Liệu bạn có thật sự biết được khi trẻ em đang nói dối?

Trẻ em có phải là những kẻ nói dối tệ? Bạn nghĩ rằng bạn có thể dễ dàng nhận biết chúng nói dối? Nhà nghiên cứu về sự phát triển Kang Lee đã nghiên cứu về sự thay đổi của cơ thể trẻ em khi chúng nói dối. Chúng nói dối rất nhiều, ngay từ khi hai tuổi, và chúng rất giỏi nói dối. Lee giải thích vì sao chúng ta nên vui mừng khi trẻ em nói dối và trình bày một công nghệ phát hiện nói dối mới mà trong tương lai có thể giúp nhận biết những cảm xúc tiềm ẩn của chúng ta.

Xin chào.

Tôi xin được hỏi quý khán giả một câu hỏi

Các bạn đã bao giờ
nói dối lúc nhỏ chưa?

Ai có xin giơ tay lên nào

Ồ! Đây là nhóm người
thành thật nhất tôi từng gặp

(Cười)

Trong suốt 20 năm qua,

Tôi đã nghiên cứu về
cách mà trẻ con tập nói dối

Và hôm nay, tôi xin chia sẻ với các bạn

một số kết quả mà chúng tôi tìm được

Để bắt đầu, tôi sẽ kể cho các bạn
câu chuyện của anh Richard Messina

một người bạn của tôi
và là hiệu trưởng một trường tiểu học

Một ngày kia anh nhận được một cuộc gọi.

Người gọi nói rằng,

"Thưa ông Messina, con trai tôi Johnny
sẽ không đến trường hôm nay

bởi vì nó đang ốm"

Messina hỏi lại,

"Xin hỏi tôi đang nói chuyện với ai vậy?"

Và người gọi trả lời,

"Tôi là bố tôi."

(Cười lớn)

Câu chuyện này

(Cười)

đã thể hiện hoàn hảo
ba suy nghĩ phổ biến

về trẻ em và nói dối.

Thứ nhất, trẻ em chỉ bắt đầu nói dối

sau khi vào tiểu học.

Thứ hai, trẻ em nói dối rất tệ.

Người lớn có thể dễ dàng nhận ra.

Và thứ ba, nếu trẻ em nói dối
từ khi còn rất nhỏ,

thì nhất định chúng có một số
sai lệch về tính cách

và chúng sẽ trở thành
những kẻ nói dối kinh niên.

Sự thật là,

cả ba định kiến trên đều sai.

Chúng ta đều đang chơi trò đoán mò

với trẻ em trên toàn thế giới.

Đây là một ví dụ.

Trong một trò chơi, chúng tôi
yêu cầu trẻ đoán đúng con số trên lá bài.

Và chúng tôi bảo rằng nếu chúng thắng,

chúng sẽ được một phần quà rất lớn.

Nhưng ở giữa trò chơi,

chúng tôi sẽ lấy cớ đi ra khỏi phòng.

Và trước khi ra khỏi phòng,

chúng tôi bảo chúng
không được nhìn lén lá bài

Dĩ nhiên,

chúng tôi có đặt máy quay phim trong phòng

để theo dõi nhất cử nhất động.

Bởi vì mong muốn thắng trò chơi quá lớn,

hơn 90 phần trăm trẻ em đều sẽ nhìn lén

ngay khi chúng tôi rời khỏi phòng.

(Cười)

Vấn đề quan trọng là:

Khi chúng tôi quay lại và hỏi bọn trẻ

chúng có nhìn lén hay không,

liệu tất cả bọn trẻ có nhìn lén
đều sẽ thú tội

hay chúng sẽ nói dối về việc làm của mình?

Chúng tôi nhận thấy rằng dù cho bất kỳ
giới tính, quốc gia, tôn giáo nào,

trong số trẻ em hai tuổi,

30 phần trăm nói dối,

70 phần trăm sẽ thú thật
về sự gian lận của chúng.

Với trẻ ba tuổi,

50 phần trăm nói dối
và 50 phần trăm nói thật.

Với trẻ bốn tuổi,

hơn 80 phần trăm nói dối.

Và với trẻ em trên bốn tuổi,

hầu hết chúng đều nói dối.

Như các bạn thấy,

nói dối là một phần thiết yếu
trong quá trình phát triển của trẻ em.

Và một số trẻ em bắt đầu nói dối

từ rất sớm,
thậm chí từ khi mới hai tuổi.

Vậy nên, hãy tập trung
vào những đứa trẻ nhỏ hơn.

Tại sao chỉ một số mà không phải
tất cả trẻ nhỏ nói dối?

Trong nấu ăn, các bạn cần nguyên liệu ngon

để làm ra được các món ăn ngon.

Để nói dối giỏi thì ta cần
hai nguyên liệu chính.

Nguyên liệu đầu tiên là thuyết nhận thức,

hay còn gọi là khả năng đọc suy nghĩ.

Đọc suy nghĩ là khả năng nhận thức được

mỗi người có những hiểu biết khác nhau
về một tình huống.

và khả năng phân biệt được
giữa cái mà tôi biết

và cái mà bạn biết.

Khả năng đọc suy nghĩ rất quan trọng
khi nói dối

bởi vì nguyên tắc cơ bản
của nói dối là tôi biết rằng

bạn không biết

những gì tôi biết.

Vì vậy, tôi có thể nói dối bạn.

Nguyên liệu cơ bản thứ hai để
nói dối giỏi là khả năng tự chủ.

Đó là khả năng điều tiết lời nói,
biểu cảm gương mặt

và ngôn ngữ cơ thể của bạn,

để bạn có thể nói dối thuyết phục.

Và chúng tôi nhận thấy rằng ở các trẻ nhỏ

có khả năng đọc suy nghĩ
và tự chủ vượt trội

bắt đầu nói dối từ rất sớm

và là những kẻ nói dối tinh vi.

Hóa ra, hai khả năng này
cũng rất quan trọng với tất cả chúng ta

để có thể hoạt động tốt trong xã hội.

Thực tế, sự suy kém
trong khả năng tự chủ và đọc suy nghĩ

liên quan đến những vấn đề nguy hiểm
trong sự phát triển,

như là hội chứng tự kỷ
hay rối loạn tăng động giảm chú ý.

Cho nên, nếu bạn phát hiện ra
đứa con hai tuổi của bạn nói dối lần đầu,

thay vì trở nên cảnh giác,

bạn nên ăn mừng

(Cười lớn)

bởi vì đó là dấu hiệu con bạn
đã bước sang một cột mốc mới

của sự phát triển thông thường.

Và bây giờ, trẻ em có phải là
những kẻ nói dối tệ?

Bạn nghĩ rằng bạn có thể
dễ dàng nhận ra chúng nói dối?

Các bạn có muốn thử không?

Có? OK.

Bây giờ tôi sẽ chiếu hai đoạn phim.

Trong hai đoạn phim này,

hai đứa trẻ sẽ trả lời
câu hỏi của nhà khoa học,

"Con có nhìn lén không?"

Bạn hãy thử nói cho tôi biết

đứa trẻ nào nói dối

và đứa trẻ nào nói thật.

Đây là đứa trẻ đầu tiên.

Các bạn sẵn sàng chưa?

Người lớn: Con có nhìn lén không
Trẻ em: Không.

Kang Lee: Và đây là đứa trẻ thứ hai.

Người lớn: Con có nhìn lén không
Trẻ em: Không.

Kang Lee: Nếu bạn nghĩ
đứa trẻ đầu tiên nói dối,

hãy giơ tay lên.

Và nếu bạn nghĩ đứa trẻ thứ hai nói dối,
hãy giơ tay lên.

Và sự thật là,

đứa trẻ đầu tiên nói thật,

đứa trẻ thứ hai nói dối.

Có vẻ là rất nhiều các bạn là
những kẻ nhận biết trẻ em nói dối tệ.

(Cười)

Chúng tôi đã chơi trò chơi tương tự

với rất nhiều người lớn
đến từ nhiều tầng lớp khác nhau.

Và chúng tôi cho họ xem rất nhiều đoạn băng.

Trẻ em nói dối trong một nửa số băng.

Và trong nửa còn lại, trẻ em nói thật.

Và hãy xem những người lớn này làm ra sao.

Bởi vì số kẻ nói dối bằng số kẻ nói thật,

Nếu bạn đoán bừa,

tỉ lệ đoán trúng của bạn sẽ là 50:50

Cho nên nếu bạn đoán đúng tầm 50 phần trăm

bạn là một kẻ nhận biết trẻ em nói dối tệ.

Hãy bắt đầu với sinh viên đại học
và sinh viên luật,

những người có ít kinh nghiệm với trẻ em.

Không, họ không đoán được trẻ em nói dối.

Kết quả của họ chỉ tầm ngẫu nhiên.

Vậy còn những nhân viên xã hội
và luật sư bảo vệ quyền trẻ em thì sao,

những người làm việc với trẻ em hằng ngày?

Liệu họ có nhận biết được trẻ em nói dối?

Không, họ không thể.

(Cười)

Vậy còn các thẩm phán,

các nhân viên hải quan,

và cảnh sát,

những người phải đối mặt
với những kẻ nói dối hằng ngày?

Liệu họ có biết được trẻ em nói dối?

Không, họ không thể.

Vậy còn bố mẹ thì sao?

Liệu bố mẹ có biết được
con của người khác nói dối?

Không, họ không thể.

Vậy chứ bố mẹ có thể nhận biết được
chính con mình đang nói dối không?

Không, họ không thể.

(Cười lớn) (Vỗ tay)

Vậy bây giờ bạn sẽ hỏi

tại sao lại khó nhận ra
trẻ em nói dối như vậy.

Để tôi minh họa điều này
với chính con trai tôi, Nathan.

Đây là biểu cảm gương mặt của nó

khi nó nói dối.

(Cười lớn)

Khi trẻ em nói dối,

biểu cảm mặt của chúng khá bình thản.

Tuy nhiên, bên dưới vẻ ngoài bình thản,

đứa trẻ thật ra đang trải qua
rất nhiều cung bậc cảm xúc,

như là sợ hãi, tội lỗi, xấu hổ

và có thể là một chút vui thú của nói dối.

(Cười)

Rủi thay, những cảm xúc đó
rất thoáng qua hoặc được ẩn giấu.

Vì vậy, chúng hầu như vô hình với chúng ta.

Cho nên, trong suốt năm năm qua,

chúng tôi đã cố gắng tìm ra cách
để làm lộ diện những cảm xúc tiềm ẩn này.

Và chúng tôi đã có được đột phá

Chúng tôi biết rằng bên dưới lớp da mặt,

có một hệ thống mạch máu dày đặc.

Khi chúng ta trải qua
những cảm xúc khác nhau,

lưu lượng máu ở mặt chúng ta thay đổi nhẹ.

Và những thay đổi này được điều khiển
bởi một hệ thống tự động

vượt qua khỏi sự tự chủ của chúng ta.

Bằng việc quan sát
sự thay đổi của lưu lượng máu trên mặt,

ta có thể biết được
các cảm xúc tiềm ẩn của con người.

Rủi thay, những thay đổi
lưu lượng máu trên mặt do cảm xúc này

quá nhỏ để có thể phát hiện ra được
bằng mắt thường.

Vì vậy, để giúp chúng ta có thể nhận ra
cảm xúc trên khuôn mặt con người,

chúng tôi đã phát triển
một công nghệ hình ảnh mới

được gọi là "nhận dạng hình ảnh dưới da."

Để tạo ra công nghệ này, chúng tôi dùng
máy quay phim để thu biểu hiện con người

khi họ trải qua
các cảm xúc ẩn giấu khác nhau.

Sau đó, sử dụng công nghệ xử lý hình ảnh,

chúng tôi trích ra những hình ảnh dưới da
của các thay đổi về lưu lượng máu trên mặt

Qua các hình ảnh dưới da này,

chúng ta có thể dễ dàng thấy được

những thay đổi của lưu lượng máu trên mặt
liên hệ với các cảm xúc tiềm ẩn khác nhau.

Nhờ công nghệ này,

chúng ta có thể biết được
các cảm xúc liên hệ với việc nói dối,

và nhờ vậy có thể phát hiện được
khi một người nói dối.

Chúng ta có thể làm vậy
mà không xâm phạm đến họ,

cách biệt họ, không tốn kém,

và với độ chính xác cao đến 85 phần trăm,

cao hơn rất nhiều với xác suất ngẫu nhiên.

Hơn nữa, chúng tôi còn phát hiện ra
hiệu ứng Pinocchio.

Không, không phải hiệu ứng Pinocchio này.

(Cười)

Đây mới là hiệu ứng Pinocchio thật.

Khi con người nói dối,

lưu lượng máu ở má giảm,

và lưu lượng máu ở mũi tăng.

Dĩ nhiên, nói dối không phải là
trường hợp duy nhất

khiến chúng ta bộc lộ các cảm xúc tiềm ẩn.

Vậy chúng ta tự hỏi bản thân,

ngoài việc phát hiện ra nói dối,

công nghệ này có thể dùng
cho các mục đích nào nữa?

Một ứng dụng khác là trong học đường.

Ví dụ, với công nghệ này,
chúng ta có thể giúp giáo viên toán này

phát hiện ra học sinh nào trong lớp

đang lo lắng cực độ
về chủ đề mà anh ta đang dạy

để anh có thể giúp em học sinh đó

Chúng ta cũng có thể
sử dụng công nghệ này trong y tế.

Ví dụ, mỗi ngày tôi skype với bố mẹ tôi,

sống cách đây hàng ngàn dặm.

Với công nghệ này,

tôi không những có thể biết
cuộc sống của họ như thế nào

mà còn đồng thời biết được
nhịp tim, độ stress của họ,

tâm trạng của họ
và họ có đang bị đau không.

Và có thể trong tương lai,

nguy cơ họ bị đau tim hoặc tăng huyết áp.

Bạn có thể tiếp tục hỏi:

Liệu chúng ta có thể dùng công nghệ này
để nhận biết cảm xúc của các chính trị gia

(Cười)

Ví dụ, trong một cuộc tranh luận.

Câu trả lời là có.

Qua các băng thu hình TV,

chúng ta có thể biết được
nhịp tim của các chính trị gia,

tâm trạng và độ stress,

và có thể trong tương lai,
liệu họ có đang nói dối chúng ta không.

Chúng ta có thể dùng công nghệ này
trong nghiên cứu thị trường.

ví dụ như, để tìm ra

nhóm người thích loại sản phẩm nhất định.

Chúng ta còn có thể dùng nó trong hẹn hò.

Ví dụ như,

nếu như bạn hẹn của bạn đang cười với bạn,

công nghệ này có thể giúp bạn biết được

liệu cô ấy thật sự thích bạn

hay cô ấy chỉ đang tỏ ra lịch sự với bạn.

Và trong trường hợp này,

cô ấy chỉ đang tỏ ra lịch sự với bạn.

(Cười lớn)

Công nghệ nhận dạng hình ảnh dưới da này

còn đang trong giai đoạn đầu phát triển.

Có rất nhiều ứng dụng sẽ được tìm ra
mà chúng ta không biết đến hôm nay.

Tuy nhiên, một điều tôi biết chắc rằng

nói dối sẽ không bao giờ còn như xưa nữa.

Xin cám ơn rất nhiều.

Xin cám ơn.

(Vỗ tay)