ماریا بئزایتیس: نیاز حیرت‌آور برای غریبگی

در دنیای دیجیتال ما، روابط اجتماعی توسط داده‌های دستکاری می‌شوند. بدون حتی تشخیص دادن آن،‌ ما خود را علیه غریبگی سنگربندی می‌کنیم-- آدمها و ایده‌هایی که درخور الگوهایی از کسانی است که آنها را می‌شناسیم و جاییکه ما در آنجا بوده‌ایم. فراخوانی برای فناوری که ما را به چیزی یا کسی را که نیاز داریم برساند، حتی اگر ناآشنا باشد. (فیلمبرداری شده در TED@Intel)

" با غريبهها حرف نزنيد."

اين عبارتیست كه دوستان،

خانواده، مدرسه و رسانهها دهها سال است که میگویند.

اين يك هنجار است. هنجارى اجتماعى.

اما نوع خاصى از هنجار اجتماعی است،

چون هنجارى اجتماعی است كه می خواهد به ما بگويد

با چه كسانى مى توانيم رابطه داشته باشيم و با چه كسانى نه.

مىگويد، "با غريبه ها حرف نزن"

"از هركسى كه با تو آشنا نيست دور بمان.

به آدمهايى بچسب كه مىشناسيشان.

به آدمهايى مثل خودت بچسب."

این چقدر جذاب است؟

آیا اين كارىست كه ما واقعاً انجام مىدهيم ؟ و یا اینکه کاریست که ما وقتی که در بهترين حالت هستیم آن را انجام میدهدیم؟

وقنى در بهترن حالت خودمان قرار داريم، دست بسوى مردمانى دراز مى كنيم

كه مثل ما نيستند،

چون وقتى ما آن كار را انجام مى دهيم، از مردمانى ياد مىگيريم

كه مثل ما نيستند.

اصطلاحی که من براى "کسانی که مثل ما نیستند" بکار میبرم

"غريبگى" است،

و منظورم اين است كه در دنياى فشرده ديجيتالى امروز،

غريبه ها ديگر رک و پوست کنده نكته اصلی نيستند.

نكتهاى كه ما بايد درباره ش نگران باشيم

ميزان غريبگى است كه با آن روبه رو هستيم؟

چرا غريبهها؟ چون روابط اجتماعى ما

بطور فزاينده اى از سوى دادهها در حال دستكارى شدن است،

و دادهها روابط اجتماعى ما را به روابط ديجيتال تبديل مى كنند،

و اين يعنى كه دنياى ديجيتال ما

اكنون بطرز خارق العاده اى به فناورى بستگى دارد

تا در آنها حس نيرومند بودن را برانگيزد،

حس كشف كردن،

حس شگفت زدگى و غيرقابل پيش بينى بودن..

چرا غريبهها نه؟

چون غريبهها بخشى از دنيايى

با محدوديتهاى واقعاً سفت و سخت هستند.

آنها به دنياى آدمهايى تعلق دارند كه مي شناسمشان

بر خلاف آدمهايى كه نمى شناسمشان،

و در بافت روابط ديجيتال من،

من همين الان نیز كارهايى را با كسانى انجام مىدهم كه نمىشناسم.

سوال اين نيست كه من شما را مى شناسم يا خير.

سوال اين است، چكار مى توانم با شما انجام دهم؟

با شما چه چیزی مىتوانم ياد بگيرم؟

با هم چه كارى مىتوانيم انجام دهيم كه به هردومان سود برساند؟

زمان زيادى را صرف فكر كردن در اين باره مىكنم كه

چگونه چشم انداز اجتماعى تغيير مىكند،

چگونه فناوريهاى جديد محدوديتهاى جديد و فرصتهاى تازهاى را

براى انسانها خلق مىكند.

مهمترين تغييراتى كه امروزه با آن روبرو هستيم

با داده ها سرو كار دارند و كارى كه داده ها براى

شكل دادن انواع رابطه هاى ديجيتالى مىكنند چيزى است

كه براى ما در آينده ممكن خواهد بود.

اقتصادهاى آينده به آن بستگى دارد.

زندگيهاى اجتماعى ما در آينده به آن بستگى دارد.

تهديد نگران كننده غريبهها نيستند.

تهديد نگران كننده اين است كه خواه ناخواه

ما سهم عادلانه خویش را از غريبه ها مىگيريم.

آن زمان كه روانشناسان و جامعه شناسان قرن بيستم

درباره غريبهها فكر مىكردند،

چندان پويا به روابط انسانى فكر نکردند،

و در بافت تمرينات اثرگذار

درباره غريبهها فكر مىكردند

استنلى ميلگرام از دهههاى ٦٠ و ٧٠،

خالق تجربههاى دنياى كوچك،

كه بعداً به اندازه شش درجه از جدايى محبوب گرديد

این نكته را روشن كرد كه از هر دو آدمی که بطور قراردادى انتخاب میشوند

احتمالاً بواسط ۵ تا ۷ نفر بهم وصل بودهاند.

نكته اين بود كه غريبهها آنجا بيرون هستند.

مى توانيم بطرفشان دست دراز كنيم. مسيرهايى وجود دارد

كه ما را قادر به رسيدن به آنها مىكند.

ما رك گرانووتر، جامعه شناس استنفوردى، در ١٩٧٣

در مقاله اصلیش تحت عنوان "نیروی روابط ضعیف"

این نکته را میرساند که این روابط ضعیف

بخشی از شبکههای ما هستند، این غریبهها

در واقع در قیاس با روابط قوی ما، یعنی کسانی که به ما نزدیک هستند،

در منتشر کردن اطلاعات برای ما خیلی موثرترند.

وی همچنین ادعای دیگری درباره روابط قوی ما میکند.

وقتى مىگويد اين آدمهایی که خيلى به ما نزديكند،

اين روابط قوى در زندگيهايمان،

در واقع تاثيری همسانسازروى ما دارند.

آنها يكسان بودن را توليد مىكنند.

همكارانم و من در اينتل چند سال اخير را صرف

بررسی به روشهايى كردهايم كه در آن پایگاههاى ديجيتالى

زندگى روزانهمان را دوباره شكل مىدهند،

و کدام انواع جديدى از جریانات روزمره ممكن است.

ما مخصوصاً به انواع پایگاههاى ديجيتال

نگاه كردهايم كه ما قادر به بردن

آن دسته از متعلقاتمان کرده است

که قبلاً فقط به ما و دوستانمان در منازل محدود میشدند

و در دسترس کسانی قرار دهیم که نمی شناسیم.

خواه لباسمان باشد، يا ماشينهایمان،

خواه دوچرخه هايمان باشد، يا كتابها و موزيك هايمان،

الان قادريم متعلقاتمان را ببریم

و در دسترس آدمهايى كه هرگز نديدهايم، قرار دهيم.

و به این ترتیب به بینش خيلى مهمى مىرسيم،

اين كه همانطورى كه روابط آدمها

نسبت به چيزها در زندگيشان تغيير مىكند،

در روابطشان با ساير مردم هم این اتفاق میافتد.

و هنوز این سيستم توصیه

پشت سيستم توصیه است كه به ناكارآمديش ادامه مىدهد.

همچنان بر مبناى شخصيتى كه در گذشته نشان دادهام،

به تلاشش براى پيش بينى نيازهایم، با توجه

به آنچه تا بحال انجام دادهام ادامه مىدهد.

فناورى ايمن پشت فناورى ايمن

به طراحى محافظت از دادهها در قالب

تهديدات و حملات ادامه مىدهد

تا من را در اين انواع واقعاً سفت و سخت از روابط محبوس كند.

طبقه بنديهايى مثل "دوستان" و "خانواده"

و "روابط" و "همكاران"

چيزى درباره روابط حقيقى من نمىگويد.

يك روش موثرتر در فكر كردن درباره روابطم

شايد در قالب نزديكى و دور بودن باشد،

جاييكه در هر لحظه فرضى از زمان، نسبت به هر شخص مجردى،

در کل بعنوان تابعى از چيزی كه همين حالا نياز دارم،

همین الان از آن شخص مستقل، هم نزديك و هم دور هستم.

آدمها نزديك يا دور نيستند.

مردم هميشه تركيبى از دو نفرند،

و آن تركيب مدام در حال تغيير است.

چطور مىشد اگر فناوريها مىتوانستند مداخله كنند

تا تعادل انواع خاصى از روابط را بهم بريزند؟

چطور مى شد اگر فناوريها مى توانستند مداخله كنند

تا به من در يافتن كسى كه همين حالا نياز دارم كمك كنند؟

غريبگى آن درجه بندى از

نزديكى و دوری است

كه من را قادر مىسازد تا آدمهايى را كه الان نياز دارم پيدا كنم،

باعث میشود بتوانم تا منابعى از صميميت،

كشف كردن و الهام بخشى كه الان بدان نيازمندم را بیابم.

غريبگى درباره ديدن غريبه ها نيست.

به سادگى نكته اى كه ما لازم داريم را مى سازد تا

مناطق آشناييمان را بهم ريزد.

بنابراين گذشتن از آن دسته از حوزههای آشنايى روشی برای فكر كردن درباره غريبگى است،

و اين مشكلى نيست كه فقط افراد با آن مواجه هستند،

بلكه شامل سازمانها نيز هست،

سازمانهايى كه سعى دارند فرصتهاى جديد را با آغوش باز بپذيرند.

خواه شما حزبى سياسى هستيد

كه اصرار بر نظريه بسيار سفت و محكمی به ضرر خودتان داريد،

این كه چه كسى خوديست يا چه كسى غيرخودى.

خواه شما حكومتى هستيد

كه از نهادهاى اجتماعى مثل ازدواج حمايت مى كند

و دستيابى به آن دسته از نهادهاى ديگر را تا حداقل ممکن محدود مى سازد.

خواه نوجوانى در اتاق خوابتان هستيد

كه سعى میکند به روابط خود با والدينش تكانى دهد،

غريبگى روشى است براى فكر كردن درباره چگونگى هموار كردن راه خود

براى انواع جديد روابط است.

بايد هنجارها را تغيير دهيم.

ما بايد هنجارها را تغيير دهيم تا انواع جديدى

از فناوريها را بعنوان مبنايى

براى انواع جديد تجارتها قادر سازيم.

چه پرسشهاى جالبى در مقابل در اين دنياى

بدون غريبهها مطرح است؟

چطور ممكن است درباره روابط خود با آدمها متفاوت فكر كنيم؟

چطور ممكن است درباره روابط خود با گروه هاى طبقه بندی شده

آدمها متفاوت فكر كنيم؟

چطور ممكن است درباره روابط خود با فناوريها متفاوت فكر كنيم،

چيزهاي كه در نوع خود به راستی

مشارکتکنندگان اجتماعى مىشوند؟

دامنه روابط دنياى ديجيتال خارق العاده است.

در بافت اين دامنه گسترده از روابط ديجيتال،

جستجوى امن غريبگى شايد بخوبى

مبنايى جديد براى نوآورى باشد.

از شما متشكرم.

(تشويق)