ရေအောက် ဥမင်များရဲ့ လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ်သော ကမ္ဘာ။
-
0:01 - 0:04ကျွန်မဟာ ရေအောက် စူးစမ်းရေးသမားပါ၊
-
0:05 - 0:08ပိုတိတိကျကျပြောရရင်၊ ဥမင်ရေငုပ်သမားပါ။
-
0:09 - 0:12ကလေးတုန်းက အာကာသယာဉ်မှူး ဖြစ်ချင်ခဲ့ပေမဲ့
-
0:12 - 0:16Canada မှာကြီးပြင်းခဲ့တဲ့ မိန်းကလေးတစ်
ယောက်အနေနဲ့ ဒီအခွင့်ကို မရနိုင်ခဲ့ဘူး။ -
0:18 - 0:21ဒါပေမဲ့ ဖြစ်နေတာက ကျွန်မတို့ဟာ
အာကာသအကြောင်းကို -
0:21 - 0:26ကမ္ဘာကို ဖြတ်ပြီး စီဆင်းနေတဲ့
ရေအောက်စီးကြောင်းတွေထက် ပိုသိကြတယ်။ -
0:26 - 0:29မိခင်မြေကြီးရဲ့ တကယ့် အသက်သွေးကြောလေ။
-
0:30 - 0:33ဒီတော့ အာကာသကို စူးစမ်းလေ့လာမယ့် အစား
ဒီထက်ပိုပြီး မှတ်သားစရာကောင်းတာ -
0:33 - 0:36တစ်ခုခုလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
-
0:36 - 0:39အတွင်းပိုင်းနေရာရဲ့ အံ့ဖွယ်ရာတွေကို
စူးစမ်းချင်ခဲ့တယ်။ -
0:40 - 0:42ကဲ လူတော်တော်များများက ပြောမှာက
-
0:42 - 0:46ဥမင်ရေငုပ်ခြင်းဟာ အန္တရာယ်အရှိဆုံး
စူးစမ်းမှုဖြစ်လောက်တယ်လို့ပါ။ -
0:47 - 0:49ဆိုလိုတာက ကိုယ့်တိုင်
ဒီအခန်းထဲမှာလို့ စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပါ။ -
0:49 - 0:52ရုတ်တရက် အမှောင်ထဲကို
ထိုးဆင်းလိုက်တယ်ဆိုရင် -
0:52 - 0:55တစ်ခုတည်းသောလုပ်စရာက
ထွက်ပေါက်ရှာဖို့ပါ။ -
0:55 - 0:57တစ်ခါတစ်ခါ ဒီကြီးမားတဲ့ နေရာတွေကို
ကူးဖြတ်ရင်းနဲ့ -
0:57 - 1:01အခြားအချိန်တွေမှာ ထိုင်ခုံတွေအောက်ကို
တွားသွားရင်း -
1:01 - 1:03ပါးလျတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်နောက်လိုက်နာရင်း၊
-
1:03 - 1:08နောက်အသက်ရှူတာကို ထောက်ပံ့တဲ့
အသက်ကယ်အကူကိုသာ စောင့်နေရင်းပေါ့။ -
1:08 - 1:10ကဲ ဒါက ကျွန်မရဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ပါ။
-
1:11 - 1:13ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ ရှင်တို့ကို သင်ပြချင်တာက
-
1:13 - 1:17ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာဟာ ပကတိကျောက်တုံးကြီး
တစ်တုံးမဟုတ်ပဲ -
1:17 - 1:19ရေမြှုပ်တစ်ခုနဲ့ ပိုတူတာပါ။
-
1:20 - 1:24ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာမြေရဲ့ ရေမြှုပ်ထဲက စိမ့်
ပေါက် အများကြီးထဲကို ဖြတ်ကူးနိုင်ပေမဲ့ -
1:24 - 1:25ကျွန်မ မတတ်နိုင်တဲ့နေရာမှာ
-
1:25 - 1:30အခြားသက်ရှိတွေနဲ့ အထည်ဒြပ်တွေဟာ
ကျွန်မမပါပဲ ခရီးသွားနိုင်ကြတယ်။ -
1:30 - 1:33ကျွန်မရဲ့ အသံက မိခင် မြေရဲ့ အတွင်းဘက်
-
1:33 - 1:36အကြောင်း သင်ကြားပေးမယ့် အရာပါ။
-
1:39 - 1:42Antarctic ရေခဲစိုင်တွေအတွင်းက
ဥမင်ရေငုပ်ဖို့ -
1:42 - 1:48ဆုံးဖြတ်ချက်ချတုန်းက
ကျွန်မအတွက် လမ်းညွှန်စာအုပ်မရှိခဲ့ဘူး။ -
1:48 - 1:52၂၀၀၀ ခုနှစ်မှာ ဒါက ကမ္ဘာမှာ
အကြီးမားဆုံး ရွေ့ရှားနေတဲ့ ဝတ္ထုပါ။ -
1:52 - 1:54ဒါကနေ Ross Ice Shelf ကွဲထွက်ခဲ့တော့
-
1:54 - 1:57ရေခဲစွန်း ဂေဟဗေဒကို စူးစမ်းဖို့
ငုပ်ဆင်းခဲ့ပြီး ရေခဲအောက်ခြေက -
1:57 - 2:00သက်ရှိသဏ္ဍာန်တွေကို ရှာခဲ့တယ်။
-
2:00 - 2:04ရေငုပ်အသက်ရှူကိရိယာ လို့ခေါ်တဲ့
နည်းပညာကို သုံးပါတယ်။ -
2:04 - 2:08ဒါက အာကာသမှာ လမ်းလျှောက်ဖို့
သုံးတဲ့ နည်းပညာနဲ့ အတော်တူပါတယ်။ -
2:08 - 2:10နည်းပညာက လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်က
စိတ်ကူးလို့ရနိုင်တာထက် -
2:10 - 2:13ပိုနက်နက်သွားဖို့ကို ကျွန်မတို့ကို
ထောက်ကူပေးတယ်။ -
2:13 - 2:15ထူးဆန်းတဲ့ ဓာတ်ငွေ့တွေကို သုံးတော့
-
2:15 - 2:20ရေအောက်မှာ နာရီ ၂၀ ကြာ
အထိတောင် တာဝန်ယူနိင်တယ်။ -
2:21 - 2:23ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေနဲ့ တွဲလုပ်ပါတယ်။
-
2:23 - 2:28ဥမင်တွေဟာ အံ့စရာကောင်းတဲ့ သက်ရှိ
သဏ္ဍာန်တွေ၊ ကျွန်မတို့ ဘယ်တုန်းကမှ -
2:28 - 2:31ရှိတယ်လို့ မသိခဲ့တဲ့ မျိုးစိတ်တွေရဲ့တဲ့
သိုက်တွေဖြစ်နေတယ်။ -
2:32 - 2:35ဒီသက်ရှိသဏ္ဍာန် အများအပြားဟာ
တမူထူးခြားစွာ ရှင်သန်ကြတယ်။ -
2:35 - 2:39တော်များများမှာ မျက်လုံး မရှိကြဘဲ
နဂိုအရောင်ရယ်လို့ မရှိကြပဲ -
2:39 - 2:44ဒီတိရစ္ဆာန်တွေဟာ အသက်လည်း
အင်မတန်ရှည်ကြတယ်။ -
2:44 - 2:47တကယ်က ဒီနေ့ ဒီဥမင်တွေထဲမှာ
ကူးခပ်နေတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေဟာ -
2:47 - 2:50ဒိုင်နိုဆော မျိုးသုဉ်းခြင်းထက် အလျင်ကျတဲ့
-
2:50 - 2:53ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းထဲကနဲ့ တထေရာတည်းပါ။
-
2:53 - 2:57ဒီတော့ ဒါတွေဟာ ကူးခပ်နတေဲ့ ဒိုင်နိုဆော
ပေါက်စလေးတွေလို့ စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပါ။ -
2:57 - 3:00သူတို့က ကျွန်မတိုကို ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်နဲ့
ရှင်ကျန်တာကို သင်ပေးနိုင်မလား။ -
3:01 - 3:05ဖန်ဘူးထဲမှာ ကူးနေတဲ့ ဒီ remipede လို
တိရစ္ဆာန်ကို ကြည့်တဲ့အခါ -
3:05 - 3:08သူ့မှာ အဆိပ်ပါတဲ့ ဧရာမ အစွယ်တွေရှိတယ်။
-
3:08 - 3:12သူ့အရွယ်ထက် အဆ ၄၀ ကြီးတဲ့ဟာကို
တိုက်ခိုက်ပြီး သတ်ပစ်နိုင်တယ်။ -
3:12 - 3:14သူသာ ကြောင်တစ်ကောင်အရွယ်ဆိုရင်
-
3:14 - 3:17ကမ္ဘာပေါ်မှာ အန္တရာယ်အရှိဆုံး
ဖြစ်လိမ့်မယ်။ -
3:18 - 3:21ပြီးတော့ ဒီတိရိစ္ဆာန်တွေက အံ့လောက်အောင်
လှပတဲ့ နေရာတွေမှာနေပြီး -
3:21 - 3:26တစ်ချို့အခြေအနေတွေမှာ ဒီလို ဥမင်တွေဟာ
အရမ်း သက်တမ်းနုပြီး -
3:26 - 3:28တိရစ္ဆာန်တွေကတော့ ရှေးကျပါတယ်။
-
3:28 - 3:29သူတို့ ဘယ်လိုရောက်လာခဲ့လဲ
-
3:30 - 3:32ရူပဗေဒပညာရှင်တွေနဲ့လည်း တွဲလုပ်ပါတယ်။
-
3:32 - 3:36သူတို့ဟာ မကြာခဏတော့ ကမ္ဘာ့ရာသီ
ဥတု အပြောင်းအလဲကို စိတ်ဝင်စားတာပါ။ -
3:36 - 3:38ဂူတွေအတွင်းက ကျောက်တွေကို ယူနိုင်ပြီး
-
3:38 - 3:41ဒါတွေကို လွှာလိုက်ပြီး ကျောက်တွေအတွင်းက
အလွှာတွေကို ကြည့်ကြတယ်။ -
3:41 - 3:43သစ်ပင်တစ်ပင်ရဲ့ ကွင်းတွေလိုမျိုး
-
3:43 - 3:45သမိုင်းကို ပြန်ရေတွက်နိုင်ပြီး
-
3:45 - 3:49မတူညီတဲ့ ကာလတွေက ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာရဲ့
ရာသီဥတုကို လေ့လာနိုင်ပါတယ်။ -
3:49 - 3:51ဒီဓာတ်ပုံမှာမြင်ရတဲ့ အနီရောင်က
-
3:51 - 3:55တကယ်တော့ Sahara သဲကန္တာရက သဲမှုန်တွေပါ။
-
3:55 - 3:59ဒီတော့ ဒါကို Atlantic သမုဒ္ဒရာတစ်လျှောက်
တိုက်ခတ်တဲ့ လေက သယ်လာတယ်။ -
3:59 - 4:03ဒီအဖြစ်မှာ Bahamas မှာရှိတဲ့
Abaco ကျွန်းပေါ်မှာ မိုးရွာချတယ်။ -
4:03 - 4:05ဒါကို မြေကြီးက တဆင့် စုပ်ယူပြီး
-
4:05 - 4:09ဒီဥမင်တွေ အတွင်းဘက်က ကျောက်
တွေပေါ်မှာ ၎င်းဘာသာ ပို့ချပါတယ်။ -
4:09 - 4:13ဒီကျောက်တွေရဲ့ အလွှာတွေထဲကို
ကြည့်လိုက် တော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရာသီဥတု -
4:13 - 4:15အရမ်း၊ အရမ်း ခြောက်သွေ့ခဲ့တဲ့
ကာလတွေကို မြင်နိုင်ပြီး -
4:16 - 4:19နှစ်သိန်းပေါင်းများစွာချီတဲ့ဆီ
ပြန်သွားနိုင်ပါတယ်။ -
4:21 - 4:23ရှေးပဝေသဏီကာလ ပညာရှင်တွေလည်း ကမ္ဘာပေါ်က
-
4:23 - 4:26အခြားကာလတွေမှာ ပင်လယ်မျက်နှာပြင်
ရှိတဲ့ နေရာကို စိတ်ဝင်စားကြတယ်။ -
4:26 - 4:28ဒါက Bermuda မှာပါ။
ဒီဒေသမှာ ကျွန်မတို့အဖွဲ့ -
4:28 - 4:31အနက်ဆုံး ရေငုပ်တာတွေ စတင် တာဝန်ယူ
လုပ်ဆောင်ဖူးခဲ့ပြီး -
4:31 - 4:33ပင်လယ်ပြင်ဟာ လက်ရှိ အမြင့်တွေရဲ့
-
4:33 - 4:37အောက် ပေရာပေါင်းချီတဲ့ကမ်းရိုးကို
-
4:37 - 4:40ရိုက်ခတ်ခဲ့ဖူးတဲ့ နေရာတွေကို ရှာနေခဲ့တယ်။
-
4:41 - 4:44ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ပညာရှင်တွေနဲ့လည်း
တွဲလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ -
4:44 - 4:49Mexico Bahamas နဲ့ Cuba
လိုနေရာမျိုးတွေတောင်မှပါ၊ -
4:49 - 4:53ယဉ်ကျေးမှု အကြွင်းအကျန်တွေနဲ့ ဥမင်တွေ
အတွင်းက လူသား အကြွင်းအကျန်တွေပါ -
4:54 - 4:55ရှာနေခဲ့ပြီး ဒါတွေက
-
4:55 - 4:58ဒီဒေသက အစောဆုံး နေထိုင်သူတစ်ချို့
အကြောင်း အများကြီးပြောပါတယ်။ -
4:59 - 5:02ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ အနှစ်သက်ဆုံး ပရောဂျက်က
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၅ နှစ်ကျော်ကပါ၊ -
5:02 - 5:05မြေအောက် မျက်နှာပြင်ရဲ့ တိကျတဲ့
ပထမဆုံး သုံးဖက်မြင် -
5:05 - 5:08မြေပုံလုပ်တဲ့ အဖွဲ့မှာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း
ပါဝင်တုန်းကပါ။ -
5:08 - 5:11ဥမင်ကိုဖြတ်ပြီး ရိုက်သွင်းတဲ့ ကိရိယာက
-
5:11 - 5:15ကျွန်မတို့ ရိုက်သွင်းစဉ်မှာ သုံးဘက်မြင်
ပုံစံကို တကယ်ပဲ ဖန်တီးနေပါတယ်။ -
5:15 - 5:17ဥမင်ထဲက ကျွန်မတို့ရဲ့ တည်နေရာ အတိအကျကို
-
5:17 - 5:22မျက်နှာပြင်ဆီ ပြန်လွှင့်ပေးတဲ့ ကြိမ်
နှုန်းနိမ့်လွန် ရေဒီယိုလည်း သုံးဖူးတယ်။ -
5:22 - 5:27ဒါနဲ့ ကျွန်မဟာ အိမ်တွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း
တွေ၊ ဘိုးလင်းမြောင်းတွေ၊ ဂေါက်ကွင်းတွေနဲ့ -
5:27 - 5:30Sonny BBQ စားသောက်ဆိုင် ရဲ့
အောက်မှာတောင် ကူးခဲ့တာပေါ့။ -
5:31 - 5:33တော်တော် မှတ်သားစရာပါ၊ ဒါက ကျွန်မကို
-
5:33 - 5:36သင်ပေးတာက ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်မှာ
ကျွန်မတို့လုပ်သမျှဟာ -
5:36 - 5:39ကျွန်မတို့ သောက်သုံးတာဆီ ပြန်လာမယ်ဆိုတာပါ။
-
5:39 - 5:43ကျွန်မတို့ရဲ့ ရေကမ္ဘာဟာ မြစ်တွေ၊
ကန်တွေ၊ သမုဒ္ဒရာတွေချည်းပဲ မဟုတ်ပဲ -
5:43 - 5:48ကျွန်မတို့အားလုံးကို အတူတူဆက်ထားတဲ့
ကျယ်ပြန့်တဲ့ မြေအောက်ရေ ကွန်ရက်ပါ။ -
5:48 - 5:52ကျွန်မတို့ သောက်တာအားလုံးအတွက်
ဘုံအရင်းအမြစ်ပါ။ -
5:52 - 5:56မြေအောက်ရေနဲ့ ပြီးတော့ ကျွန်မတို့
ဂြိုဟ်ပေါ်က ရေအရင်းအမြစ်တွေအားလုံးနဲ့ -
5:56 - 5:59လူသား ဆက်နွှယ်နေပုံကို
နားလည်လာနိုင်ရင် -
5:59 - 6:01ဒီရာစုရဲ့ အရေးကြီးဆုံး ဖြစ်လောက်တဲ့
-
6:01 - 6:04ပြဿနာကို ကျွန်မတို့
ဖြေရှင်းနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ -
6:05 - 6:08ဒီတော့ ကိုယ်ဖြစ်ချင်ခဲ့တဲ့ အာကာသယာဉ်မှူး
ဘယ်တော့မှ ဖြစ်မလာတော့ပေမဲ့ -
6:08 - 6:12Dr. Bill Stone ရေးဆွဲတဲ့ ဒီပုံထုတ်
ကိရိယာလေးတော့ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ -
6:12 - 6:14ဒါက တကယ်ပဲ ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။
-
6:14 - 6:17အခုဆို ဉာဏ်ရည် တုပထားတဲ့ သူ့ဘာသာ
-
6:17 - 6:19မောင်းနှင်တဲ့ ရေးကူးတဲ့ စက်ရုပ်ပါ။
-
6:19 - 6:22၎င်းရဲ့ အန္တိမပန်းတိုင်က
Jupiter ရဲ့လ Europa ကိုသွားဖို့ဖြစ်ပြီး -
6:22 - 6:27ဒီကိုယ်ထည်ရဲ့ အေးခဲနေတဲ့ မျက်နှာပြင်
အောက်က သမုဒ္ဒရာတွေကို စူးစမ်းဖို့ပါ။ -
6:27 - 6:29ဒါက တော်တော် အံ့မခန်းပါပဲ။
-
6:30 - 6:36(လက်ခုပ်သံများ)
- Title:
- ရေအောက် ဥမင်များရဲ့ လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ်သော ကမ္ဘာ။
- Speaker:
- Jill Heinerth:
- Description:
-
more » « less
ဥမင် ရေငုပ်သမား Jill Heinerth ဟာ ကျွန်တော်တို့ ဂြိုဟ်ကမ္ဘာကို ဖြတ်ပြီး စီဆင်းနေတဲ့ မြင်မရတဲ့ ရေအောက် ရေကြောင်းများကို စူးစမ်းလေ့လာပါတယ်။ ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေ၊ ရာသီဥတုပညာရှင်တွေ၊ ရှေးဟောင်း သုသေသနပညာရှင်တွေနဲ့ တွဲကာလုပ်ကိုင်ပြီး Heinerth ဟာ ကမ္ဘာမြေကြီးရဲ့ အဝေးလံဆုံးသောနေရာတွေမှာ မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ သက်ရှိပုံသဏ္ဍာန်တွေကို ဖြေပြထားပြီး သုသေသီတွေကို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုရဲ့ သမိုင်းကို ဖော်ထုတ်ရာမှာ ကူညီပေးပါတယ်။ ဒီဟောပြောချက် အတိုလေးမှာ လှိုင်းတွေအောက်ကို ငုပ်ဆင်းပြီး အတွင်းပိုင်းနေရာရဲ့ အံ့သြဖွယ်ရာတွေကို စူးစမ်းလိုက်ပါဦး။
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:49
|
Myo Aung approved Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
|
|
Myo Aung accepted Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves | |
|
sann tint edited Burmese subtitles for The mysterious world of underwater caves |