Qanday qilib jonli badiiy asar yozish mumkin? - Nalo Hopkinson

To'liq darsni tomosha qiling: http://ed.ted.com/lessons/how-to-write-fiction-that-comes-alive-nalo-hopkinson

Badiiy adabiyotning asosiy maqsadi - siz shu asarning dunyosida yashayotganligingizning vaqtinchalik illyuziyasini yaratish. Lekin yozuvchi sifatida siz qanday qilib o'quvchilaringizni hikoyangizga jalb etasiz? Nalo Hopkins badiiy adabiyotingizni jonlantirish, bunda tilni samarali ishlatish borasida o'z maslahatlari bilan ulashadi.

Dars: Nalo Hopkinson.
Animatsiya: Enjoyanimation.

Biz badiiy adabiyotni ko'p sabablarga
ko'ra o'qiymiz.

Maroqlik uchun,

sababchini topish uchun,

yangi, g'alati dunyolarga sayohat
qilish uchun,

qo'rquv uchun,

kulish uchun,

yig'lash uchun,

o'ylash uchun,

his qilish uchun,

jarayonga shunday berilib ketamizki,
ba'zan reallikni ham unutib qo'yamiz.

Xo'sh, uni yozishga kelsak-chi?

O'quvchilaringizni hikoyalaringizga
qanday jalb etasiz?

Juda qiziq syujetlar bilanmi? Balki.

Jozibador obrazlar bilanmi? Ehtimol.

Chiroyli ta'riflar bilan? Bo'lishi mumkin.

"Billining oyoqlari lapshadek kabi,
sochlarining uchi zaharli ignachadek edi.

Uning tili gubkaga, va ko'zlari esa ichi
tozalovchi suyuqlik idishlaridek edi."

Bu ta'riflar sizga Billini aniqlikda
tasavvur qilishingizga yordam bera oldimi?

Biz aniq bilamizki Billining oyoqlari
lapsha emas.

Billi uchun bu oyoqlar pishgan lapshadek
ingichka edi.

Bu qiyosiy o'xshatish, metafora.

Xo'sh, nega biz shunday oddiy yozib qo'ya
qolmaymiz?

"Billi o'zini kuchsiz va yomon
xis qilyapti"

Ikkinchi ta'rif birinchisidek jonli
emasdek

Badiiy adabiyotning asosiy maqsadi shuki,

sizni bir zumga bo'lsa-da shu asarning
olamidadek his qildirish.

Badiiy adabiyot hissiyotlarimizga
ta'sir qilib,

bizga ma'lum bir qahramonning

nima his qilayotganini tasavvur qilishga
yordam beradi.

Sahna va tasvir his-
tuyg'ularimizni aniq ifoda etadi.

Biz qahramonlarning o'zaro munosabatini
va muhitni ko'ra olamiz va eshitamiz.

Lekin prozada,

biz ramziy timsollar haiqdagi
tasavvurgagina ega bo'lamiz.

Agar siz voqeani taktil bo'lmagan til
bilan, ya'ni tasvirlashlarsiz yozsangiz,

hikoya kuchsiz bo'lib qolishi mumkin.

Bu holda o'quvchingiz asaringizdan ko'p
narsa ola olmaydi.

U Billi nimani xis qilayotganini
tushunishi

mumkin, lekin Billining xissiyotlarini
o'zida xis qila olmaydi.

U bu holda asarni ichiga sho'ng'imasdan
o'qishi mumkin,

Billini yetarlicha tasavvur qila olmasligi
mumkin.

Badiiy adabiyot bizning his tuyg'ularimiz
bilan o'ynaydi:

ta'm,

hid bilish,

tegish,

eshitish,

ko'rish,

va harakat tuyg'usi.

U shuningdek bizning abstrakt va murakkab
fikrlay olishimiz bilan ham o'ynaydi.

Quyidagi gaplarga e'tibor qiling.

"Olamda sharpa-jimjitlik hukmron edi.

Yelkandagi va sathdagi suvning shitirlagan
tovushini aytmaganda."

"Jimjitlik" va "shitirlagan" so'zlari

eshitish qobiliyatimizni uyg'otadi.

E'tibor qiling, Bakell oddiy so'zlarni
ishlatmayapti.

U tanlagan har bir so'z tovushlarning
sifatini ifodalab kelmoqda.

Yana u rassom kabi

har bir so'zga bo'yoq berib,

shu orqali ta'sirni kuchaytirmoqda:

"kema korpusiga urilayotgan shitirlagan
suv tovushi".

Bizga "sharpa" va "jimjitlik" so'zlari
orqali

mavhum bog'lanishni keltirib bermoqda.

"Sharpadek tovushsiz" emas,

bu o'quvchi bilan voqelik o'rtasida

qandaydir qatlam hosil qilishi mumkin edi.

Bakell nimani nazarda tutayotganini aniq
izohlash uchun

"sharpa-jimjitlik" metaforasini o'ylab
topadi.

Yozuvchilar doim bir xillikdan qochishga,

ko'p ishlatiladigan tasviriy bo'yoqlardan
foydalanmaslikka

harakat qilishadi.

Lekin

"Sevgi... sohilda boshlangan edi.

U Jeykob Annetni olcharangli libosda
ko'rgan kuni boshlangan edi"

kabi qatorlarni o'qigach, o'quvchi

olcharangli libosni tasavvur qilishga
tushadi.

Kutilmaganda, ular sohil bo'yida sevishib
qolishadi.

Ular voqeani tasavvurlarni ishga solgan
holda boshdan kechirishni,

orada muallifni ham xayolga keltirgan
holda,

tuyg'ular olamiga sho'ng'ishni
boshlashadi.

Shuning uchun yozayotganingizda yaxshi
so'zlar tanlang, uning

eshitilishi, ko'rinishi, ta'mi, hidi va
bildirayotgan harakatiga e'tibor qarating.

Keyin voqelikdagi elementlar orasida
konnotatsiyalar yarating,

o'quvchilaringizni tasavvurini yondiring.