Cấu trúc bầy đàn của loài voi - Caitlin O'Connell-Rodwell

Xem bài học đầy đủ tại : http://ed.ted.com/lessons/the-family-structure-of-elephants-caitlin-o-connell-rodwell

Voi rất giống chúng ta - đó là đúc kết từ nghiên cứu kéo dài 20 năm của nhà sinh vật học Caitlin O'Connell-Rodwell. Trong bài nói chuyện TEDYouth Talk của mình, O'Connell-Rodwell trình bày những quan sát về loài động vật này thông qua một vài ví dụ cụ thể, từ đó, khẳng định sự tương đồng kì lạ giữa cấu trúc bầy đàn của loài voi với cấu trúc gia đình của loài người.

Bài thuyết trình của Caitlin O'Connell-Rodwell.

Nếu phải tóm gọn
bài nghiên cứu 20 năm

của mình về loài voi

trong một câu,

tôi sẽ nói gì ?

Tôi sẽ nói là
voi cũng giống như chúng ta!

Vậy nghĩa là gì ?

Cần rất nhiều kiên nhẫn

để đi vào rừng

và tìm hiểu lối sống

của loài động vật chậm chạp
mà thông minh này.

Qua thời gian, tôi phát hiện ra rằng
chúng rất giống với chúng ta.

Bạn sẽ nghĩ rằng:
" Sao bà ấy lại nói vậy?"

Nhìn xem, chúng có tai to,
có vòi rất dài

Sao chúng lại giống chúng ta
được cơ chứ

Thực ra, bầy đàn của loài voi
rất giống với gia đình của chúng ta.

Với chúng, bầy đàn
cực kì quan trọng

Chúng lớn lên trong gia đình
được gắn kết chặt chẽ

chúng cũng có những đại gia đình

như chúng ta

với các cô chú bác
quây quần,

thức ăn được chia sẻ và trồng trọt,

và lũ con trai thì nghĩ rằng

"Tụi mình sẽ chơi game

hay đi xem chọi gà cùng nhau chứ?"

Rất giống với chúng ta

tiếng hò reo, hân hoan, la hét
rất tuyệt vời

Tuy nhiên, khi bạn thấy
kiểu gia đình như vậy,

giống như trong một đám cưới,

sự phân chia giai cấp
lại nảy sinh

những cá thể ở cấp thấp,

như bạn có thể thấy,
xếp hàng đi phía sau,

chúng tự biết vị trí của mình,

chúng sẽ phải ăn thừa uống cặn

bởi vì phần nước sạch nhất

sẽ được dành riêng cho
những cấp cao hơn.

Một điểm tương đồng nữa là

có những con lớn tuổi trong nhóm

mà các con khác đều tuân theo

Đây là con voi cái đầu đàn,
được vây quanh bởi những con cái khác

chúng thực hiện động tác
đặt vòi của nó vào miệng chúng,

đó là dấu hiệu của sự tôn trọng,

một kiểu bắt tay

cũng như một tư thế chào

và chúng được học kiểu chào này
khi còn rất nhỏ

Các tập tính trong bầy đàn

cũng tạo điều kiện
cho các hoạt động nhóm.

Đây là một con voi mẹ
có voi con bị rơi vào trong một cái máng

nó không biết phải làm gì, nó hoảng sợ.

Khi đó, con cái lớn tuổi, con đầu đàn,

sẽ nói "Không sao",
rồi xốc voi con lên.

Việc này không giống như
trong nhiều gia đình voi khác,

chúng không thể hợp tác tốt,

những con cái không
biết nên làm gì,

những con lớn tuổi hơn chỉ việc

khuỵ xuống cùng nhau
và mang con voi con ra ngoài.

Một điểm tương đồng nữa

là sự trưởng thành
của những con voi đực

khoảng 12 đến 15 tuổi

Con voi to nhất trong bức ảnh này

chuẩn bị rời bầy đàn.

Nó to lớn và còn thiếu kinh nghiệm,

những con voi cái trưởng thành
không nuôi được nó nữa

nhưng nó cũng độc lập

nó muốn ra ngoài với những con đực khác.

Khi đó, chúng ta có bầy voi đực.

rất quy củ

Greg là con đực đầu đàn,
bạn có thể thấy nó ở giữa bức ảnh.

Nó có thế lực
và những con khác phục tùng nó.

Việc này rất thú vị,
cách mà những con đầu đàn giỏi,

những cá thể có thế lực

biết cách điều khiển bầy đàn.

Con voi này rất thành thục
trong chuyện này

Có một sự ganh đua lẫn nhau,
những con voi muốn tạo tôi tớ riêng,

nhưng không được
vì chúng quá nóng vội.

Khi con voi thống trị đi khỏi,

chúng cố gắng thuyết phục
những con voi yếu thế khác đi theo chúng.

Chúng thực sự bớt hấp tấp hơn.

Khá là thú vị khi thấy
cách phân chia giai cấp giữa

quần thể các con đực và cái.

Hãy quay lại
với những con voi cái.

Trong một tập thể nòng cốt
luôn có một con voi mẹ,

hoặc một con voi bà,

con gái chúng và các con cháu khác,

cả đực và cái.

Điều thú vị ở đây là cách

mà các tính cách khác nhau
tạo ra sự khác biệt.

Mỗi con voi đầu đàn
có một đặc điểm.

Hai con voi này thuộc kiểu tò mò,

không kiên định,

trong khi hai con kia thì nóng nảy.

"Chúng ta sẽ tấn công trước,
đàm phán sau"

Nhưng cũng có các con đầu đàn khác
sẽ nói là

"Quên đi! Tao sẽ chạy trước

rồi xem xét sau khi chúng ta
đã đến được nơi an toàn."

Tuy nhiên, con đầu đàn khôn ngoan nhất,

con thành công nhất

trong các nghiên cứu

là con chủ động
đối diện với nguy hiểm

rồi quyết định
có nên tránh xa hay không.

Hòa nhập với bầy đàn rất quan trọng

và tất nhiên ngay từ đầu

cũng giống như
sự phát triển của trẻ

yếu tố cộng đồng rất quan trọng.

Cũng tắm, cùng ăn,
cùng chơi, cùng dọn dẹp...

rất quan trọng

cho sự phát triển về mặt xã hội.

Ai chưa từng gây lộn với anh chị em

để chui vào ống trượt bể bơi
trước cơ chứ?

Các mối quan hệ này ngay từ đầu

vốn giống như bạn chí cốt.

Những con cái sẽ sống cùng nhau mãi mãi

Nếu là con đực và con cái,
chúng có thể biết nhau lâu dài

nhưng việc phát triển liên kết bầy đàn
từ sớm là rất quan trọng.

Những mối quan hệ này
sẽ bảo vệ chúng về sau.

Tôi sẽ chỉ cho bạn
các mối quan hệ trong tình huống này.

Nếu tập trung vào
những gì đang diễn ra

các bạn có thể thấy
có kẻ bắt nạt ở đây

con voi đực quắp vòi của con voi con,

và bên phải là kẻ giảng hòa

đang cố gắng xen ngang và nói :
"Đừng làm vậy!"

Và tất nhiên chúng ta cũng thấy
kẻ ngoài cuộc.

Làm cách nào để cân bằng những tính cách
khác nhau này trong một gia đình?

Thật hấp dẫn khi nghĩ rằng
các con voi

rất giống loài người chúng ta.

Tôi đã rất tò mò về việc này

và tôi nghĩ, "Sao không thử
so sánh sự khác nhau

giữa tính cách voi con
của voi cái đầu đàn

và voi con của một voi mẹ
cấp thấp,

để xem cách chúng lớn lên ra sao."

Bạn có thể thấy
con voi con này với đôi tai

đang hướng về phía bạn.

Sự khác biệt giữa nó
và con voi con đằng sau,

con đang cố lùi lại,
cố nấp vào mẹ nó,

không biết chính xác
việc gì đang diễn ra ở đây.

Nhưng rõ ràng con voi
đang tiến lên tự tin hơn.

Chúng tôi đã tính toán xem
một con voi con

sẽ rời con mẹ bao xa,

liệu chúng có thường tiếp xúc
với các con khác,

liệu chúng có thường
khởi đầu cuộc chơi,

và xem cách chế ngự
của các con voi mẹ.

Chúng tôi phát hiện ra rằng
những con voi con của con mẹ đầu đàn,

có khả năng thích nghi
cao hơn những con khác.

Và có vẻ như là

không phải những con voi con
đẳng cấp thấp không muốn chơi,

mà chúng không được phép tiếp xúc
với những con voi con đẳng cấp cao hơn.

Chúng bị những con mẹ đầu đàn đuổi đi.

Đây là một điểm trừ,

được rồi chúng ta rất giống loài voi,

loài voi rất giống chúng ta,

Theo hướng tích cực hay tiêu cực.

Chuyện này cũng xảy ra với con người.

Có lẽ chúng ta
nên rút ra bài học từ đó.

Phát hiện cuối cùng của chúng tôi là

những con đực
sẽ có xu hướng liều lĩnh,

chúng độc lập hơn

và dành nhiều thời gian xa mẹ hơn.

Điều này cũng đúng
trong xã hội loài người

và trong các quần thể động vật khác.

Tôi hi vọng
đã thuyết phục được các bạn

về sự tương đồng
giữa loài người và loài voi

và về tính cá nhân, bền bỉ
của loài này.

Những kẻ bắt nạt
luôn có xu hướng bắt nạt

trừ khi có tác động từ xã hội

và nó quyết định nên mềm mỏng

nếu muốn giành được thiện cảm.

Có cả những con voi khổng lồ hiền lành

luôn tỏ ra lịch sự.

Những con voi đực trẻ cần học hỏi
từ những con trưởng thành hơn,

và những con voi hiền lành
luôn làm tốt việc này,

bằng cách nài xin chúng.

Rời bầy đàn rất khó cho con đực,

nhưng chúng sống sót và biết nên làm gì.

Tóm lại, tôi muốn nói là

vì voi rất giống chúng ta,

tôi hy vọng khi bạn thấy chúng trên TV

hoặc may mắn thấy chúng trong tự nhiên

bạn có thể nghĩ về chúng

như những cá thể độc lập
xứng đáng được quan tâm và bảo vệ

Xin cảm ơn.