Sınırları olmayan bir Avrupa demokrasisi hayal edin

Yunanistan, Avrupa ekonomik krizinin maraz oğlanıydı. Ancak Eski Başbakan George Papandreou bu krizin gelecekte olacakların habercisi olup olmayacağını merak ediyor. Papandreou, "Demokrasilerimiz; aksayamayacak kadar büyük, daha doğrusu kontrol edilemeyecek kadar büyük sistemlerin kıskacında. Diğer yandan, benim gibi siyasetçiler halklarının güvenini kaybetmiş durumda." diyor. Bu sorun nasıl mı çözülür? Yeni demokratik pazarlıkta tekrardan halkın doğrudan rol almasını sağlayın.

Bu daha önce yaptıklarıma benzer

bir konuşma olmayacak.

Bugün size küresel siyasette

ve küreselleşen ekonomimizde

başarısız liderlikten bahsedeceğim.

Ve İyi hissettiren hazır çözümlerden sunmayacağım.

Ama sonunda sizi; yeniden düşünmeniz,

risk almanız ve demokrasinin küresel evrimi olarak

gördüğüm şeye dahil olmanız için

teşvik edeceğim.

Başarısız liderlik.

Günümüzde başarısız liderlik nedir?

Demokrasilerimiz neden çalışmamaktadır?

Ben başarısız liderliğin, sizi sürecin dışına itmemizden

kaynaklandığını düşünüyorum.

Bundan dolayı, şahsi tecrübelerimden yola çıkarak,

size bir bakış açısı sunayım; siz de bir an düşünüp,

bugünün zorluklarıyla başa çıkmanın neden bu kadar

zor olduğunu ve siyasetin neden kör bir vadiye doğru gittiğini

belki anlarsınız.

En başından başlayalım.

Demokrasiden başlayalım.

Antik Yunan'a dönüp baktığınızda,

birlikte kendi kaderimizin efendisi

olma, inceleyebilme, öğrenebilme,

hayal kurama ve sonrasında

daha iyi bir hayat tasarlama potansiyeli

bir aydınlanma ve keşifti.

Demokrasi de bu özgürlüğü koruyan

siyasi yenilikti.

Çünkü, kendi fikirlerimiz

başrolü oynayabilsin diye

gerek despotların gerekse dogmaların

korkusundan uzaktık.

Demokrasi; gerek zorba hükümdarların, gerekse

yüce rahiplerin güçlerini ve güç ve zenginliklerini artırma yönündeki

doğal eğilimlerini

kısıtlamamıza imkan sağlayan siyasi yenilikti.

Bunu ilk defa 14 yaşındayken

anlamaya başlamıştım.

Ev ödevlerinden kaçıp,

oturma odasına inmeye, annem ve babam arkadaşlarıyla

sıcak tartışmalar yaparken dinlemeye çalışırdım.

O zaman Yunanistan

ülkeyi boğan güçlü bir kurumun

kontrolü altındaydı.

Babam, yeniden bir Yunanistan hayal eden,

özgürlüğün hakim olduğu ve belki de

halkın, vatandaşların esasen kendi ülkelerini yönetebilecekleri

bir Yunanistan'ın hayalini kuran ve umut vadeden bir hareketin başındaydı.

Mitinglerinin çoğunda ona katılırdım.

Bu fotoğrafta hemen yanında beni görebilirsiniz.

Hemen yanında, genç olan benim.

Orada saçlarımı farklı şekilde ayırdığım için

belki beni tanıyamayabilirsiniz.

(Kahkaha)

1967'de seçimler yaklaşıyordu ve

mitinglerde her şey çok iyi gidiyordu.

Evde çok heyecanlıydı.

Yunanistan'da ilerleyen dönemde

büyük bir değişim olacağını gerçekten sezebiliyorduk.

Sonra bir gece, askeri kamyonlar bizim evin önüne park etti.

Askerler kapıları çarparak girdi.

Üst kattaki terasta beni buldular.

Makineli tüfekle bir çavuş bana gedi,

kafama silahı dayadı ve

"Babanın nerede olduğunu söyle, yoksa öldürürüm." dedi.

Yakın bir yerde saklanan babam ortaya çıktı ve

özetle hapse alındı.

Biz hayatta kaldık, ama demokrasi öldü.

Zalim diktatörlüğün hüküm sürdüğü yedi yıl

boyunca sürgündeydik.

Günümüzde demokrasilerimiz

kritik bir durumla yüz yüze.

Size bir hikaye anlatayım.

Pazar akşamı,

Nisan 2010'da, Brüksel'de.

Avrupa Birliği'nden meslektaşlarımla oturuyorum.

Daha yeni başbakan seçilmişim,

ama bütçe açığımızın bir kaç gün önce

seçimlerden evvel önceki hükümet tarafından

resmen açıklandığı gibi açıklandığı gibi yüzde 6 değil de

aslında yüzde 15.6 olduğunu açıklamak gibi meşum bir

imtiyaza sahiptim.

Ancak bütçe açığı Yunanistan'ın yüz yüze olduğu

çok daha derin sorunların sadece emaresiydi.

Ben de aslında bu sorunları bertaraf etmek için

görevli, vekil olarak seçilmiştim.

Gerek şeffaflık ve yönetimde

hesap verilebilirlik eksikliği,

gerekse küresel vergi kaçırma sisteminin de

etkisiyle, güçlüyü vergi kaçırma gibi

bir çok şekilde destekleyen müşteri tabanlı devlet anlayışı ve

kişisel menfaatlerin girdabına yakalanmış siyaset ve medya.

Ancak seçimle bize verilen görevlere rağmen,

piyasalar bize pek de güvenmedi.

Borçlanma maliyetlerimiz aldı başını gitti ve

görevi yerine getirememekle yüz yüzeydik.

Piyasaları sakinleştirip gerekli reformları yapmak için

bize zaman kazandıracak ortak bir Avrupa tepkisini

mevzu etmek üzere Brüksel'e

göreve gittim.

Ama zamanımız olmadı.

Kendinizi Brüksel'de bir masanın etrafında hayal edin.

Müzakereler çetin, sinirler gergin,

ilerleme yavaş, sonra ikiye on kala

başbakanlardan biri bağırıyor,

"10 dakika içinde bitirmemiz lazım."

"Neden? Bunlar önemli kararlar.

Uzun uzadıya tartışalım." dedim.

Başka bir başbakan içeri girdi ve

"Hayır, şimdi bir mutabakat sağlamamız gerekiyor,

çünkü 10 dakika içinde

Japonya'da piyasalar mesaiye başlıyor,

küresel ekonomide yıkım olur." dedi.

O on dakika içinde hızlıca bir karara vardık.

Hepimizin başına silahı dayayan bu kez

ordu değil de piyasalardı.

Sonrasında, genelde krizde hiç bir suçu

olmayanlara kemer sıkma politikalarını ve kesintileri dayatarak

vatandaşlarıma olduğu kadar bana da acı gelen, hayatımın

en zor kararlarını vermek zorunluluğuyla karşı karşıya kaldım.

Bu fedakarlıklarla, Yunanistan iflasın,

AB'de çöküşün eşiğinden döndü.

Avro krizini, evet, Yunanistan tetikledi ve

bazı insanlar bununla beni suçluyor.

Ama bence bir çok insan Yunanistan'ın

euro bölgesindeki çok daha derin yapısal sorunların,

daha geniş küresel ekonomik sistemdeki zaafiyetlerin ve

demokrasilerimizdeki zaafiyetlerin

bir belirtisi olduğunda ittifak edecektir.

Bizim demokrasilerimiz başarısızlığa uğrayamayacak kadar büyük,

veya daha doğrusu, kontrol edilemeyecek kadar büyük sistemlerin kıskacındadır.

Bizim demokrasilerimizi; küresel ekonomide

kanunlardan, vergilerden, çevre ve çalışma standartlarından

kaçabilen oyuncular zayıflatıyor.

Bizim demokrasilerimizin kuyusunu;

artan eşitsizlik, güç ve zenginliğin

giderek bir elde toplanması, lobiler, yozlaşma ve

piyasaların hızı kazdı.

Yahut, bazen beklemede olan felaket korkusu

demokrasilerimizi zayıflattı.

Tabi aynı zamanda hayal kurup çözüm üretme potansiyelini

yani sizin potansiyelinizi kullanma

kapasitemizi de zayıflattı.

Gördüğünüz gibi Yunanistan hepimizin

kaderinin sadece bir önizlemesiydi.

Ben, gayet iyimser bir halde, bu krizin

Yunanistan, Avrupa ve dünya adına kurumlarımızda

köklü demokratik dönüşümler yapmak için bir fırsat

olmasını ummuştum.

Ama çok aşağılayıcı bir tecrübe edindim.

Brüksel'de çaresizce tekrar tekrar ortak çözümler

bulmaya çalışırken

hiç kimsenin, hem de hiç birimizin daha önce böyle bir krizle

uğraşmadığını farkettim.

Ama daha da kötüsü, ortak cehaletimizin esareti altındaydık.

Bizi korkularımız yönlendiriyordu.

Korkularımız da bizi kemer sıkma politikasının

kör kuyusuna itti.

Toplumlarımızdaki toplu veya ortak

irfana ulaşmak ve daha üretken

çözümler bulmak adına onlara yatırım yapmak yerine

siyasi duruşa tenezzül ettik.

Sonra her yeni doğaçlama önlem krizin

sonunu getirmediğinde şaşırdık ve

tabiki bu da Avrupadaki toplu başarısızlığımız için

bir şamar oğlanı bulmanın

yolunu açtı.

Elbetteki bu şamar oğlanı Yunanistan'dı.

O savurgan, boş boş gezen, içip içip kaba danslar eden Yunanlılar,

sorun onlar. Cezalandırın onları!

Bu, bazen kemer sıkma politikasından daha çok can yakan

uygun ama asılsız bir klişedir.

Ancak sizi uyarayım; bu sadece Yunanistan ile alakalı bir durum değil.

Bu; ister iklim değişikliği olsun,

ister göç olsun, isterse finansal sistem olsun

bu tarz karmaşık ve sınır ötesi sıkıntılarla

başa çıkarken liderlerin tekrar tekrar

kullandıkları model.

Yani imkanlarımızı düşünme

toplu gücünü terk etmek;

korkularımızın, basmakalıplarımızın ve inançlarımızın kurbanı olmak ve

süreci vatandaşlarımızla inşa etmek yerine

onları sürece dahil etmemek.

Bu şekilde hareket ederek demokratik süreçte

sadece vatandaşlarımızın, halkımızın sabrını

denemiş olacağız.

Bir çok siyasi lider,

buna ben de dahil olmak üzere,

halkımızın güvenini kaybettik.

İsyan bastırma polisi meclisleri korumak zorunda kaldığında

ki dünya çapında giderek artan bir vaka

o takdirde demokrasilerimizde derin yanlışlıklar var demektir.

İşte bu yüzden Yunanlıların kurtarma paketinin şartlarına

karar verip bu paketi sahiplenmeleri için referandum talebinde bulundum.

Avrupalı mevkidaşlarım, en azından bazıları:

"Bunu yapamazsın.

Piyasalarda yine kargaşa çıkar." dediler.

Ben de "Piyasalarda güveni yeniden tesis etmezden evvel

halkımız arasında güven ve itimadı tesis etmeliyiz." dedim.

Görevi bıraktığımdan beri düşünmeye zamanım oldu.

Yunanistan'da ve Avrupa'da fırtınayı biz tetikledik,

ama işimiz kolay değil.

Siyaset, hayal edip kabiliyetimizi kullanma gücüyse,

o takdirde Yunanistan'da ve diğer ülkelerdeki yüzde 60 işsiz genç nüfus

merhamet noksanlığından değilse

kesin hayal edebilme noksanlığındandır.

Şimdiye kadar hep ekonomiyi sorunmuş gibi gösterdik,

aslında çoğunlukla da kemer sıkma politikasını.

Kesinlikle alternatifler üretebilirdik.

Farklı bir strateji, yeşil işler için yeşil teşvikler veya

karşılıklı borçlanmalar, muhtaç ülkeleri

piyasa baskısından kurtaracak euro bonoları.

Bunlar çok daha uygun alternatifler olabilirdi.

Ama ben sorunun bir ekonomi sorunu olmaktan çok

bir demokrasi sorunu olduğuna inanmaya başladım.

Peki bir de başka bir şey deneyelim.

Halkı sürece yeniden nasıl dahil ederiz ona bir bakalım.

Sorunu bir de demokraside arayalım.

Yine Antik Yunanlılar tüm eksiklikleriyle beraber

en iyi zamanlarında topluluğun

hikmetine inanmışlardı.Yalnız halka güveniriz.

Demokrasi; düşünen, tartışan ve kamu meseleleri için

kamu sorumlulukları alan vatandaşlar olmaksızın

işleyemezdi.

Ortalama vatandaşlar günün kritik meseleleri hakkında

karar vermek üzere jüri heyetliğine seçilirdi.

Bilim, tiyatro, araştırma, felsefe,

akıl ve beden oyunları gibi şeyler

hep günlük hayatta icra edilen şeylerdi.

Aslında bunlar katılma,

kabiliyet ve vatandaşlarımızın yeteneklerini artırma eğitimiydi.

Siyasetten kaçanlar da idiotlardı.

Bildiğiniz gibi bu terim aslını orada,

Antik Yunanistan'da, Antik Atina'da bulmuştur.

"İdiot" kendisi anlamına gelen "idio" kökünden gelir.

Ben merkezli, toplumdan uzak, hariç tutulmuş,

kamu meselelerini incelemeyen ve katılmayan kişi demektir.

Katılım agoralarda meydana gelirdi. Agora'nın iki anlamı vardır:

Hem pazar hem de siyasi düşüncenin yapıldığı yer demektir.

Gördüğünüz gibi piyasa ve siyaset o zamanlar tek, bütünleşmiş,

ulaşılabilir, şeffaf vaziyetteydi. Çünkü gücü halka veriyordu.

Halka ve halkın kendini yönetmesi anlayışına hizmet ediyordu.

Yönetimin ve piyasanın da üstünde

halkın doğrudan yönetme yetkisi vardı.

Günümüzde piyasaları küreselleştirdik

ama demokratik kurumlarımızı küreselleştirmedik.

Yani siyasetçilerimiz yerel siyasetle sınırlandırılmış durumda.

Diğer yandan vatandaşlarımız, her ne kadar büyük kabiliyet görseler de,

kontrollerinin ötesindeki güçlerin avı olmaktan öteye gidemiyorlar.

Peki o halde agoranın o iki yarısını tekrar nasıl birleştirebiliriz?

Küreselleşmeyi nasıl demokratikleştirebiliriz?

Burada Birleşmiş Milletler ve G20'nin

gerekli reformlarından bahsetmiyorum.

Değerler meydanını, halkı ve

alanı nasıl temin ederiz de

sizin potansiyelinizi açığa çıkartırız, ondan bahsediyorum.

Yani, bu aslında tam olarak Avrupa'nın uyduğunu düşündüğüm yer.

Yakın zamandaki başarısızlıklarına rağmen Avrupa

dünyanın en başarılı sınır ötesi barış deneyi.

Yani, yeni tür bir demokraside, küresel demokraside

bunun bir deney olamayacağını görelim.

Sadece ürünler ve hizmetler için değil

aynı zamanda vatandaşlarımız için

birlikte çalışıp düşünerek, birbirlerinden öğrenecekleri,

kültürlerarası alışveriş yapabilecekleri,

özgün çözüm önerileri sunabilecekleri

Avrupa agoraları tasarlayamadığımızı görelim.

Avrupa vatandaşlarının

doğrudan Avrupa Cumhurbaşkanını

seçme gücü olduğunu veya

kritik ve tartışmalı meseleler üzerine düşünebilecek

kura ile seçilen halk heyetlerini,

vatandaşlarımızın kanun yapıcılar olarak gelecekteki antlaşmalar hakkında oy verdikleri

Avrupa çapındaki referandumları hayal edelim.

Size bir fikir:

Göçmenlerimize Yunan, Alman veya

İsveç vatandaşlığı değil de,

Avrupa vatandaşlığı vererek neden gerçek manada

ilk Avrupa vatandaşlığının önünü açmıyoruz?

Neden işsizlere başarı bursu vererek

Avrupa'da istedikleri yerde öğrenim görme imkanı elde etmelerini

sağlayarak onların esasen güçlenmesini sağlamıyoruz?

Değil mi ki ortak kimliğimiz demokrasi ve

eğitimimiz katılım esasına dayanıyor,

katılım da dışlama ve yabancı düşmanlığını bitirip

güven ve dayanışmayı inşa ediyor.

Halkın yönettiği, halkın Avrupası,

demokrasiyi sınırların ötesinde genişletip derinleştiren

deney, Avrupa.

Şimdi bazıları beni, halkın gücüne ve irfanına inandığım için,

saf olmakla suçlayabilir.

Yani, senelerce siyasetten sonra tabi faydacıyım da.

İnanın, bugünün siyasi sisteminin bir parçasıydım,

hala bir parçasıyım ve

bir şeylerin değişmek zorunda olduğunu biliyorum.

Siyaseti; daha iyi bir dünyanın hayallerini kurma ve

tasarlama gücü olarak yeniden canlandırmalıyız.

Ama bu muhalif değişim gücünü

bugünün siyasetinin sevk etmeyeceğini de biliyorum.

Demokratik politikaların yeniden hayat bulması

sizden kaynaklanacak, siz derken hepinizi kastediyorum.

Bu küresel fikir alışverişine katılan herkes;

ister bu odada olsun

veya dışarıda olsun

veya online ya da yerel olsun, insanın yaşadığı her yerde,

haksızlık ve eşitsizliğe karşı direnen herkes;

karşılıklı anlayıştan ziyade ırkçılığı,

eleştirel düşünceden ziyade dogmayı,

demokrasiden ziyade teknokrasiyi savunanlara karşı

direnen herkes;

İster otoriter liderlere,

ister varlıklarını vergi cennetlerinde saklayan plütokratlara

ya da güçlü azınlığı koruyan güçlü lobilere karşı olsun,

kontrolsüz güce karşı direnen herkes.

Bizim idiot olmamız onların menfaatine.

Haydi olmayalım.

Teşekkürler.

(Alkışlar)

Bruno Giussani: Bir nevi hazırlıksız ve

finansal piyasaların nazının mahkumu konumunda olan

bir liderliği tasvir ettin.

Bir vatandaş olarak, bana göre, Brüksel'deki

anlattığın o sahne korkunç.

Karardan sonra nasıl hissettiğini anlatabilir misin?

Açıkçası, iyi bir karar değildi,

ama ondan sonra bir başbakan olarak değil de, George olarak

nasıl hissediyorsun?

George Papandreou: Yani, açıkçası bana ve diğerlerine

istediğimiz türde kararlar almamıza imkan tanımayan

engeller vardı ve

açıkçası öncesinde, sorun belirtisi olan

bütçe açığını kesmek yerine bütçe açığını

bizzat ele alacak reformlar yapmak için

vaktimiz olur diye ummuştum.

Bu acıttı. Bu canımızı yaktı çünkü ucu ilk önce,

genç nesle dokunuyor. Hem de

sadece şu an çoğu dışarıda gösteri yapıyor diye değil,

sorunlarımızdan birinin bu olduğunu düşündüğüm için.

Bu tür krizlerle karşı karşıya kaldığımızda toplumumuzun

büyük potansiyelini sürecin dışında bırakıyoruz ve

kendimizi siyaset hapishanesinde mahkum ediyoruz.

Bence bunu değiştirip teknolojinin müthiş faydalarını,

onunla da kalmayıp elimizdeki mükemmel zekaları da kullanarak

yeni katılımcı yöntemler bulmamız gerekiyor.

Bence çok daha iyi çözümler

bulabiliriz, ama açık olmamız gerekiyor.

BG: İleriye dönük daha fazla Avrupa

öneriyor gibisiniz. Bu şu anda bir çok Avrupa ülkesinde

kolay bir söylem olmasa gerek.

Yani tersi istikamette bir ilerleme var: Daha kapalı sınırlar,

daha az işbirliği ve belki Avrupa yapısının

farklı bölümlerinin bazılarında ayrılmalar bile olabilir.

Bunları nasıl uzlaştırırsınız?

GP: Yani, bu kriz süresince meydana gelen şeylerin

en kötüsü de suçlama oyununa başlamamızdı.

Avrupa'nın temel fikirlerinden biri de

sınırlar ötesinde işbirliği yapabilmemiz,

tartışmaların ötesine geçip birlikte çalışabilmemizdir.

İkilem de şu ki biz bu suçlama oyununa başladığımızdan

birlikte çalışmamız gerektiğine dair

vatandaşlarımızı ikna gücümüz azalıyor.

Halbuki, güçlerimizi birleştirmeye gerçekten ihtiyaç

duyduğumuz zaman şu an.

Şimdi, daha fazla Avrupa bana göre

Brüksel'e daha fazla güç vermek değil,

Avrupa vatandaşlarına daha fazla güç vermektir.

Avrupa'yı gerçek bir halk projesi yapacak olan da budur.

Yani bence bu, toplumumuzdaki bazı korkuları

cevaplamanın bir yoludur.

BG: George, TED'e geldiğin için teşekkürler.

GP: Çok teşekkür ederim. BG: Ben teşekkür ederim. (Alkış)