  • 1:05 - 1:08
    ပရိုတွန် သို့မဟုတ် အီလက်ထရွန်တွေကို
  • 1:08 - 1:09
    အချို့သော အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့
    ပေးတာ
  • 1:09 - 1:11
    သို့မဟုတ် ယူလို ကြပါလိမ့်မယ်။
  • 1:11 - 1:14
    တချို့သော မော်လီကျူးတွေကတော့
    တခြားဟာတွေထက် လက်ခံမှု
  • 1:14 - 1:18
    တရပ်ရပ်ကို ပေး သို့မဟုတ် ယူခံလိုအား
    ပိုပြင်းထန်ကြပါတယ်။
  • 1:18 - 1:20
    ပရိုတွန်တွေဟာ အဖိုဓာတ်ဆောင်ပြီး
  • 1:20 - 1:22
    အီလက်ထရွန်တွေဟာ အမဓာတ်
    ဆောင်ကြောင်း သတိရပါ။
  • 1:22 - 1:25
    ဒီတော့ မော်လီကျူးတစ်လုံးက
    ပရိုတွန်တစ်လုံး စွန့်ချင်ရင်
  • 1:25 - 1:26
    အီလက်ထရွန်ကို ယူလိုတာနဲ့
  • 1:26 - 1:29
    သိပ် မကွာလှပါဘူး--
  • 1:29 - 1:32
    တနည်းနည်းနဲ့တော့ အမဓာတ်
    ပိုပို ဆောင်လာမှာလေ။
  • 1:32 - 1:34
    တစ်ချို့ မော်လီကျူးတွေက
    ပရိုတွန်ကို ယူ သို့မဟုတ်
  • 1:34 - 1:36
    အီလက်ထရွန်ကို
    ဖြုတ်ပေးချင်ကြပါတယ်။
  • 1:36 - 1:39
    ဒီဟာတွေက အဖိုဓာတ်
    ပိုဆောင်လာပါတယ်။
  • 1:39 - 1:41
    တချို့ အရာတွေက ၎င်းတို့ရဲ့
    ပရိုတွန်တွေကို
  • 1:41 - 1:42
    အခွင့်ရတဲ့ အခါမျိုးမှာ
  • 1:42 - 1:44
    အလွန်အမင်း ပေးလိုကြပါတယ်။
  • 1:44 - 1:46
    နမူနာတစ်ခုက မော်လီကျူးတွေ
    အားလုံးပဲ
  • 1:46 - 1:47
    ပရိုတွန်တစ်လုံးကို စွန့်မယ်
  • 1:47 - 1:49
    တခါတလေဆို ၁ လုံးပင် မကပါဘူး
    ပတ်ပတ်လည်က
  • 1:49 - 1:50
    ရေ မော်လီကျူးတွေဆီပေါ့။
  • 1:50 - 1:53
    ဒါကို အက်စစ်ပြင်းတွေလို့ ခေါ်ပါတယ်။
    တချိန်တည်းမှာပဲ
  • 1:53 - 1:55
    ဒြပ်ပေါင်းတချို့ က
    ပရိုတွန် တစ်လုံးကို
  • 1:55 - 1:56
    ယူဖို့ အသင့်ဖြစ်နေကြပါတယ်။
  • 1:56 - 1:57
    ဘေးဘီကို မစောင့်ကြဘဲ
  • 1:57 - 1:59
    ရေထဲက တစ်လုံးကို ခြွေလိုက်ပါတယ်
  • 1:59 - 2:01
    အြမဲလိုလို ပရိုတွန် ၂ လုံးရှိတယ်
  • 2:01 - 2:03
    ရက်ရောပေမဲ့ တစ်လုံးတည်းနဲ့သာ
    ရပ်တည်ဖို့ လုံလောက်ပါတယ်။
  • 2:03 - 2:06
    ဒါကို ဘေ့စ်အပြင်း လို့ ခေါ်ပါတယ်။
  • 2:06 - 2:08
    တခြားသော အက်စစ်နဲ့ ဘေ့စ်တွေကတော့
    သိပ်မပြင်းပါဘူး။
  • 2:08 - 2:11
    ၎င်းတို့က ၎င်းတို့ရဲ့ ပရိုတွန်
    တချို့သာ ရေကို ပေးတာ သို့မဟုတ်
  • 2:11 - 2:14
    ပရိုတွန်အနည်းအကျဉ်းကို
    ရေထံမှ လက်ခံကြတာပါ။
  • 2:14 - 2:17
    ဒါပေမဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ မော်လီကျူးအများစုကတော့
    နေမြဲအတိုင်း နေဆဲပါပဲ။
  • 2:17 - 2:18
    ရေထဲမှာ ထီးတည်းကြီး ကျန်ခဲ့ရင်
  • 2:18 - 2:20
    ယင်းတို့က မျှခြေမှတ်တစ်ခု
    ရောက်လိမ့်မယ်
  • 2:20 - 2:22
    ထိုမှ ရေနဲ့ ဖလှယ်တဲ့
    မော်လီကျူး
  • 2:22 - 2:24
    တစ်ရာမှ တစ်ခု သို့မဟုတ်
    တစ်သောင်းမှ
  • 2:24 - 2:26
    တစ်ခုလောက်သာဖြစ်စရာရှိပါတယ်။
  • 2:26 - 2:28
    ခန့်မှန်းနိုင်သလိုပဲ
  • 2:28 - 2:30
    အက်စစ်နဲ့ဘေ့စ်တွေကို
    အားနည်းတယ်လို့ အမှတ်အသားပြုပေမဲ့
  • 2:30 - 2:31
    ဒီစကားလုံးရဲ့ ယေဘုယျသဘောက
  • 2:31 - 2:33
    ၎င်းတို့က အပျော့ မဟုတ်ဘူး။
  • 2:33 - 2:34
    ခင်ဗျား အသုပ်မှာ ဆမ်းတဲ့
    ရှာလကာရည်က
  • 2:34 - 2:36
    အခန်းတစ်ခုလုံးအနှံ အနံရနိုင်ပါတယ်
  • 2:36 - 2:38
    ဒါက အက်စစ်ပျော့ တစ်မျိုးပါ။
  • 2:38 - 2:39
    ပြောင်လက်နေဖို့
  • 2:39 - 2:41
    မှန်ပေါ်မှာ ဖြန်းတဲ့
  • 2:41 - 2:42
    အမိုးနီးယားက ဘေ့စ်အပျော့ ပါ။
  • 2:42 - 2:45
    ဒီတော့ ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ ဘောဂဗေဒမှာ
    တက်ကြွလှုပ်ရှားသူအဖြစ်
  • 2:45 - 2:47
    သိပ်ကြီး နေရာမယူပါဘူး။
  • 2:48 - 2:50
    အက်စစ်နဲ့ ဘေ့စ် ဓာတုဗေဒ
    အများစုက ရေမှာ ဖြစ်ပွားပြီး
  • 2:50 - 2:53
    ယင်းတို့က အက်စစ် သို့မဟုတ်
    ဘေ့စ်အဖြစ် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်
  • 2:53 - 2:55
    ထည့်နိုင် ထုတ်နိုင်တဲ့
  • 2:55 - 2:58
    ၂၄ နာရီ မော်လီကျူး ATM စက်လိုပေါ့။
  • 2:58 - 3:00
    ပြီးတော့ ပရိုတွန် ထည့်တဲ့
    ဖောက်သည်ဟာ
  • 3:00 - 3:01
    အက်စစ်ပါ။
  • 3:01 - 3:04
    ပရိုတွန် ထုတ်ယူတဲ့ ဖောက်သည်က
  • 3:04 - 3:04
    ဘေ့စ်ပါ။
  • 3:04 - 3:06
    တပြိုင်တည်း ဖြစ်နေကြလို့
  • 3:06 - 3:08
    ရေရဲ့ဘဏ်စာရင်းက
    အသားတင် သက်ရောက်မှုက
  • 3:08 - 3:09
    ပျက်ပြယ်သွားနို်င်လောက်ပြီး
  • 3:09 - 3:12
    ဒါကို Neutralization လို့ခေါ်ပါတယ်။
  • 3:12 - 3:14
    အခု.. မော်လီကျူးတွေက ရေမရှိဘဲ
  • 3:14 - 3:16
    အက်စစ် သို့မဟုတ် ဘေ့စ်လို ပြုမူနိုင်ပေမဲ့
  • 3:16 - 3:17
    ဒါက တခြားပြောစရာ အကြောင်းပါ။
  • 3:17 - 3:19
    အက်စစ်နဲ့ ဘေ့စ်အတွက်
  • 3:19 - 3:21
    ဒဏ်ခံလျက် ဒိုင်းကောင်းသဖွယ်ဖြစ်တဲ့
  • 3:21 - 3:23
    ရေကို ဆလံသရင်း နိဂုံးချုပ်ကြစို့
  • 3:23 - 3:24
    အလုပ်ကို အမြဲဖွင့်ထားတယ်
  • 3:24 - 3:25
    အမြတ်ကို စိတ်မဝင်စားပါ၊
  • 3:25 - 3:28
    ပြီးတော့ ခင်ဗျားရဲ့ မော်လီကျူးတွေ
    ပြန်ရွေးခွင့်
  • 3:28 - 3:30
    ဘယ်တော့မှ မရှိပါ၊ ဒါက
    ပိုပြောမိသွားတဲ့အတွက်..(အသံဖြတ်သည်)
  • 3:31 - 3:32
    ဝါး.. ဝါး။
Title:
အက်စစ်တွေနဲ့ ဘေ့စစ်တွေရဲ့ အားပြင်းခြင်း နဲ့ အားပျော့ခြင်း - George Zaidan and Charles Morton
Description:

သင်ခန်းစာအပြည့်အစုံကြည့်ရန်: http://ed.ted.com/lessons/the-strengths-and-weaknesses-of-acids-and-bases-george-zaidan-and-charles-morton။

ရှာလကာရည်က အနံထွက်အား ကောင်းပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ၎င်းက အက်စစ်ပျော့ဆိုတာ ခင်ဗျား သိပါသလား...? ဓာတုဗေဒ စျေးကွက်မှာ အက်စစ်တွေက ၎င်းတို့ရဲ့ ပရိုတွန်တွေကို ရက်ရက်ရောရောပေးပစ်ချိန် ဘေ့စ်တွေက ဒါတွေကို လိုလိုလားလား စုဆောင်းပါတယ်.. ဒါပေမဲ့ တချို့ဟာတွေကတော့ တခြားဟာတွေထက် အတော်ကို ပို aggressive ဖြစ်ပါတယ်. George Zaidan and Charles Morton က ဒီ မမြင်နိုင်တဲ့ ကိစ္စကို ရှင်းပြဖို့ အက်တမ်အောက် အမှုန်တွေရဲ့ လက်ခံနိုင်မှု ကို အသုံးပြုပါတယ်။

သင်ခန်းစာတင်ဆက်သူ- George Zaidan and Charles Morton၊ ရုပ်သံလှုပ်ရှားမှု ပုံရိပ်- Karrot Animation။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:48

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.