Khi nào cuộc tuyệt chủng tiếp theo sẽ xảy ra? - Borths, D'Emic, và Pritchard

Xem cả bài tại: http://ed.ted.com/lessons/when-will-the-next-mass-extinction-occur-borths-d-emic-and-pritchard

Khoảng 66 triệu năm trước, một sự kiện tuyệt chủng kinh khủng quét sạch loài khủng long. Nhưng nó không phải là sự kiện duy nhất -- sự tuyệt chủng với nhiều mức độ khác nhau đã diễn ra suốt lịch sử Trái Đất -- và vẫn đang diễn ra xung quanh chúng ta. Borths, D'Emic, và Pritchard đưa ra lịch sử sơ lược của các cuộc tuyệt chủng hàng loạt.

Bài học bởi Borths, D'Emic, và Pritchard, đồ họa bởi Juliette Marchand.

Khoảng 66 triệu năm trước,

Điều khủng khiếp nào đó đã
xảy ra với sự sống trên hành tinh này

Các hệ sinh thái bị đánh một cú đúp

bởi những núi lửa phun trào lớn che phủ
bầu khí quyển bằng CO2

và một tiểu hành tinh có kích thước lớn
cỡ Manhattan va vào Trái Đất.

Bụi từ sự va chạm làm giảm hoặc
ngừng sự quang hợp của nhiều thực vật,

khiến động vật ăn cỏ và
động vật ăn thịt săn chúng đều đói khát.

Trong một khoảng thời gian ngắn,

3/4 các giống loài trên thế giới
biến mất mãi mãi,

và những con khủng long lớn,

thằn lằn bay,

mực có vỏ,

và loài bò sát biển
đã phát triển mạnh mẽ lâu dài

biến mất khỏi thời tiền sử.

Trông có vẻ như những con khủng long
vô cùng xui xẻo,

nhưng nhiều sự tuyệt chủng khắc nghiệt
đã diễn ra trong suốt lịch sử Trái Đất

và vẫn đang diễn ra
xung quanh ta ngày nay.

Môi trường biến đổi,

đẩy vài giống loài khỏi
vùng an toàn của chúng

trong khi đó lại tạo nhiều cơ hội mới
cho những loài khác.

Những loài ngoại lai xuất hiện trong môi trường
sống mới, vượt trội hơn so với dân bản địa.

Trong vài trường hợp, tất cả các loài
đều bị xóa sổ

như là một kết quả của hoạt động
bởi các sinh vật thích nghi tốt hơn.

Tuy nhiên, đôi lúc những thay đổi to lớn
trong môi trường sống

xảy ra quá nhanh để phần lớn
những sinh vật sống có thể thích nghi,

làm cho hàng ngàn sinh vật chết
trong sự thay đổi địa chất tức thời.

Chúng ta gọi nó là sự kiện
tuyệt chủng hàng loạt,

và dù rằng sự kiện như thế khá hiếm,

các nhà cổ sinh vật học vẫn có thể
nhận diện một vài cái

thông qua những thay đổi lớn
trong các hóa thạch

nơi huyết thống vẫn tồn tại
qua nhìêu tầng địa chất

biến mất đột ngột.

Thật ra, các tuyệt chủng hàng loạt này
dùng để phân chia lịch sử Trái Đất

ra nhiều giai đoạn riêng biệt

Mặc dù sự biến mất của khủng long

là sự kiện tuyệt chủng hàng loạt
được biết đến nhiều nhất,

cuộc tuyệt chủng lớn nhất lại diễn ra
rất lâu trước khi khủng long xuất hiện

252 triệu năm trước,
giữa Kỉ Permianvà Kỉ Triassic,

bề mặt Trái Đất tập hợp với nhau
thành siêu lục địa Pangaea duy nhất.

Vì nó kết hợp lại,
nên trong nội địa đầy các sa mạc,

trong khi bờ biển duy nhất loại bỏ
nhiều vùng biển nông nhiệt đới

nơi đa dạng sinh học phát triển rất mạnh.

Các đợt phun trào khổng lồ
diễn ra xuyên Siberia,

đồng thời với nhiệt độ rất cao,

làm ra một hiệu ứng nhà kính lớn.

Những thảm họa này
góp phần vào sự tuyệt chủng

của 95% sinh vật biển,

và trên mặt đất, các loài bò sát kì lạ
của Kỉ Permi

nhường chỗ cho tổ tiên của các khủng long
mà chúng ta biết ngày nay.

Nhưng tuyệt chủng hàng loạt không
chỉ là thứ ở quá khứ xa xôi.

Trong vài triệu năm gần đây,

sự biến động của các tảng băng khổng lồ
ở hai cực

đã làm mực nước biển
dâng lên và giảm xuống,

thay đổi kiểu thời tiết
và các dòng hải lưu

Khi các tảng băng tăng diện tích,
tan chảy, và quay trở lại,

vài động vật có thể thích ứng
sự thay đổi,

hoặc di cư tới môi trường
phù hợp hơn.

Tuy nhiên, một số khác,
như là loài lười đất khổng lồ,

linh cẩu khổng lồ,

và voi Ma-mút thì lại bị tuyệt chủng.

Sự tuyệt chủng của
những loài có vú lớn này

trùng hợp với thay đổi trong khí hậu
và hệ sinh thái do các đỉnh băng tan.

Những cũng có sự trùng hợp khó chịu

với sự gia tăng của một loài vượn người
bắt nguồn ở Châu Phi 150 ngàn năm trước.

Trong quá trình thích ứng của họ
với môi trường mới

tạo ra công cụ mới và phương pháp
để thu thập thức ăn và săn bắt,

con người có thể không phải một tay
gây ra sự tuyệt chủng của những động vật lớn này,

vì vài loài vẫn có thể cùng tồn tại
với chúng ta hàng ngàn năm.

Nhưng rõ ràng là ngày nay,

công cụ và phương pháp của chúng ta
đã gây ảnh hưởng lớn

đến nổi con người đã không còn
phản ứng với môi trường,

mà là chủ động biến đổi nó.

Sự tuyệt chủng của các loài
là một diễn biến bình thường

trong hệ sinh thái.

Nhưng các cuộc nghiên cứu cho rằng
ngày nay tỉ lệ tuyệt chủng

của nhiều sinh vật

cao gấp hàng trăm, hàng ngàn lần
bối cảnh bình thường.

Nhưng với khả năng độc đáo
đã giúp con người kiểm soát tuyệt chủng

sẽ giúp chặn chúng

Học về những đợt tuyệt chủng

nhận ra những gì đang diễn ra
khi môi trường thay đổi,

và dùng kiến thức này để
giảm sự ảnh hưởng đến các loài khác,

chúng ta có thể chuyển đổi tác động
của nhân loại trên thế giới

từ một thứ mang tính hủy diệt như
một tiểu hành tinh khổng lồ

thành vai trò hợp tác cho
một tương lai đa dạng sinh học.