Czy powinniśmy jeść owoce i warzywa z kropkami? - Elizabeth Brauer

Zobacz lekcję w całości: http://ed.ted.com/lessons/are-spotty-fruits-and-vegetables-safe-to-eat-elizabeth-brauer

W 2010 roku amerykańscy sprzedawcy i kupujący zmarnowali warzywa i owoce o wartości 30 miliardów dolarów - częściowo z powodów estetycznych i przez proces psucia. Czym są te kropki i czy możemy jeść pokryte nimi warzywa i owoce bez obaw? Elizabeth Brauer wyjaśnia, dlaczego nie powinniśmy obawiać się wybierania ze sklepowych półek dziwnie wyglądających owoców.

Lekcja: Elizabeth Brauer, animacja: TED-Ed.

W 2010 roku amerykańscy
sprzedawcy i kupujący

wyrzucili warzywa i owoce
warte 30 miliardów dolarów,

częściowo z powodów estetycznych
i przez proces psucia.

Zmarnowano około 30% produktów na rynku,

nie wspominając o wodzie i energii
potrzebnych do uprawy i transportu

czy miejsca na wysypiskach
zajmowanego przez gnijące owoce.

Jaki jest ten estetyczny problem?

Pewnie zauważyliście kiedyś
w sklepie jabłko w kropki

albo zdarzyło wam się wsadzić palec
w miękką plamę na pomidorze.

To przez te skazy produkty
często lądują w koszu na śmieci.

Czym one tak naprawdę są?

Czy rzeczywiście są dla nas szkodliwe?

Te kropki to dowód bohaterskiej walki
między roślinami i drobnoustrojami.

Tak jak ludzie, rośliny koegzystują
z miliardami grzybów i bakterii.

Niektóre mikroby są dla rośliny korzystne.

Hamują rozwój chorób i pomagają
wydobywać składniki odżywcze.

Inne są czynnikami chorobotwórczymi,
które atakują produkt,

kiedy leży jeszcze na półce sklepowej
albo w waszej lodówce

i wypompowują cząsteczki,
których same mogą użyć.

Dobra wiadomość jest taka,
że prawie nigdy nie są szkodliwe.

Te grzyby i bakterie spędziły miliony lat,

rozwijając strategie walki
z systemem odpornościowym rośliny.

Układ odpornościowy
zdrowego człowieka różni się na tyle,

że te strategie na nas nie działają.

Jak działa ten proces u roślin?

Mikroby mogą dostać się
na roślinę, między innymi,

kiedy spryskuje się ją podczas
podlewania czy nawożenia.

W odpowiednich warunkach

rozmnażają się,
tworząc kolonie tak liczne,

że mogą atakować woskowatą
powierzchnię owoców czy liści.

Ich celem są pyszne cukry
i substancje odżywcze.

Ten rodzaj patogenu
to częsty powód kropek.

Bakterie odsączają z komórek owoców
substancje odżywcze i kolor,

tworząc żółtą obwódkę.

Przesuwając się na zewnątrz,

zostawiają po sobie czarną kropkę
obumarłych komórek.

Każda kropka zawierająca
setki tysięcy drobnoustrojów

tworzy się przez połączenie
ataku mikrobowego

i mechanizmu obronnego ofiary.

To patogen bakteryjny
Pseudomonas syringae.

Dostaje się na owoce i liście pomidora,

mnoży w przestrzeniach międzykomórkowych

i wytwarza toksyny i białka,

które zaburzają
reakcję odpornościową rośliny.

Jedna z toksyn, koronatyna,
otwiera aparaty szparkowe roślin,

ułatwiając dostęp bakteriom.

Koronatyna aktywuje również ścieżki
prowadzące do degradacji chlorofilu,

które widzimy jako żółte kropki.

Odżywiając się i mnożąc,

bakterie zaczynają
zabijać komórki rośliny.

To wyjaśnia obecność kropek,
ale co z miękkimi plamami?

Powstają, kiedy drobnoustroje atakują owoc

już po oderwaniu od rośliny.

Jeśli owoc uszkodzi się w transporcie,

grzyby powodujące obumarcie
mogą wniknąć w uszkodzone miejsce,

zabijając komórki,

wchłaniając substancje odżywcze

i zostawiając na jedzeniu
miękkie albo brązowe ślady.

Miejsca z takimi plamami
mogą być niesmaczne.

W końcu jemy martwą,
rozkładającą się tkankę.

Zwykle można uratować resztę owocu.

Kropki, które nie są miękkie,
zwykle obecne na jabłkach czy pomidorach,

występują tylko na powierzchni
i nie wpływają na smak.

Drobnoustroje chorobotwórcze,
jak E. coli czy salmonella,

też mogą występować na warzywach.

Ale jako patogeny roślinne
nie są zwykle powodem kropek.

Pozostają niewidoczne na powierzchni.

To mycie owoców i warzyw,
a nie unikanie tych z kropkami

może uchronić nas przed chorobami.

Więc następnym razem podczas zakupów

możecie śmiało wziąć
te dziwnie wyglądające owoce.

W niektórych sklepach
dostaniecie nawet rabat.

Umyjcie je dokładnie
i odpowiednio przechowujcie.

Niektóre produkty, jak jabłka i kapusta,
mogą być w lodówce tygodniami.

Te w kropki może nie są ładne jak reszta,
ale są równie bezpieczne i pyszne.