Return to Video

Dikkatinizi verdiğiniz zaman beyninizde ne olur?

  • 0:01 - 0:03
    Bir şeye dikkatinizi vermek:
  • 0:03 - 0:05
    Kolay değil, değil mi?
  • 0:06 - 0:11
    Çünkü, dikkatimiz bir seferde
    çok farklı yönlere çekiliyor
  • 0:11 - 0:15
    ve aslında dikkati dağıtmadan
    durabilmek oldukça etkileyici.
  • 0:16 - 0:20
    Çoğu insan, dikkatin odaklandığımız
    şeyle ilgili olduğunu düşünür,
  • 0:20 - 0:25
    fakat ayrıca, beynimizin filtrelemeye
    çalıştığı bilgi ile de ilgilidir.
  • 0:26 - 0:29
    İki dikkat verme biçimimiz vardır.
  • 0:30 - 0:31
    Birincisi, açık dikkat.
  • 0:32 - 0:36
    Açık dikkatte, bir şeye
    dikkatinizi vermek için,
  • 0:36 - 0:37
    gözlerinizi o şeye çevirirsiniz.
  • 0:38 - 0:40
    Bir de gizli dikkat vardır.
  • 0:40 - 0:44
    Gizli dikkatte, gözlerinizi
    hareket ettirmeden
  • 0:44 - 0:46
    bir şeye dikkatinizi verirsiniz.
  • 0:47 - 0:49
    Örneğin, araba kullanmayı düşünün.
  • 0:51 - 0:54
    Açık dikkatiniz, gözlerinizin yönü,
  • 0:54 - 0:56
    önünüzdedir,
  • 0:56 - 0:57
    fakat aslında bakmıyor olsanız da
  • 0:57 - 1:01
    çevrenizdeki şeyleri sürekli tarayan şey,
  • 1:02 - 1:04
    gizli dikkatinizdir.
  • 1:06 - 1:07
    Ben bir bilgi-sayımsal nöroloğum
  • 1:07 - 1:11
    ve kavramsal beyin-makine
    arayüzleri veya beyin ile bilgisayarı
  • 1:11 - 1:14
    bir araya getirme üzerine çalışıyorum.
  • 1:15 - 1:16
    Beyin modellerini seviyorum.
  • 1:17 - 1:18
    Beyin modelleri bizim için önemli,
  • 1:18 - 1:22
    çünkü onlara dayanarak
    bilgisayar modelleri oluşturabiliyoruz
  • 1:22 - 1:23
    ve bilgisayarlar da bu modellere
  • 1:23 - 1:28
    dayanarak beynimizin ne kadar
    iyi çalıştığını teşhis edebiliyor.
  • 1:28 - 1:29
    Eğer iyi çalışmıyorsa,
  • 1:30 - 1:34
    o zaman bu bilgisayarlar,
    terapiler için destekleyici araç
  • 1:35 - 1:36
    olarak kullanılabilir.
  • 1:36 - 1:38
    Bu başka bir anlama da geliyor,
  • 1:39 - 1:42
    çünkü yanlış biçim seçmek bize
  • 1:42 - 1:44
    yanlış modeller, dolayısıyla yanlış
  • 1:44 - 1:45
    terapiler verir.
  • 1:45 - 1:47
    Değil mi?
  • 1:48 - 1:49
    Dikkat durumunda,
  • 1:49 - 1:51
    dikkatimizi yalnızca
  • 1:52 - 1:57
    gözlerimizle değil, ayrıca düşünceyle
    de değiştirebilme gerçeği --
  • 1:57 - 2:02
    bu, gizli gerçeği bilgisayarlar
    için ilginç bir model kılar.
  • 2:02 - 2:06
    Ben de, açık baktığımızda
    ve gizli baktığımızda oluşan
  • 2:06 - 2:09
    beyin dalgası biçimlerini
    öğrenmek istedim.
  • 2:10 - 2:12
    Bunun için bir deney oluşturdum.
  • 2:13 - 2:16
    Bu deneyde yanıp sönen iki kare var,
  • 2:16 - 2:19
    bir tanesi diğerinden daha
    yavaş oranda yanıp sönüyor.
  • 2:21 - 2:24
    Dikkatinizi verdiğiniz
    kareye bağlı olarak,
  • 2:24 - 2:28
    beyninizin belirli kısımları
    yanıp sönme oranıyla aynı oranda
  • 2:29 - 2:31
    yankılanmaya başlayacaktır.
  • 2:32 - 2:35
    Yani, beyin sinyallerinizi inceleyerek,
  • 2:35 - 2:38
    tam olarak ne izlediğinizi
    veya dikkatinizi neye verdiğinizi
  • 2:39 - 2:40
    görebiliriz.
  • 2:43 - 2:47
    Açık dikkat verdiğiniz zaman
    beynimizde olanları görmek için,
  • 2:47 - 2:50
    insanlardan direkt bir kareye bakmalarını
  • 2:51 - 2:52
    ve ona dikkat etmelerini istedim.
  • 2:53 - 2:58
    Bu durumda, yanıp sönen karelerin,
    görsel bilgiyi işlemekle sorumlu olan
  • 2:58 - 3:00
    kafanın arka kısmından gelen
  • 3:00 - 3:02
    beyin sinyallerinde görülmesi
  • 3:04 - 3:07
    şaşırtıcı değil.
  • 3:08 - 3:11
    Fakat gizli dikkat verdiğinizde
  • 3:11 - 3:14
    beyninizde neler olduğunu
    görmekle de ilgileniyordum.
  • 3:14 - 3:18
    Bu kez de insanlardan
    ekranın tam ortasına bakmalarını
  • 3:18 - 3:20
    ve gözleri hareket ettirmeden
  • 3:21 - 3:24
    her iki kareye de dikkat
    vermelerini istedim.
  • 3:25 - 3:27
    Bunu yaptığımızda,
  • 3:27 - 3:31
    her iki yanıp sönme oranının da
    beyin sinyallerinde görüldüğünü bulduk,
  • 3:31 - 3:32
    fakat ilginç olan şu ki
  • 3:33 - 3:36
    yalnızca birisinin, dikkat verilenin
  • 3:36 - 3:38
    daha güçlü sinyalleri vardı,
  • 3:38 - 3:40
    yani beyinde, bu bilgiyle ilgilenen
  • 3:40 - 3:43
    bir şey vardı ve bu şey,
  • 3:43 - 3:49
    temel olarak ön kısmın aktifleşmesiydi.
  • 3:50 - 3:53
    Beynimizin ön kısmı,
    insanlarda daha yüksek zihinsel
  • 3:53 - 3:56
    işlevlerden sorumludur.
  • 3:57 - 4:02
    Ön kısım, görünen o ki
    yalnızca dikkatinizi verdiğiniz
  • 4:03 - 4:07
    kareden gelen bilgiyi almaya
    çalışan bir filtre gibi çalışıyor
  • 4:07 - 4:09
    ve göz ardı edilenden gelen
  • 4:09 - 4:13
    bilgiyi de engellemeye çalışıyor.
  • 4:15 - 4:21
    Beynin filtreleme becerisi,
    aslında dikkat için bir anahtardır,
  • 4:21 - 4:23
    bu bazı insanlarda yoktur, örneğin ADHD
  • 4:23 - 4:27
    (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite
    Bozukluğu) sahibi olanlarda.
  • 4:27 - 4:32
    ADHD'ye sahip birisi,
    bu çeldiricileri engelleyemez
  • 4:32 - 4:36
    ve bu da, tek bir şeye uzun süre
    odaklanamamalarının nedenidir.
  • 4:38 - 4:39
    Peki bu insan, beyni
  • 4:39 - 4:43
    bilgisayara bağlı şekilde belirli bir
  • 4:43 - 4:46
    bilgisayar oyunu oynayabiliyorsa
  • 4:46 - 4:49
    ve beynini bu çeldiricileri engelleme
  • 4:49 - 4:52
    konusunda eğitebiliyorsa?
  • 4:54 - 4:56
    Pekâlâ, ADHD yalnızca bir örnekti.
  • 4:57 - 5:00
    Bu kavramsal beyin-makine
    arayüzlerini, diğer birçok
  • 5:00 - 5:03
    kavramsal alan için de kullanabiliriz.
  • 5:04 - 5:06
    Yalnızca iki yıl önce,
  • 5:06 - 5:11
    büyükbabam felç geçirdi ve konuşma
    yeteneğini tamamen yitirdi.
  • 5:13 - 5:16
    Herkesi anlayabiliyordu,
    fakat tepki verme yolu yoktu,
  • 5:16 - 5:18
    yazamıyordu bile,
    çünkü okuma yazması yoktu.
  • 5:20 - 5:23
    Yani, sessizce öldü.
  • 5:25 - 5:27
    Şöyle düşündüğümü hatırlıyorum:
  • 5:27 - 5:33
    Onun adına konuşabilecek bir
    bilgisayarımız olsa ne olurdu?
  • 5:34 - 5:36
    Bu alanda geçirdiğim yıllardan sonra,
  • 5:36 - 5:38
    bunun mümkün olduğunu görebiliyorum.
  • 5:40 - 5:43
    İnsanlar imgeler veya hatta harfler
  • 5:43 - 5:47
    hakkında düşünürken beyin dalgası
    biçimlerini bulabildiğimizi düşünün,
  • 5:48 - 5:51
    yani A harfi B harfinden daha
    farklı bir beyin dalgası biçimi
  • 5:51 - 5:52
    oluşturuyor, vesaire.
  • 5:53 - 5:57
    Bilgisayar bir gün konuşamayan
    insanlar için iletişim kurabilir mi?
  • 5:58 - 5:59
    Bir bilgisayar, komadaki
  • 6:00 - 6:05
    bir insanın düşüncelerini
    anlamamızı sağlasa ne olurdu?
  • 6:06 - 6:07
    Henüz oraya varmadık,
  • 6:07 - 6:10
    fakat dikkatinizi verin.
  • 6:10 - 6:12
    Yakında varacağız.
  • 6:12 - 6:13
    Teşekkürler.
  • 6:13 - 6:19
    (Alkış)
Title:
Dikkatinizi verdiğiniz zaman beyninizde ne olur?
Speaker:
Mehdi Ordikhani-Seyedlar
Description:

Dikkat, yalnızca neye odaklandığımız ile ilgili bir şey değildir -- aynı zamanda beynimizin filtrelediği şeylerle de ilgilidir. İnsanlar odaklanmaya çalışırken, beyinlerindeki biçimleri inceleyen bilgi-sayımsal nörolog Mehdi Ordikhani-Seyedlar, beyni ve bilgisayarı birbirine yakınlaştırarak, ADHD sahibi insanları tedavi etmek ve iletişim kurma yeteneğini kaybetmiş olanlara yardım etmek için kullanılabilecek modeller oluşturmayı umut ediyor. Bu kısa, büyüleyici konuşmada bu heyecan verici bilimle ilgili daha fazlasını öğrenin.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:32

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.